Voor het eerst sinds 2019 zal Koningsdag weer als vanouds verlopen, zonder corona-maatregelen.
Maastricht is de plek waar de koninklijke familie vandaag Koningsdag viert. Oorspronkelijk stond de Limburgse hoofdstad in 2020 al op als gaststad, maar door de pandemie werd dat toen helemaal afgeblazen.

De koninklijke bus arriveert via stadsdeel Wyck om 11.00 uur bij de Sint Servaasbrug, waar bloemen worden aangeboden aan de koningin en de prinsessen.

Te voet gaat het verder langs het beeld van de Mestreechter Geis (De Geest van Maastricht) naar de Maasboulevard. Vervolgens zullen alle 16 Zuid-Limburgse gemeentes zich presenteren. In aanloop naar Koningsdag zijn de levens van verschillende Zuid-Limburgers op beeld vastgelegd. Hiermee krijgen de koninklijke familie (en de tv-kijkers) een beeld van wat het leven in de regio inhoudt.

Op de Graanmarkt wordt het internationale studentenleven gepresenteerd met o.a. een ‘muzikaal spektakelstuk’ met de strijkers van de Philharmonie Zuid-Nederland en het Maastrichtse dj-duo Lucas & Steve.

Tevens wordt hier een Poort naar Europa onthuld als eerbetoon aan het 30-jarige Verdrag van Maastricht (1992). Twee leden van de koninklijke familie worden hier uitgenodigd de eerste herdenkingsmunt te slaan.

Verder gaat het naar het Onze Lieve Vrouweplein, waar de koninklijke gasten getest worden in hoeverre zij uit de voeten kunnen met het Maastrichts dialect (het Mestreechs).

Culinair wordt het daarna met het maken van zoervleis (zuurvlees), vlaaien en biologische wijn, terwijl de Maastrichts beroemdste inwoner, André Rieu, voor muziek zorgt.

In de Breestraat komt het cultureel en vereningingsleven aan bod, waaronder het carnaval, de opera en tientallen verenigingen in ‘herkenbaar tenue’.

Op het Vrijthof zal Rowwen Hèze een speciaal voor de gelegenheid gecomponeerd lied spelen. Met het zingen van het Wilhelmus (met de Koninklijke Maastreechter Staar) wordt het bezoek wordt om 13.00 uur afgesloten.

-Meer screenshots aan het einde van dit artikel-

De vlag

De Nederlandse vlag stamt in oorsprong uit de 16e eeuwse vrijheidsstrijd onder Willem van Oranje tegen de Spaanse overheersers. De eerste versie is de Prinsenvlag, die verschillende verschijningsvormen kende, met een wisselend aantal strepen, maar in het begin bijna altijd met oranje in plaats van het nu gebruikte rood. De kleuren oranje, wit en blauw zelf zouden van de livreikleuren van Willem van Oranje kunnen komen, maar ook zijn er theorieën dat  de kleuren ontleend zijn aan het wapen van Zeeland.

Zeker is in ieder geval, dat geleidelijk aan, tussen 1597 en 1630 het oranje steeds meer werd vervangen door het rood. De reden daarvoor is waarschijnlijk dat de oranje baan in de vlag de neiging had te snel te verkleuren en daarmee bijna onzichtbaar werd. Ook op zee was de oranje baan in de vlag vaak moeilijk te onderscheiden. Rood had dat probleem als ‘sprekender’ kleur niet.

Pas op 19 februari 1937 werden de kleuren van de Nederlandse vlag bij Koninklijk Besluit vastgelegd: De kleuren van de vlag van het Koninkrijk der Nederlanden zijn rood, wit en blauw. Op 16 augustus 1948 werden de exacte kleuren ten behoeve van de marine iets exacter vastgesteld: helder vermiljoen, wit en kobaltblauw.

Vlag Spaanse Nederlanden

Om in het kort iets te zeggen over twee vlaggen die ook ooit nationale vlaggen waren in wat nu Nederland is:
Vóór de Nederlandse opstand tegen de Spaanse overheersing (de Tachtigjarige Oorlog, 1568-1648) stonden het tegenwoordige Nederland en België sinds 1482 bekend onder de naam Habsburgse of Spaanse Nederlanden.

De vlag die toen gevoerd werd was wit met een rood Bourgondisch kruis, schuingeplaatst in de vorm van twee knoestige stokken. Het lijkt daarmee op het andreaskruis (dat kruis heeft echter geen knoesten).
Met de revolutie van de Noordelijke Nederlanden (nu Nederland) ging dit gebied stukje bij beetje over op het oranje-wit-blauw (zie ook boven).
De Zuidelijke Nederlanden (nu België) bleven de vlag met het kruis gebruiken tot aan 1715, toen dit gebied overging naar Oostenrijk onder de naam Oostenrijkse Nederlanden (met een andere vlag).

