Oekraïne – Два роки i п’ятдесят один тиждень війни / Twee jaar en eenenvijftig weken oorlog

Uitwisseling gebieden bij onderhandelingsgesprekken?

In een interview met The Guardian liet de Oekraïense president Zelensky weten dat als zijn Amerikaanse ambtsgenoot Trump erin slaagt Oekraïne en Rusland aan de onderhandelingstafel te krijgen, hij de Russische president Poetin een uitwisseling van gebieden zal aanbieden, waarbij bezet Oekraïens grondgebied geruild zou kunnen worden voor die delen van de Russische oblast Koersk die worden veroverd zijn en gecontroleerd worden door het Oekraïense leger: “We ruilen dan het ene gebied voor het andere”.

President Zelensky eerder deze week tijdens een videoboodschap (screenshot)

De president voegde eraan toe dat hij niet wist welk deel van de door Rusland bezette gebieden Oekraïne in ruil daarvoor zou vragen: “Ik weet het niet, we zullen zien. Maar al onze gebieden zijn belangrijk, er is geen prioriteit.”
En in een interview met The Economist liep de president vooruit op de situatie waarin het gewenste NAVO-lidmaatschap niet door zou gaan: “Als Oekraïne geen NAVO-lid wordt, moet ons land een soort NAVO maken op ons eigen grondgebied. We hebben een leger nodig dat net zo groot is als de Russen op dit moment hebben”.

VS: status quo handhaven

President Zelensky leek met zijn interviews voor te sorteren op het bezoek van de nieuwe Amerikaanse minister van Defensie, Pete Hegseth, die gisteren in Brussel aanwezig was bij de Contactgroep voor Oekraïne, in het hoofdkwartier van de NAVO.
Hier verwoordde hij het nieuwe Amerikaanse standpunt en de zienswijze om tot een einde van de oorlog te komen: geen teruggave van de door Rusland in Oekraïne bezette gebieden en geen NAVO-lidmaatschap.
De Europese partners kijken hier anders tegenaan: zij zien liever niet dat de Russische president Poetin ‘beloond’ gaat worden na een door hem begonnen oorlog inclusief ‘landjepik’. Wordt ongetwijfeld vervolgd.

Grootscheepse Russische aanval op Oekraïense stellingen

De Generale Staf van de Oekraïense strijdkrachten meldde eergisteren op Facebook dat Rusland drie raketaanvallen uitvoerde op de posities van Oekraïense eenheden aan het Donbas-front, inclusief bewoonde gebieden met 20 raketten.
Daarnaast waren er 89 luchtaanvallen en 149 met geleide-luchtbommen.
Ook werden er meer dan 6.300 aanvallen uitgevoerd door meervoudige raketsystemen en werden er 2.354 kamikaze-drones ingezet.
Van al die door de lucht afgeschoten projectielen werd een flink deel door de Oekraïense luchtafweer neergehaald.

Door de Generale Staf van de Oekraïense strijdkrachten gedeelde kaart van het front bij Pokrovsk (Генеральний штаб ЗСУ)

De Generale Staf meldde verder dat er 95 verschillende confrontaties op het slagveld zelf plaatsvonden, de meeste aan de fronten van Pokrovsk en Toretsk.

De vlag

Vlag van Oekraïne (1992-heden)

De vlag van Oekraïne bestaat uit twee even brede horizontale banen van blauw en geel.

Er zijn voldoende aanwijzingen dat de kleuren blauw en geel van de vlag ver terug gaan, zelfs tot de 15e eeuw. De kleuren gaan er echter pas echt toe doen wanneer de twee keizerrijken waar Oekraïne onderdeel van uitmaakte (het Russische en het Oostenrijks-Hongaarse), ophouden te bestaan.

Ook in 1918/1919 lag Oekraïne (toen de West-Oekraïense Nationale Republiek) onder vuur, zoals op deze prent wordt weergegeven: een Russische bolsjewiek in het noorden, een Rus van het Witte Leger (anti-sovjet) in het oosten met de Russische vlag met dubbelkoppige adelaar, een Poolse soldaat (liggend) naast een Hongaarse (in het rood) in het westen en twee Roemeense soldaten in het zuiden; we zien in het midden een vroege afbeelding van de Oekraïense vlag, de tekst onderin luidt “Wereldvrede in Oekraïne” (publiek domein)

De West-Oekraïense Nationale Republiek gebruikt tussen 1918 en 1919 de blauw-gele vlag. De vlag wordt gecontinueerd  bij het samengaan van de twee Oekraïnes tot de Oekraïense Staat.

Tot aan 1949 heeft Oekraïne als Russische sovjet-republiek verschillende variaties van egaal rode vlaggen met de letters YCCP (Ukrayinskaya Sotsialisticheskaya Sovetskaya Respublika – oftewel Socialistische Sovjet Republiek Oekraïne) erop.

In 1949 krijgen alle Russische republieken een vlag-‘make-over’, variaties op de vlag van de Sovjet-Unie met eigen accenten. Die van Oekraïne heeft een blauwe balk aan de onderkant.

De grootste Oekraïense vlag meet 40 x 60 meter en weegt 300 kilo, hier zijn we die vlag vóór de oorlog in Charkov (fotograaf onbekend)

Vanaf 1990, dus nog vóór de onafhankelijkheid, wordt de blauw-gele vlag her en der al aarzelend waargenomen. Met het opnieuw zelfstandig worden, wordt de vlag officieel ingevoerd. Wettelijke status krijgt de vlag op 28 januari 1992.
De eerste vlag die ooit boven het Verchovna Rada (het Oekraïnse parlement) wapperde is nu in het parlementsmuseum te zien.

Het blauw in de vlag symboliseert de hemel, het geel de uitgestrekte tarwevelden.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
De tentoongestelde ‘eerste’ vlag in het parlementsmuseum van Oekraïne (© rada.gov.ua)
Nog een foto van de ‘eerste’ vlag in een andere vitrine, in de hal van het parlement tentoongesteld, onder het toeziend oog van de toenmalige voorzitter van de Verchovna Rada, Andriy Parubiy (2016-2019) (© rada.gov.ua)
Nóg een groot exemplaar van de nationale vlag (foto: Angelina Shostak, Facebook)

Symbool

Sinds het begin van de Oekraïense oorlog op 20 februari 2022, is de nationale vlag een symbool van hoop en verzet geworden.

Oekraïense troepen met de nationale vlag (© mil.gov.ua)

World Radio Day / Wereld Radio-dag (2012)

De vlag die vandaag wappert bestaat eigenlijk niet. Vlagblog heeft ‘m speciaal laten maken, om het medium radio te vieren. Het is namelijk World Radio Day, de Wereld Radio-dag.

World Radio Day is betrekkelijk nieuw. Op initiatief van Spanje heeft de Verenigde Naties de dag voor het eerst gevierd in 2012. Unesco, de VN-organisatie voor onderwijs, wetenschap en cultuur, voert de regie. Vandaag zijn we dus toe aan de 13e editie, die als thema Radio and climate change heeft meegekregen.

Het thema van Wereld Radio-dag dit jaar is: Radio en klimaatverandering

Unesco roemt het medium radio omdat je met betrekkelijk weinig spullen veel mensen kunt bereiken. Mensen die afgelegen wonen, weinig geld hebben, of om een andere reden ‘een afstand’ hebben, kun je via de radio toch bij de maatschappij betrekken. Door naar anderen te luisteren of door mee te praten -via de radio- leer je andere denkbeelden kennen en sta je midden in de wereld, is het idee.

