Oekraïne – П’ять тижні війни / Vijf weken oorlog

Twee vlaggen vandaag. Vlag 2:

De oorlog in Oekraïne is inmiddels vijf weken oud en wat zich één week geleden al aftekende: er lijkt een soort patstelling te zijn ontstaan. Het Oekraïense leger dringt de Russen bij de hoofdstad Kiev steeds verder terug uit de voorsteden, iets wat ongetwijfeld niet overeenkomt met de oorspronkelijke plannen van het regime in Moskou.
De heroverde voorstad Irpin is veranderd in een spookstad.

Puinhopen in Irpin (screenshot)
Een huilende vrouw die haar huis heeft verloren met haar klagelijk miauwende kat in Irpin (screenshot)

De door het Kremlin zo vurig gewenste marionettenregering is er nog steeds niet, president Volodymyr Zelensky is nog steeds alom tegenwoordig met zijn videoboodschappen en -toespraken.
Vanmorgen heeft hij de Tweede Kamer toegesproken.

President Volodymyr Zelensky (1978) sprak vanmorgen de Tweede Kamer toe (screenshot)

Zelfs het zwaar beproefde Marioepol is nog steeds niet volledig in handen van het Russische leger. Zo’n 90% van de gebouwen in de stad is beschadigd, 40% verwoest.

Recent satellietbeeld van verwoestingen in Marioepol (© Maxar Technologies)

En ook de belangrijke havenstad Odessa, aan de Zwarte Zee gelegen, lijkt nog steeds buiten bereik van Poetin.

Alleen in het oosten, in de Donbas-regio, in de zelfverklaarde volksrepublieken Luhansk en Donetsk, lijkt het voor de Russen min of meer te gaan zoals men verwachtte. Hier geldt natuurlijk dat de aanvoerlijnen vanuit Rusland kort zijn.

Dit alles heeft er toe geleid dat de Russen bij de laatste vredesbesprekingen in Istanboel, Turkije plotseling van toon veranderden en er een ‘gebaar’ werd gemaakt om de strijd rond Kiev en Tsjernihiv, in het noorden van Oekraïne, op een lager pitje te zetten.
Het kan onmogelijk toevallig zijn dat de Russen daar nu juist aan het verliezen zijn.
Wat dat ‘lagere pitje’ betreft: volgens Britse inlichtingendiensten zijn de beschietingen en raketaanvallen van de Russen in Tsjernihiv vandaag nog steeds gaande en de toegebrachte schade ‘aanzienlijk’,

Beeld van de vredesonderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne in het 19e eeuwse Dolmabahçe-paleis in Istanboel, Turkije (screenshot)

Desalniettemin lijkt er enigszins schot te zitten in gesprekken tussen beide partijen. Oekraïne lijkt bereid te zijn af te zien van het NAVO-lidmaatschap, het land zou dan een neutrale status krijgen, waarbij Oekraïne wel veiligheidsgaranties verlangt, waarbij landen als bijvoorbeeld Turkije, Polen, Canada en Israël een rol zouden kunnen spelen, wat dan geregeld zou moeten worden via de Verenigde Naties.

Hier zien we enkele Oekraïense onderhandelaars op de rug, op de achtergrond een opvallende onderhandelaar voor Rusland: oligarch Roman Abramovitsj (met de handen aan zijn koptelefoon) (screenshot)

Dit zou betekenen dat er geen buitenlandse militaire bases op Oekraïens grondgebied zouden komen. Maar een tegeneis is dan wel dat Rusland zich niet zal verzetten tegen een eventueel EU-lidmaatschap van Oekraïne.
Pijnpunten zullen uiteindelijk ook ter tafel moeten komen, zoals de zelfverklaarde volksrepublieken in het oosten en de in 2014 door Rusland geannexeerde Krim.
Wat dit laatste probleem betreft wil Oekraïne om uit de impasse te komen langetermijngesprekken aangaan voor de duur van tenminste vijftien jaar.
En dan hebben we het nog niet eens over Russische herstelbetalingen voor de veroorzaakte miljardenschade.

Overheersend probleem bij ieder gesprek met Rusland is echter: is het regime in Moskou te vertrouwen? Sinds Poetin aan de macht is (1999) regeert de leugen in het Kremlin, waarbij zeker de laatste jaren leugens, verdraaiingen en complottheorieën bijna ‘normaal’ zijn geworden.
Daar komt bij dat de besprekingen nu nog op ‘laag niveau’ worden gehouden.
De Verenigde Staten verwachten van de Russen geen woorden maar daden. Zoals Antony Blinken, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken het zei: “De Verenigde Staten zijn gefocust op het laatste”.

Oorlogsmisdaden

Gisteren meldde de hoge commissaris van de Mensenrechten voor de VN, Michelle Bachelet, dat Rusland mogelijk 24 maal verboden clustermunitie heeft gebruikt in Oekraïne. Deze beschuldiging wordt nog onderzocht maar lijkt volgens Bachelet ‘geloofwaardig’.

Michelle Bachelet (1951) (screenshot)

Volgens Bachelet heeft Rusland ook minstens 77 maal een medisch doel getroffen, waaronder 50 ziekenhuizen. Dat soort burgerdoelen treffen is niet toegestaan onder het internationale recht en mogelijk is er dus sprake van oorlogsmisdaden, aldus Bachelet.

Verder onderzoekt het Hoog Commissariaat voor de Mensenrechten onderzoekt ook beweringen dat Oekraïners uit de belegerde stad Marioepol en andere Oekraïense gebieden gedwongen naar Rusland zijn gebracht.

Van links naar rechts: Erik Møse (1950), Jasminka Džumhur en Pablo de Greiff (1963) (publiek domein)

Het mensenrechtencomité van de Verenigde Naties heeft de Noor Erik Møse, een voormalige rechter van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, benoemd tot hoofd van een driekoppige commissie die onderzoek gaat doen naar oorlogsmisdaden in Oekraïne. De twee andere leden zijn de Bosnische Jasminka Džumhur en de Colombiaan Pablo de Greiff.

Slachtoffers

Terug naar het trieste wekelijkse blokje oorlogsslachtoffers. Hoewel over de aantallen slachtoffers nog steeds weinig met zekerheid is te zeggen (de getallen lopen per bron nogal uiteen) hebben ze één ding gemeen: ze blijven verder oplopen.
Voor wat Oekraïense burgerslachtoffers betreft: de Oekraïense regering houdt het op 5.984 tot 6.211 of meer (waarvan zo’n 5.000 in Marioepol), de Verenigde Naties houden het op 1.189 doden en 1.901 gewonden.
Oekraïense militairen: volgens de Oekraïense regering rond de 1.300* gesneuvelden, Amerikaanse inlichtingendiensten schatten het aantal dode militairen op 2.000* tot 4.000*.
*) deze cijfers zijn sinds vorige week niet meer aangepast

Beeld gemaakt door een drone van een Russische tank met het Z-symbool die onder vuur ligt in Marioepol (screenshot)
Enkele seconden later explodeert de tank (screenshot)

Voor wat het aantal gesneuvelde Russische militairen betreft: wekenlang stond dat getal volgens Rusland op 498, maar vorige week werd het eindelijk aangepast, het aantal dode militairen staat volgens het Kremlin nu op 1.351. Dat het er echter veel meer moeten zijn blijkt wel uit de schattingen (hoe onzeker ook) van de Amerikaanse inlichtingendiensten en de NAVO.
De Amerikanen schatten het aantal gedode Russische militairen tussen de 3.000* en 10.000*, de NAVO gaat uit van 7.000* tot 15.000*.
*) ook deze cijfers zijn sinds vorige week niet meer aangepast

Vluchtelingen

Ook het aantal vluchtelingen blijft toenemen, maar stijgt niet meer zo hard als de weken daarvoor. In totaal zijn nu naar schatting 4 miljoen mensen naar het buitenland gevlucht, waarbij het merendeel nog steeds in de buurlanden verblijft, waarvan 2.336.799 in Polen.

Oekraïense vluchtelingen arriveren in Polen (screenshot)

In Oekraïne zelf zijn 6,5 miljoen huis en haard ontvlucht, veelal naar het westen van het land.
Een kwart van de gehele Oekraïense bevolking is nu ontheemd.


De vlag

Vlag van Oekraïne (1992-heden)

De vlag van Oekraïne bestaat uit twee even brede horizontale banen van blauw en geel.

Er zijn voldoende aanwijzingen dat de kleuren blauw en geel van de vlag ver terug gaan, zelfs tot de 15e eeuw. De kleuren gaan er echter pas echt toe doen wanneer de twee keizerrijken waar Oekraïne onderdeel van uitmaakte (het Russische en het Oostenrijks-Hongaarse), ophouden te bestaan.
De West-Oekraïense Nationale Republiek gebruikt tussen 1918 en 1919 de blauw-gele vlag. De vlag wordt gecontinuëerd  bij het samengaan van de twee Oekraïnes tot de Oekraïense Staat.

Tot aan 1949 heeft Oekraïne als Russische sovjet-republiek verschillende variaties van egaal rode vlaggen met de letters YCCP (Ukrayinskaya Sotsialisticheskaya Sovetskaya Respublika – oftewel Socialistische Sovjet Republiek Oekraïne) erop.

In 1949 krijgen alle Russische republieken een vlag-‘make-over’, variaties op de vlag van de Sovjet-Unie met eigen accenten. Die van Oekraïne heeft een blauwe balk aan de onderkant.