Vlag van de Bataafse Republiek

De andere vlag was die van de Bataafse Republiek en daarmee komen we in de tijd van Napoleon.
Daags nadat stadhouder Willem V naar Engeland vluchtte (19 januari 1795) werd de Bataafse Republiek een feit. Hoewel het op papier een autonome republiek was, was het land in feite een vazalstaat van Frankrijk, eufemistisch een zusterrepubliek genoemd.
Het rood-wit-blauw van de vlag werd gehandhaafd maar in de broektop kwam een afbeelding te staan. Hoewel deze vlag oorspronkelijk als marinevlag werd ingevoerd, werd ze uiteindelijk ook aan land gevoerd.

De afbeelding toont een zogenaamde Nederlandse of Bataafse maagd, ook wel de Vrijheidsmaagd genoemd. Haar gouden helm is getooid met veren in de kleur van de Nederlandse of Bataafse vlag. Naast haar zit de Nederlandse of Bataafse leeuw, die enigszins verbijsterd kijkt.
Beiden houden een speer vast, waar bovenop een vrijheidshoed balanceert.
De maagd houdt aan haar andere zijde een schild vast met daarop een Romeinse roedenbundel met bijlen (fasces).
Het hele tafereel is geplaatst op een groene ondergrond met struikgewas en gezien de wapperende sjaal, verentooi en leeuwenmanen lijkt het flink te waaien!

De afbeelding op de rode baan kwam weer te vervallen in 1806 toen de Bataafse Republiek door Napoleon werd vervangen door het Koninkrijk Holland, waarbij hij zijn derde broer, Lodewijk Napoleon, op de troon zette.
Dit koninkrijk was maar een kort leven beschoren, Napoleon was ontevreden met zijn broer als koning, die hij ‘te Hollands’ vond worden. Hij zette Lodewijk Napoleon in 1810 af en lijfde Nederland bij zijn in 1804 gevormde Franse Keizerrijk in, waardoor de officiële vlag in Nederland de Franse tricolore werd.

Na een desastreus verlopen veldslag van Napoleon in Rusland, begon het keizerrijk te imploderen en verlieten de Fransen Nederland en werd door de geallieerde Europese machten (het Verenigd Koninkrijk, Rusland, Oostenrijk en Pruisen) in 1813 het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in het leven geroepen: Nederland, België en Luxemburg samen onder Koning Willem I, zoon van de laatste stadhouder Willem V.
En daarmee keerde de Nederlandse driekleur definitief terug.

Geuzen

Tot slot een bekende verschijning op het water: de van de Nederlandse vlag afgeleide geus. Een geus is een vlag die op een schip gevoerd wordt.
We kennen in Nederland twee geuzen.

De eerste, de dubbele of prinsengeus wordt gebruikt door de Koninklijke Marine.
Het is een zogenaamde gegeerde vlag met twaalf segmenten in rood-wit-blauw, de kleuren van de nationale vlag, die krachtens Koninklijk Besluit 315 van 20 juli 1931 officieel werd vastgesteld, maar is terug te voeren tot de Tachtigjarige Oorlog.

De dubbele of prinsengeus wordt gebruikt als een schip op zon- en feestdagen voor anker of aan de kade ligt, als er een buitenlands marineschip in de haven ligt en als een Nederlands marineschip in een buitenlandse haven ligt, maar dus niet als een schip onderweg is.

Het eenvoudiger ‘broertje’ van de dubbele of prinsengeus is de enkele geus of geusje, eveneens een gegeerde vlag in rood-wit-blauw, maar dan met acht segmenten in plaats van twaalf.
Deze geus wordt gebruikt binnen de watersport en wel door ronde- en platbodemjachten op de botteloef of kluiverboom en door kotters en andere traditioneel getuigde schepen en jachten op de boegspriet.
Ook motorjachten kunnen de enkele geus voeren en wel op het voorschip, maar alleen indien men eveneens de verenigingsstandaard of clubvlag in de top van een mast en hoger dan de geus heeft gezet.

De wimpel

De oranje wimpel wordt alleen gebruikt op Koningsdag (of Koninginnedag) en/of op verjaardagen van leden van het Koninklijk Huis. De geschiedenis van de wimpel gaat ruim 200 jaar terug. Bij het begin van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in 1813 onder Koning Willem I, gingen er stemmen op om de Prinsenvlag weer in te voeren. Dit is uiteindelijk niet gebeurd, maar om toch de verbondenheid met het Huis van Oranje te tonen werd de oranje wimpel bedacht, als extra ‘versiering’ bij de rood-wit-blauwe vlag.

