Peru – Día de la Bandera / Vlagdag (1924)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 2:

De Peruaanse Día de la bandera (Vlagdag) herinnert aan de Slag bij Arica op 7 juni 1880. Afgelopen 21 mei kwam de oorlog waarvan deze slag een onderdeel van was, al ter sprake in het het blogbericht over de Día de las Glorias Navales, een Chileense feestdag.

Kaart van Peru (© freeworldmaps.com)

Deze oorlog is de geschiedenis ingegaan als de Guerra del Salitre of Guerra del Pacífico (Salpeteroorlog of Oorlog van de Grote Oceaan), en ontstond in 1879 tussen Chili en Bolivia vanwege een dispuut over door Bolivia opgelegde belastingverhogingen aan een Chileens mijnbouwbedrijf in Antofagasta (toentertijd een Boliviaanse havenstad), terwijl er in 1874 nog was overeengekomen dat de belastingen 25 jaar lang bevroren zouden zijn. Chili weigerde te betalen.

Bolivia verklaarde Chili in maart 1879 de oorlog. Peru werd hierin meegesleept, doordat het een geheim militair bondgenootschap met Bolivia had, zodat Chili op 5 april Peru de oorlog verklaarde. Na een aantal Chileense tegenslagen in het begin van de oorlog, kreeg Chili al spoedig militair de overhand.

In juni van het jaar daarop, in 1880, poogde het Peruaanse leger de zuid-Peruaanse stad Arica tegen de oprukkende Chilenen te verdedigen. De beslissende slag werd geleverd op 7 juni op de 139 meter hoge Morro de Arica.

Morro de Arica
Morro de Arica (© rutaschile.com)

De Peruaanse kolonel Francisco Bolognesi weigerde zich over te geven, hoewel hij met een leger van 1800 man veruit in de minderheid was, tegenover de 5000 man, aangevoerd door generaal Manuel Baquedano.

Peru portretten
Links: generaal Manuel Baquedano (1823-1897) / Rechts: kolonel Francisco Bolognesi (1816-1880) op een Peruaans bankbiljet van 5000 soles uit 1985

Hij liet weten door te vechten tot de laatste kogel was afgevuurd.

Francisco Bolognesi
Francisco Bolognesi met zijn officieren op een foto genomen vlak vóór de slag (publiek domein)

Het werd een bloedige slag, waarbij 900 Peruanen het leven lieten, waaronder kolonel Bolognesi en een fiks aantal van zijn mede-officieren. Eén daarvan, kolonel Alfonso Ugarte, werd een nationale held die dag, door ervoor te zorgen dat de Peruaanse vlag niet in handen viel van de Chilenen, door zichzelf met paard en al van de hoge rots te storten.

Alfonso Ugarte
Alfonso Ugarte (1847-1880) stort zich in de diepte met de Peruaanse vlag in de hand, schilderij uit 1905 door Ludovico Agostino Marazzani Visconti (1853-1914)

Aan het einde van de oorlog, in 1884, was de landkaart definitief veranderd: Chili had de complete kustsprovincie Litoral van Bolivia ingenomen (nu de Chileense provincie Antofagasta), waardoor Bolivia een binnenstaat werd. Ook een deel van de zuidelijke kustprovincie van Peru werd Chileens grondgebied, waardoor Arica, waar de slag plaatsvond, definitief Chileens werd.

De heldhaftige verdediging van de Morro de Arica bleef echter voortleven bij de Peruanen en op 30 april 1924 werd besloten dat de 7e juni een officiële feestdag zou worden. De belangrijkste plechtigheid vindt plaats in de hoofdstad Lima, bij het monument voor Francisco Bolognesi.

Peru heeft momenteel relatief gezien het hoogste aantal besmettingen van Covid-19, dus van feesten zal geen sprake zijn.

Dia de la bandera, Lima
Día de la bandera in Lima, bij het monument voor Francisco Bolognesi (© peru21.pe)

De vlag

Vlag Peru

De Peruaanse vlag is een verticale driekleur in rood, wit, rood. In het midden van de witte baan is het staatswapen geplaatst. Een eenvoudiger versie zonder het staatswapen wordt door de bevolking gebruikt.