Vanaf 1990, dus nog vóór de onafhankelijkheid, wordt de blauw-gele vlag her en der al aarzelend waargenomen. Met het opnieuw zelfstandig worden, wordt de vlag officieel ingevoerd. Wettelijke status krijgt de vlag op 28 januari 1992.
De eerste vlag die ooit boven het Verchovna Rada (het Oekraïnse parlement) wapperde is nu in het parlementsmuseum te zien.

Het blauw in de vlag symboliseert de hemel, het geel de uitgestrekte tarwevelden.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
De tentoongestelde ‘eerste’ vlag in het parlementsmuseum van Oekraïne (© rada.gov.ua)

Malta – Jum il-Ħelsien / Freedom Day / Vrijheidsdag (1979)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 1:

Hoewel Malta al sinds 21 september 1964 onafhankelijk was geworden van het Verenigd Koninkrijk, bleef de Britse koningin Elizabeth II staatshoofd. Dit veranderde op 13 december 1974, toen Malta een onafhankelijke republiek werd.

Al die tijd hadden de Britten een militaire basis op Malta aangehouden, waar de eilandstaat weliswaar pacht voor ontving (het bedrag hiervoor werd tussen 1971 en 1979 flink verhoogd), maar waar de Maltezers toch graag vanaf wilden.

Affiche voor Freedom Day (publiek domein)

Op 1 april 1979 verlieten de laatste Britse troepen Malta, waarna de eilandstaat voor 100% baas in eigen huis was.
De dag van de terugtrekking wordt sindsdien als een feestdag gevierd en staat in het Maltees bekend als Jum il-Ħelsien en in het Engels (de tweede taal van het land) als Freedom Day.
De dag wordt echter niet op 1 april gevierd, maar één dag eerder, op 31 maart.

Op deze dag vindt altijd een ceremonie plaats bij het Freedom Day Monument in Birgu.

Freedom Day Monument (foto: Steve Zammit Lupi, Times of Malta)

De grootste festiviteit echter is de jaarlijkse regatta, waar deelnemers uit de steden Birgu, Bormla en Isla tegen elkaar strijden; een evenement dat altijd duizenden toeschouwers trekt.
De regatta op deze dag is de eerste van twee: regatta nummer twee vindt plaats op 8 september, Victory Day (Overwinningsdag).

De Maltese regatta in 2008 (© Know Malta, Peter Grima)

De vlag

Vlag van Malta (1964-heden)

Voor de onafhankelijkheid in 1964 was Malta een Britse Kroonkolonie en had het een hele trits aan vlaggen, waarbij de eerste een Britse red ensign is met een St. George’s Cross en de vier overige blue ensigns zijn met verschillende badges in het uitwaaiende gedeelte, hoewel twee ervan alleen op details verschillen.

De Maltese kroonkolonie-vlaggenparade, v.l.n.r.: tot 1875, 1875-1898, 1898-1923, 1923-1943, 1943-1964

De huidige vlag van Malta is ingevoerd op bij de onafhankelijkheid op 21 september 1964. Het is een verticale tweekleur, wit aan de broekingszijde, rood aan de vlucht. In de bovenhoek van de broekingszijde is het George Cross afgebeeld.

De kleuren wit en rood gaan ruim negen eeuwen terug: het zijn de kleuren van de Normandische graaf Roger de Hauteville, die in 1090 het eiland bezette. Hij is beter bekend als Roger I van Sicilië (van 1071 tot 1101 was hij grootgraaf van Sicilië).

Het George Cross (Sint Joriskruis) werd Malta door koning George VI verleend op 15 april 1942. Het is de hoogste Britse niet-militaire onderscheiding. Het was bedoeld als huldeblijk aan de bevolking voor de betoonde moed tijdens Duitse en Italiaanse luchtaanvallen.

Links: Het George Cross / Rechts: Malta bestaat uit het gelijknamige hoofdeiland plus Gozo en het kleine Comino (© freeworldmaps.net)

De onderscheiding werd ingesteld door koning George VI op 24 september 1940 en wordt maar zelden verleend. Het kruis is zilverkleurig, met armen van gelijke lengte. In een cirkel middenin het kruis is de beeltenis van Sint Joris te zien terwijl hij de draak verslaat. Het randschrift rond de afbeelding luidt: For gallantry (Voor dapperheid).

Scilly-eilanden – Beginning of the Three Hundred and Thirty Five Years’ War / Begin van de Driehonderdvijfendertigjarige Oorlog (1651-1986)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 2:

Een oorlog waar we met een gerust gemoed luchtig over kunnen schrijven is de langste oorlog in de geschiedenis: de Driehonderdvijfendertigjarige Oorlog tussen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en de Scilly-eilanden, ten zuidwesten van Engeland gelegen.
De oorlog die iedereen was vergeten!

De aanleiding voor deze oorlog ligt in de Engelse Burgeroorlog (1642-1651), een conflict tussen de zogenaamde parlementariërs en de koningsgezinden. Via een staatsgreep wist Oliver Cromwell de macht te grijpen en Koning Charles I van de troon te verdrijven. Hij schafte het koningschap af en regeerde onder de titel Lord Protector. Charles I zou in 1649 geëxecuteerd worden.

Links: Charles I (1600-1649), portret uit 1632 toegeschreven aan Daniël Mijtens (±1590-1647/48) (publiek domein, locatie onbekend) / Rechts: Oliver Cromwell (1599-1658), portret naar Samuel Cooper (1609-1672), gebaseerd op een werk ui 1656 (Collectie National Portrait Gallery)

Cromwell wist de koningsgezinden steeds verder te verdrijven, tot in 1648 alleen het zuidwestelijk gelegen Cornwall nog een koningsgezind bolwerk was. In de loop van dat jaar echter viel ook dit gebied in handen van Cromwell, waardoor de koningsgezinde vloot nog westelijker moest uitwijken, naar de Scilly-eilanden, die in bezit waren van de royalist Sir John Granville.

Buurland de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden vond het van belang het bondgenootschap met Engeland te behouden en koos in deze onrustige Engelse tijd de zijde van Cromwell en zijn parlementariërs.
De Nederlandse koopvaardijvloot leed echter grote verliezen door aanvallen van de Royalist Fleet, die vanuit de Scilly-eilanden opereerde. Ook was een groot aantal haringbuizen met lading en al gekaapt.

Tijd voor actie en admiraal Maarten Harpertszoon Tromp werd er op uitgestuurd om genoegdoening en vergoeding te eisen. Op 30 maart 1651 kwam hij aan bij de archipel, waarna hij de Scilly-eilanden bezette toen hij geen bevredigend gehoor kreeg.
Wat er vervolgens gebeurde wordt verhaald in een brief van de parlementarian en Lord Keeper of the Great Seal, Bulstrode Whitelocke: “Tromp kwam naar Pendennis Castle en vertelde dat hij naar Scilly was geweest om vergoeding te vragen voor de Hollandse schepen en de goederen die ze hadden genomen; en na geen bevredigend antwoord te hebben gekregen, had hij, volgens zijn opdracht, hen de oorlog verklaard.”

Links: Maarten Harpertszoon Tromp (1598-1653), portret naar Jan Lievens (1607-1674) (Collectie National Maritime Museum. Greenwich) / Rechts: Bullstrode Whitelocke (1605-1675), portret uit 1634 door een onbekende schilder (Collectie National Portrait Gallery)

Omdat bijna geheel Engeland in parlementarische handen was en bovendien een bondgenoot, kon hij moeilijk dat land de oorlog verklaren, dus was de oorlogsverklaring specifiek bedoeld voor de Scilly-eilanden.

Kort daarna, in juni 1651, dwongen de parlementariërs onder leiding van Robert Blake de koningsgezinden op Scilly tot overgave. De Republiek zat nu zonder vijand en trok zich zonder een schot te vuren terug. Door de onbekendheid met oorlogsverklaringen van een land tegen een deel van een ander land werd vergeten officieel vrede te verklaren.

Fast forward naar 1985. Roy Duncan, historicus en voorzitter van de gemeenteraad van de Scilly-eilanden, schrijft naar de Nederlandse ambassade in Londen om af te rekenen met de mythe dat de archipel nog steeds met Nederland in oorlog is.
De ambassade gaat op onderzoek uit en concludeert dat de mythe wel degelijk op waarheid berust (de brief van Whitelocke).

Links: Roy Duncan (1948-2014) (publiek domein) / Rechts: Jonkheer Rein Huydecoper van Nigtevecht (1922) met zijn vrouw (publiek domein)

Hierop leek het Duncan een goed plan om ambassadeur jonkheer Rein Huydecoper van Nigtevecht voor een bezoek uit te nodigen en alsnog vrede te sluiten.
Aldus geschiedde, waarna ‘de vrede’ alsnog werd gesloten op 17 april 1986, 335 jaar na het begin van een oorlog, waarin geen schot werd gelost en geen enkel slachtoffer viel.

De Driehonderdvijfendertigjarige Oorlog – korte versie (© AutoImport)

Of de oorlog ooit officieel is verklaard is nogal twijfelachtig, er is geen enkel document dat dit bewijst, we hebben alleen de brief van Whitelocke van 17 april 1651, die ervan rept. Daar komt bij dat admiraal Tromp helemaal geen bevoegdheid had om een land (of een deel daarvan!) de oorlog te verklaren, dat zouden alleen de Staten-Generaal hebben kunnen doen.

