Vandaag wordt de jongste Chileense president ooit geïnstalleerd: de 36-jarige Gabriel Boric. Op 19 december vorig jaar won hij de presidentsverkiezingen, waarmee hij dus president-elect werd.

Boric werd geboren op 11 februari 1986 in Punta Arenas, de regiohoofdstad van de zuidelijke provincie Magallanes. Zijn achternaam doet al vermoeden dat zijn familie oorspronkelijk van elders kwam en dat is dan ook zo.
Gabriel Boric’s overgrootvader, Ive Borić Barešić, werd geboren op het eiland Ugljan , voor de Kroatische kust. Samen met zijn broer Šime arriveerde hij in 1885 in Magallanes, waar ze hun geluk beproefden tijdens de Vuurlandse goudkoorts. Ze verspaansten hun voornamen naar Juan en Simón.

Juan keerde kortstondig terug naar Kroatië om te trouwen en keerde terug naar Chili met zijn kersverse bruid. Het echtpaar kreeg in totaal elf kinderen en de uitgebreide familie is inmiddels helemaal verweven met de zuidelijke regio Magallanes.

Gabriel Boric ging naar de tweetalige British School in Punta Arenas en verhuisde daarna naar Chili’s hoofdstad Santiago om rechten te studeren. Hoewel hij zijn studie afrondde, zakte hij voor zijn examen in 2011 en ging niet op voor een herkansing.
Hij deed gedurende zijn studie veel ervaring op in de (rechten)studenten-vakbond.

Ook sloot hij zich aan bij de politieke beweging Izquierda Autónoma (Autonoom Links). Van 2011 tot en met 2012 was hij voorzitter van de Studentenvereniging van de Universiteit van Chili en werd een van de leidende figuren tijdens de studentenprotesten (voor een beter onderwijssysteem) in de jaren 2011-2013.

Hierna lonkte de landelijke politiek: hij werd tot twee keer toe gekozen in de Kamer van Afgevaardigden (de Chileense Tweede Kamer) als afgevaardigde voor de regio Magallanes y la Antártica Chilena, in 2013 als onafhankelijk kandidaat en in 2017 als kandidaat van Frente Amplio (Breed Front), een coalitie van linkse partijen, waarvan hij een van de oprichters was.
Van een van die coalitie-partijen, Convergencia Social (Sociale Convergentie), is hij de politiek leider.

Een nog linksere coalitie, waarin naast Frente Amplio ook de Chileense Communistische Partij is vertegenwoordigd) is Apruebo Dignidad (Ik keur waardigheid goed).
Het is deze grote linkse coalitie die hem in 2021 naar voren schoof als presidentskandidaat.

Hij nam het o.a. op tegen de ultrarechtse José Antonio Kast, oprichter van de Partido Republicano (Republikeinse Partij). Kast leek de gedoodverfde winnaar toen hij op 21 november, bij de eerste ronde, won van Boric, die tweede werd (27,91% tegen 25,82%). De overige vijf partijen die meestreden in die eerste ronde vielen hierna af.

Wat echter vriend noch vijand verwacht had gebeurde in de tweede ronde op 19 december, een tweestrijd tussen Kast en Boric.
Boric versloeg Kast overtuigend met 55,87% van de stemmen, tegen 44,13% voor Kast.

Afgelopen januari maakte Boric zijn lijst met ministerposten bekend. Van de 24 ministers zijn er 14 vrouw, waarmee het het eerste kabinet in heel Noord-, Midden- en Zuid-Amerika is, waar meer dan de helft vrouw is. Nog een opvallende keuze is Marco Antonio Ávila als minister voor Onderwiis, waarmee Chili zijn eerste openlijk homoseksuele minister heeft.

Maya Fernández Allende, kleindochter van de voormalige Chileense president Salvador Allende, wordt minister van Defensie.

Gabriel Boric’s partner is Irina Karamanos (1989), een antropologe en politiek wetenschapper van Griekse afkomst. Ze is tevens leider van de feministische afdeling van coalitiepartij Convergencia Social.
Vanaf vandaag is ze tevens Primera Dama (First Lady) van Chili, hoewel ze zo niet genoemd wenst te worden.

De inauguratie van president Boric zal in de Erezaal van het Nationaal Congres in Valparaíso plaatsvinden, de tweede stad van het land. Er zijn 500 gasten uitgenodigd, waaronder 12 staatshoofden. De beëdiging is om 12.00 uur plaatselijke tijd (16.00 uur Nederlandse tijd).

Maar Boric’s dag begint echter al om 8.30 uur. Het is traditie dat een aankomend president de nacht voor zijn installatie doorbrengt op het presidentieel buitenverblijf Palacio de Cerro Castillo in Viña del Mar, net en noorden van Valparaíso.

In het paleis ontbijt hij met de plaatselijke autoriteiten van Viña del Mar.
Om 10.30 uur worden officiële foto’s gemaakt van de aankomend president met zijn kabinet op de binnenplaats van het paleis.

Screenshots van de installatie van President Boric

De vlag

De Chileense vlag is een horizontale tweekleur in wit en rood met in het kanton van de witte baan een blauw vlak (ongeveer een derde van de witte baan innemend). In het blauwe vlak een witte, vijfpuntige ster.