Screenshots van Koningsdag in Maastricht

Twee vlaggen vandaag. Vlag 2:

Na acht weken oorlog, waarbij hoofdstad Kiev onneembaar bleek, is het Russische leger nu zover dat het al zijn troepen heeft geconcentreerd ten oosten van de Donbas, het gebied met de zelfverklaarde (en door Rusland erkende) volksrepublieken Loegansk en Donetsk.

Donbas

Tot een paar weken terug waren er aan dit oostelijke front 65 bataljons ter plekke, nu zijn dat er 76.
Een Russisch bataljon telt gemiddeld tussen de 600 en 800 soldaten, waarvan een derde dienstplichtigen, dat zou het totaal aantal manschappen op 45.600 tot 60.800 brengen.

Het oostelijke front is 480 km lang en het landschap is ‘beter geschikt’ om oorlog te voeren dan het gebied ten noorden van Kiev met zijn bossen en moerassen. Daarbij komt dat de aanvoerlijnen vanuit Rusland korter zijn.
Strategen verwachten dan ook dat de Donbas de komende weken de grootste tankslag sinds de Tweede Wereldoorlog te wachten staat.

Volgens de Oekraïense gouverneur van Loegansk, Serhiy Haidai, heeft het Russische leger inmiddels zo’n 80% van de provincie in handen. Toen de oorlog acht weken terug begon was zo’n 30% van Loegansk onder controle van de pro-Russische separatisten.

Marioepol

Iedere week wordt de zwaarst getroffen stad Marioepol door het Russische leger verder vernietigd en in de tang genomen.

Op bovenstaande kaart van Marioepol is te zien dat het enige nog niet veroverde gebied in de stad het industrieel complex rond de Azovstal-fabriek is.
Dit enorme complex is de uitvalsbasis en hoofdkwartier van het Oekraïense Azov-bataljon. Daarnaast zouden ook zo’n 1.000 burgers zich hier schuilhouden.
Vanwege zijn wirwar aan gebouwen, tunnels en installaties van de staalfabriek is het een waar fort.

Volgens de Russen is het complex inmiddels ‘volledig’ verwoest met ‘superzware bommen’, maar daarmee is het fabrieksterrein nog niet in Russische handen. Toch lijkt het nog maar een kwestie van tijd voordat Marioepol volledig door de Russen zal zijn veroverd.

De Oekraïense commandant majoor Serhiy Volyna liet in een videoboodschap weten dat de situatie in het complex uitzichtloos is: “Dit kan ons laatste bericht zijn. We hebben misschien maar een paar dagen of zelfs maar uren te gaan. Tegenover elke Oekraïense strijder staan op dit moment tien Russen”.

Ramzan Kadyrov, de wrede en beruchte leider van de Russische deelrepubliek Tsjetsjenië liet afgelopen nacht in een audiobericht weten dat hij verwacht dat Russische troepen het verzet in de staalfabriek zullen breken, “voor of na lunchtijd”.

Rond 9.00 uur vanochtend meldde de Russische minister van Defensie, Segej Sjojgoe, dat Marioepol volledig in handen is van het Russische leger. Toch lijkt het terrein van de staalfabriek nog niet volledig in handen te zijn van de Russen.

De Moskva (of hoe de Russische propaganda ontspoorde)

Het verlies van het slagschip De Moskva in de Zwarte Zee (vorige week) laat een opmerkelijk Russisch propagandaprobleem zien.
Volgens het Russische ministerie van Defensie ontplofte er door onbekende oorzaak munitie op het schip tijdens stormachtig weer en brak er daarna brand uit, Oekraïne beweert dat dat kwam door een succesvolle dubbele raketaanval van hun zijde, maar een dergelijke aanval wordt door Rusland niet genoemd, waarschijnlijk om niet al teveel gezichtsverlies te leiden.

Zo ontstond de curieuze situatie bij Russische nieuwsprogramma’s die maar al te graag Oekraïne de schuld hadden willen geven, maar dat niet konden, omdat het Russische ministerie van Defensie iets anders beweerde.
Hetzelfde ministerie beweerde lange tijd dat de Moskva nog drijvende was, terwijl het schip (zoals we nu weten) al zinkende was.
Toen dat eindelijk toegegeven werd, werd er gezegd dat de hele bemanning van 485 man het schip veilig had kunnen verlaten.

Opvallend genoeg kwam er een tegengeluid van de onafhankelijke Russische krant Novaja Gazeta Europe. De krant had de moeder van een van de opvarenden gesproken en die wist te vertellen dat er rond de 40 bemanningsleden waren omgekomen: “Hij belde mij en huilde om wat hij had gezien, het was vreselijk.” Veel gewonden zouden ledematen zijn kwijtgeraakt.

