Tagarchief: Midden-Amerika

Belize – Garífuna Settlement Day (Garífuna Vestigingsdag)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 1:

Garífuna Settlement Day is een officiële feestdag. De dag herdenkt, zoals de naam al doet vermoeden, het vestigen van deze etnische groep in Belize, maar viert in ruimere zin het erfgoed van deze bevolkingsgroep.

Eerst even iets over de naam Garífuna. Strikt genomen verwijst de term naar het individu of de taal. Het meervoud is Garanigu, dus dit woord zou beter op zijn plaats zijn voor de collectieve aanduiding van het volk. Toch is de meervoudsvorm eigenlijk nooit ingeburgerd geraakt voor deze bevolkingsgroep, dus houdt men het liever op Garífuna.

Deze etnische groep uit het Caribische gebied stamt af van Indianen en Afrikaanse slaven en vanwege hun huidskleur worden ze ook wel de Black Caribs genoemd. Ze waren vanaf de 17e eeuw voornamelijk woonachtig in de regio van wat nu Saint Vincent en de Grenadines is.

Cariben map
Kaart van de Cariben, net noordelijk van het oosten van Venezuela liggen Saint Vincent en de Grenadines, helemaal links op de kaart ligt Honduras (© nationsonline.org)

In de 18e eeuw raakte de bevolkingsgroep in conflict met Britse troepen, waarbij Garífuna-leider Joseph Chatoyer gedood werd. Vervolgens werden de Garífuna in 1797 door de Britten verbannen uit hun regio.
Een groep van 2000 kwam op 12 april 1797 aan op het eiland Roatán, voor de kust van Honduras. Hierna verspreidden ze zich over een groot gebied in Midden-Amerika, waaronder ook Brits Honduras, het tegenwoordige Belize.
Vooral in de 10.000 inwoners tellende zuidelijke stad Dangringa (tot 1975 Stann Creek Town geheten) wonen veel Garífuna.

belize 03
Links: Joseph Chatoyer (?-1795) met zijn vrouwen, schilderij uit circa 1765-1768 door Agostino Brunias (±1730-1796) (publiek domein)  / Rechts: Thomas Vincent Ramos (1887-1955) (publiek domein)

De herdenkingsdag van vandaag werd in 1941 ingevoerd op initiatief van Thomas Vincent Ramos, een burgerrechten-activist. Vanaf 1943 werd het een officiële feestdag in enkele zuidelijke districten van (toen nog) Brits Honduras. Vanaf 1977 is het een nationale feestdag.
Op deze dag wordt de historie van de Garífuna herdacht, maar tevens wordt de cultuur uitbundig gevierd.

belize 01
Links: Garífuna Settlement Day, het naspelen van de aankomst in Midden-Amerika, compleet met Garífuna-vlaggen (© Tony Rath, 2015 / © TonyRath.com) / Rechts: Parade op Garífuna Settlement Day, met links de Garífuna-vlag, recht de nationale vlag van Belize (screenshot)

In Belize wappert op deze dag de nationale vlag, maar de Garífuna hebben ook een eigen vlag. Het is een horizontale driekleur in zwart-wit-donkergeel (bijna oranje). De vlag komt in verschillende variaties voor, soms zijn de kleuren precies andersom. Vaak wordt op de middelste baan het wapen van de National Garífuna Coucil of Belize (NGC) geplaatst.

belize 02
Links: Vlag van de Garífuna / Rechts; Het wapen van de National Garífuna Coucil of Belize (NGC), wat soms wel, soms niet op de Garífuna-vlag voorkomt

De vlag

Belize vlag
Vlag van Belize (1981-heden)

Vanaf 1870 tot aan de onafhankelijkheid in 1981 gebruikte Brits Honduras (Belize vanaf 1973) een Britse blue ensign, met de Union Flag of Union Jack in het kanton en het symbool voor de kolonie (de zogenaamde badge) op het uitwaaiende gedeelte.

Vlag Brits Honduras tot 1981
Vlag van Brits Honduras/Belize 1870-1981

De badge is een in drieën gedeeld schild, waarop linksboven opnieuw de Union Flag of Union Jack, rechtsboven vier werktuigen (twee bijlen en twee zagen) en onderin een driemaster met volle zeilen en de red ensign (de Britse handelsvlag) voerend. Dit geheel vormde de ‘kleine’ versie van het staatswapen. Het ‘grote’ wapen is uitgebreider met o.a. twee schildhouders en een wapenspreuk.