Bovendien brak in 1652 de Eerste Engels-Nederlandse Oorlog uit, toen de Scilly-eilanden alweer een jaar lang volledig deel uitmaakten van Engeland. Toen in 1654 de vrede werd getekend, middels het Verdrag van Westminster, werden eventuele grieven die er nog waren alsnog geregeld, waardoor een oorlogstoestand waarvan geen van de partijen zich bewust was, gerust als beëindigd kan worden beschouwd.

Het Verdrag van Westminster (Collectie Nationaal Archief)

Toch is het verhaal te mooi en te vermakelijk om niet te memoreren, oorlogen zonder slachtoffers en ellende: een grote zeldzaamheid.

De vlag

Vlag van de Scilly-eilanden (2002-heden)

De Scilly-eilanden, een groep van vijf bewoonde eilanden en ongeveer 140 onbewoonde, vormen een eigen district binnen het ceremoniële graafschap Cornwall.
Men zou verwachten dat deze bekende eilandengroep al heel lang een eigen vlag zou voeren, maar dat is niet het geval.

Kaart van de Scilly-eilanden (© Burmesedays, 2010)

De vlag van de Scilly-eilanden kwam er na een oproep in januari 2002 door de lokale krant Scilly News. Het publiek werd gevraagd vlagontwerpen in te sturen, wat uiteindelijk na drie stemrondes en 400 stemmen in februari een winnaar opleverde: de huidige vlag van de Scilly-eilanden, die onmiddellijk de bijnaam de Scillonian Cross Flag kreeg.

De vlag wordt door een wit liggend kruis in vieren verdeeld, waarbij de bovenste vlakken oranje en de onderste blauw zijn. In het oranje vlak aan het uitwaaiende gedeelte zijn vijf witte pentagrammen (vijfpuntige sterren) geplaatst, één grote en vier kleinere.

De eilanden Gugh (voorgrond) en St. Agnes, die via een landengte (een zogenaamde tombolo) met elkaar zijn verbonden (publiek domein)

The Scilly News legde de symbolische waarden uit: het witte kruis staat voor de Keltische geschiedenis van de eilanden en het nog altijd zichtbare erfgoed in de archipel.
De vijf pentagrammen staan voor de vijf bewoonde eilanden die op dezelfde posities ten opzichte van elkaar zijn geplaatst. De pentagrammen hebben verschillende groottes, net als de eilanden die ze symboliseren.
Deze vijf bewoonde eilanden zijn van groot naar klein: St. Mary’s, Tresco, St. Martin’s, St. Agnes en Gugh (die als één eiland worden beschouwd) en Bryher.

De kleur wit werd gekozen “als sterke en symbolische kleur” en tevens omdat het staat voor “zuiverheid en onschuld”.
De kleur oranje symboliseert de zonsondergangen, waar de Scilly-eilanden beroemd om zijn. Blauw tenslotte representeert de oceaan die de eilanden omspoelt.

Graham Bartram (1963), vexilloloog van het Flag Institute (© GrahamPadruig)

Het vlagontwerp werd vervolgens voorgelegd aan Graham Bartram, de belangrijkste vexilloloog (vlaggenkundige) van het Britse Flag Institute, die het goedkeurde.

Alaska – The Alaska Purchase / V.S. koopt Alaska van Rusland (1867)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 1:

Alaska is de grootste staat van de Verenigde Staten qua oppervlakte. Om daar ongeveer een idee van te krijgen: voeg Duitsland, Frankrijk, Spanje en de Benelux samen en dan komen we in de buurt. De totale oppervlakte is 1.481.347 km².
Het aantal inwoners echter is slechts 728.903, volgens de laatste gegevens uit 2020.

Kaart van Alaska (© freeworldmaps.net)

Vanaf het derde kwart van de 17e eeuw tot 1867 was Alaska een Russische kolonie onder de naam Russisch Amerika, met als hoofdstad Novo-Arkhangelsk (tegenwoordig Sitka genaamd).

Sitka,tot 1867 Novo Archangelsk, hoofdstad van Russisch Amerika, tekening uit 1869 van Frederick Whymper (1838-1901)

De Russen besteedden nooit veel aandacht aan het immense gebied en koloniseerden het nauwelijks, waardoor het onder leiding van de Russisch-Amerikaanse Maatschappij, ternauwernood winstgevend was. In de jaren ’60 van de 19e eeuw gingen de cijfers van Alaska zelfs in het rood. De Russisch-Amerikaanse Maatschappij liet zijn charter voor het gebied in 1861 verlopen en in de jaren erna werden de geluiden dat Rusland van Alaska afwilde steeds sterker.

Kaart van Russisch Amerika uit “Mitchell’s New General Atlas, containing maps of the various countries of the world, plans of cities, etc.”, published by S. Augustus Mitchell, Jr., 1860 (publiek domein)

Het was de Amerikaanse Minister van Buitenlandse Zaken, William H. Seward, die er in 1864 van vernam. Seward was met zijn grote belangstelling voor de walvisvaart zeer geïnteresseerd en kreeg toestemming onderhandelingen te starten met een persoonlijke vriend van hem, de Russische minister en ambassadeur voor de V.S., baron Eduard von Stoeckl.

Links: William H. Seward (1801-1872) in de jaren ’60 van de 19e eeuw; onbekende fotograaf, restauratie door Adam Cuerden (publiek domein) / Rechts: Eduard von Stoeckl (1804-1892), portret tussen 1855 en 1865, van fotograaf Mathew Brady (1822-1896) (publiek domein)

Von Stoeckl was een groot voorstander van verkoop. Hij was bang dat het Verenigd Koninkrijk vanuit zijn kolonie Canada Alaska zou kunnen veroveren als Rusland met het V.K. in oorlog kwam.
Tevens wilden de Russen zich primair richten op ontginning van grondstoffen in Oost-Siberië.
Ook Stoeckl’s baas, Alexander II, tsaar van Rusland, koning van Polen en groothertog van Finland, was voorstander van verkoop.

Zo begonnen de onderhandelingen. De V.S. dachten eerst aan een aankoopsom van $ 5 miljoen dollar, maar dat vonden de Russen te weinig.

De cheque van $ 7,2 miljoen voor de aankoop van Alaska, gedateerd op 1 augustus 1868 (publiek domein)

Uiteindelijk werd men het op 30 maart 1867 eens over een prijs van $ 7,2 miljoen (zo’n $ 132 miljoen nu) en kon de overeenkomst getekend worden.

“Signing the Alaska Treaty of Cessation” , schilderij van Emanuel Leutze (1816-1868), met de officiële delegaties van de V.S. en Rusland, v.l.n.r.: Robert S. Chew (assistent van Seward en klerk BuZa), William H. Seward, William Hunter (2e assistent van de Minister van BuZa), Waldemar de Bodisco (secretaris van de Russische delegatie), Eduard von Stoeckl, Charles Sumner (voorzitter van de Senate Foreign Relations Committee) en Fred Seward (assistent van de Minister van BuZa en tevens zoon van William H. Seward) (© publiek domein / William H. Seward House, Auburn, New York)

Niet iedereen was blij met de aankoop: de publiek opinie was zeer verdeeld. Tegenstanders noemden aankoop Seward’s Folly (Seward’s Dwaasheid), Walrussia en Polar Bear Garden (IJsbeertuin).

Eerste pagina van de officiële ratificatie van de verkoop van Alaska, gedateerd 20 juni 1867; deze pagina vermeldt de complete titulatuur van Tsaar Alexander II (1818-1881) (National Archives and Records Administration / publiek domein)

De officiële overdracht was een half jaar later, op 18 oktober 1867 in het fort van Sitka, waarbij de Russische vlag gestreken werd en de Amerikaanse gehesen.
In eerste instantie werd Alaska, onder de naam Department of Alaska, bestuurd door militairen, maar vanaf 1884 werd het omgevormd tot het District of Alaska, met aan het hoofd een gouverneur die benoemd werd door de Amerikaanse president.

De eerste paar jaren was er van grote activiteit in de nieuwe aankoop nog geen sprake. Toen er echter in de jaren ’90 van de 19e eeuw goud gevonden werd in Alaska (en in het Canadese Yukon Territory) barstte de Gold Rush (Goudkoorts) los, waardoor duizenden mensen naar het gebied trokken om ook een graantje mee te pikken.

Ongedateerde foto, genomen tijdens de Gold Rush in Alaska, eind 19e/begin 20e eeuw (© publiek domein)

In 1906 werd Juneau de hoofdstad en vanaf 1912 werd Alaska een territorium (officieel een organized incorporated territory of the United States).
Pas op 7 juli 1958 geeft het Amerikaanse Congres toestemming voor toetreding van Alaska als staat binnen de Unie. Op 3 januari 1959 tenslotte, wordt Alaska de 49e staat.

De vlag

Vlag van Alaska (1927-heden)

De vlag is blauw met het sterrenbeeld Grote Beer (7 vijfpuntige gele sterren) plus de Poolster (een grotere vijfpuntige gele ster in de top van het uitwaaiende gedeelte).

In 1926 werd door het Alaska Department of the American Legion besloten dat Alaska zijn eigen vlag moest krijgen en organiseerde daartoe een ontwerpwedstrijd, maar dan wel een bijzondere: alleen schoolkinderen uit Alaska tussen de 12 en 18 jaar oud mochten meedoen.