World Radio Day: screenshot uit een Unesco promotiefilmpje (© Unesco)

World Radio Day is elk jaar op 13 februari, omdat op die datum in 1946 United Nations Radio is opgericht, de radiodivisie van de Verenigde Naties.

Ook tijdens de corona-epidemie bewees radio wereldwijd onmisbaar te zijn. Zo kan in sommige landen onderwijs via radio doorgang vinden bij schoolsluiting. Het propageert de basisregels hoe infecties te voorkomen zijn. Maar ook is radio een belangrijk instrument gebleken bij het tegengaan van nepnieuws.

-Lees verder onder de afbeelding-

Poster voor Wereld Radio-dag 2025 (© Unesco)

De vlag

Op de vlag die wappert bij Vlagblog staat het logo van World Radio Day In het logo is een microfoon herkenbaar. De kleur geel is willekeurig gekozen door Vlagblog, omdat Unesco de kleur voor zijn World Radio Day geregeld aanpast.

De World Radio Day-vlag van Vlagblog
WRD19-twitter-01-en.png

Keizerrijk China – 末代皇帝退位 / Laatste keizer treedt af (1912)

Vandaag is het 113 jaar geleden dat de laatste keizer van China afstand deed van de troon, waarmee er een einde kwam aan het Keizerrijk China, dat in totaal 2.122 jaar heeft bestaan, van 221 v. Chr. tot 1912.

Foto van Puyi, oftewel KeizerXuantong ten tijde van zijn troonsbestijging op 2 december 1908, toen hij bijna 3 jaar oud was (publiek domein)

Puyi, de laatste keizer uit de Qing-dynastie, wiens keizerlijke naam Xuantong was, was bij zijn aftreden 6 jaar oud.
De tweede helft van de 19e eeuw stond bol van intriges in de keizerlijke familie, waar boeken over vol zijn geschreven. In het bestek van Vlagblog de ultrakorte versie.

Links: Guangxu (1871-1908), keizer van China tussen 1875 en 1908) (publiek domein) / Rechts: De machtige Keizerin-weduwe Cixi, foto uit circa 1904 (1835-1908) (publiek domein)

Puyi werd keizer toen hij twee jaar en tien maanden oud was en was het gevolg van het overlijden van Keizer Guangxu op 14 november 1908.
Guangxu’s keizerschap begon min of meer op dezelfde manier: hij was vier jaar toen zijn tante, de keizerin-regentes Cixi, hem aanwees als nieuwe keizer. Hij was een zoon van Cixi’s jongere zuster Wanzhen en Prins Chun I.

Processie van het Keizerlijk Hof eind 19e eeuw (publiek domein)

Zijn leven werd grotendeels gedomineerd door zijn tante, de Keizerin-weduwe Cixi, die de touwtjes strak in handen hield.
Eenmaal volwassen zette Guangxu de radicale Honderd Dagen Hervorming op gang, maar die werd abrupt stopgezet toen de keizerin-weduwe in 1898 een staatsgreep pleegde, waarna hij tot aan zijn dood in 1908 onder huisarrest werd vastgehouden.

Links: Staatsbegrafenis van Keizerin-weduwe Cixi in 1909, een jaar na haar dood (publiek domein) / Rechts: Zaifeng, Prins Chun II (1883-1951), vader van Puyi en regent na de dood van Guangxu (publiek domein)

Bij de dood van Guangxu op 14 november 1908 (op 37-jarige leeftijd, waarschijnlijk vergiftigd) wees Keizerin-weduwe Cixi, zelf ook op haar sterfbed, Puyi als troonopvolger aan. Ze stierf één dag later op de 15e. Omdat Puyi uiteraard nog te jong was om te regeren werd zijn vader Prins Chun II regent.
Op 10 oktober 1911 brak de Xinhai-revolutie uit. De revolutie was succesvol en eindigde met de stichting van de Republiek China op 12 februari 1912, waarmee er einde kwam aan het keizerrijk en Puyi tot aftreden werd gedwongen.

Ongedateerde foto van Puyi, oftewel Keizer Xuantong (publiek domein)

Puyi bleef in de Verboden Stad (het keizerlijk paleiscomplex) in Peking wonen, waar hij in feite gevangen werd gehouden.
In 1924 werd hij verbannen naar de noordelijke stad Tianjin.

Links: Het keizerrijk Mantsjoekwo (oftewel het door Japan bezette Mantsjoerije) in groen (© Emok / publiek domein) / Rechts: De vlag van Mantsjoekwo (1932-1945)

Toen Japan in 1932 de Chinese regio Mantsjoerije bezette en het omdoopte in Mantsjoekwo, een Japanse vazalstaat, benoemden ze Puyi als keizer van Mantsjoekwo, onder de naam Keizer Kangde, om de Chinezen ‘ter wille’ te zijn.

Ongedateerde foto (waarschijnlijk circa 1940) van Puyi als Keizer Kangde van Mantsjoekwo (publiek domein)

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog werd Puyi door de Russen gevangengenomen en overgebracht naar de Sovjet-Unie.
In 1950 werd hij aan de Chinese autoriteiten overgedragen. China was onder Mao Zedong inmiddels een communistische volksrepubliek geworden.

De vlag van de Volksrepubliek China (1949-heden), een ontwerp van Zeng Liansong (1917-1999)

Wegens collaboratie met de Japanners werd Puyi geïnterneerd in een heropvoedingskamp voor oorlogscriminelen, eerst in Shenyang en later in Harbin.

Puyi tijdens zijn laatste jaren als tuinman in de botanische tuin van Peking (publiek domein)

Mao verleende hem in 1959 amnestie, waarna hij tuinman werd in de botanische tuin van Peking.
In 1967 overleed hij aan de gevolgen van nierkanker.

De vlag

Vlag van het Keizerrijk China (1889-1912)

De vlag van vandaag is die van het Keizerrijk China onder de Qing-dynastie.
Een eerste versie van deze vlag was driehoekig en werd geïntroduceerd in 1862.
Tussen 1889 en 1912 was de vlag rechthoekig en dat is de vlag die vandaag bij Vlagblog wappert.
Daar de vlag niet gestandaardiseerd was waren er nogal wat uiteenlopende versies in omloop, zoals we verderop zullen zien!

De vlag van het keizerrijk en de Qing-dynastie toont een meerkleurige draak op een effen geel veld met een rode vlammende parel bovenaan de hijszijde.
Het werd in 1889 de eerste nationale vlag van China en wordt gewoonlijk de Gele Drakenvlag genoemd (traditioneel Chinees:黃龍旗; vereenvoudigd Chinees:黄龙旗).

De driehoekige vlag

De Qing-dynastie (1644-1912) voerde eeuwenlang geen nationale of dynastieke vlag.
Dat veranderde in 1862, toen door intensievere contacten met de rest van de wereld, het herkennen van nationaliteiten op bijvoorbeeld het water, belangrijker werd.

Links: De driehoekige drakenvlag afgebeeld in een boek, 1875 (publiek domein) / Rechts: De driehoekige vlag in een Engelstalig 19e eeuws vlaggenboek (publiek domein)

Onder generaal Zeng Guofan werd in 1862 toen een driehoekige vlag geïntroduceerd, die gevoerd diende te worden op marineschepen en eventuele andere keizerlijke vaartuigen en was dus niet bedoeld voor particulier gebruik en diende dus ook niet als nationale vlag.