Badge Brits Honduras
Badge van Brits Honduras

De huidige vlag is bijna identiek aan de vlag die vanaf 1950 gevoerd werd door de People’s United Party (PUP), die streefde naar onafhankelijkheid van de toenmalige kolonie. Die vlag was blauw met daarop het ‘grote’ staatswapen.
Sinds 1967 is het wapen enigszins aangepast, dus laten we daar eerst eens naar kijken:

Vlag PUP
De onofficiële vlag van Brits Honduras/Belize van de PUP (1950), voorloper van de huidige vlag

De eerste versie van het ‘grote’ rijkswapen werd ingesteld op 28 januari 1907. De verschillen vanaf 1967 in het ‘kleine’ wapenschild: de Union Flag of Union Jack is verdwenen. Er zijn nog steeds vier werktuigen te zien, maar nu verdeeld over de twee bovenste schildvakken. In plaats van twee bijlen en twee zagen zien we nu een voorhamer en een roeispaan (linksboven) en een zaag en een bijl (rechtsboven). Het schip onderin is gehandhaafd.

Belize groot wapen
Het rijkswapen van Brits Honduras/Belize, 1967-heden

De twee schildhouders zijn heel ongebruikelijk: het zijn twee personen met ontbloot bovenlijf, die tot 1967 een bruine huidskleur hadden en nu blank (soms ook geel) en bruin gekleurd zijn. De linker man heeft een bijl over zijn schouder, de rechter een roeispaan. Samen met het schild zijn ze op een ondergrond van gras geplaatst.

Boven het schild torent een mahonieboom en de onderkant wordt gevormd door een witte banderol met daarop de tekst Sub umbra floreo (Ik bloei in de schaduw). Het wapen wordt omkranst door een cirkel van 25 bladeren.
Veel van de symboliek heeft te maken met de houtindustrie en dan speciaal die in mahoniehout.

Bij de onafhankelijkheid in 1981 werden twee smalle horizontale banen toegevoegd, één boven, één onder, voor de oppositiepartij, de United Democratic Party (UDP).

Costa Rica – Día de Guanacaste (1824) (Guanacaste-dag)

In 1824 was Costa Rica één van de vijf federale staten die samen de República Federal de Centroamérica (ook wel Provincias Unídos del Centro de América genaamd) vormden De andere vier waren El Salvador, Guatemala, Honduras en Nicaragua.

Centraal Amerikaanse Republiek
Kaart van de Republica federal de Centroamérica (ook wel Provincias Unídos del Centro de América genoemd) (kaart uit “Travels in Central America” van Robert Glasgow Dunlop, 1847)

Deze staat was in 1823 ontstaan nadat deze regio zich bevrijd had van de Spaanse overheersers. De verschillende staten vormden bepaald geen eenheid en kwamen op een gegeven moment met elkaar in conflict, wat leidde tot een burgeroorlog tussen 1838 en 1840. Nicaragua scheidde zich in 1838 eenzijdig af en de republiek viel daarna in slow-motion uit elkaar. Het doek viel in 1841, waarna Midden-Amerika grotendeels de staatkundige vorm kreeg die het nu nog heeft.

We spoelen weer even terug naar het begin van deze kortstondige staat. In 1824 werd er een referendum gehouden in de Nicaraguaanse provincie Guanacaste, of ze bij Nicaragua wilden blijven of zich wilden aansluiten bij Costa Rica. Dit land had op het laatste zijn zinnen gezet.

Provincie Guanacaste map
Costa Rica met de provincie Guanacaste in rood

Van de drie belangrijkste steden in Guanacaste kozen Nicoya en Santa Cruz vóór aansluiting bij Costa Rica en Liberia tegen. Daarmee was het pleit beslecht en annexeerde Costa Rica dit deel van Nicaragua. De federale republiek ging er mee akkoord en op 25 juli 1824 werd Guanacaste onderdeel van Costa Rica, een niet onaanzienlijk gebied van ruim 10.000 km2.

