Deze dag herdenkt het goedkeuren en ingaan van de Oekraïnse grondwet op 28 juni 1996 door het Verkhovna Rada, het parlement van het land. Het is een één-kamer-parlement met 450 afgevaardigden.
Hoewel het van meet af aan een officiële feestdag was, wordt het pas breed gedragen sinds de revolutie van 2014, waarbij president Viktor Janoekovytsj het veld moest ruimen. Het is een dag met talloze politieke speeches, muziekoptredens, parades en vuurwerk.
De vlag van Oekraïne bestaat uit twee even brede horizontale banen van blauw en geel.
Er zijn voldoende aanwijzingen dat de kleuren blauw en geel van de vlag ver terug gaan, zelfs tot de 15e eeuw. De kleuren gaan er echter pas echt toe doen wanneer de twee keizerrijken waar Oekraïne onderdeel van uitmaakte (het Russische en het Oostenrijks-Hongaarse), ophouden te bestaan. De West-Oekraïense Nationale Republiek gebruikt tussen 1918 en 1919 de blauw-gele vlag. De vlag wordt gecontinuëerd bij het samengaan van de twee Oekraïnes tot de Oekraïense Staat.
Tot aan 1949 heeft Oekraïne als Russische sovjet-republiek verschillende variaties van egaal rode vlaggen met de letters YCCP (Ukrayinskaya Sotsialisticheskaya Sovetskaya Respublika – oftewelSocialistische Sovjet Republiek Oekraïne) erop.
Verschillende versies van de sovjet-vlaggen van Oekraïne, v.l.n.r.: 1917-1918, 1919-1929. 1929-1937, 1937-1949
In 1949 krijgen alle Russische republieken een vlag-‘make-over’, variaties op de vlag van de Sovjet-Unie met eigen accenten. Die van Oekraïne heeft een blauwe balk aan de onderkant.
Sovjet-vlag van Oekraïne van 1941 tot 1991
Vanaf 1990, dus nog vóór de onafhankelijkheid, wordt de blauw-gele vlag her en der al aarzelend waargenomen. Met het opnieuw zelfstandig worden, wordt de vlag officieel ingevoerd. Wettelijke status krijgt de vlag op 28 januari 1992.
Het blauw in de vlag symboliseert de hemel, het geel de uitgestrekte tarwevelden.
Vlagblog wil zich vandaag van harte aansluiten bij de protesten die wereldwijd, maar vooral in West-Europa, al ruim een week doorklinken tegen een wetsvoorstel ingediend door de conservatieve Fidesz-partij van premier Viktor Orbán van Hongarije en die op 8 juni jl. in het parlement te Boedapest werd aangenomen, die het leven voor homoseksuelen er niet makkelijker op maakt.
EK 2020 Voetbal
Dat het aannemen van de wet zo ongeveer samenviel met het vierjaarlijkse EK 2020 Voetbal* (11 juni-11 juli) is uiteraard toeval, maar het heeft er wel voor gezorgd dat deze Hongaarse stap terug in de tijd nog meer aandacht kreeg dan daarvoor. In de aanloop naar de wedstrijd tussen Duitsland tegen Hongarije in de Allianz Arena te München op 23 juni, gaf het stadsbestuur te kennen het voetbalstadion graag in de regenboogkleuren te willen aanlichten.
*Hoewel het inmiddels 2021 is, heeft het EK Voetbal ‘2020’ in de naambehouden, omdat het eigenlijk vorig jaar al gespeeld had moeten worden
Zo had het moeten zijn: De Allianz Arena in München in reggenboogkleuren
UEFA
Toen de organiserende voetbalbond UEFA dit verbood, “gezien de politieke context”, toonde burgemeester Dieter Reiter zich strijdbaar door de regenboogkleuren op andere manieren de boventoon te laten voeren in de stad.
Zo werden een grote windturbine bij het stadion en de 291 m hoge Olympiatoren met de LHBTI-kleuren verlicht en werd het stadhuis van de Beierse hoofdstad versierd met regenboogbanieren.
Banieren hangen van het stadhuis van München (screenshot)
Bedrijven uit de stad mengden zich ook in de discussie door hun logo’s regenboogkleuren te geven. Dit gebeurde door o.a. BMW, Siemens, Sparkasse en HypoVereinsbank en ook de politie en de brandweer deden mee. Boulevardkrant Bild veranderde in een grote combinatie van Duitse vlag en regenboogvlag. Op de bewuste avond van de wedstrijd werden stadions in Keulen, Frankfurt, Berlijn, Wolfsburg, Augsburg, Hannover, Dresden en Düsseldorf in regenboogkleuren verlicht. Ook in het buitenland liet men zich niet onbetuigd, door her en der publieke gebouwen van kleur te laten verschieten.
V.l.n.r.: Speciale uitgave van Bild / Het BMW-logo in regenboogkleuren / Het UEFA-logo in regenboogkleuren
Eerder die dag, kennelijk verrast door de enorme hausse aan negatieve publiciteit, haastte de UEFA zich om ‘spontaan’ zijn logo ook van regenboogkleuren te voorzien, waardoor de bond zijn eerdere argumentatie weer teniet deed. Tevens gaf de UEFA doelman Manuel Neuer, aanvoerder van het Duitse team, toestemming zijn aanvoerdersband in regenboogkleuren te dragen tijdens de wedstrijd.