Een originele driehoekige drakenvlag met rode sierrand, tentoongesteld in het Nationaal Museum van Mongolië te Ulaanbaatar (© Gary Todd / publiek domein)

De Acht Banieren

Deze driehoekige vlag, eveneens geel met een draak, kwam niet zomaar uit de lucht vallen: ze was afgeleid van een van de zogenaamde Acht Banieren, die vanaf de 17e eeuw in gebruik waren, in eerste instantie als legervaandels.
Gaandeweg echter werden ze echter symbolen voor de de Mantsjoe-elite (waaruit ook de Qing-dynastie voortkwam).
De effen gele banier was de belangrijkste van de Acht Banieren, daar geel de keizerlijke kleur was.

De effen gele banier met draak, een van de Acht Banieren

De draak, die in het Chinees Qīnglóng (青龍) wordt genoemd, werd door de Qing-dynastie gebruikt als symbool voor keizerlijke macht en kracht.
In de Chinese cultuur wordt een vlammende parel boven de kop van de draak afgebeeld. De parel wordt geassocieerd met rijkdom, geluk en voorspoed.

Links: Generaal Zeng Guofan (1811-1872) (publiek domein) / Rechts: Tekening van de driehoekige drakenvlag op de boeg van een marineschip (publiek domein)

Generaal Zeng koos daarom deze banier als uitgangspunt, maar maakte er een driehoek van.

Links: Een geappliqueerde driehoekige drakenvlag (publiek domein) / Rechts: Bij gebrek aan een officiële beschrijving kwam de vlag in velerlei variaties voor (publiek domein)

Van deze driehoekige vlag, die tot 1889 gebruikt werd, waren verder geen specificaties bekend, zodat ze in allerlei versies voorkwam, vaak met een sierrand (soms geel, soms rood), maar wel altijd met draak en parel.

Links: Een driehoekige zijden drakenvlag met een enigszins verschoten rode sierrand, de draak en de parel zijn geborduurd, lengte ± 1,80 m, circa 1875 / Rechts: Een zijden drakenvlag (meer oranje dan geel) in de vorm van een driehoekige wimpel die aan een lans kon worden bevestigd, lengte 62 cm (publiek domein)

Rechthoekig

Li Hongzhang, staatsman, generaal en diplomaat in dienst van de Qing-dynastie, realiseerde door toenemende internationale contacten, dat een driehoekige vlag aan boord van vaartuigen ongebruikelijk was en diende in 1881 een verzoek in bij het Keizerlijk Hof om een rechthoekige vlag in te voeren, die dan ook als nationale vlag zou moeten dienen.

Li Hongzhang (1823-1901), portret uit circa 1870-1880 (publiek domein)

Hoewel Keizerin-weduwe Cixi keus had uit een aantal ontwerpen, waaronder een trigram-vlag (zoals Zuid-Korea die voert) en een vlag met een qilin (een fabeldier gelijkend op een eenhoorn), koos ze in 1888 toch voor de vertrouwde gele vlag met draak en parel.

De rechthoekige drakenvlag , afgebeeld in “An introduction to national flags” (1899)

Bonte verzameling

En daarmee komen we bij de vlag vandaag, die vanaf 1889 als nationale vlag gebruikt werd.
Net als de driehoekige vlag was ook de nieuwe vlag niet gestandaardiseerd, waardoor er in de loop der jaren een bonte verzameling van vlag-interpretaties het licht zag.

Een originele drakenvlag die bij een online veiling in 2019 € 2.600,- opbracht

Zeldzaam

Omdat de vlag uiteindelijk maar 23 jaar dienst deed als nationale vlag en ze bovendien toch een vrij zeldzaam verschijnsel bleef (bij de revolutie van 1911/1912 ging er een groot aantal verloren), zijn er heden ten dage niet heel veel meer over, waardoor originele vlaggen tegenwoordig geld waard zijn.
Al even zeldzaam zijn foto’s van de vlag ‘in actie’. Toen ze in 1912 werd afgeschaft was fotografie in China nog niet erg wijdverbreid.

De keizerlijke kruiser Chao Ho (肇和) bij zijn tewaterlating op 23 oktober 1911, waar we de drakenvlag zowel op voor- als achtersteven kunnen herkennen; het schip zonk bij Guangzhou (Canton) op 28 september 1937 na een Japanse voltreffer (publiek domein)

Variaties op een thema: galerij van drakenvlaggen

Veel drakenvlaggen waren geappliqueerd, zoals dit exemplaar (publiek domein)
De keizerlijke herkomst van de draak is te zien aan zijn vijf klauwen aan iedere poot (publiek domein)
Een zijden exemplaar van de drakenvlag
Drakenvlag met een ietwat gedrongen uitgevallen draak (publiek domein)
Langwerpig exemplaar van de drakenvlag (175 x 75 cm), geborduurd (publiek domein)
Een enigszins primitieve (en gerafelde) versie van de drakenvlag (publiek domein)

En ook nog

De keizerlijke kruiser Jingyuan, te water gelaten in 1887, gezonken op 17 september 1894 in de Eerste Chinees-Japanse Oorlog, na een Japanse voltreffer, vanaf de achtersteven zien we de driehoekige drakenvlag wapperen (publiek domein )
Een wel heel curieuze versie van de Chinese drakenvlag verscheen in een Amerikaanse encyclopedie, eind 19e eeuw (publiek domein)
Een moderne versie van de drakenvlag, waarbij de draak in calligrafie wordt uitgebeeld (fotograaf onbekend)
Tot slot: de draak keert tevreden huiswaarts, mét parel (publiek domein)

Sydney – Official Proclamation of the Founding of Sydney / Officiële Proclamatie van de Stichting van Sydney (1788)

Twee weken na het binnenlopen van de First fleet op 26 januari 1788 en de feitelijke stichting van Sydney (Australië) door gouverneur Arthur Phillip, werd op 7 februari de officiële proclamatie hiervan wereldkundig gemaakt en daarmee is het dus zo’n beetje de verjaardag van de stad. De 237e vandaag.

Viscount sydney
Thomas Townshend, 1st Viscount Sydney (portret toegeschreven aan Gilbert Stuart, ± 1785) (Collectie State Library of South Wales, Sydney / publiek domein)

De stad is vernoemd naar Thomas Townshend, 1st Viscount (burggraaf) Sydney (1733-1800). Hij was als Engels politicus (onderminister van Buitenlandse Zaken) verantwoordelijk voor het aanstellen van Arthur Phillip als gouverneur.

Zijn titel als burggraaf Sydney werd hem verleend op 6 maart 1783. De titel was tot dan toe tweemaal uitgestorven, bij gebrek aan erfgenamen. De eerste keer dat de naam Sydney in de adelstand werd verheven was bij Robert Sydney als baron in 1603, en hij is dan ook de naamgever van de adellijke titel.

(De titel stierf overigens defintief uit bij de dood in 1890 van de kleinzoon van Thomas Townshend, John Robert Townshend, 3rd Viscount Sydney, omdat hij geen nakomelingen had. De titel is daarna niet opnieuw in het leven geroepen).

Kaart van Sydney omstreeks 1881, cartograaf onbekend (Collectie National Library Australia)

De vlag

Vlag van Sydney (1908-heden)

De vlag van Sydney is in basis een horizontale driekleur, waarbij de bovenste baan geheel in beslag wordt genomen door twee wapens en één mini-vlag.
De middelste baan is geel (of goud) en de onderste baan blauw. Een volledig getuigde driemaster vaart over de onderste banen van de vlucht naar de broeking.

Het wapen aan de broekingszijde is dat van Thomas Townshend, 1st Viscount Sydney, naar wie de stad vernoemd is.

In het midden is de vlag van Engeland afgebeeld (het zogenaamde St. George’s Cross), dit als eerbetoon aan Arthur Phillip.