Van de 142 inzendingen werd uiteindelijk het ontwerp van de toen 13-jarige John Bell (Benny) Benson, een weeskind uit Seward, gekozen. Hij verdiende daarmee een schoolbeurs van $ 1.000, een gouden horloge met een inscriptie van zijn vlagontwerp en een trip naar Washington, D.C., om zijn ontwerp te presenteren bij President Calvin Coolidge. Het reisje vond uiteindelijk niet plaats, maar op 2 mei 1927 werd de vlag officieel door het toenmalige territorium Alaska aangenomen.

De originele inzending uit 1926 van Benny Benson (© Alaska State Museum, Juneau)

Wat de symboliek van de vlag betreft: Benny Benson koos voor het blauw als verwijzing naar de kleur van de lucht boven Alaska en tevens voor het veel voorkomende vergeet-me-nietje (vanaf 1949 de ‘staatsbloem’).
Wat de Grote Beer (Ursa Major) betreft: net als in Nederland is dit sterrenbeeld circumpolair, wat zo veel wil zeggen dat hij nooit onder de horizon verdwijnt en mits onbewolkt, altijd aan de nachtelijke hemel te zien is.

Het sterrenbeeld Grote Beer (Ursa Major) (publiek domein)

Hoewel de Grote Beer uit veel meer sterren bestaat, zijn alleen de 7 helderste op de vlag vertegenwoordigd: deze sterren zijn ook met het blote oog makkelijk te zien, het gaat om Alioth, Dubhe, Alkaid, Mizar, Merak, Phad en Megrez.
Verder staat de Grote Beer ook symbool voor de in Alaska in groten getale voorkomende beren.

Benny Benson (1913-1972) in 1926, met zijn winnende ontwerp (© Alaska State Library Historical Collection)

De Poolster (Polaris) is als de Grote Beer in het zicht is, altijd makkelijk te vinden. Het is de helderste ster van het sterrenbeeld Kleine Beer (Ursa Minor).
Benny Benson wilde de noordelijke Poolster er graag bij hebben omdat hij er vanuit ging dat Alaska op termijn officieel een staat zou worden, waarmee Alaska dan de noordelijkste staat zou zijn. Dit maakte hij gelukkig nog mee in 1959, toen hij 46 was (hij overleed in 1972).
De vlag werd zonder wijzigingen van territoriumvlag een staatsvlag.

De vlag is altijd populair geweest. Dat bleek ook In 2001, toen de Amerikaanse vlaggenvereniging North American Vexillological Association (NAVA) onderzocht hoe het stond met de populariteit van de staten- en territoria-vlaggen van de V.S. en de provincievlaggen van Canada. Van de in totaal 72 vlaggen eindigde Alaska op een mooie 5e plaats.

Wallis en Futuna – Transition vers un Collectivité d’Outre Mer / Overgang naar Overzees Land (2003)

Wallis en Futuna is een Frans overzees gebiedsdeel en bestaat uit twee eilandengroepen in de Stille Oceaan, tussen Tuvalu in het noordoosten en Fiji in het zuidwesten.
Wallis is het grootste eiland en tevens hoofdeiland van de Walliseilanden. Zo’n 20 onbewoonde eilandjes liggen eromheen.
230 km ten zuidwesten van Wallis liggen de twee zogenaamde Hoornse Eilanden, met Futuna als grootste en Alofi als kleinste eiland.

Wallis 4
Links: Locatie van Wallis en Futuna in de Stille Oceaan / Rechts: Kaart van de twee eilandgroepen (© Encyclopædia Britannica, Inc., 2009)

Wallis (Uvea in het Polynesisch) heeft ruim 8.000 inwoners, ruim 1.000 van hen wonen in de hoofdstad Mata Utu (Matāʻutu in het Polynesisch). Futuna heeft ruim 3.000 inwoners en Alofi slechts 2 (voor zover bekend!).

Mata Utu
Hoofdstad Mata Utu vanuit de lucht, in het midden het dubbele rode dak, het Koninklijk Paleis van Uvea (Wallis) en rechts de Cathédrale Notre-Dame-de-l’Assomption de Matâ’Utu, gebouwd tussen 1952 en 1959 (publiek domein)

De eilanden waren al bewoond en vormden drie koninkrijkjes voordat de eerste Europeanen opdoken in de 17e eeuw. Het waren de Nederlanders Willem Schouten en Jacob le Maire die tijdens hun ontdekkingsreis van 1616 Futuna en Alofi ‘ontdekten’ en daarmee op de kaart konden zetten. Ze noemden de eilanden de Hoornse Eylanden, naar Hoorn, de plaats waar ze vandaan kwamen. De twee eilanden samen hebben die naam ook in het Frans behouden als les Îles Horn, ook wel les Îles de Horne.

Wallis 1
V.l.n.r.: Willem Schouten (1567-1625), tekening van Matthäus Merian de Oude, 1625 / Jacob le Maire (±1585-1616), ingekleurde kopie naar een tekening uit Antonio de Herrera’s “India Occidentales” uit 1622 / Samuel Wallis (1728-1795), schilder onbekend (alle: publiek domein)

Wallis moest langer wachten op ‘ontdekking’. Het is vernoemd naar de Britse ontdekkingsreiziger Samuel Wallis die in 1767, nadat hij eerst Tahiti aandeed, langs het eiland zeilde wat nu zijn naam draagt.

Kaart van Wallis (publiek domein)

Het waren de Fransen die als eerste Europeanen de eilanden koloniseerden, door middel van missionarissen die vanaf 1837 trachtten de bevolking tot het katholicisme te bekeren, wat uiteindelijk ook lukte.
Dat niet alles pais en vree was blijkt wel uit het feit dat de missionarissen in 1842 om Franse bijstand vroegen vanwege rebellie van de bevolking.
De Fransen hielden de eilanden in bezit en op 5 april 1887 tekende Koningin Amelia Tokagahahau Aliki van Uvea (Wallis) onder druk een overeenkomst waarbij het eiland officieel een Frans protectoraat werd.
Koning Anise Tamole van Sigave (het westelijke deel van Futuna) en Koning Soane Malia Musulamu van Alo (het oostelijk deel van Futuna plus Alofi) tekenden op 16 februari 1888.

Kaart van de Hoornse Eilanden: Futuna en Alofi (publiek domein)

Wallis en Futuna werd ingedeeld bij de veel westelijker gelegen Franse kolonie Nieuw-Caledonië. Vanaf 29 juli 1961 werden de eilanden losgekoppeld van Nieuw-Caledonië als territoire d’outre mer (overzees territorium). Vanaf deze datum is ook de status van de drie koninkrijken, die nog steeds bestaan, verankerd. Wallis en Futuna kent geen erfopvolging: koningen worden gekozen.
De macht van de koningen is grotendeels symbolisch, maar ze hebben rechtsprekende macht, een overlevering uit de stammentijd, maar tegenwoordig beperkt zich dat tot niet-criminele zaken. Voorts hebben de koningen ook een zetel in de adviesraad, die verder bestaat uit drie mensen die door de Hoge Administrateur (uit Frankrijk) worden aangewezen. De Franse president Emmanuel Macron is het staatshoofd.
De laatste administratieve verandering dateert van 28 maart 2003 als Wallis en Futuna een collectivité d’outre mer (overzees land) worden. En dat is de datum die we vandaag markeren.

Vanwege de beperkte mogelijkheden op de eilanden zijn veel inwoners in de loop der jaren naar het grotere en welvarender Nieuw-Caledonië geëmigreerd. Zo’n 18.000 van hen wonen en werken er, waardoor er dus meer Wallisiens en Futuniens wonen dan op de eilanden zelf (ruim 11.000 inwoners).

De vlag

De Franse vlag, de Tricolore, is de officiële vlag, maar er is sinds 1985 wel degelijk een vlag voor de eilanden, de officieuze dus en die zien we hier vandaag.

Wallis 02
Links: Vlag van Wallis en Futuna / Rechts: Alternatieve versie van de vlag

De vlag is rood met een wit omzoomde Tricolore in het kanton. Midden op het rode veld, aan de vluchtzijde, is een wit vierkant met daarin een rood andreaskruis, waardoor er optisch vier naar elkaar gerichte driehoeken ontstaan.
De vier driehoeken symboliseren de drie koninkrijken met hun koningen, plus de Franse administrateur (en staat daarmee dus voor Frankrijk).
De kleur rood staat voor moed en het wit voor de zuiverheid van idealen.
Dit is de meest gebruikte versie van de vlag, maar er bestaat nog een tweede versie, waarbij het andreaskruis is vervangen door een zogenaamd kruis pattée in wit. In feite hebben we dan echter te maken met de vlag van het eiland Wallis (of Uvea) en komen we  tegelijk bij de oorsprong van de vlag.

Wallis 01
V.l.n.r.: Vlag van Uvea (Wallis) / Vlag van Sigave / Vlag van Alo

Uvea

De vlag begon zijn leven als koninklijke standaard van Koning (Laveluain in het Wallisisch) Soane-Patita Vaimua van Uvea (Wallis), die twee keer op de troon zat, eerst tussen 1826 en 1829 en daarna van 1830 tot en met 1858.