De 25e juli is een officiële feestdag in Costa Rica.

De vlag

De Costa Ricaanse vlag is een horizontale vijfkleur: in het midden een brede rode baan, die net zo hoog is als de 2×2 banen erboven en eronder, respectievelijk blauw-wit en wit-blauw. in de rode baan, links van het midden bevindt zich het staatswapen.

Vlag van Costa Rica

De Argentijnse vlag heeft direct invloed gehad op vlagontwerpen van andere Midden- en Zuid-Amerikaanse staten.

Vlag van Argentinië

De van 1823 tot 1838/41 bestaande staat Provincias Unidas del Centro de América (Verenigde Provincies van Centraal Amerika) (zie boven) gebruikte een vlag die in wezen een kopie was van die van Argentinië, zij het met zijn eigen staatswapen.

Vlag van de Verenigde Provincies van Centraal Amerika

Toen deze staat uiteenviel in 1838/41 in de huidige nog bestaande landen Guatemala, Honduras, El Salvador, Nicaragua en Costa Rica, namen alle vijf landen de blauwe strepen (in verschillende tinten) mee naar hun eigen vlaggen, alleen Costa Rica voegde een rode streep toe. Verder is ook de vlag van Uruguay op die van Argentinië gebaseerd, niet alleen het blauw-wit, maar ook de sol de mayo. Ook Paraguay heeft het blauw-wit overgenomen, maar heeft net als Costa Rica een rode baan toegevoegd.

De vlaggen van Guatemala, Honduras en El Salvador
De vlaggen van Nicaragua, Costa Rica, Uruguay en Paraguay

Zoomen we verder even in op de vlag van Costa Rica: de rode baan werd in 1848 toegevoegd, na de Franse Revolutie van dat jaar. Mét de rode baan erbij had de Costa Ricaanse vlag nu de revolutionaire kleuren van de Franse tricolore, terwijl ook de blauwe en witte kleuren van de oude vlag bleven bestaan.

Het ontwerp van de vlag was van Pacifica Fernández, de vrouw van president José María Castro Madriz.

Patricia Fernández (1828-1885) (© museocostarica.go.cr)

Het staatswapen stond in 1848 nog middenin de vlag, in 1906 volgde er een aanpassing: het werd verder naar de broekingszijde verplaatst, iets verkleind en in een witte ovaal geplaatst, verder werden er een aantal militaristische symbolen verwijderd plus een hoorn des overvloeds.

Wapen van Costa Rica

Het wapen van Costa Rica is gevat in een golvende sierrand en laat het land in een soort van minivorm zien, ingeklemd tussen de Caribische Zee en de Stille Oceaan, ieder van een zeilschip voorzien.  Verder zijn er drie vukanen afgebeeld met rookpluimpjes erboven (sinds 1998) en zeven sterren. De sterren staan voor het aantal provincies (tot 1964 waren dat vijf sterren voor vijf provincies).
Verder zien we links een rijzende zon en boven het tafereel een witte banderol met daarop de naam van het land: Republica de Costa Rica. 
Boven de wapenrand zien we dan nog een lichtblauwe, naar achteren gestrikte blauwe banderol, waarop de tekst: America Central.

De kleuren in de vlag worden als volgt uitgelegd: blauw staat voor de hemel, kansen, idealisme en vasthoudendheid; wit staat voor vrede, wijsheid en geluk; rood staat voor het verspilde bloed van de martelaren in oorlogstijd en voor de warmte en vrijgevigheid van het Costa Ricaanse volk.

Guanacaste

De provincie Guanacaste heeft een relatief recente vlag. Hij dateert van 1974 en debuteerde op de Día de Guanacaste van datzelfde jaar. De vlag is een ontwerp van Eddie Alvarado Herrera (1936), een leraar Engels uit Tilarán, in stad in dezelfde regio.

Eddie Alvarado Herrera
Eddie Alvarado Herrera (1936), ontwerper van de vlag van Guanacaste

Het is een horizontale driekleur in blauw-wit-groen, met een rode driehoek aan de broekingszijde. De kleuren blauw, wit en rood komen van de vlag van Costa Rica en het groen staat voor de pampa’s van de provincie.

Vlag Guanacaste
Vlag van Guanacaste