Arthur Phillip
Arthur Phillip (portret door Francis Wheatley, 1766)

Twee symbolen uit het wapen van kapitein James Cook zijn hieraan toegevoegd: een globe en twee sterren, als postuum eerbewijs voor het ‘ontdekken’ van Australië. Het wapen in de vluchtzijde tenslotte is dat van de eerste Lord Mayor van Sydney, Thomas Hughes.

Thomas Hughes
Thomas Hughes, first Lord Mayor of Sydney (foto: John Hubert Newman) © Mitchell Library, Sydney

De vlag is gebaseerd op het wapen van Sydney uit 1908. Dit wapen werd ingrijpend ‘verbouwd’ in 1996, maar de vlag bleef hetzelfde.

Wapens Sydney
Sydney’s wapen uit 1908 (links) en de nieuwe versie uit 1996 (rechts)

Nieuw-Zeeland – Waitangi Day / Waitangi-dag (1840)

De officiële ‘geboorte’ van Nieuw-Zeeland: op 6 februari 1840 (vandaag dus 185 jaar geleden) werd in Waitangi, in het noorden van het land, een document ondertekend door gouverneur William Hobson en lokale Maori-leiders, waardoor Nieuw-Zeeland als land een feit werd. Sinds 1934 is de 6e februari een officiële feestdag.

Kaart van Nieuw-Zeeland (freeworldmaps.net)

De vlag

Vlag van Nieuw-Zeeland (1869-heden)

De vlag van Nieuw-Zeeland is een Britse blue ensign met vier rode sterren aan de vluchtzijde.

Vanaf 1840 werd de Britse blue ensign gebruikt, een vlag met een blauw veld en de Union Flag of Union Jack in het kanton.

Links: Vlag van Nieuw-Zeeland (1840-1867), de blue ensign / Rechts: Vlag van Nieuw-Zeeland (1867-1869)

Vanaf 1867 werd aan de vluchtzijde een eigen symbool toegevoegd, NZ in rode letters, met een wit kader eromheen. Vanaf 23 oktober 1869 verschijnen dan de huidige sterren, die daarmee het NZ vervangen. Het was een ontwerp van de Nieuw-Zeelandse marine-officier Sir Albert Hastings Markham.

Links: Sir Albert Hastings Markham (1841-1918), foto uit 1904 (publiek domein) / Rechts: Leerlingen Jack en Rewi Moynihan hijsen de Nieuw-Zeelandse vlag bij de Shannon School (Noordereiland) in 1901 (publiek domein)

De vier rode sterren, wit omzoomd, stellen het sterrenbeeld Zuiderkruis voor. Net als in het sterrenbeeld worden de sterren naar onderlinge grootte afgebeeld: de grootste onderin, de kleinste aan de vluchtzijde en de overige twee daar net tussenin.
Het gaat dan om de sterren Acrux, Becrux (ook wel Mimosa genaamd), Gacrux en Delta Crucis. Een vijfde, kleinere ster, Epsilon Crucis, wordt wel afgebeeld op de Australische vlag, maar niet op de Nieuw-Zeelandse.

Links: Sterrenbeeld het Zuiderkruis / Rechts: Kaart van het Zuiderkruis (© IAU and Sky Telescope Magazine / Roger Sinnott & Rick Fienberg)

Vanaf de jaren ’90 van de vorige eeuw gingen er steeds meer stemmen op voor een nieuwe vlag. Op 11 maart 2014 kondigde toenmalig premier John Key een referendum aan voor 2015, waarin het volk een keus had tussen vijf vlagontwerpen (de shortlist).
Op de 11e december kwam de winnaar uit de bus, de zogenaamde Silver Fern Flag, een ontwerp van Kyle Lockwood.

Links: De Silver Fern Flag / Rechts: Ontwerper Kyle Lockwood (1977) (© flag.govt.nz)

De silver fern (Cyathea dealbata), zilveren boomvaren in het Nederlands, is een van de symbolen van Nieuw-Zeeland. De varen verdeelt de vlag diagonaal in tweeën. Het vlak aan de broekingszijde is zwart, dat aan de vluchtzijde blauw met de gehandhaafde rode sterren uit 1869.

Tussen 3 en 24 maart 2016 werd vervolgens een 2e referendum gehouden, waarin de Nieuw-Zeelanders hun keus konden uitspreken voor de nieuwe Silver Fern Flag of voor handhaving van de ‘oude’ vlag.
De uitslag van dit referendum was 56,7% voor de bestaande vlag en 43,3% voor de nieuwe, waarbij dus alles bij het oude bleef.
Desalniettemin is de Silver Fern her en der in het straatbeeld te zien, weliswaar officieus, maar wel populair.

Links: Tino Rangatiratanga (Maori-vlag) / Rechts: Linda Munn, een van de ontwerpers van de vlag

Naast deze twee vlaggen is er nog een derde belangrijke vlag in Nieuw-Zeeland, nl. die van de Maori, de oorspronkelijke bewoners van het land (dat zij Aotearoa noemen). Deze vlag, Tino Rangatiratanga genaamd, werd in 1990 ontworpen door Hiraina Marsden, Jan Smith en Linda Munn. De traditionele kleuren van Nieuw-Zeeland, zwart, wit en rood zijn hier gebruikt (net als bij de Silver Fern).

De vlag laat een witte balk zien die op 1/3 van de broeking deels tot bijna een cirkel inkrult. Boven de balk is het veld zwart, eronder rood. Het symboliseert de natuurlijke balans, zoals actief/passief, mannelijk/vrouwelijk, aarde/lucht, enz.

Zeker op de dag van vandaag, Waitangi Day, is deze vlag op veel plekken te zien, zoals op de Auckland Harbour Bridge, broederlijk naast de officiële vlag.

Bridge
Auckland Harbour Bridge op Waitangi Day met de twee vlaggen (fotograaf onbekend)

Overige vlaggen

Naast deze vlaggen is er nog een fiks aantal andere vlaggen in gebruik in Nieuw-Zeeland. Hieronder een kleine dwarsdoorsnede:

Links: Red ensign van Nieuw-Zeeland (koopvaardijvlag) / Rechts: White ensign van Nieuw-Zeeland (marinevlag)
Links: Luchtmachtvlag van Nieuw-Zeeland / Rechts: Burgerluchtvaartvlag van Nieuw-Zeeland
Links: Politievlag van Nieuw-Zeeland / Rechts: Koninklijke standaard van Nieuw-Zeeland, met de gekroonde letter E van Koningin Elizabeth II, deze vlag is met de dood van de koningin op 8 september 2022 komen te vervallen

Oekraïne – Два роки i п’ятдесят тижнів війни / Twee jaar en vijftig weken oorlog

Zelensky onder voorwaarden bereid tot onderhandelen

In een vraaggesprek met de Britse presentator Piers Morgan liet president Zelensky gisteren desgevraagd weten dat hij onder voorwaarden desnoods met de Russische president Poetin wil overleggen om de oorlog tot een einde te brengen, als dat de enige manier is “waarop we het Oekraïense volk vrede kunnen brengen en niet nog meer mensen verliezen”.

President Zelensky tijdens een videoboodschap eerder deze week (screenshot)

Wat die voorwaarden betreft: Zelensky zou bij eventuele onderhandelingen graag zien dat daar ook Europese en Amerikaanse afvaardigingen bij aanwezig zijn.
Volgens Zelensky kan het echter niet zo zijn dat bij die onderhandelingen Rusland “beloond” zou worden door het intrekken van de sancties.
In het interview noemde de president ook cijfers van doden en gewonden na drie jaar oorlog: volgens Zelensky zijn aan Oekraïense zijde ruim 45.000 mensen omgekomen en 390.000 gewonden gevallen, aan Russische zijde zou het gaan om 350.000 doden en tussen de 600.000 tot 700.000 gewonden.