De kleuren komen van de voor onafhankelijkheid strijdende generaal José de San Martín: toen hij in 1820 in rustmoment na een gevecht met de Spanjaarden een vlucht flamingo’s over zag vliegen met witte borst en rode vleugeltippen, riep hij (volgens de overlevering althans): “Zie, dat is de vlag van de vrijheid!”.

San Martin met flamingo's
Artists impression van José de San Martín en de flamingo’s (© ojo.pe)

De vlag ging echter de eerste jaren door een aantal transformaties: van vier rood-witte driehoeken, naar horizontale banen (met een Inca-zon in het midden), toen naar een verticale versie en uiteindelijk naar het huidige model met staatswapen op 25 februari 1825, vanaf 31 maart 1950 ook zonder wapen voor algemeen gebruik.

peru vlaggenparade
V.l.n.r.: vlag nr. 1 (oktober 1820-maart 1822), nr. 2 (maart 1822-mei 1822), 3 (mei 1822-februari 1825)

Het wapen bestaat uit een in drieën gedeeld schild: twee voorstellingen bovenin en één onderin. Ze staan voor fauna, flora en bodemschatten. De fauna is vertegenwoordigd door een vicuña (een soort lama), de flora door een cinchona-boom en de bodemschatten door een hoorn des overvloeds, waar gouden en zilveren munten uit komen. Boven het wapen bevindt zich een lauwerkrans met bladeren van de steeneik. Rondom het wapen bevinden zich twee takken die onderin samengebonden zijn met een rood-wit-rood lint. De linkertak bestaat uit palm-, de rechter uit laurierbladeren.

Wapen Peru
Het wapen op de vlag van Peru

Niue – The Queen’s Birthday / Verjaardag van de Koningin

Twee vlaggen vandaag. Vlag 1:

Niue is een hoog gelegen koraaleiland in de Grote Oceaan, van 260 km², met een bevolking van ruim 1600 inwoners. Het is geen onafhankelijk land, maar heeft autonomie in een vrije associatie met Nieuw-Zeeland, net als de zuidelijker gelegen Cookeilanden. Aangezien Nieuw-Zeeland als Gemenebest-lid de Britse Koningin Elizabeth II als staatshoofd heeft, is dat ook het geval bij Niue.
Hoewel de verjaardag van de Koningin eigenlijk 21 april is, wordt deze door Niue altijd gevierd op de eerste maandag in juni.

niue 01
Links: Locatie van Niue in de Grote Oceaan (ten oosten van Tonga) / Links: Kaart van Niue

De eerste Europeanen die het eiland in het zicht kregen waren de Britse kapitein James Cook en zijn bemanning in 1774. Cook deed drie pogingen om aan land te komen, maar de inwoners verboden hem te landen. Hij gaf het eiland de naam Savage Island. Overigens had het eiland allang een naam, Niuē (‘Aanschouw de kokosnoot’) en deze naam kreeg het eiland uiteindelijk weer terug rond het begin van de 20e eeuw.

Ten tijde van kapitein Cook was Niue al bijna een eeuw een koninkrijk, Rond 1700 was Puni-mata de eerste koning of patu-iki. Een eeuw later was de tijd rijp voor buitenlands contact. Zoals ook bij vele andere eilanden in de regio gebeurde, werd in de 19e eeuw door missionarissen het christelijke geloof verbreid. Voor Niue was dat vanaf 1846 door de London Missionary School. De eerste christelijke koning was Tui-toga, hij regeerde van 1875 tot 1887.
Zijn opvolger, koning Fata-a-iki wilde graag Britse bescherming tegen ‘imperialistische machten’ en hij stuurde koningin Victoria in 1889 een brief met het verzoek om van Niue een Brits protectoraat te maken. Er kwam echter geen antwoord van de vorstin en ook een tweede brief uit 1895 bleef onbeantwoord. Ondertussen trad de nieuwe koning Togia-Pulu-toaki aan in 1896.