Woensdag 23 juni, Allianz Arena in München: een activist met een regenboogvlag voor de spelers van het Hongaarse nationale elftal wordt door een steward overmeestert tijdens het spelen van het Hongaarse volkslied (screenshot)
De wedstrijd begon overigens met een overwacht schouwspel toen iemand met een regenboogvlag het veld op rende tijdens het spelen van het Hongaarse volkslied. De man werd snel afgevoerd.
Het Nederlandse elftal treedt vanavond aan tegen Tsjechië in de Puskás Aréna, in de Hongaarse hoofdstad Boedapest. Of hier in ‘het hol van de leeuw’ ook weer regenboogprotesten te zien zullen zijn moeten we afwachten.
De wet
Wat staat er precies in deze wet waar dezer dagen zoveel over te doen is en wat was de aanleiding voor het indienen? Het begint gek genoeg met de (inmiddels voormalige) Hongaarse ambassadeur in Peru, Gábor Kaleta. Vorig jaar werd bij hem een verzameling kinderporno aangetroffen, bestaand uit 19.000 foto’s.
De toenmalige president van Peru, Pedro Pablo Kuczynski (links) ontvangt de Hongaarse ambassadeur Gábor Kaleta, mei 2017 (foto: Juan Carlos Guzmán)
Toen hij er vervolgens af kwam met een voorwaardelijke gevangenisstraf en een boete van € 1500, was daar vervolgens zoveel publieke verontwaardiging over dat Fidesz de belofte deed het strafwetboek te hervormen en zwaardere straffen in te voeren voor seksuele misdrijven tegen minderjarigen. De partij liet er geen gras over groeien en diende het wetsvoorstel eind mei 2021 in bij het parlement, met goedkeuring van de oppositie.
Van pedofilie naar homoseksualiteit
Op 8 juni dienden parlementsleden van Fidesz wijzigingen op het ontwerp in, enkele dagen voordat de eindstemming over de anti-pedofiliewet zou plaatsvinden. Velen beschouwden de nieuwe tekst als een poging om pedofilie en seksuele minderheden op één hoop te gooien, omdat de volgende bepalingen werden toegevoegd:
*Afbeeldingen van homoseksualiteit of geslachtsverandering mogen niet aan minderjarigen ter beschikking worden gesteld; *Leerkrachten mogen homoseksualiteit of geslachtsverandering niet langer “promoten”; *Lessen in seksuele voorlichting mogen alleen worden gegeven door organisaties die geregistreerd zijn door een bij wet bepaalde overheidsinstantie; *Beperkingen op advertenties met LGBT-inhoud.
Concreet betekenen de amendementen dat er in publieke ruimtes niet meer gepraat mag worden over homoseksualiteit en geslachtsveranderingen als er kinderen bij zijn. Films en series waarin het thema aan bod komt, zoals Friends of ModernFamily, mogen alleen na 23.00 uur getoond worden. Ook op school mag er niet zomaar meer les gegeven worden over het onderwerp. Reclamecampagnes waar koppels van hetzelfde geslacht op afgebeeld staan, zouden ook niet meer kunnen.
Uiteindelijk werd het voorstel met 157 stemmen vóór aangenomen, waarbij de meeste oppositieleden de zaal voor de stemming verlieten. De wet gaat over een kleine twee weken in. Het is nog onduidelijk welke straffen er op overtreding van de wet staan.
Kritiek en steun
Een storm van kritiek stak op in de EU, waarbij de landen in West-Europa uitermate fel waren in hun veroordeling en de meeste Oost-Europese landen zich nauwelijks lieten horen, sommigen spraken zelfs steun uit voor de nieuwe Hongaarse antihomowet, zoals de EU-leden Slowakije, Slovenië, Bulgarije en Polen. In dit laatste land riep het stadje Swidnik zichzelf in 2019 uit als LHBTI-vrije zone.
Poolse sticker: “Dit is een LHBT-vrije zône (publiek domein)
Commissievoorzitter Ursula von der Leyen van de EU noemt de wet “een schande”, de Nederlandse demissionaire premier Mark Rutte liet weten dat Hongarije “met deze wet niets meer (heeft) te zoeken in Europa, terwijl zijn Belgische collega Alexander de Croo serveerde de wet afserveerde met een krachtig: “Achterlijk”.
Links: Demissionair premier Mark Rutte (1967) van Nederland met EU-commissievoorzitter Ursula von der Leyen (1958) (screenshot) / Rechts: De Belgische premier Alexander De Croo (1975) (screenshot)
Hun Luxemburgse ambtgenoot Xavier Bettel, die getrouwd is met een man, was tot in het diepst van zijn ziel geraakt en verklaarde: “Een lidstaat maakt wetten die een seksuele minderheid stigmatiseren en die homoseksualiteit en pedofilie aan elkaar linken. Dat kunnen we niet laten passeren”.
De premier van Luxemburg, Xavier Bettel (1973) (rechts), met zijn partner Gauthier Destenay op hun trouwdag, 15 mei 2015 (publiek domein)
President Emmanuel Macron van Frankrijk sprak van een van een “afschuwelijke stap terug”, terwijl bondskanselier Angela Merkel van Duitsland het volgende opmerkte: “Als je aan de ene kant homoseksuele verbintenissen accepteert, maar aan de andere kant informatie en voorlichting hierover inperkt, dan beperk je dus tevens de vrijheid van onderwijs”.