Wallis 3
Links: De koninklijke standaard van Soane-Patita Vaimua / Rechts: “Palaver voor het Koninklijk Paleis, Sagato Soane-plein te Mata Utu (Wallis), 1900”, tekening uit “À travers l’Océanie Centrale auteur du monde” uit 1907 door M.P. de Myrica

Deze vlag, mét Tricolore in het kanton werd uiteindelijk de eilandvlag en wordt in die versie ook als koninklijke vlag gevoerd (de eerste van de 3 koninklijke vlaggen boven)

Sigave

De andere twee koninkrijken hebben hun eigen vlag. Sigave (het westelijk deel van Futuna) heeft een vlag die diagonaal in tweeën gedeeld is, van de onderkant van de mastzijde naar de bovenkant van het uitwaaiende gedeelte, rood boven, zwart onder. De wit omrande Tricolore bevindt zich in het kanton.
Over het rood-zwarte vlak is een gele cirkel geplaatst met daarin twee gekruiste zwarte speren met daar tussenin een groen palmblad, volgens de overlevering symbool voor de eerste koning van Sigave, wiens kaken en tanden in een palmblad werden bewaard.

Alo

Alo, het koninkrijk dat het oostelijk deel van Futuna beslaat, plus het ernaast gelegen eiland Alofi, heeft een rode vlag met de Tricolore in het kanton. In het midden van het veld is een groen gearceerd palmblad met daaroverheen in geel een knots en een bijl.
De knots en bijl staan symbool voor de dood van missionaris Pierre Chanel, die de inwoners van Futuna tot het katholicisme trachtte te bekeren. Hij werd op 37-jarige leeftijd bij een aanval met een knots en een bijl in 1841 vermoord.

Wallis 2
Links: Pierre Chanel (1803-1841) als heilige / Rechts: De moord op Pierre Chanel op een gebrandschilderd raam

Paus Leo XIII verklaarde hem zalig op 17 november 1887, zodat hij nu als Sint Pierre Chanel bekend staat.

Bangladesh – Independence Day / স্বাধীনতা দিবস / Onafhankelijkheidsdag (1971)

De onafhankelijkheid van Bangladesh vindt zijn oorsprong in de verkiezingen van 1970. Tot die tijd vormde het huidige Bangladesh onder de naam Oost-Pakistan vanaf 1947 één land met het ten westen van India gelegen (West)-Pakistan.

Unknown
Pakistan, 1955-1971: West-Pakistan is het huidige Pakistan, East-Pakistan het huidige Bangladesh (© uca.edu)

Pakistan werd al jarenlang geregeerd door een militaire dictatuur. Toen op 7 december 1970 bij de eerste democratische verkiezingen sjeik Mujibur Rahman een duidelijke overwinning boekte, begonnen de problemen.

Mujibur Rahman
Mujibur Rahman (1920-1975) (© globalsecurity.org)

Rahman, afkomstig uit Oost-Pakistan (of Bengalen) werd niet vertrouwd door de militaire machthebbers in West-Pakistan en men was niet bereid de touwtjes uit handen te geven. Hoewel er over en weer onderhandeld werd, leidde dit tot niets.

Op 7 maart 1971 gaf Rahman een speech in Dhaka voor een menigte van twee miljoen mensen. Hij riep op tot burgerlijke ongehoorzaamheid en strijd met als uiteindelijke doel onafhankelijkheid. Toen het Pakistaanse leger op 25 maart in actie kwam en met zijn Operation Searchlight begon, met als doel het Oost-Pakistaanse/Bengaalse onafhankelijkheidsstreven in de kiem te smoren, was dat de aanleiding voor de Bengalezen om één dag later, op 26 maart de onafhankelijkheid uit te roepen.

Kaart van Bangladesh (© freeworldmaps.net)

De guerrilla-oorlog die vervolgens uitbrak zou negen maanden duren. Cijfers over het aantal slachtoffers lopen sterk uiteen, voor Bangladesh tussen de 300.000 en 3.000.000, voor de Pakistani zo’n 26.000.
Uiteindelijk schoot buurland India Bangladesh militair te hulp en werd de strijd beslecht ten gunste van het nieuwe onafhankelijke land.

In Bangladesh wordt de Onafhankelijkheidsdag normaliter uitgebreid gevierd met parades, concerten, lezingen, markten en versierde straten en uiteraard veel vlagvertoon.

De vlag

Vlag van Bangladesh, 1972-heden

De vlag van Bangladesh is groen met een rode cirkel iets links van het midden. De vlag stamt uit februari 1971 en is een creatie van schilder Quamrul Hassan.

Quamrul Hassan
Quamrul Hassan (1921-1988) (© en.banglapedia.org)

Op de 26e maart 1971 werd ze voor het eerst gehesen en zag er toen iets anders uit: in de rode cirkel was in het geel het silhouet van Bangladesh te zien. Dit was de vlag zoals in gebruik tijdens de guerrilla-oorlog van 1971.

Eerste vlag Bangladesh
Eerste versie van de Bengaalse vlag, met landkaart

Kort na de overgave van Pakistan (16 december 1971), werd op 25 januari 1972 de vlag definitief vastgesteld en kwam de landkaart te vervallen. Wanneer men de vlag van de achterkant zag, zag men het land in spiegelbeeld (een probleem waar Cyprus bijvoorbeeld ook mee kampt).

Bleven over: de groene kleur en rode cirkel.
Het groen staat voor de islam, de landbouw, de plantengroei en de jeugdige geest. De rode cirkel staat voor de strijd voor de onafhankelijkheid  en het vergoten bloed, maar ook voor de verkregen vrijheid.

vlaggen bangladesh
Bangladesh: handelsvlag (civil ensign), oorlogsvlag en vlag van de Marine Fisheries Academy

Afgeleiden van de Bengaalse vlag zijn de bovenstaande vlaggen, waarbij de nationale vlag telkens in het kanton te zien is.
Het zijn de handelsvlag (de zogenaamde civil ensign), de oorlogsvlag en de vlag van de Marine Fisheries Academy in Chittagong.

Griekenland – Onafhankelijkheidsdag (Εικοστή Πέμπτη Μαρτιου) + Annunciatie (Ευαγγελισμός της Θεοτόκου)

De 25e maart refereert aan de start van de Griekse Onafhankelijkheidsoorlog in 1821. Op die dag hees bisschop Germanos van Patras een revolutionaire vlag op het klooster van Agia Lavra. Het betekende het begin van een lange strijd tegen het Ottomaanse (Turkse) Rijk.

revolution.jpg
Bisschop Germanos van Patras (1771-1826) met de revolutionaire vlag aan zijn staf gebonden, naar een lithografie van de Italiaanse schilder Ludovico Lipparini (1802-1856) (© ahistoryofgreece.com)

De strijd verliep in eerste instantie niet ongunstig voor de Grieken, in 1822 werd Athene ingenomen, maar de Turken lieten zich niet zomaar verdrijven en in 1827 hadden ze Athene heroverd, evenals de meeste Griekse eilanden. De Griekse vrijheidsstrijd kon echter op sympathie rekenen van het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Rusland en toen deze landen zich ook met de strijd gingen bemoeien was het relatief snel bekeken en moest het Ottomaanse Rijk zijn nederlaag erkennen. In het Verdrag van Adrianopel (ook wel het Verdrag van Edirne genoemd) van 14 september 1829 werd Griekenland officieel een soevereine staat.

Schermafbeelding 2020-03-24 om 19.45.32.png
De Annunciatie: aartsengel Gabriël verschijnt aan Maria (© Sharon Productions, Parijs, 2017)

De tweede aanleiding voor een feestdag is een religieuze: vandaag is het Annunciatie, de dag waarop aartsengel Gabriël aan Maria verscheen en haar vertelde dat zij de Zoon van God zou baren. Negen maanden er bij optellen en we zitten aan Eerste Kerstdag, de geboorte van Jezus Christus.

Kaart van Griekenland (© freeworldmaps.net)

De vlag

Griekenland vlag
Vlag van Griekenland (1833-heden)

De vlag heeft in een kanton een wit kruis op een blauw vlak. De rest van het veld wordt ingenomen door vijf blauwe en vier witte horizontale strepen, om en om. Op 15 maart 1822 werd deze vlag ingevoerd, maar was toen alleen nog maar te zien op schepen. Tegelijkertijd werd er nog een vlag ingevoerd: deze toonde het blauw-witte kruis solo. Dit was de nationale vlag voor gebruik aan land. Deze vlag heeft lang bestaan naast die met de strepen, maar werd in 1969 afgeschaft.

Griekenland vlag 1822-1969
Variant van de Griekse vlag (1822-1969)

De streepvlag werd in 1833 gepromoveerd tot nationale vlag (naast de kruisvlag dus). Het kruis in de vlag herinnert aan het christelijke geloof, de kleuren gaan terug op de eerste Griekse koning Otto I. De strepen worden op verschillende manieren uitgelegd. Ze staan voor de lucht en de zee (blauw) en de rechtvaardigheid van de vrijheidsstrijd (wit). Dat er negen stepen zijn  verwijst naar de vrijheidsleus van toen, Vrijheid of dood, die in het Grieks negen lettergrepen heeft. Het duidt ook op de negen jaar die de vrijheidsstrijd duurde. Als laatste link zou Achilles negen strepen op zijn schild gehad hebben.

De vlag staat ook bekend onder de namen I Galanolefki (de Blauw-witte) en I Kyanolefki (de Azuurblauw-witte).

Oekraïne – Чотири тижні війни / Vier weken oorlog

Twee vlaggen vandaag. Vlag 2:

Vier weken oud is Poetin’s oorlog en hoewel het aantal slachtoffers, vluchtelingen en verwoestingen alsmaar toeneemt, is er in de Russische opmars in de afgelopen week nauwelijks enige progressie te bespeuren.