Pro-Russische Donbas-paramilitair komt om bij aanslag

Afgelopen maandag kwam de pro-Russische Armen Sarkisjan om het leven bij een aanslag in Moskou.
Sarkisjan (44), oorspronkelijk afkomstig uit Armenië, was de laatste jaren voor de Russen actief in de deels door hen bezette Donbas-regio, maar dook eerder op als organisator van de Maidan titushky en oprichter van het Armeense Bataljon.

Armen Sarkisjan (1980-2024) (foto gedeeld op Facebook door Mykola Tyshchenko)

De titushky (gewelddadige criminelen) werden door Sarkisjan in 2014 ingezet om de vreedzame protesten (pro-Europa en anti-president Janoekovytsj) op het Maidan-plein in Kiev te verstoren.
De president nam in 2014 de wijk naar Rusland en Sarkisjan naar het deels door Rusland bezette Donbas-gebied.
Sinds die tijd stond hij op de “gezocht-lijst” van Oekraïne.

De explosie in het Alye Parusa-appartementengebouw was zó krachtig dat de twee toegangsdeuren naar buiten werden geblazen (screenshot)

Op maandagochtend ontplofte er een explosief in de hal van het luxe appartementengebouw Alye Parusa (Paarse Zeilen) in Moskou. Alle vijf mensen die zich daar op dat moment bevonden raakten gewond, waarvan één ernstig.
Die ernstig gewonde bleek Sarkisjan te zijn: later die ochtend overleed hij aan zijn verwondingen in de intensive-care van een ziekenhuis.

Oekraïense aanvallen op olieraffinaderijen gaan door

De laatste weken is Oekraïne succesvol geweest in het bestoken met raketten en drones op Russische olieraffinaderijen en -opslagplaatsen.
Eind vorige week was het opnieuw raak: volgens Oekraïne raakten vier drones de olieraffinaderij van Kstovo, een stad die zo’n 800 km van de frontlijn in de Donbas ligt.

Een op Telegram verspreide foto van de brand op het terrein van de Lukoil-olieraffinaderij bij Kstovo

De drones die de installaties van Lukoil raakten veroorzaakten een grote brand.
Andrii Kovalenko, hoofd van het Centrum voor de bestrijding van desinformatie bij de Nationale Veiligheids- en Defensieraad van Oekraïne liet weten dat de raffinaderij bij Kstovo 15 tot 17 miljoen ton olie kan verwerken en dat het daarmee de de vierde qua productiviteit is in Rusland.

Beeld van de brand bij de olieraffinaderij van Kstovo (screenshot)

Noord-Koreaanse troepen (tijdelijk?) teruggetrokken

Oekraïense troepen die in de deels door hen bezette Russische oblast Koersk opereren, meldden eind vorige week dat ze de laatste paar weken geen Noord-Koreaanse militairen meer hebben waargenomen.
Volgens Westerse militaire analisten zouden er van de plusminus 11.000 in Koersk ingezette Noord-Koreaanse soldaten zo’n 1.000 zijn gesneuveld, sinds ze drie maanden geleden arriveerden.

Noord-Koreaanse soldaten, tot voor kort door Rusland ingezet in de oblast Koersk (screenshot)

Ook de New York Times meldde dat de Noord-Koreanen van de frontlinie waren gehaald.
De krant citeerde Amerikaanse functionarissen die zeiden dat de terugtrekking misschien niet permanent is en dat de soldaten zouden kunnen terugkeren nadat ze aanvullende training hebben gekregen of nadat de Russen nieuwe manieren hebben bedacht om te voorkomen dat ze, zoals de afgelopen tijd, in grote aantallen sneuvelen.

Volgens Oekraïne is dit beeld van Noord-Koreaanse soldaten in Koersk die zich terugtrekken van de frontlinie (screenshot)

De Zuid-Koreaanse inlichtingendienst bevestigt van zijn kant dat de Noord-Koreaanse troepen al sinds begin januari niet meer gezien zijn. De Noord-Koreanen lijken niet voorbereid te zijn geweest op de realiteit van moderne oorlogvoering en bijzonder kwetsbaar voor aanvallen van Oekraïense drones.

De vlag

Vlag van Oekraïne (1992-heden)

De vlag van Oekraïne bestaat uit twee even brede horizontale banen van blauw en geel.

Er zijn voldoende aanwijzingen dat de kleuren blauw en geel van de vlag ver terug gaan, zelfs tot de 15e eeuw. De kleuren gaan er echter pas echt toe doen wanneer de twee keizerrijken waar Oekraïne onderdeel van uitmaakte (het Russische en het Oostenrijks-Hongaarse), ophouden te bestaan.

Ook in 1918/1919 lag Oekraïne (toen de West-Oekraïense Nationale Republiek) onder vuur, zoals op deze prent wordt weergegeven: een Russische bolsjewiek in het noorden, een Rus van het Witte Leger (anti-sovjet) in het oosten met de Russische vlag met dubbelkoppige adelaar, een Poolse soldaat (liggend) naast een Hongaarse (in het rood) in het westen en twee Roemeense soldaten in het zuiden; we zien in het midden een vroege afbeelding van de Oekraïense vlag, de tekst onderin luidt “Wereldvrede in Oekraïne” (publiek domein)

De West-Oekraïense Nationale Republiek gebruikt tussen 1918 en 1919 de blauw-gele vlag. De vlag wordt gecontinueerd  bij het samengaan van de twee Oekraïnes tot de Oekraïense Staat.

Tot aan 1949 heeft Oekraïne als Russische sovjet-republiek verschillende variaties van egaal rode vlaggen met de letters YCCP (Ukrayinskaya Sotsialisticheskaya Sovetskaya Respublika – oftewel Socialistische Sovjet Republiek Oekraïne) erop.

In 1949 krijgen alle Russische republieken een vlag-‘make-over’, variaties op de vlag van de Sovjet-Unie met eigen accenten. Die van Oekraïne heeft een blauwe balk aan de onderkant.

De grootste Oekraïense vlag meet 40 x 60 meter en weegt 300 kilo, hier zijn we die vlag vóór de oorlog in Charkov (fotograaf onbekend)

Vanaf 1990, dus nog vóór de onafhankelijkheid, wordt de blauw-gele vlag her en der al aarzelend waargenomen. Met het opnieuw zelfstandig worden, wordt de vlag officieel ingevoerd. Wettelijke status krijgt de vlag op 28 januari 1992.
De eerste vlag die ooit boven het Verchovna Rada (het Oekraïnse parlement) wapperde is nu in het parlementsmuseum te zien.

Het blauw in de vlag symboliseert de hemel, het geel de uitgestrekte tarwevelden.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
De tentoongestelde ‘eerste’ vlag in het parlementsmuseum van Oekraïne (© rada.gov.ua)
Nog een foto van de ‘eerste’ vlag in een andere vitrine, in de hal van het parlement tentoongesteld, onder het toeziend oog van de toenmalige voorzitter van de Verchovna Rada, Andriy Parubiy (2016-2019) (© rada.gov.ua)
Nóg een groot exemplaar van de nationale vlag (foto: Angelina Shostak, Facebook)

Symbool

Sinds het begin van de Oekraïense oorlog op 20 februari 2022, is de nationale vlag een symbool van hoop en verzet geworden.

Oekraïense troepen met de nationale vlag (© mil.gov.ua)

Sri Lanka – නිදහස් දිනය / Onafhankelijkheidsdag (1948)

Op 4 februari 1948 eindigde de koloniale Britse tijd en werd Sri Lanka (toen nog Ceylon geheten) een onafhankelijk dominion binnen het Gemenebest, vandaag dus 77 jaar geleden.