Links: Emmanuel Macron (1977), president van Frankrijk (screenshot) / Rechts: Angela Merkel (1954), bondskanselier van Duitsland (screenshot)
Orbán spreekt
Premier Orbán van Hongarije verdedigde de wet: “Deze wet gaat erover dat enkel de ouders mogen beslissen over de manier waarop ze hun kinderen seksueel willen opvoeden.”
Viktor Orbán (1963), premier van Hongarije tijdens een Fidesz-partijbijeenkomst (screenshot)
En: “Dit is een wet voor de bescherming van onze kinderen. Deze wet is niet van toepassing op mensen die ouder zijn dan achttien. En we zijn niet van plan om een dergelijke wet op hen van toepassing te maken. Dit is een vrij land en iedereen is vrij om te leven zoals hij of zij dat wil. Maar er moet bescherming zijn voor degenen die nog niet volwassenen zijn, die nog steeds kinderen zijn, onze kinderen.”
Wat in ieder geval wel duidelijk is, is dat een wet die eerst pedofilie krachtiger wilde aanpakken, nu verworden is tot heel iets anders. En waar ook geen twijfel over is, is dat in er in grote steden, zoals Boedapest een brede aversie is tegen de wet en de stilzwijgende steun op het Hongaarse platteland wel aangeeft dat homofobie daar echt nog een ding is. En het gooit (ook al wordt het niet met zoveel woorden gezegd) pedofilie voor de zoveelste keer in de geschiedenis op één hoop met homoseksualiteit.
József Szájer
Dat Fidesz zich geroepen voelde om het conservatieve deel van de bevolking achter zich te krijgen hoeft geen verbazing te wekken, na een akkefietje uit november 2020, waar de partij akelig mee in zijn maag zat. Op 27 november werd het Hongaarse EU-parlementslid József Szájer gearresteerd tijdens een besloten homosexfeest boven een café in het centrum van Brussel met zo’n twintig aanwezigen, die zich daarmee dus niet aan de coronamaatregelen hielden.
Dat de politie binnenviel kwam na een melding van geluidsoverlast. Szájer werd in de kraag gevat toen hij trachtte te ontsnappen via een regenpijp, in zijn rugzak werd xtc aangetroffen. Alle gearresteerden kregen een boete voor het overtreden van de coronamaatregelen.
József Szajer (1961) tijdens een toespraak (de tekst op het spreekgestoelte luidt: Hongarije op de eerste plaats!) (screenshot)
József Szájer is een van de oprichters van Fidesz en is net als zijn partij een tegenstander van LHBTI-rechten. Zo wil de partij het voor homostellen onmogelijk maken om kinderen te adopteren. Szájer schreef zelf mee aan een wijzing in de grondwet: “Hongarije beschermt het huwelijk als een verbintenis tussen man en vrouw.”
Kort na de onthullingen van zijn escapades nam Szájer ontslag uit het Europees Parlement, met de verklaring: “De dagelijkse politiek is al enige tijd een emotionele last op mijn schouders”
Het stadhuis van Boedapest afgelopen week met een regenboogbanier (de banier rechts is die van de Szeklers, een Hongaarse etnische minderheid, aan de oostkant van Transsylvanië, Roemenië) (fotograaf onbekend)
Overigens is uiteraard lang niet iedereen in Hongarije het eens met de nieuwe wet en dat wordt her en der ook getoond., zoals bij het stadhuis van Boedapest, waar afgelopen week de regenboogkleuren als banier te zien waren. Burgemeester Gergely Karácsony van Boedapest liet weten dat zijn stad zich schaarde in de rij van Europese steden en van die in de rest van de wereld om Pride Month te markeren. Hij trok de discussie breder door te zeggen: “De vlag belichaamt een wereld die zich afkeert van alle vormen van haat en verdeeldheid, door een symbool te zijn van een hechte samenleving, vrijheid en liefde, vrije liefde”.
De vlag(gen)
Regenboogvlag (1979-heden)
De internationale regenboogvlag werd in 1978 ontworpen door de Amerikaanse artiest en voorvechter voor homo-rechten Gilbert Baker.
De eerste versie van de vlag had acht horizontale banen in de kleuren roze-rood-oranje-geel groen-turquoise-indigo-paars, om de diversiteit van de homogemeenschap aan te geven.
Regenboogvlag (1978-1979)
Sommige van deze kleuren waren wat ongebruikelijk bij vlaggenmakers, dus werd het regenboogpalet in 1979 aangepast en teruggebracht naar zes kleuren: rood-oranje-geel-groen-blauw-paars.
En dan zijn we er nog niet: in 2017 werd tijdens Pride Month in Philadelphia een regenboogvlag geïntroduceerd met bovenin twee extra banen: zwart en bruin. De stad wilde hiermee aandacht vragen voor de zwarte homo-gemeenschap en staat nu bekend als de Philadelphia Pridevlag.
Philadelphia Pridevlag (2017)
Een jaar later, in 2018, introduceerde grafisch ontwerper Daniel Quasar nóg een nieuwe versie, waarin hij de kleuren zwart en bruin van de Philadelphia Pridevlag combineerde met het lichtblauw, roze en wit van de Transgendervlag van Monica Helms uit 1999. De ‘nieuwe’ kleuren verwerkte hij in de standaard regenboogvlag door ze als driehoek aan de broekingszijde toe te voegen.