Daarna dook er een kort filmpje op van de Moskva na de aanval, waarbij het schip duidelijk slagzij maakt. Verder valt op dat de zee volkomen kalm is en er van onstuimig weer dus geen sprake is.
Familieleden van de bemanning zoeken naar informatie, maar het aantal doden, gewonden en vermisten lijkt een staatsgeheim te zijn.

“Catastrofale fout”

Een opvallend bericht gisteren tussen de talloze die dagelijks de revue passeren: tien verschillende bronnen hebben aan het Amerikaanse persbureau Bloomberg laten weten dat binnen de top van het Kremlin de juistheid van het besluit van president Poetin om Oekraïne binnen te vallen door steeds meer insiders in twijfel wordt getrokken en dat de Russische invasie een “catastrofale fout” was die het land jarenlang in de problemen zal brengen.
Overigens verwacht geen van de ‘bronnen’ dat Poetin zijn koers zal bijstellen. Sommigen sluiten niet uit dat de Russische president uiteindelijk zijn toevlucht zal nemen tot kernwapens.

G7

De G7, een groep van zeven vooraanstaande industriële landen meldde vanmorgen vroeg dat de ministers van Financiën (van Duitsland, Frankrijk, Italië, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Canada en Japan) overeengekomen zijn om samen voor ruim 22 miljard euro steun te geven aan Oekraïne. En dat kan nog verder oplopen mocht dat nodig zijn.

Verder lieten de zeven landen in een verklaring weten dat ze het betreuren dat Rusland deze week deel mocht nemen aan bijeenkomsten van de G20, het IMF (Internationaal Monetair Fonds) en de Wereldbank. Volgens de verklaring zouden “internationale organisaties en multilaterale fora niet langer zaken met Rusland moeten doen alsof het de normale gang van zaken is.”

Slachtoffers

Het trieste wekelijkse blokje van slachtoffers:
Voor wat Oekraïense burgerslachtoffers betreft: de Oekraïense regering houdt het op 23.717* tot 23.944* of meer (waarvan zo’n 5.000 in Marioepol), de Verenigde Naties houden het op 2.104 doden en 2.862 gewonden.
Oekraïense militairen: volgens de Oekraïense regering rond de 2.500 tot 3.000 gesneuvelden, Amerikaanse inlichtingendiensten schatten het aantal dode militairen op 2.000** tot 4.000**.
*) deze cijfers zijn sinds een week terug niet meer aangepast
**) deze cijfers zijn sinds vier weken terug niet meer aangepast

De getallen voor gesneuvelde Russen lopen nog steeds enorm uiteen, Rusland houdt het cijfer waarschijnlijk bewust ‘laag’: 1.351 doden, 3.825 gewonden.
De Amerikaanse inlichtingendiensten schatten de Russische verliezen op 10.000 of meer.
De NAVO gebruikt een veel ruimere marge, maar zit wel op dezelfde golflengte met aantallen gesneuvelde Russen: 7.000 tot 15.000.
*) de cijfers in dit blokje zijn sinds twee weken niet verder bijgesteld

De vlag

De vlag van Oekraïne bestaat uit twee even brede horizontale banen van blauw en geel.

Er zijn voldoende aanwijzingen dat de kleuren blauw en geel van de vlag ver terug gaan, zelfs tot de 15e eeuw. De kleuren gaan er echter pas echt toe doen wanneer de twee keizerrijken waar Oekraïne onderdeel van uitmaakte (het Russische en het Oostenrijks-Hongaarse), ophouden te bestaan.
De West-Oekraïense Nationale Republiek gebruikt tussen 1918 en 1919 de blauw-gele vlag. De vlag wordt gecontinueerd  bij het samengaan van de twee Oekraïnes tot de Oekraïense Staat.

Tot aan 1949 heeft Oekraïne als Russische sovjet-republiek verschillende variaties van egaal rode vlaggen met de letters YCCP (Ukrayinskaya Sotsialisticheskaya Sovetskaya Respublika – oftewel Socialistische Sovjet Republiek Oekraïne) erop.

In 1949 krijgen alle Russische republieken een vlag-‘make-over’, variaties op de vlag van de Sovjet-Unie met eigen accenten. Die van Oekraïne heeft een blauwe balk aan de onderkant.

Vanaf 1990, dus nog vóór de onafhankelijkheid, wordt de blauw-gele vlag her en der al aarzelend waargenomen. Met het opnieuw zelfstandig worden, wordt de vlag officieel ingevoerd. Wettelijke status krijgt de vlag op 28 januari 1992.
De eerste vlag die ooit boven het Verchovna Rada (het Oekraïnse parlement) wapperde is nu in het parlementsmuseum te zien.

Het blauw in de vlag symboliseert de hemel, het geel de uitgestrekte tarwevelden.

Symbool

Sinds het begin van de Oekraïense oorlog op 20 februari, is de nationale vlag een symbool van hoop en verzet geworden.