Onafhankelijkheidsceremonie op 4 februari 1948 in de Independence Hall in Colombo (publiek domein)

In 1972 werd de staatsvorm gewijzigd: het land werd een republiek binnen het Gemenebest en veranderde de naam in Sri Lanka, wat zoveel als ‘schitterend eiland’ betekent.

De vlag

Vlag van Sri Lanka (1972-heden)

De vlag van Sri Lanka heeft een geel (gouden) veld met twee vakken: het kleinere veld aan de broekingszijde heeft twee balken in groen en saffraan, het grotere vlak is kastanjebruin met een naar de broeking gekeerde gele (gouden) leeuw met een opgeheven zwaard in een van zijn klauwen. In de hoeken van dit grotere veld vier bladeren van de bodhiboom, diagonaal naar elkaar toegekeerd.

Tot 4 februari 1948 had Ceylon als Britse kolonie een blue ensign (met de Union Jack of Union Flag in het kanton). In het uitwaaiende gedeelte het toenmalige symbool voor Ceylon: een olifant voor een zogenaamde dagoba, een koepelvormig bouwwerk met relieken van Boeddha of van een heilige.

Blue ensign van Brits Ceylon (1815-1948)
Badge Ceylon
Het symbool (“badge”) voor Ceylon op de blue ensign

Op die bewuste 4e februari werd de eigen vlag voor het eerst gehesen en wel om 07.30 precies, precies zoals astrologen het hadden uitgerekend.

Vlag van het dominion Ceylon (1948-1951)

De vlag van 1948 lijkt op de huidige vlag, maar dan zonder de verticale banen aan de broeking.
Het hele beeld werd gevuld met de gouden leeuw met zwaard in een van de klauwen. Dit was de vlag van het Singhalese koninkrijk Kandy (in gebruik tot 1815).
De vlag ondervond vanaf 1948 onmiddellijk veel kritiek van de moslims en de Tamils. Beide groepen voelden zich niet vertegenwoordigd.

Vlag van het dominion Ceylon (1951-1972)

Nadat een commissie zich over de kwestie gebogen had, werden in 1951 de twee vertikale banen toegevoegd. Groen voor de moslimgemeenschap, oranje voor de Tamils.

Links: Een bodhiboom, ook wel banyan genaamd (Ficus religiosa) (© publiek domein) / Rechts: Blad van de bodhiboom (© publiek domein)

In 1972 werd met de naamsverandering van Ceylon naar Sri Lanka ook de vlag weer aangepast. De vier boeddhistische torenspitsjes die in de hoeken van het veld met de gouden leeuw diagonaal naar elkaar toewezen, werden vervangen door vier bladeren van de bodhiboom (ook wel banyan genaamd), een binnen het hindoeïsme heilige boom. Vanaf 1978 worden deze bladeren ‘naturalistischer’ afgebeeld. Sinds die tijd is de vlag onveranderd.

Mozambique – Dia dos Heróis Moçambicanos / Dag van de Mozambikaanse Helden

De 3e februari is de sterfdatum van Eduardo Mondlane. Bij zijn dood in 1969 (door een bom), was hij voorzitter van FRELIMO, het Mozambikaanse bevrijdingsfront, dat streed tegen de Portugese overheersing.

Affiche voor de 3e februari, de Dia dos heróis moçambicanos

Hoewel de datum van Mondlane’s dood is gekozen, worden op deze dag ook andere vrijheidsstrijders geëerd, zoals Samora Machel, Romão Farinha en Luís Marra.
Het is een officiële dag in Mozambique met militaire parades en speeches van diverse politieke groeperingen.

Kaart van Mozambique (© freeworldmaps.net)

Eduardo Mondlane

Eduardo Mondlane werd in 1920 geboren in een groot gezin met 16 kinderen in Manjacaze, in de zuidelijke provincie Gaza in Mozambique, toen een Portugese kolonie.
Zijn vader was een Tsonga-stamhoofd. Eduardo was de enige binnen het gezin die onderwijs genoot.
Niet alleen dat, maar hij ging serieus aan de studie: zo ging hij naar een Zwitserse missieschool in Manjacaze, het Lemana College in Transvaal (Zuid-Afrika), de Jan H. Hofmeyr School of Social Work en de Witwatersrand Universiteit, beide in Johannesburg (Zuid-Afrika), de Universiteit van Lissabon (Portugal) en het Oberlin College in Ohio (V.S.).

Eduardo Mondlane (1920-1969), foto uit 1953, toen hij studeerde aan het Oberlin College in Ohio in de V.S. (© Oberlin College / publiek domein)

Gedurende de drie jaar Ohio behaalde hij graden in zowel in antropologie en sociologie.
Vandaar ging het naar de Northwestern University in Evanston, Illinois (V.S.), waar hij een MA (Master of Arts) en zijn PhD behaalde. Die laatste graad met het onderwerp “Rolconflict, referentiegroep en ras”.
Door zijn deskundigheid werd hij een V.N.-medewerker, waardoor hij geregeld naar Afrika reisde.
Hij raakte steeds meer geïnteresseerd in het ontwakende politiek activisme en het streven naar onafhankelijkheid van Afrikaanse landen en in het bijzonder dat van zijn eigen land.

Een Mozambikaans bankbiljet van 1000 meticais uit 1991 met het portret van Eduardo Mondlane

In 1961 verliet hij de V.N. en ging aan de slag bij Syracuse University (New York State), waar hij hielp met het opzetten van het East African Studies Program, maar ook hier bleef hij niet lang: nog in hetzelfde jaar keerde hij terug naar Mozambique, waar hij zich aansloot bij de anti-koloniale beweging.
Hij vestigde zich uiteindelijk in Dar es Salaam, de hoofdstad van buurland Tanzania, waar hij er in 1962 in slaagde de drie rivaliserende anti-koloniale verzetsgroepen UDE-NAMO, MANU en UNAMI samen te voegen tot één brede verzetsgroep onder de naam FRELIMO (Frente de Libertação de Moçambique/Mozambique Bevrijdingsfront).

Mondlane was geen fanaticus en zocht vaak het midden op en was bereid tot het sluiten van compromissen, zelfs met de Portugezen.
Door dit pragmatisme slaagde hij erin zowel steun van Europa als van de Sovjetunie te krijgen.
De linkervleugel van FRELIMO vond hem echter te gematigd, terwijl de rechtervleugel bang was dat hij teveel flirtte met de Russen.
Deze spagaat legde hoogstwaarschijnlijk de kiem voor de moordaanslag op Mondlane.

Op 3 februari 1969 opende Mondlane in het huis van zijn voormalige secretaresse Betty King -blijkbaar niets vermoedend- een pakket met een bom, die vervolgens ontplofte en hem doodde.
Vermoed wordt dat er een opdracht in Lourenço Marques (de tegenwoordige hoofdstad Maputo) zou zijn opgesteld door PIDE, de Portugese geheime politie, om Mondlane uit de weg te ruimen, maar hoe het pakket bij hem terechtkwam en waarom hij het opende, is nooit duidelijk geworden.

Begrafenis in Dar es Salaam van Eduardo Mondlane, met in het midden zijn weduwe Janet Rae Johnson en hun drie kinderen (publiek domein)

Mondlane liet een weduwe achter, de Amerikaanse Janet Rae Johnson en drie kinderen.
Wat hij ook naliet: het manuscript voor een boek met de titel “Lutar por Moçambique” (“Strijden voor Mozambique”), dat een paar maanden na zijn dood werd gepubliceerd.
Hierin beschreef hij hoe het koloniale systeem in Mozambique werkte en wat er nodig zou zijn om het land te ontwikkelen.