Links: Daniel Quasar (zelfportret) / Rechts: Transgendervlag (1999)
Deze vlag staat inmiddels bekend als de Progress Pridevlag en heeft sinds de introductie de wind behoorlijk meegehad, niet in het minst door de vele Black Lives Matter-demonstraties uit 2020 en is inmiddels omarmd door verscheidene homo-organisaties. Ook nu, tijdens protesten tegen de nieuwe Hongaarse wet is de vlag veelvuldig te zien.
Progress Pridevlag (2018)
Daarnaast zijn er natuurlijk talloze regenboogvariaties op nationale en provinciale vlaggen, hieronder een paar voorbeelden:
Links: Regenboogvlag van de Verenigde Staten / Rechts: Regenboogvlag v an BraziliëLinks: Regenboogversie van de Union Flag of Union Jack, de vlag van het Verenigd koninkrijk / Rechts: Regenboogvlag van de provincie Zeeland (ontwerp: Vos Broekema)
Het lijkt op de vlag van Zeeland, maar toch niet helemaal. Dat klopt, het is de vlag van het Amerikaanse stadje Zeeland in de staat Michigan. In 1847 zeilden 457 mensen vanuit Zeeland via Antwerpen en Rotterdam in drie schepen naar de Verenigde Staten onder leiding van hereboer Jannes van de Luyster uit Borssele. Hij financierde de hele onderneming.
Waarom vertrokken ze? De hoofdreden was religieuze vrijheid. Hoewel die vrijheid er in Nederland in theorie ook was, waren daar nog wel wat kanttekeningen bij te maken, zeker voor een groepering als de Afgescheidenen, die de invloed van de staatskerk wilde ontvluchten. Maar in de jaren daarna waren er ook nog andere redenen: de economische toestand, alsook de moeite die deze streng gereformeerde groep had met de vooruitgang op wetenschappelijk en sociaal gebied.
Er bestaat geen portret van Jannes van de Luyster (1789-1862), links is zijn graf, rechts het later toegevoegde monument, waarop ook zijn vrouw Dina Naaije wordt vermeld
De eerste groep die aankwam op de plek waar nu Zeeland ligt, was de groep onder Van de Luyster, op 27 juni 1847. De groep o.l.v. aannemer Jan Steketee arriveerde op 4 juli en de hekkesluiters kwamen op 1 augustus o.l.v. dominee van der Meulen.
Het eerste gebouw dat verrees, was niet geheel verrassend, een kerk. Binnen 25 jaar was Zeeland een gezond groeiend dorp en in 1907 werd het een stad. De plaats is inmiddels gegroeid tot ruim 5.500 inwoners, waarvan er velen nog steeds Nederlandse achternamen hebben.
De grootste stad in de buurt is Holland, met zo’n 33.000 inwoners, maar ook vinden we er plaatsjes met namen als Vriesland, Overisel, Drenthe, Graafschap, Zutphen en Noordeloos.
De vlag
Vlag van Zeeland, Michigan
Zeeland heeft toestemming gekregen de vlag van de Nederlandse provincie Zeeland te gebruiken en heeft er wat eigen inbreng aan toegevoegd: de verticale strepen aan de broekingszijde en de tekst City of Zeeland, Michigan boven het wapen, plus Zeeland’s wapenspreuk Luctor et emergo eronder.
Links: Ter vergelijking, de vlag van de provincie Zeeland / Rechts: Stadslogo van Zeeland, Michigan, FEEL THE ZEEL
Zeeland, Michigan heeft ook een stadslogo: een donkerrode cirkel met een kapitale letter Z in het wit, die links op twee plekken de cirkelrand raakt, gevolgd door een (eveneens wit) uitroepteken. Eronder het motto FEEL THE ZEEL, waarbij de eerste twee woorden grijs zijn en het derde donkerrood. Rechts naast de cirkel ZEELAND in grijze kapitalen.
Welcome to Zeeland! (publiek domein)
Lewes, Delaware
Vlag van Lewes, Delaware
Naast Zeeland, Michigan is er overigens nóg een plaats in de V.S. die zijn vlag gebaseerd heeft op de Zeeuwse: Lewes, Delaware. De link met de provincie Zeeland is op z’n zachtst gezegd dunnetjes, maar dat heeft de ontwerper niet kunnen weerhouden.
Kaart uit 1639 van Johannes Vingbooms (1616/1617-1670) van het deel van Nieuw-Nederland gelegen in het tegenwoordige Delaware; op de linkeroever de (toen inmiddels verwoeste) nederzetting Swanendael
Bekend zijn de Nederlandse WIC-vestigingen uit de 17e eeuw in de tegenwoordige staat New York, maar ook zuidelijker, in wat nu de staat Delaware is, hebben de Nederlanders (net als de Zweden) hun sporen nagelaten.
Op 3 juni 1631 werd hier Swa(a)nendael (ook wel Zwa(a)nendael) gesticht door kolonisten uit Hoorn. Vóór de grote oversteek zeilde men eerst van Hoorn naar Veere (Zeeland dus), waar extra proviand werd ingeladen. De overtocht met het schip De Walvis verliep goed, maar Swa(a)nendael als kolonie was geen lang leven beschoren, want reeds in 1632 werden de Hollanders door de lokale Lenape-Indianen aangevallen en vermoord. Slechts twee jongens, de broers Pierre en Hendrick Wiltsee, wisten te ontsnappen.