De kaart met de verschillend fronten is nauwelijks veranderd sinds een week geleden, we zien hier de vier fronten: (1) Vanuit Wit-Rusland (Belarus) naar hoofdstad Kiev (Kyiv), (2) Het noordoostelijke front rond Soemy (Sumy) en Charkov (Kharkiv), (3) Vanuit de door de Russen bezette Krim langs de kust naar Marioepol (Mariupol) en de rivier de Dnjepr en (4) Eveneens vanuit de Krim naar Cherson (Kherson), daarnaast zijn de Russen ook aanwezig in de zelfverklaarde volksrepublieken Luhansk en Donetsk (alleen erkend door Rusland)

Slachtoffers

Over aantallen slachtoffers is nog steeds weinig met zekerheid te zeggen: de getallen lopen per bron nogal uiteen.
Voor wat Oekraïense burgerslachtoffers betreft: de Oekraïense regering houdt het op 3.094 tot 3.360 of meer, de Verenigde Naties houden het op 953 doden en 1.557 gewonden.
Oekraïense militairen: volgens de Oekraïense regering rond de 1.300 gesneuvelden, Amerikaanse inlichtingendiensten schatten het aantal dode militairen op 2.000 tot 4.000.

Voor wat het aantal gesneuvelde Russische militairen betreft: vorige week stond dat getal volgens Rusland op 498 en sindsdien is dat cijfer niet meer aangepast. Dat het er echter veel meer moeten zijn blijkt wel uit de schattingen (hoe onzeker ook) van de Amerikaanse inlichtingendiensten en de NAVO.
De Amerikanen schatten het aantal gedode Russische militairen tussen de 3.000 en 10.000, de NAVO gaat uit van 7.000 tot 15.000.
Dat het Russische regime het cijfer bewust heel “laag” houdt, heeft uiteraard alles te maken met het draagvlak voor de “militaire operatie”, zoals Poetin deze oorlog eufemistisch noemt. Het kan zeer zeker niet de bedoeling zijn dat de gewone Rus lucht krijgt van deze enorme aantallen gesneuvelde Russen.

Marioepol

Kaart van Marioepol, waar de omsingeling van de Russen op is aangegeven: de gebieden in rozerood zijn bezet door de Russen, het gele gebied is nog in Oekraïense handen en de olijfgroene kleur tussen die twee gebieden geeft terrein weer dat door beide partijen betwist wordt (© Rr016)

De aan de Zee van Azov gelegen havenstad Marioepol is inmiddels symbool komen te staan voor de niets ontziende oorlogsmachine van Poetin. De stad moet koste wat kost in Russische handen komen, om de gehele kustlijn van de Krim tot en met de opstandige regio Donetsk te verbinden.

Drone-beeld van de verwoestingen in Marioepol (screenshot)

De stad is inmiddels vrijwel totaal verwoest. In de woorden van president Zelensky: “Er is daar niets meer, alleen ruïnes”.
Er wordt geschat dat daarbij zo’n 2.000 burgers om het leven kwamen. Mondjesmaat, met horten en stoten hebben mensen de laatste weken de stad proberen te ontvluchten, wat soms wel, soms niet lukte. Hoewel er geregeld vlucht-corridors waren afgesproken met de Russen, werden afspraken daarover met enige regelmaat totaal genegeerd en kwamen vluchtende burgers alsnog onder vuur te liggen.

Drone-beeld van Marioepol in de richting van de Zee van Azov (screenshot)

Zo’n 100.000 burger zitten nu nog in de belegerde stad, die ondanks de aanhoudende bombardementen en beschietingen nog steeds niet door de Russen is ingenomen.
De stad ontbreekt het momenteel aan alles: er is geen elektriciteit meer, geen gas, nauwelijks eten en geen schoon drinkwater.

Oorlogsmisdaden

Hoewel het voor ieder weldenkend mens die niet in een dictatuur (zoals Rusland) leeft, duidelijk is dat her Russische regime via zijn leger aan de lopende band oorlogsmisdaden begaat, reageert Rusland furieus als het van oorlogsmisdaden beticht wordt.
Feit is natuurlijk wel dat iedere begane oorlogsmisdaad uiteraard eerst bewezen moet worden.

Antony Blinken (1962), de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken (screenshot)

Dat gezegd hebbende: de Amerikaanse regering stelt inmiddels officieel vast dat het Russische leger oorlogsmisdaden heeft gepleegd in Oekraïne. Dit werd bekend gemaakt door minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken.
Volgens zijn ministerie zijn er sinds het begin van de invasie tal van bewijzen van doelgerichte aanvallen op burgers.
Onder meer wordt verwezen naar de verwoestende aanval op het Donetsk Regionaal Dramatheater in Marioepol op 16 maart.

Blinken liet weten dat een strafhof zich uiteindelijk zal moeten buigen over de oorlogsmisdaden: “De Amerikaanse regering zal doorgaan met het onderzoeken van meldingen van oorlogsmisdaden en zal daarover informatie delen met bondgenoten, partners en internationale instituten en organisaties”, aldus Blinken.

Vluchtelingen

De vluchtelingencrisis die dankzij Poetin is ontstaan is ongekend. Volgens de laatste cijfers hebben naar schatting nu 3,6 miljoen Oekraïense burgers hun land verlaten, het merendeel vrouwen en kinderen, heel veel mannen blijven om tegen de Russen te vechten.
Daarnaast zijn in Oekraïne zelf zo’n 6,48 miljoen burgers op de vlucht, veelal naar het nog relatief veilige westen van het land.

Oekraïense vluchtelingen worden opgevangen in het grens-treinstation van Przemyśl Główny, Polen (© Pakkin Leung)

Het merendeel van de naar het buitenland gevluchte Oekraïners is momenteel in Polen, ruim 2 miljoen mensen worden er opgevangen. Deze landen delen een relatief lange grens met elkaar.
Datzelfde geldt voor Roemenië, waar nu meer dan 1/2 miljoen vluchtelingen verblijft.
Zelfs het kleine Moldavië, met een inwoneraantal van 2,6 miljoen heeft inmiddels een kleine 400.000 vluchtelingen binnen de grenzen.

Opvang voor Oekraïense vluchtelingen in het Manej-atletiekcentrum in de Moldavische hoofdstad Chișinău (© Gikü)

Dieren

Niet alleen mensen zijn het slachtoffer van deze zinloze oorlog, de beelden van vluchtende Oekraïeners met huisdieren zijn schrijnend.

Een gevluchte Oekraïense vrouw arriveert op het Poolse grensstation Przemyśl Główny met haar huisdier (screenshot)

En daar blijft het niet bij, zo zijn er ook reddingsacties op touw gezet voor dieren afkomstig uit dierentuinen en -parken.
Om maar één voorbeeld te noemen: de Stichting Leeuw heeft met veel moeite twee mannetjesleeuwen van 3,5 en 1,5 jaar oud, een tijgermannetje van 6 maanden en een tijgerin van 5 jaar oud, uit de buurt van Charkov naar Nederland kunnen halen, waar ze nu zijn opgevangen op Landgoed Hoenderdaell in Anna Paulowna.

De tijgerin bij aankomst op Landgoed Hoenderdaell op 19 maart (screenshot)

Volgens directeur Robert Kruijff hadden de dieren het zwaar door de beschietingen: “Er wordt steeds gebombardeerd, dus de verzorgers durfden de dieren niet meer te voeren”.

“Rust, reinheid en regelmaat zijn nu het belangrijkst voor de dieren”, aldus directeur Kruijff van Hoenderdaell (screenshot)

Het vervoer uit Oekraïne verliep dramatisch, volgens de directeur. Het transport werd beschoten en twee mensen werden dodelijk geraakt.
De tijgerin is er volgens Kruijff slecht aan toe: “Ze is mager, ziek en heel bang voor mensen en zwaar getraumatiseerd”, vertelde hij aan de regionale zender NH Nieuws.

De vlag

Vlag van Oekraïne (1992-heden)

De vlag van Oekraïne bestaat uit twee even brede horizontale banen van blauw en geel.

Er zijn voldoende aanwijzingen dat de kleuren blauw en geel van de vlag ver terug gaan, zelfs tot de 15e eeuw. De kleuren gaan er echter pas echt toe doen wanneer de twee keizerrijken waar Oekraïne onderdeel van uitmaakte (het Russische en het Oostenrijks-Hongaarse), ophouden te bestaan.
De West-Oekraïense Nationale Republiek gebruikt tussen 1918 en 1919 de blauw-gele vlag. De vlag wordt gecontinuëerd  bij het samengaan van de twee Oekraïnes tot de Oekraïense Staat.

Tot aan 1949 heeft Oekraïne als Russische sovjet-republiek verschillende variaties van egaal rode vlaggen met de letters YCCP (Ukrayinskaya Sotsialisticheskaya Sovetskaya Respublika – oftewel Socialistische Sovjet Republiek Oekraïne) erop.

In 1949 krijgen alle Russische republieken een vlag-‘make-over’, variaties op de vlag van de Sovjet-Unie met eigen accenten. Die van Oekraïne heeft een blauwe balk aan de onderkant.