Het postuum uitgegeven boek “Lutar por Moçambique”, van Eduardo Mondlane, editie van Terceiro Mundo (publiek domein)

De strijd door FRELIMO tegen de Portugese overheersing ging echter door.
De grote ommekeer voor Mozambique (en diverse andere Portugese kolonies) kwam op 25 april 1974 uit onverwachte hoek, met de zogenaamde Anjerrevolutie in Portugal. Het was een geweldloze militaire staatsgreep die een einde maakte aan veertig jaar autocratisch en pro-koloniaal bewind van António de Oliveira Salazar en (vanaf 1968) van Marcello Caetano.
De nieuwe regering was voor een algehele en snelle dekolonisatie, waardoor de Portugezen bijna van de een op de andere dag Mozambique verlieten.

Een button uit de tijd van de onafhankelijkheid in 1975 met een aantal symbolen die nog steeds op de vlag voorkomen (publiek domein)

Met FRELIMO werd onderhandeld over onafhankelijkheid: nog datzelfde jaar, op 20 september 1974 verkreeg Mozambique als ‘opstapje’ alvast verregaande autonomie.
Een klein jaar later, op 25 juni 1975 werd het land onafhankelijk als Volksrepubliek Mozambique, een socialistische één-partijstaat.
Tot 1989 verkeerde het land in een bijna constante staat van burgeroorlog, tussen de aanhangers van FRELIMO en de conservatieve verzetsgroep RENAMO.
Het FRELIMO presenteerde in 1989 een nieuwe ontwerp-grondwet, dat uitging van een meerpartijenstelsel.
In november 1990 werd de grondwet goedgekeurd en veranderde de Volksrepubliek Mozambique in de Republiek Mozambique.
De burgeroorlog had geresulteerd in plusminus één miljoen doden, 5,7 miljoen ontheemden en 1,7 miljoen vluchtelingen.

De vlag

Vlag van Mozambique (1983-heden)

De vlag van Mozambique is een horizontale driekleur van legergroen, zwart en geel. De banen worden van elkaar gescheiden door twee smalle witte banen.
Aan de mastzijde is een rode driehoek geplaatst, waarop een gele vijfpuntige ster. Hier weer overheen zien we een boek (in wit) en een gekruiste schoffel en een geweer (beide in zwart).

Links: Vlag van FRELIMO, als nationale vlag gebruikt tussen september 1974 en en 25 juni 1975 / Midden: Vlag van Mozambique van 25 juni 1975 tot medio april 1983 / Rechts: De kortstondige vlag van Mozambique tussen medio april 1983 en 1 mei 1983

Het ontwerp van deze vlag is afkomstig van de verzets- en onafhankelijkheidsbeweging FRELIMO, het is exact dezelfde vlag, maar dan zonder de symbolen op de rode driehoek. Bij de verleende autonomie van 20 september 1974 werd deze vlag al als nationale vlag gebruikt en wel tot de dag van de onafhankelijkheid, 25 juni 1975.

Het hijsen van de nationale vlag met de diagonale banen in het Salazar Stadion op onafhankelijkheidsdag, 25 juni 1975 (publiek domein)

Op die dag werden de kleuren op de vlag herschikt en de driehoek verdween: de kleuren groen, rood, zwart en geel ontspringen diagonaal en verbredend vanuit de bovenzijde van de mastkant, van elkaar gescheiden door dunne witte strepen.
Net onder het vertrekpunt van de diagonale banen werd een wit tandwiel geplaatst, waarin we de drie symbolen herkennen die de huidige vlag nu nog heeft: boek, schoffel en geweer en een kleine vijfpuntige ster in rood.

De ‘diagonale’ vlag van Mozambique op een postzegel van 20 ¢ van de Verenigde Naties uit 1982 (publiek domein)

De derde versie van de vlag heeft maar kort bestaan: van medio april 1983 tot 1 mei daaropvolgend.
Men keerde terug naar het FRELIMO-basismodel met horizontale banen en plaatste het tandwiel met symbolen in de rode driehoek. Onder het tandwiel een gele vijfpuntige ster.
De huidige versie ontstond op 1 mei 1983 door het tandwiel voortaan weg te laten.

Symbolisme

De kleuren hebben de volgende symbolische betekenis: groen voor de landbouw, zwart voor het Afrikaanse continent en geel voor de rijkdom aan grondstoffen.
De twee smalle witte banen staan voor vrede en gerechtigheid.
De kleur rood van de driehoek staat symbool voor de onafhankelijkheidsstrijd tegen Portugal, de gele ster voor het internationalisme.
Van de drie symbolen op de ster staat het boek voor vorming en onderwijs, de schoffel voor landbouw en het geweer voor nationale verdediging en waakzaamheid.
Hoewel er meer vlaggen zijn waar wapens op worden afgebeeld, gaat dat meestal om historische wapens. In het geval van Mozambique zien we echter een AK-47, een Kalasjnikov en dat maakt deze vlag toch wel enigszins ongebruikelijk.

Een Kalasjnikov AK-47 (© PawełMM / publiek domein)

In 2005 zijn er pogingen ondernomen door de oppositie (RENAMO) in Mozambique om zowel ster als geweer van de vlag te verwijderen. De regeringspartij (FRELIMO) voelde daar echter niets voor en alle 169 inzendingen (waar zelfs al een winnaar uit was gekozen) werden weggestemd.


Canada – Flag Day / Jour du Drapeau / Vlagdag (1996)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 3:

Vlagdag in Canada herdenkt dat de huidige Maple Leaf Flag voor het eerst werd gehesen in 1965.
De feestdag zelf bestaat echter pas sinds 1996 bij Koninklijk Besluit, ingebracht door Gouverneur-Generaal Roméo LeBlanc, na een voorstel van premier Jean Chrétien.
Hoewel deze dag een officiële feestdag is, is het geen vrije dag voor de Canadezen

Kaart van Canada (© freeworldmaps.net)

De vlag

Vlag Canada
Vlag van Canada (1965-heden)

Tussen 1868 en 1965 voerde Canada als vlag een red ensign, een rode vlag met in het kanton de Britse Union Flag of Union Jack. Op het uitwaaiende gedeelte was het Canadese wapen afgebeeld.
In totaal waren er drie versies van deze vlag, omdat zowel in 1921 als in 1957 het wapen gewijzigd werd, waardoor dus ook de vlag aangepast diende te worden.

canada drie vlaggen
De drie Canadese red ensigns, van links naar rechts: 1868-1921, 1921-1957 en 1957-1965 (zoek de verschillen!)

Vanaf 1963 kwam er een discussie op gang om het Britse model te vervangen voor een eigen ontwerp. In 1964 culmineerde dit in het zogenaamde Great Flag Debate. Een belangrijk punt van aandacht waren de te gebruiken symbolen: moest de Britse Unievlag er opnieuw bij? Of de fleur-de-lys voor de Franstalige Canadezen? Men wilde liever geen Frans-Canadese en Engels-Canadese sentimenten aanwakkeren.
Uiteindelijk werd er voor een symbool gekozen dat in alle versies van het staatswapen voorkwam: de maple leaf (esdoornblad) en waar de meesten zich in konden vinden. In het wapen kwam (en komt nog steeds) de maple leaf voor met drie bladeren. Voor de vlag werd voor een enkel blad gekozen.

george stanley
George F.G. Stanley (1907-2002), ontwerper van de Canadese vlag (© Canadian Encyclopedia)

Na 6 maanden van discussies en 33 politieke debatten werd uit de ruim 4000 ontwerpen die van historicus en schrijver George Stanley op 15 december 1964 goedgekeurd in het Canadese House of Commons, met 163 stemmen voor en 78 tegen.