Hoewel de WIC het gebied officieel niet opgaf, werden er ook geen serieuze pogingen meer ondernomen om het te herkoloniseren. In 1662 werd door Engelsen op de plek van het voormalige Swa(a)nendael Lewes gesticht, vernoemd naar de gelijknamige plaats in East Sussex.
En daarmee komen we bij de vlag van Lewes, Delaware. Hij werd in 1991 ontworpen door Alan Keffer. Op 13 september 2004 werd de stadsvlag officieel ingevoerd. Het is een samenvoeging van de wit-blauwe golven van de Zeeuwse vlag met daaroverheen het (ietwat uitgerekte) wapen van de Engelse stad Lewes. Verder twee gele banderollen: één boven het wapen met het stichtingsjaar 1631 (Swa(a)nendael dus) en één eronder met in kapitalen de naam van de stad LEWES, DELAWARE.
Hoewel de link met Zeeland er nogal bijgesleept lijkt, was de gedachte van Alan Keffer dat vanwege de naam Zeeland (zee en land) dit te verdedigen was, bij een kustplaats als Lewes. Plus dat de golven hem bevielen,
Sinds 1998 is dit een officiële feestdag in Roemenië. Zoals de naam al doet vermoeden, staat de Roemeense vlag op deze dag centraal. Het refereert aan de omwenteling in 1998, aan de val van het communisme.
Naast het uitgebreid hijsen van vlaggen en vlagvertoon worden er normaliter ook veel culturele en educatieve bijeenkomsten georganiseerd, waarbij de Roemeense geschiedenis centraal staat, alsook een militaire parade in Boekarest (een overblijfsel uit de communistische tijd) is normaliter een vast onderdeel van deze dag.
De vlag
Vlag van Roemenië (1866-1947 / 1989-heden)
De Roemeense vlag is een verticale driekleur in blauw, geel en rood. Om iets preciezer te zijn is dat officieel gespecificeerd als kobaltblauw (ultramarijn), chroomgeel en vermiljoen. De vlag wordt aangeduid als de Tricolorul (Driekleur). De kleuren vormen een combinatie van die van Walachije (blauw en geel) en het 19e-eeuwse Moldavië (blauw en rood).
De horizontale versies van de Roemeense vlag: 1859-1862 (links) en 1862-1866 (rechts)
Van 1859 tot 1862 was de vlag horizontaal, met de volgorde blauw, geel en rood. Van 1862 tot 1866 werden de kleuren omgedraaid naar rood, geel en blauw. Daarna werd vlag gekanteld tot een verticale driekleur met de huidige kleurenvolgorde.
Bij het uitroepen van de communistische volksrepubliek op 30 december 1947, werd het nieuwe, socialistische staatswapen vanaf 1948 in het midden van de gele baan geplaatst. Tussen 1948 en 1989 werd het wapen nog twee keer licht gewijzigd (in 1952 en 1965), waardoor er drie versies van de Roemeense communistische vlag zijn geweest.
Links: 3e versie van de Roemeense vlag in communistische tijd (1965-1989) / Rechts: Vlag van de Roemeense Revolutie (1989), met een gat waar ooit het staatswapen zat
Tijdens de anti-communistische omwenteling van 1989, die begon in Timișoara, werd de vlag onderdeel van de protesten, waarbij het staatswapen uit de vlag werd geknipt, en het dus een vlag met een rond gat werd.
Na de val van het communisme keerde de vlag van voor 1947 definitief terug, dus zonder wapen.
Op 25 juni 1991 verklaarde Slovenië zich (net als Kroatië) onafhankelijk van het uiteenvallende Joegoslavië. Milan Kučan werd de eerste president. Vanaf 1 mei 2004 is Kroatië lid van de EU.
De vlag
Vlag Slovenië (1991-heden)
De vlag van Slovenië is er een uit de zgn. pan-slavische vlaggenfamilie, met als oorsprong de Nederlandse vlag. Toen tsaar Peter de Grote zijn licht opstak in de Nederlanden in 1697, kwam hij danig onder de indruk van de Nederlandse scheepsbouw en de organisatie van de marine. Terug in Rusland introduceerde hij een handelsvlag gebaseerd op de Nederlandse driekleur: wit-blauw-rood (nu de nationale vlag). Dit op zijn beurt beïnvloedde weer andere landen dezelfde driekleur te gebruiken en die enigszins aan te passen. We zien de kleuren terug in de huidige vlaggen van Servië, Slovenië en Slowakije.
Slovenië tot 1945
Het eerste gebruik van de pan-slavische kleuren in het gebied wat we nu kennen als Slovenië was bij de directe voorloper van het land, de regio Krain. Deze vlag was een horizontale driekleur van wit-blauw-rood (net als die van Rusland dus). Overigens werden deze kleuren al op wapenschilden vóór de 19e eeuw in deze regio gebruikt, dus historisch gezien klopte het helemaal!
Sloveense verzetsvlag 1941-1945
In de Tweede Wereldoorlog werd er door het verzet (de partizanen) een vijfpuntige rode ster op de blauwe baan gezet.
Slovenië als deelrepubliek van Joegoslavië 1945-1991
Vanaf 1945, als onderdeel van de Socialistische Federale Republiek Joegoslavië werd de ster gehandhaafd, maar groter en geel omrand.
Slovenië 1991-heden
Met de onafhankelijkheid in 1991 kwam er ook een vlagwijziging.