Vanaf 1990, dus nog vóór de onafhankelijkheid, wordt de blauw-gele vlag her en der al aarzelend waargenomen. Met het opnieuw zelfstandig worden, wordt de vlag officieel ingevoerd. Wettelijke status krijgt de vlag op 28 januari 1992.
De eerste vlag die ooit boven het Verchovna Rada (het Oekraïnse parlement) wapperde is nu in het parlementsmuseum te zien.

Het blauw in de vlag symboliseert de hemel, het geel de uitgestrekte tarwevelden.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
De tentoongestelde ‘eerste’ vlag in het parlementsmuseum van Oekraïne (© rada.gov.ua)

Argentinië – Día de la Memoria por la Verdad y la Justicia / Herdenkingsdag voor Waarheid en Gerechtigheid (2002)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 1:

De 24e maart is een officiële herdenkingsdag in Argentinië. De datum is die van de staatsgreep van 1976, die een burgerlijke/militaire dictatuur aan de macht bracht, onder de naam Proceso de Reorganización Nacional (Proces van Nationale Reorganisatie), vaak kortweg El Proceso (Het Proces) genaamd.
De dictatuur wist stand te houden tot 1983. Deze periode van staatsterrorisme staat bekend als de Vuile Oorlog (Guerra Sucia).

Affiche voor de 24e maart met portretten van desaparecidos (verdwenen personen) (publiek domein)

De herdenkingsdag werd op 1 augustus 2002 door het Nationaal Congres in het leven geroepen middels Wet 25633 en door de regering aangenomen op 22 augustus.
Vanaf 2006 is het tevens een officiële vrije dag.

Junta

Spil in de Vuile Oorlog was een militaire junta, die tot 1981 onder leiding stond van Jorge Videla, die president werd van een regering, waar naast militairen, ook burgers deel van uitmaakten.
Vanaf 1981 stond Leopoldo Galtieri aan het hoofd van het regime. Hij gaf opdracht de Britse Falklandeilanden te bezetten, wat uitmondde in de Falklandoorlog van 1982, die leidde tot een nederlaag van de Argentijnen, toen de Britten de eilanden heroverden.
Het was ook het begin van het einde van de dictatuur, Galtieri werd op 17 juni 1983 ontslagen en dat versnelde het eind van de militaire regering.

Isabel Perón (1931) (screenshot)

Isabel Perón

De staatsgreep was deels een gevolg van de chaotische regering van president Isabel Perón (de weduwe en opvolgster van Juan Perón) en de gewelddadige strijd binnen het peronisme, waar zij geen vat op kreeg.

Beeld van de staatsgreep op 24 maart 1976: een tank voor het Casa Rosada, het presidentieel paleis in Buenos Aires (publiek domein)

Nadat zij bij de militaire staatsgreep was afgezet, was het land dan ook in eerste instantie hoopvol dat er nu rust en orde komen.
Orde kwam er, maar niet van de soort waarop gehoopt was, al snel liet de militaire junta zien hoe de wind zou gaan waaien.

Installatie van Jorge Videla (1925-2013) als president van Argentinië, 24 maart 1976, de top van de junta bestond uit drie man: naast Videla waren dat Emilio Eduardo Massera (1925-2010) (links op de foto) en Orlando Agosti (1924-1997) (op de foto rechts) (publiek domein)

Jorge Videla

Het uiterst rechtse regime, met Jorge Videla als leider, verklaarde Argentinië weer veilig te maken, ongeacht hoeveel mensen hiervoor moesten sterven.
Onder de junta waren vakbonds- en politieke activiteiten verboden. Iedereen die actief was in een vakbond of een andere politieke ideologie aanhing, was een ‘subversief element’: Dit betekende dat hij of zij een gevaar voor de samenleving en de militaire junta was. Deze ‘elementen’ werden hardhandig verwijderd.

Een demonstrant wordt opgepakt in Buenos Aires tijdens de begindagen van de Vuile Oorlog (publiek domein)

Tijdens het militaire bewind werden systematisch mensenrechten geschonden. Zo werden tegenstanders van het regime zonder proces op grote schaal opgepakt, gemarteld en vermoord. Ook vonden er veel verdwijningen plaats. Volgens officiële gegevens zijn er tussen 1976 en 1983 ongeveer 9.000 mensen verdwenen, hoewel door mensenrechtenorganisaties dit aantal op 30.000 geschat werd.

Tableau met portretten van ‘desparecidos’, verdwenen burgers (publiek domein)

Dodenvluchten en babyroof

Ook werden er zogenaamde ‘dodenvluchten’ uitgevoerd, waarbij gevangenen en tegenstanders van het regime uit de weg geruimd werden, door ze te drogeren, uit te kleden en boven de Atlantische Oceaan uit een vliegtuig te gooien.

Een wijdverbreide praktijk tijdens deze Vuile Oorlog was de ‘babyroof’. Baby’s van vrouwelijke gevangenen werden weggenomen bij hun moeders en bij gezinnen geplaatst die de junta steunden. De moeders werden hierna vermoord. Op deze wijze werden er in Argentinië honderden kinderen ontvoerd.

Dwaze Moeders

De angst voor het regime was groot onder de bevolking en werd er nauwelijks openlijk geprotesteerd, uit angst voor de gevolgen.
Toch was er één groep die in actie kwam en spontaan ontstond: de Dwaze Moeders (Asociación Madres de Plaza de Mayo).
Het was (en is) een groep moeders van desaparecidos, verdwenen personen, in eerste instantie georganiseerd door initiatiefneemster Azucena Villaflor.

Azucena Villaflor (1924-1977), oprichtster van de Dwaze Moeders, ongedateerde foto (publiek domein)

Toen ze als groep van 14 moeders op zaterdag 30 april 1977 verhaal gingen halen bij de autoriteiten over hun verdwenen kinderen, werden ze niet ontvangen, waarna ze zwijgend over het Plaza de Mayo gingen lopen (stilstaan mocht niet van de politie).
Het Plaza de Mayo is het centrale plein in Buenos Aires, met het presidentieel paleis (het Casa Rosada), het oude stadhuis (El Cabildo), La Catedral Metropolitana, de Mei-piramide en het hoofdkantoor van de Nationale Bank.

Ongedateerde foto’s van een protest van de Dwaze Moeders en sympathisanten op het Plaza de Mayo, voor het presidentieel paleis, het Casa Rosada (publiek domein)

Arrestaties

De tweede ‘mars’ vond plaats op een vrijdag, de derde op een donderdag. Sinds die tijd is dit de dag waarop de Dwaze Moeders vanaf 15.30 u op het Plaza de Mayo steevast in stil protest rondjes lopen.
Op 10 december 1977 plaatste de groep een advertentie in de krant met daarin de namen van de verdwenen kinderen.
Diezelfde avond nog werd Villaflor gearresteerd en nooit meer teruggezien. Negen andere moeders overkwam hetzelfde.
Pas in 2003 werd Villaflor’s lichaam geïdentificeerd, samen met dat van vier andere vrouwen.

Een groep van Dwaze Moeders bij het graf van Azucena Villaflor op 11 september 2020, de tekst op de grafsteen luidt: Azucena Villaflor de De Vincent, 7-4-1924 – 10-12-1977, oprichtster van de Moeders van de Plaza de Mayo, vastgezet, verdwenen door de militaire dictatuur (© Isabellaoli)

Hun stille protesten gingen echter door en trokken internationaal sterk de aandacht. In Nederland zetten Liesbeth den Uyl en Mies Bouhuys zich voor hen in.

Ongedateerde foto van een protestmars van de Dwaze Moeders (of Abuelas (Oma’s) de Plaza de Mayo, zoals ze zichzelf ook wel noemen), de tekst op het spandoek luidt: ‘Waar zijn de honderden baby’s die in gevangenschap zijn geboren?’ (publiek domein)

Einde junta

In de nasleep van de desastreus verlopen Falklandoorlog stapte de junta o.l.v. Galtieri in 1983 op. en kwamen er verkiezingen.

Leopoldo Galtieri (1926-2003), officieel portret van 22 december 1981 (© Presidencia de la Nación Argentina)

Bij deze democratische verkiezingen stelde de nieuwe president Raúl Alfonsín, in december 1983 de Nationale Commissie op de Persoonsverdwijning in, om de begane misdaden tijdens de dictatuur te onderzoeken. Dit leidde tot het oppakken van diverse kopstukken van het voormalige regime en veroordelingen, waaronder ook Videla en Galtieri waren.

Mars in 2011 ter herdenking van de 35e verjaardag van de militaire staatsgreep, met een groot spandoek met de gezichten van verdwenen personen (© Banfield)

Herdenkingen en marsen die onder de junta niet mogelijk waren, vonden plaats vanaf 1983, georganiseerd door mensenrechtenorganisaties en politieke partijen.
President Carlos Menem vaardigde in 1998 een decreet uit dat het onderwijs in Argentinië één dag speciaal wijdde aan een “kritische analyse” van de jaren van de Vuile Oorlog.
Dit leidde uiteindelijk tot het instellen van de speciale herdenkingsdag in 2002/2006 die we vandaag memoreren.

Op deze dag wordt er in het hele land stilgestaan bij de verschrikkingen van de dictatuur, middels optochten, doorgaans met foto’s van mensen die nog steeds vermist worden (het zoeken naar en identificeren van slachtoffers van de Vuile Oorlog gaat nog steeds door). De grootste manifestatie is altijd in Buenos Aires, op het Plaza de Mayo.