De huidige vlag van Chili had een paar kortstondige voorgangers. Gedurende de revolutionaire tijd aan het begin van de 19e eeuw, gericht tegen de Spaanse overheersers, introduceerde verzetsstrijder/generaal José Miguel Carrera in 1812 een horizontale driekleur in blauw-wit-geel.

De Spaanse generaal Mariana Osorios Pardos, die uit Peru overkwam om de beweging rond Carrera te onderdrukken, verbood de vlag met een decreet op 11 mei 1814.

Het waren uiteindelijk de generaals José de San Martín en Bernardo O’Higgins die na de Slag bij Chacabuco op 12 februari 1817, de overwinning op de Spanjaarden konden behalen en Chili definitief onafhankelijk werd. Vanaf april 1817 wapperde er een door O’Higgins ontworpen vlag in de reeds bevrijde gebieden, een horizontale driekleur in blauw-wit-rood.

Uiteindelijk werd toch besloten tot een andere vlag, die op 18 oktober 1817 middels een verordening werd aangenomen.

Het ontwerp is naar alle waarschijnlijkheid van José Ignacio Zenteno del Pozo y Sylva, de minister van Oorlog, die het liet tekenen door de Spaanse soldaat Antonio Arcos, hoewel andere historici beweren dat het ene Gregorio de Andía y Varela was. Weer anderen beweren dat  het een Amerikaanse schilder, Charles Wood, was.
De vlag bevatte oorspronkelijk eerst het staatszegel middenin de vlag en de ster stond iets gekanteld, maar dat werd korte tijd later veranderd tot de vlag die we nu kennen.

Zoals wel vaker bij vlaggen worden de kleuren ook symbolisch uitgelegd: het blauw staat voor de Chileense hemel, alsook voor de Stille Oceaan, het wit voor de sneeuw op de toppen van het Andesgebergte, het rood voor het verspilde bloed van de Chileense vrijheidsstrijders. De witte vijfpuntige ster stond bij het ontwerpen voor de toenmalige vijf provincies Atacama, Coquimbo, Aconcagua, O’Higgins en Bío Bío, maar staat nu voor de vooruitgang en de roem.

De vlag heeft in het Spaans een bijnaam: La estrella solitaria (De enkele ster).

Presidentiële standaard

In dit artikel zien we op de foto waar President Piñera Gabriel Boric feliciteert tevens de presidentiële standaard in beeld.

Deze vlag is gelijk aan de Chileense vlag, maar dan met de toevoeging van het nationale wapen.
Dit wapen is in gebruik sinds 1834 en werd ontworpen door de schilder Charles (Carlos) Wood Taylor, Engelsman van geboorte, maar vanaf de jaren ’20 van de 19e eeuw woonachtig in Chili. Naast schilder was hij ook ingenieur, marinier en officier in het leger.

Centraal in het wapen zien we een schild dat horizontaal in tweeën is gedeeld, blauw boven rood onder. Hieroverheen de zilveren (of witte) ster van Chili.
Het schild wordt geflankeerd door twee schildhouders. Links (heraldisch rechts) zien we een Chileense huemul (uit de familie van de hertachtigen) en rechts (heraldisch links) een condor, beide dieren zijn gekroond.

Het wapen wordt bekroond door drie pluimen in de nationale kleuren blauw, wit en rood. In vroeger tijden werden die op het presidentieel hoofddeksel gebruikt.
Het wapen en de schildhouders rusten op een omvangrijk en sierlijk voetstuk in goud met daaroverheen een wit lint met de wapenspreuk Por la razón o la fuerza (Door rede of kracht), wat soms wel, soms niet is afgebeeld.
Hoewel het wapen in de loop der jaren op details is veranderd is het nagenoeg gelijk aan het originele ontwerp van Taylor, de laatste aanpassing was in 1920.

De presidentiële vlag wordt gebruikt op plekken waar de president vertoeft, zoals zijn officiële residenties, maar ook in mini-vorm als autovlaggetje.

Sjerp en Piocha de O’Higgins

Naast de presidentiële vlag is er ook nog de presidentiële sjerp in de nationale kleuren blauw-wit-rood. Op de eerste foto bij dit artikel zien we Gabriel Boric al getooid met de sjerp.
De presidentiële sjerp is pas compleet als de ‘Piocha de O’Higgins’ eraan is vastgemaakt, een vijfpuntige ster van 7 cm, rood geëmailleerd.

Bernardo O’Higgins was een van de grondleggers van de Chileense staat. Bij zijn aftreden in 1823 gaf hij de ster als geschenk aan zijn opvolger José Gregorio Argomedo.
Nazaten van Argomedo gaven de ster in 1772 aan President Federico Errázuriz Zañartu, die hem vasthechtte aan de presidentiële sjerp, sindsdien is dit traditie.

Bij de staatsgreep van 1973 tijdens het presidentschap van Salvador Allende, raakte de ster zoek en kwam daarna ook niet meer boven water, zodat er daarna een replica werd vervaardigd.