Marko Pogačnik (1944), ontwerper van het Sloveense staatswapen (publiek domein)
Het nieuwe staatswapen, een ontwerp van beeldhouwer Marko Pogačnik, werd op de witte en blauwe baan geplaatst, dicht bij de broekingszijde.
Wapen Slovenië (ontwerp: Marko Pogacnik)
Het wapen heeft de vorm van een schild met een blauw veld met een rood kader aan de zijkanten, met daarop in wit een gestileerde afbeelding van de hoogste berg in Slovenië, de Triglav (2863 m).
Aan de basis van de berg zijn twee golvende blauwe lijnen te zien, zij staan voor zowel de Adriatische Zee als de rivieren. Boven de berg zijn drie zeskantige gele sterren geplaatst in een driehoek met de punt naar beneden. Deze sterren zijn afkomstig van het Middeleeuwse wapen van de graven van Celje, historisch gezien de belangrijkste adelsfamilie uit de streek.
Wapen van de graven van Celje
De vlag werd ingevoerd op 25 juni 1991.
In 2003 kwam er een beweging op gang die de vlag graag veranderd wilde zien vanwege het feit dat hij teveel op die van Rusland en Slowakije lijkt. In 2004 konden mensen ontwerpen insturen, waarbij een ontwerp met 11 strepen won. Het gebruikt opnieuw dezelfde kleuren en ook de Triglav komt er weer in terug.
Slovenië – ontwerp voor een nieuwe vlag (2004)
Er is echter nog steeds geen besluit tot verandering genomen door het Sloveense parlement en het lijkt tot nu toe op de lange baan geschoven te zijn.
Op 25 juni 1991 verklaarde Kroatië zich (net als Slovenië) onafhankelijk van het uiteenvallende Joegoslavië. Franjo Tudjman werd de eerste president. Vanaf 1 juli 2013 is Kroatië lid van de EU.
De vlag
Vlag van Kroatië (1990-heden)
De vlag van Kroatië is ingevoerd op 21 december 1990 en is er een uit de zgn. pan-slavische vlaggenfamilie, met als oorsprong de Nederlandse vlag. Toen tsaar Peter de Grote zijn licht opstak in de Nederlanden in 1697, kwam hij danig onder de indruk van de Nederlandse scheepsbouw en de organisatie van de marine.
Vlaggen van Nederland en Rusland
Terug in Rusland introduceerde hij een handelsvlag gebaseerd op de Nederlandse driekleur: wit-blauw-rood (nu de nationale vlag).
Dit op zijn beurt beïnvloedde weer andere landen dezelfde driekleur te gebruiken en die enigszins aan te passen. We zien de kleuren terug in de huidige vlaggen van Servië, Slovenië en Slowakije.
V.l.n.r.: de vlaggen van Servië, Slovenië en Slowakije
Tot 2004 had Montenegro ook een vlag uit deze ‘serie’. En hoewel je het nu niet meer zou zeggen is ook de vlag van Bulgarije (wit-groen-rood) een pan-slavische vlag. Tot 1878 was het groen in de vlag blauw.
V.l.n.r.: de vlaggen van Montenegro (1992-1994), nog een keer Montenegro (1994-2004) (correcte lengte!) en Bulgarije
Zonder het wapen zou de vlag van Kroatië identiek zijn aan die van Nederland. Het wapen vertoont een rood-wit geblokt schild, het zogenaamde ‘sahovnica’ (schaakbord). Sinds de 10e eeuw was dit het wapen van de Kroatische koningen.
V.l.n.r.: het nationale wapen van Kroatië, wapen van Centraal-Kroatië, wapen van Dubrovnik
De vijf schildjes erboven vormen tezamen een kroon en staan (van links naar rechts) voor Centraal-Kroatië, Dubrovnik, Dalmatië, Istrië en Slavonië.
V.l.n.r.: de wapens van Dalmatië, Istrië en Slavonië
De vlag van Kroatië als deelrepubliek van Joegoslavië was dezelfde driekleur, maar dan met een socialistische, vijfpuntige, geel-omrande rode ster.
Vlag van Kroatië als Joegoslavische deelrepubliek (1947-1990)
Dit feest, in de nacht van 23 op 24 juni, wordt normaliter groots gevierd in Valencia en Barcelona, maar ook de rest van Spanje laat zich niet onbetuigd, dit jaar zal dat net als in 2020 ongetwijfeld kleinschaliger zijn. Het Fiesta deSan Juan is eigenlijk een Spaanse versie van het Midzomernachtsfeest met grote vreugdevuren.
De vlag
Vlag van Spanje, met en zonder wapen
De Spaanse vlag is een horizontale driekleur van rood-geel-rood, waarbij de gele baan in het midden dubbel zo breed als als de twee rode banen. bestaat in twee varianten: zonder en mét staatswapen.
Tussen 1978 en 1981 werden de kleuren van de vlag in de Grondwet simpelweg aangeduid als rood en geel, maar daarvóór werd de gele kleur aangeduid als amarillo gualda (het geel van de resedaplant). Vanaf 1981 heeft men deze kleurbepaling opnieuw ingevoerd.
De kleuren zelf hebben hoogstwaarschijnlijk geen historische achtergrond, anders dan dat ze ook van ver goed zichtbaar moesten zijn, wat zeker op zee niet onbelangrijk was. Om die reden werd een marinevlag met deze kleuren in 1785 ingevoerd onder koning Carlos III. Dit beviel goed en zodoende nam de koopvaardij een iets andere vlag aan in dezelfde kleuren en uiteindelijk kwam de vlag ook ‘aan land’.