niue 01
Links: Koning Fata-a-iki met een Niuese wapenstok, de katoua / Rechts: Koning  Togia-Pulu-toaki

Ook de Cookeilanders zochten de Britse ‘bescherming’ middels een aan de koningin gerichte petitie, waarin ook de wens van Niue nog eens onder de aandacht werd gebracht. In een bijgevoegd document gedateerd 19 oktober 1900, gaven de Niuers “koningin Victoria (…) toestemming bezit te nemen van dit eiland”. Ditmaal ging er een officiële aanbeveling bij van de Britse gouverneur-generaal in Nieuw-Zeeland, Uchter Knox, 5th Earl of Ranfurly.
De uitkomst was dat de annexatie een feit werd en geantidateerd werd op de datum van 19 oktober 1900, vandaag 121 jaar geleden. De Britse annexatie werd overigens al heel snel ‘overgedaan’ aan het dichterbij gelegen Nieuw-Zeeland, op 11 juni 1901. Hiermee kwam er ook een einde aan de lijn van Niuese koningen. De laatste koning Togia-Pulu-toaki had zijn taken neergelegd na de annexatie, maar bleef tot 1903 nog wel symbolisch staatshoofd. Zijn zoon, kroonprins Haetaua werd dus geen koning. Zijn nazaten echter worden tot op de dag van vandaag aangeduid als Kahui pata-iki (Koninklijke familie van de laatste monarch).

In 1974 werd er een referendum gehouden waarbij Niue kon kiezen tussen onafhankelijkheid, autonomie, of continuering als een Nieuw-Zeelands territorium. Een meerderheid koos voor autonomie in vrije associatie met Nieuw-Zeeland. Dat land is nu verantwoordelijk voor Niue’s militaire en buitenlandse zaken. De datum voor deze nieuwe staatsvorm met nieuwe Grondwet, werd symbolisch op 19 oktober bepaald. Het vieren van de Grondwetdag van vandaag verwijst dan ook naar die datum in 1974 en niet naar die in 1900. Daarmee is Niue vandaag 47 jaar autonoom.

De vlag

Niue vlag

De vlag van Niue is geel met een Britse Union Flag of Union Jack in het kanton. In het midden van het rode Sint-Joriskruis is een blauwe cirkel geplaatst met een gele vijfpuntige ster erin. Vier kleinere gele vijfpuntige sterren zijn op de armen van het kruis geplaatst.

We kunnen rustig stellen dat de vlag van Niue een bijzondere is. Het is er een uit de Britse ‘ensign’-serie, maar wel een unieke. Het is een yellow ensign, die de Niuers zelf bedacht hebben, want zoiets bestaat strikt genomen niet. We kennen blue, red en white ensigns, maar dan is de koek wel op! Overigens bevindt Niue zich in goed gezelschap, omdat de eveneens in de Grote Oceaan gelegen Fiji- en Tuvalu-archipels ook hun eigen versies van ensigns hebben bedacht, door allebei voor lichtblauw te gaan.
Ook het plaatsen van sterren op de Britse unievlag is uniek.

Hoewel de autonomie van Niue op 19 oktober 1974 inging, duurde het nog tot 15 oktober 1975 voor de eigen vlag geïntroduceerd werd. Tot die tijd werd de uit 1902 daterende vlag van Nieuw-Zeeland gebruikt.

Nieuw-Zeeland vlag
Vlag van Nieuw-Zeeland, tussen 1902 en 1975 ook de vlag van Niue

De symboliek achter de vlag wordt beschreven in de Niue Flag Act 1975. Het gele veld staat voor “de stralende zonneschijn van Niue en de warme gevoelens van de bevolking van Niue voor Nieuw-Zeeland”.
De vier sterren op de Union Flag of Union Jack stellen het sterrenbeeld Zuiderkruis voor en refereren daarmee aan de Nieuw-Zeelandse vlag, waar deze sterren ook te zien zien. De grote gele ster in het midden staat symbool voor het eiland Niue en de blauwe cirkel waarop de ster geplaatst is voor de Grote Oceaan.
Met dit alles laat de vlag een sterke verbondenheid met Nieuw-Zeeland zien.