Vandaag is het 101 jaar geleden dat Groothertogin Charlotte de Luxemburgse troon besteeg. Vorig jaar, bij de 100e verjaardag kwam het er niet van, vandaag halen we dat alsnog in!

Charlotte’s troonsaanvaarding volgde op een tumultueuze periode in de historie van het groothertogdom en dat had alles te maken met Charlotte’s oudere zus Maria Adelheid.

Maria Adelheid en Charlotte waren de oudsten van de zes dochters van Groothertog Willem IV. Toen hij overleed op 25 februari 1912 werd hij opgevolgd door Maria Adelheid, maar omdat zij toen nog net geen 18 jaar was, werden de eerste vier maanden van haar regeerperiode waargenomen door haar moeder Maria Anna van Bragança, als regentes.

Eenmaal aangetreden als groothertogin zat ze overal met haar neus bovenop. Ze was zeer energiek en politiek geïnteresseerd (sommigen noemden haar zelfs despotisch). Kortom, ze bemoeide zich, tot lichte ontsteltenis van de Luxemburgse politiek, overal tegenaan.

Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914 was ze fel anti-Duits en probeerde zelfs de Duitse troepen tegen te houden door bij een grenspost haar auto dwars over de weg te parkeren, maar uiteraard mocht dat niet baten.
Bij het voortduren van de oorlog werd Maria Adelheid er steeds meer van beticht Duitse sympathieën te hebben, vooral door de linkse partijen.
Zo nodigde ze de Duitse Keizer Wilhelm uit op haar paleis en stond ze toe dat diens zoon, Kroonprins Wilhelm, een tijdelijk hoofdkwartier vestigde in Luxemburg-stad.

Na het einde van de Eerste Wereldoorlog werd haar door het Luxemburgse parlement verzocht zich van iedere politieke handeling te onthouden, totdat men het eens was over haar staatsrechtelijke toekomst.
De algemene Luxemburgse opinie was sterk negatief en vanuit België en Frankrijk kwamen geluiden dat een annexatie door een van die landen niet onmogelijk leek.

Onder deze grote druk trad Maria Adelheid in de nacht van 9 op 10 januari 1919 af. In eerste instantie werd door het parlement toen de republiek uitgeroepen, maar toen na twee dagen bleek dat Maria Adelheid’s zuster Charlotte bereid was haar op te volgen, werd de monarchie hersteld.

Die opvolging was op 14 januari 1919, vandaag 101 jaar geleden. Het was het begin van het herstel van vertrouwen in de vorstelijke familie van Nassau-Weiburg.
Charlotte, die toen ze aantrad nog net geen 23 was, bleek echter een heel ander type dan haar zuster. Ze kende haar politieke beperkingen en hield zich altijd strikt aan de regels. Daarbij was ze een zeer innemende persoonlijkheid, met overigens dezelfde tomeloze energie als haar oudere zus.
Eind 1919 trouwde ze met Prins Félix van Bourbon-Parma, het paar kreeg zes kinderen, waaronder haar latere opvolger Jean, de vader van de huidige Groothertog Henri.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog leefde de groothertogelijke familie in ballingschap in de Verenigde Staten, hoewel Charlotte meestentijds in Londen verbleef, net als haar collega Koningin Wilhelmina. Op 14 april 1945 keerde ze, populairder dan ooit,  terug naar Luxemburg. Op 12 november 1964 tekende ze na ruim 45 jaar op de voorgrond, haar troonsafstand. Ze kon nog jaren van haar oude dag genieten en overleed op 89-jarige leeftijd op 9 juli 1985.

Maria Adelheid verging het minder goed: na haar abdicatie trad ze toe tot de orde van karmelietessen in Modena en later bij de Kleine Zusters van de Armen in Rome. Ze overleed echter op 24 januari 1924 op 29-jarige leeftijd aan de gevolgen van de griep.

De herdenking van 100 jaar werd vorig jaar in Luxemburg o.a. herdacht met de uitgifte van een speciale 2-euro munt.

De vlaggen

De Luxemburgse vlag lijkt niet alleen veel op die van Nederland, hij stamt er ook van af, hoewel er ook bronnen zijn die zeggen dat de gelijkenis puur toeval is en dat de kleuren van de Nassau-dynastie stammen. Nederland was van 1815 tot 1890 in een personele unie met Luxemburg verbonden. De drie Nederlandse koningen uit de 19e eeuw waren tegelijkertijd de groothertogen van Luxemburg. Omdat Luxemburg echter bij de dood van koning-stadhouder Willem III geen vrouwelijke erfopvolging kende, kon zijn dochter Wilhelmina geen groothertogin worden. Er werd toen uitgeweken naar een Duitse tak van de familie van Nassau. Dat was Adolf van Nassau-Weiburg, die daarmee de huidige groothertogelijke familielijn begon. Adolf regeerde slechts tot zijn dood in 1905, waarna hij werd opgevolgd door zijn zoon Willem IV. Willem stierf al in 1912 en toen zat Luxemburg met hetzelfde probleem als in 1890. Willem had zes dochters, maar geen zoons. Om te voorkomen dat weer naar een andere Nassau moest worden gezocht is toen de Luxemburgse erfopvolging gewijzigd, waardoor ook vrouwen de troon kunnen bestijgen.

Terug naar de vlag. Omdat ook onder de andere Nassaus de Nederlandse vlag gehandhaafd bleef, werd het wat verwarrend in vlaggenland. Gaandeweg is men er steeds vaker toe overgegaan om het kobaltblauw uit de Nederlandse vlag lichter te maken tot wat het uiteindelijk nu is: hemelsblauw. Officieel werd de vlag pas vastgesteld op 16 augustus 1972. Omdat de verwarring met de Nederlandse vlag, ondanks de lichtere kleur blauw, nooit is verdwenen, zien we in Luxemburg ook vaak de nationale handels- en koopvaardijvlag gebruikt worden als nationale vlag. Deze vlag heeft afwisselend blauwe en witte horizontale banen en een rode gekroonde leeuw daar overheen. Deze vlag, die bekend staat als de Roude Léiw, is sinds 6 juli 2007 ook officieel erkend als nationale vlag, maar dan alleen op Luxemburgs grondgebied. Het rood-wit-lichtblauw blijft internationaal de Luxemburgse vlag.