Gedurende het regime (1936-1975) van dictator generaal Franco werd de vlag aangepast (1938), waarbij er een adelaar aan het wapen werd toegevoegd. De adelaar stond in dit geval symbool voor Johannes de Doper en werd ook gebruikt door het koningspaar koningin Isabella I van Castilië en koning Ferdinand II van Aragón in de tweede helft van de 15e eeuw. De adelaar hield het na de dood van Franco in 1975 nog een paar jaar vol, maar werd uiteindelijk van de vlag verwijderd op 5 oktober 1981.
Spaanse vlag uit de Franco-tijd
Het wapen
Wapen van Spanje sinds 1981 (laatste aanpassing)
Het staatswapen is in vier kwartieren verdeeld: 1e kwartier: een burcht, wapen van Castilië 2e kwartier: een gekroonde leeuw, wapen van Léon 3e kwartier: vier rode banen op een gouden veld, wapen van Aragón 4e kwartier: een gouden ketting op een rood veld, wapen van Navarra Onderin het schild, in de insteek, een granaatappel op een zilveren veld, het wapen van Granada. In het centrum van het schild is tenslotte het wapen van Borbón te zien voor het huidige Spaanse koningshuis.
Aan weerszijden van het schild twee gekroonde pilaren, de zogenaamde Zuilen van Hercules, die staan voor de Straat van Gibraltar. Het motto op het lint luidt: Plus ultra (Steeds verder). Bovenop het schild is de koninklijke kroon te zien.
De Spaanse koningskroon uit 1775 (met ernaast de 16e-eeuwse scepter)
De nationale feestdag van Québec, ook wel Saint-Jean-Baptiste genoemd, of met de officiële, maar nogal ‘gewone’ naam: Fête Nationale du Québec. De feestdag is de geboortedag van Johannes de Doper en werd vroeger in Frankrijk gekoppeld aan de viering van de zonnewende. In de loop van de 19e eeuw omarmde de Franstalige gemeenschap in Canada het als nationale dag voor hun bevolkingsgroep.
De vlag van Québec is blauw met een wit staand kruis wat de vlag in vier vakken verdeeld. In elk van de vakken een flauw-de-lys in wit.
Vlag van Québec (1948-heden)
Tot 1948 werd in Québec de Union Jack of Union Flag gebruikt. Hoewel er ooit eerdere pogingen waren ondernomen om tot een eigen vlag te komen, duurde het dus tot 1948 voordat hiertoe werd besloten. Eind 19e eeuw was er een ontwerp voor een Québecse versie van een blue ensign (met het provinciewapen op de vluchtzijde), maar die lijkt nooit gebruikt te zijn.
De blue ensign van Québec
In 1902 werd er door de abt Ephège Filiatreault een vlag ontworpen, de zogenaamde Drapeau de Carillon, die in feite de directe voorloper is van de huidige vlag.
Ook die vlag werd echter niet ingevoerd. Deze vlag heeft echter onmiddellijk na de aanname van de huidige vlag op 21 januari 1948 kortstondig vanaf het parlementsgebouw gewapperd, omdat de nieuwe vlag pas op 2 februari beschikbaar was.
Drapeau de Carillon
De vlag van Québec heeft een naam: Fleurdélisé. Hij is in vieren verdeeld door een wit kruis, afkomstig van de Franse koninklijke vlag. De vier fleur-de-lys op de blauwe velden lijken ook te verwijzen naar de vroegere Franse koningsvlag, maar dat is niet het geval. Deze zijn afkomstig van een vlag die gebruikt werd door een Frans-Canadese militie onder bevel van luitenant-generaal Louis-Joseph de Montcalm, bij de Slag van Carillon in 1758.
‘Victoires des troupes de Montcalm à Carillon’ door Henry Alexander Ogden (1854-1936), met rechts op de voorgrond Louis Joseph de Montcalm (Fort Ticonderoga Museum, New York / publiek domein)
Twee (eigenlijk drie!) vlaggen vandaag. Vlaggen 2 + 3:
23 juni is de nationale feestdag van Luxemburg en de officiële verjaardagsviering van groothertog Henri (zijn eigenlijke verjaardag is 16 april).
Links: Groothertog Henri (1955) (foto: Cour Grand Ducale) / Rechts: Groothertogin Charlotte (1896-1985), staatsieportret uit 1937 door Denis Etcheverry (1867-1950), te zien in de Chambre des Députés (Kamer van Afgevaardigden) (publiek domein)
Het schuiven met de datum is in gebruik vanaf 1961. In dat jaar werd de verjaardagsviering van groothertogin Charlotte, 23 januari, verschoven naar 23 juni. Gewoon omdat het dan over het algemeen prettiger weer is! Onder haar zoon en opvolger groothertog Jan werd deze datum vanaf 1964 gehandhaafd, ook al omdat het de vooravond was van zijn naamdag op 24 juni (Johannes de Doper). De dag raakte zo ingeburgerd dat bij het aantreden van Jan’s zoon Henri in 2000, alles bij het oude werd gelaten.