Kaart van Argentinië (© freeworldmaps.net)

De vlag

Vlag van Argentinië (1810/1816-heden)

De Argentijnse vlag is een horizontale driekleur in hemelsblauw, wit en hemelsblauw. Middenin de witte baan is de zogenaamde sol de mayo afgebeeld, een zon met een gezichtje in geel (of goud), omringd door 32 stralen, eindigend in punten.

Het zal niet verbazen dat de oorsprong van de vlag terug te voeren is op de gebeurtenissen voortvloeiend uit 1810. Op 25 mei dat jaar, na het aftreden van Cisneros (zie hierboven), werden op het marktplein in Buenos Aires blauw-witte kokardes uitgedeeld. Op deze bewuste middag was het in eerste instantie bewolkt, toen het echter plotseling opklaarde en de zon tevoorschijn kwam, werd dat als symbolisch gezien. Vanaf die tijd geldt de sol de mayo (meizon) als het nationale symbool van Argentinië.

In de daarop volgende onafhankelijkheidsstrijd voerde de succesvolle Argentijnse generaal Manuel Belgrano zijn troepen aan met vlaggen in blauw-wit-blauw, die teruggrepen op de gebeurtenissen van  25 mei 1810.

Manuel Belgrano (1770-1820) door een onbekende artiest (publiek domein)

In eerste instantie was het dus een oorlogsvlag. Op 25 juli 1816 werd door het toenmalige collectief van volksvertegenwoordigers, het Congres van Tucumán, de vlag uitgeroepen tot nationale vlag. Op 25 februari 1818 wordt dit nog eens bevestigd door het congres (inmiddels gevestigd in Buenos Aires). Tevens wordt op die dag de sol de mayo toegevoegd.

In de 19e eeuw was de kleur blauw overigens in het algemeen donkerder. Pas vanaf 1861 is het uitsluitend hemelsblauw.

Donkerblauwe versie van de Argentijnse vlag

De kleuren van de vlag worden tegenwoordig ook symbolisch uitgelegd: het blauw voor zowel de hemel als de oceaan en het wit voor de besneeuwde toppen van het Andes-gebergte.

Het presidentieel paleis (het Casa Rosada), met daarvoor de Argentijnse vlag, op het Plaza de Mayo, Buenos Aires, foto genomen op 14 februari 2014 (© Lars Curfs / publiek domein)

Andere landen

Tot slot: de Argentijnse vlag heeft direct invloed gehad op vlagontwerpen van andere Midden- en Zuid-Amerikaanse staten. De van 1823 tot 1838 bestaande staat Provincias Unidas del Centro de América (Verenigde Provincies van Centraal Amerika) gebruikte een vlag die in wezen een kopie was van die van Argentinië, zij het met zijn eigen staatswapen. Toen deze staat uiteenviel in 1838 in de huidige nog bestaande landen Guatemala, Honduras, El Salvador, Nicaragua en Costa Rica, namen alle vijf landen de blauwe strepen (in verschillende tinten) mee naar hun eigen vlaggen, alleen Costa Rica voegde een rode streep toe. Verder is ook de vlag van Uruguay op die van Argentinië gebaseerd, niet alleen het blauw-wit, maar ook de sol de mayo. Ook de vlag van Paraguay zou afgeleid kunnen zijn van de Argentijnse vlag, maar waarschijnlijker zijn de theorieën dat de Franse tricolore de inspiratiebron was, en wellicht zelfs de Nederlandse vlag.

afgeleiden argentinie 2
De vlaggen van Nicaragua, Costa Rica, Uruguay en Paraguay
afgeleiden argentinie 1
De vlaggen van Guatemala, Honduras en El Salvador

Sint Maarten – Verdrag van Concordia (1648)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 2:

Op 23 maart 1648 werd het Verdrag van Concordia getekend, waarbij het eiland Sint Maarten werd verdeeld tussen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en het Koninkrijk Frankrijk.

Rond 1630 woonden er al Nederlanders en Fransen, die zich voornamelijk met de zoutwinning bezighielden. De Spanjaarden beschouwden zich als de soevereine macht in het Caribisch gebied, maar ze werden na 1644 door de Nederlanders en de Fransen aan de kant geschoven en namen het Spaanse fort over.

Een paar jaar later werd besloten het eiland te verdelen en dat leidde tot het Verdrag van Concordia. Het werd getekend door de Nederlandse en Franse gouverneurs, Martin Thomas en Robert de Lonvilliers. Het zuidelijke deel werd Nederlands, het noordelijke Frans.

Het eiland is enigszins ongelijk verdeeld. Het Franse gedeelte is 53,2 km² groot, het Nederlandse deel 34 km². Hoe dit zo gekomen is, wordt verteld in een ongetwijfeld apocrief verhaal, wat echter te vermakelijk is om niet te verhalen.

Landkaart (Astrokey44 / publiek domein)

Het verhaal gaat dat het eiland verdeeld zou worden vanaf een punt aan de oostzijde. Vanaf dit punt zou een Fransman via de noordzijde langs de kust naar de westkant lopen en een Nederlander via de zuidkant. Vanaf het ontmoetingspunt aan de westkust zou een lijn naar het vertrekpunt worden getrokken en dat zou voortaan de grens zijn.

Beweerd wordt dat de Fransman vals speelde door hier en daar stukken af te snijden en dat de Nederlander onderweg een korte affaire had met een vrouw en ook nog dronken was geworden, waardoor het Franse gedeelte uiteindelijk groter uitviel.

Wat in ieder geval wèl waar is, is dat de grens 10 km bedraagt en dat hij eigenlijk alleen op de landkaart te zien is. Interessant is ook dat het eiland de kleinste landmassa heeft die gedeeld wordt door twee landen.

Grens
Het monument van de Frans-Nederlandse vriendschap op de grens van Sint Maarten en Saint-Martin  (© watervogelbond.be)

Het is tevens de enige plek waar Nederland en Frankrijk aan elkaar grenzen.
Ook opvallend: ten tijde van het Verdrag van Concordia was Nederland een republiek en Frankrijk een koninkrijk, nu is het precies omgekeerd.

De 163 m hoge Concordiaberg (fotograaf onbekend)

De naam van het verdrag komt van de Concordiaberg/Mount Concordia (in het Frans Mont des Accords), wat niet echt een berg is, maar een heuvel bij Marigot, de hoofdstad van het Franse gedeelte. Het is de plek waar het verdrag werd getekend.

Bovenkant van het Verdrag van Concordia (publiek domein)

Tot 10 oktober 2010 was het Nederlandse gedeelte van Sint Maarten onderdeel van de Nederlandse Antillen, sindsdien is het een land binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Het Franse gedeelte, Saint-Martin, was van 1946 tot 2007 onderdeel van het departement Guadeloupe, sinds 15 juli 2007 is het een zogenaamde overzeese gemeenschap (collectivité d’outre mer).

De vlag

Vlaggen Antillen
Dec twee versies van de vlag van de Nederlandse Antillen. Links met zes sterren (1959-1986) en rechts met vijf sterren na de uittreding van Aruba (1986-2010)

Tot 13 juni 1985 werd de vlag van de Nederlandse Antillen op Sint Maarten gebruikt. Vanaf die datum werd er een eigen vlag ingevoerd. Na de omvorming tot een land binnen het koninkrijk werd de vlag gehandhaafd.

Vlag St Maarten
De vlag van Sint Maarten (1985-heden)

De vlag is een horizontale tweekleur in rood en blauw, met een witte driehoek aan de broekingszijde. De kleuren rood, wit en blauw geven de verbondenheid weer met Nederland.

Wapen St Maarten.png
Het wapen van Sint Maarten (1982-heden)

In de witte driehoek is het wapen van Sint Maarten afgebeeld. Het is een blauw schild, oranje omzoomd (het oranje symboliseert de verbondenheid met het Huis van Oranje-Nassau). Op het schild is een gebouw in zilver afgebeeld: het voormalige Paleis van Justitie in de hoofdstad Philipsburg.
Twee symbolen zijn boven het gebouw afgebeeld: links een boeket van de wisselbloem (lantana camara) in goud (de nationale bloem van Sint Maarten) en rechts het monument van de Frans-Nederlandse vriendschap in zilver.
Boven het schild is een ondergaande zon te zien met daarvoor een bruine pelikaan in vlucht.
Een gouden banderol omkranst de onderkant van het schild met daarop in groene kapitalen de wapenspreuk van Sint Maarten: Semper progrediens (Altijd op weg). Het wapen werd vastgesteld op 17 november 1982.

Om nog kort iets te zeggen over de Franse kant van het eiland: de officiële vlag hier is de Franse tricolore. Lokaal wordt er een onofficiële logo-vlag gevoerd.

vlaggen sint maarten
De Franse tricolore en de logo-vlag van Saint-Martin

Op het internet circuleert verder een vlag die tot nu toe niet op het Franse Saint-Martin is aangetroffen. Waarschijnlijk heeft iemand zich vexillologisch vermaakt met het ontwerpen van een vlag.

Vlag Saint Martin
Een hoax?

Vlaggen-afficionado Hernán Bustelo had de volgende theorie in 2012 over deze mysterieuze vlag: “Het vlagontwerp lijkt op een wit martini-glas tegen een blauwe achtergrond met daarin een rode vloeistof en een schijfje citroen erboven. Ik vermoed dat iemand met de naam (Saint)-Martin en Martini speelde en zo met een eigen ontwerp kwam.”