De festiviteiten beginnen echter al op 22 juni in de namiddag met een ceremoniële aflossing van de wacht voor het groothertogelijk paleis in de hoofdstad, ’s avonds gevolgd door een concert van de Fanfare Royale Grand-Ducale Luxembourg en een fakkeloptocht. Verder zijn er op verschillende pleinen feesten, compleet met muziek en DJ’s. De dag eindigt met een vuurwerk. Op 23 juni zelf dan is het wat officiëler met saluutschoten, een militaire parade, afgenomen door groothertog Henri en kroonprins Guillaume en een Te Deum (dankdienst) in de kathedraal van Luxemburg.
De vlaggen
De vlaggen van Luxemburg, links de nationale vlag, rechts de veelgebruikte handels- en koopvaardijvlag
De Luxemburgse vlag lijkt niet alleen veel op die van Nederland, hij stamt er ook van af, hoewel er ook bronnen zijn die zeggen dat de gelijkenis puur toeval is en dat de kleuren van de Nassau-dynastie stammen. Nederland was van 1815 tot 1890 in een personele unie met Luxemburg verbonden. De drie Nederlandse koningen uit de 19e eeuw waren tegelijkertijd de groothertogen van Luxemburg. Omdat Luxemburg echter bij de dood van koning-stadhouder Willem III geen vrouwelijke erfopvolging kende, kon zijn dochter Wilhelmina geen groothertogin worden.
Er werd toen uitgeweken naar een Duitse tak van de familie van Nassau. Dat was Adolf van Nassau, die daarmee de huidige groothertogelijke familielijn begon. Adolf regeerde slechts tot zijn dood in 1905, waarna hij werd opgevolgd door zijn zoon Willem IV. Willem stierf al in 1912 en toen zat Luxemburg met hetzelfde probleem als in 1890. Willem had zes dochters, maar geen zoons. Om te voorkomen dat weer naar een andere Nassau moest worden gezocht is toen de Luxemburgse erfopvolging gewijzigd, waardoor ook vrouwen de troon kunnen bestijgen.
Terug naar de vlag. Omdat ook onder de andere Nassaus de Nederlandse vlag gehandhaafd bleef, werd het wat verwarrend in vlaggenland. Gaandeweg is men er steeds vaker toe overgegaan om het kobaltblauw uit de Nederlandse vlag lichter te maken tot wat het uiteindelijk nu is: hemelsblauw. Officieel werd de vlag pas vastgesteld op 16 augustus 1972. Omdat de verwarring met de Nederlandse vlag, ondanks de lichtere kleur blauw, nooit is verdwenen, zien we in Luxemburg ook vaak de nationale handels- en koopvaardijvlag gebruikt worden als nationale vlag. Deze vlag heeft afwisselend blauwe en witte horizontale banen en een rode gekroonde leeuw daar overheen. Deze vlag, die bekend staat als de Roude Léiw, is sinds 6 juli 2007 ook officieel erkend als nationale vlag, maar dan alleen op Luxemburgs grondgebied. Het rood-wit-lichtblauw blijft internationaal de Luxemburgse vlag.
Op 23 juni 1961 werd het Antarctic Treaty System (Antarctisch Verdrag) van kracht. Sinds 1959 stond het open voor ondertekening. De originele ondertekenaars waren de 12 landen die actief waren in Antarctica tijdens het Internationaal Geofysisch Jaar van 1957-1958: Argentinië, Australië, België, Chili, Frankrijk, Japan, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Zuid-Afrika, de Sovjet-Unie, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Sinds 1961 hebben vele andere landen ook ondertekend, inclusief Nederland.
Antarctica in taartpunten
Het verdrag regelt dat Antarctica een gebied is zonder militaire activiteit, met vrijheid voor wetenschappelijk onderzoek. In 1998 werd een bepaling aan het verdrag toegevoegd dat het tot 2048 onmogelijk maakt om delfstoffen op het continent te exploiteren. Aangezien Antarctica geen enkel land toebehoort, heeft het ook geen officiële vlag.
Er zijn echter wel degelijk territoriale claims. Argentinië, Australië, Chili, Frankrijk, Nieuw-Zeeland, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk hebben het continent in taartpunten van ongelijke grootte verdeeld, die elkaar op verschillende plekken overlappen. De claims zijn niet officieel en worden door veel ander landen, waaronder Nederland, niet erkend.
British Antarctic Territory
Om de dag te markeren wappert vandaag de vlag van het British Antarctic Territory, officieel gevormd in 1962. Tot het territorium behoort het Antarctic Peninsula (Antarctisch Schiereiland), met een lengte van 1.300 km. De Britten hebben twee onderzoekscentra, Halley en Rothera.
De vlag
Vlag British Antarctic Territory (1998-heden)
De vlag is een zogenaamde ‘ensign’-vlag, een vlag die de Britse Union Flag of Union Jack als kanton in de broekingszijde laat zien en de rest van het veld vrij laat voor een symbool of wapen. Rode en blauwe ‘ensigns’ komen heel veel voor, de rode variant wordt op zee gebruikt als handelsvlag en bij de marine. De blauwe ‘ensign’ wordt door legeronderdelen gebruikt en door veel overzeese Britse territoria.
V.l.n.r.: blue ensign, red ensign en white ensign
De Britse Antarctische vlag is echter een ongewone witte ‘ensign’, uiteraard vanwege ijs en sneeuw. De vlag is in gebruik sinds 1998 en toont het Brits-Antarctische wapen (uit 1952), een fakkel (symbool voor onderzoek) met een Britse leeuw en pinguïn als schilddragers. Bovenop het schild is het wetenschappelijk vaartuig Discovery afgebeeld.
Vlagblog 