Als officieel staatshoofd van Canada had Koningin Elizabeth II het laatste woord, hoewel dat strikt genomen niet meer dan een formaliteit was. Op 28 januari 1965 echter werd de koninklijke goedkeuring gegeven en op 15 februari dat jaar werd de vlag voor het eerst gehesen op Parliament Hill in Ottawa.

debuut
Het debuut van de vlag op 15-2-1965, Parliament Hill, Ottawa (© National Film Board of Canada)

Mauritius – Abolition of slavery / Abolition de l’esclavage / Afschaffing van de slavernij (1835)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 2:

Op deze datum in 1835 werd op het eiland Mauritius de slavernij afgeschaft, vandaag dus 190 jaar geleden.
Het eiland, ten oosten van Madagaskar gelegen, was in de eeuwen voor 1835 nogal eens van kolonisator veranderd.

Locatie van Mauritius in de Indische Oceaan (publiek domein)

Het eiland was onbewoond toen de Portugezen er in 1507 landden, ze noemden het Cirne (Zwaan). Het werd enige tijd gebruikt als tussenstop op reizen naar Zuidoost-Azië, maar ze vestigden zich er niet.

Kaart van Mauritius (© freeworldmaps.net)

In 1598 landde er een Nederlandse vloot onder bevel van vice-admiraal Wybrand van Warwijck. Onder zijn leiding werd er op beperkte schaal gekoloniseerd aan de oostkant van het eiland.
Het eiland werd omgedoopt tot Mauritius, naar Prins Maurits van Oranje, stadhouder en legeraanvoerder van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

Maurits van Nassau, prins van Oranje (1567-1625). legeraanvoerder en stadhouder van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, waar Mauritius zijn naam aan te danken heeft, detail van een schilderij uit 1608 door Michiel van Mierevelt (1566-1641), uit de collectie van het Paleis van Versailles

Net als de Portugezen gebruikten de Nederlanders het eiland als tussenstop naar de Oost.
Vanaf 1638 werd door de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) de rietsuikerteelt geïntroduceerd en daarmee ook 300 slaven om op de plantages te werken.
Omdat Mauritius los van de Nederlanders onbewoond was, werden slaven uit Madagaskar gehaald.
In 1695 werd het eiland zwaar getroffen door een orkaan, waarna de VOC er geen heil meer in zag om opnieuw in het eiland te investeren.
In 1710 verkaste de VOC naar Kaap de Goede Hoop, aan de zuidpunt van het huidige Zuid-Afrika.

Konvooi van slaven in Afrika door een onbekende schilder, circa 1859, collectie Musée Quai Branly (publiek domein)

De Nederlanders werden opgevolgd door de Fransen in 1715, waarna het eiland voortaan als Île de France door het leven ging.
Vanaf 1721 vond er een herkolonisatie plaats en werden er nieuwe slaven naar het eiland gebracht, niet alleen vanuit Madagaskar, maar ook vanuit het Afrikaanse vasteland om de suikerrietplantages te bewerken.
Om een idee te krijgen van het bevolkingsaantal: in 1735 woonden er 838 mensen, waarvan er 648 slaaf waren,

In 1810 was er een nieuwe machtswisseling, toen de Britten het eiland op de Fransen veroverden, in eerste instantie om de Franse kaperij waarvan veel Britse schepen het slachtoffer waren, te doen stoppen.
Het eiland kreeg onder de Britten zijn oude naam Mauritius terug en werd een kroonkolonie.
Het aantal slaven was inmiddels gegroeid naar 63.821.
Bij de Vrede van Parijs van 1814 (na de val van Napoleon) werd het officieel ingelijfd bij het Verenigd Koninkrijk.
En hoewel het Britse parlement in 1807 de Abolition of Slave Trade Act (Afschaffing van de Slavenhandelswet) had aangenomen, was de praktijk weerbarstiger en werd de slavernij nog illegaal in stand gehouden tot 1 februari 1835.

Affiche voor de herdenkingsdag. an. vandaag (publiek domein)

Omdat het werk op de plantages evenwel toch moest doorgaan, rekruteerde het V.K. goedkope contractarbeiders uit Brits-Indië (nu India), Maleisië en China, om de slaven te vervangen.
Het verklaart de diverse samenstelling van de bevolking van Mauritius.

Fastforward naar 1968: Mauritius wordt onafhankelijk, maar wel als lid van het Gemenebest, waardoor Koningin Elizabeth het titulair staatshoofd bleef.
De laatste verandering dateert van 12 maart 1992: vanaf die datum is Mauritius een onafhankelijke parlementaire republiek met een president als staatshoofd.

Viering/Herdenking

De afschaffing van de slavernij op Mauritius wordt jaarlijk herdacht bij het International Slave Route Monument op het schiereiland Le Morne Brabant*, dat op 1 februari 2009 werd geopend en op de werelderfgoedlijst van UNESCO staat.

Le Morne Brabant, locatie van de jaarlijkse herdenking van de afschaffing van de slavernij (fotograaf onbekend)

Le Morne Brabant* is de naam van een schiereiland en een rotsformatie van 556 m hoogte in het zuidwesten van Mauritius.
In het begin van de 19e eeuw was het een toevluchtsoord voor gevluchte slaven.
Na de afschaffing van de slavernij op Mauritius op 1 februari 1835, reisde een politie-afvaardiging naar het schiereiland om de (ex-)slaven in te lichten. Helaas werd het doel van de expeditie verkeerd begrepen en een groot aantal van hen sprong van de rotsen af, hun dood tegemoet.

*Het “Brabant” in de naam komt van het VOC-schip Brabant dat hier op 29 december 1783 op de klippen liep.

Uitbeelding van een slaaf die zijn ketenen verbroken heeft (fotograaf onbekend)

Het International Slave Route Monument bestaat uit een park met kunstuitingen die de slavernij op verschillende wijzen uitbeelden.

Een ander kunstwerk toont twee handen die vertwijfeld de lucht insteken (fotograaf onbekend)

De archipel

Op deze kaart is goed te zien hoe ver de verschillende eilanden uit elkaar liggen (© Yashveer Poonit / publiek domein)

De eilandstaat Mauritius bestaat naast het hoofdeiland Mauritius uit de eilanden Rodrigues (560 km oostelijker), Agaléga (1.050 km noordelijker) en St. Brandon (een verzameling eilandjes, zandbanken en riffen (430 km noordoostelijker). Deze verzameling eilandjes staat ook bekend onder de naam Cargados Carajos.

Het eiland Agaléga vanuit de lucht (fotograaf onbekend)

De vlag

Vlag van Mauritius (1968-heden)

De vlag van Mauritius werd geïntroduceerd op 12 maart 1968, toen Mauritius een onafhankelijke republiek werd.
Het is een horizontale vierkleur in rood, donkerblauw, geel en groen.

Gurudutt Moher (1924-2017), ontwerper van de vlag van Mauritius? Of toch niet? (fotograaf onbekend)

Algemeen wordt aangenomen dat Gurudutt Moher, een onderwijzer aan de Maheswarnath Regeringsschool in Triolet, de vlag ontwierp.
Maar daar is niet iedereen van overtuigd: volgens Soonanda Toolsee-Bhungee zou de vlag zijn ontworpen door twee leerlingen van Gurudutt Moher, namelijk Sakurdutt Toolsee (haar vader) en een zekere Shyamsundur.
Volgens haar zou haar vader destijds ook een officieel document hebben ontvangen als dank voor het ontwerp.
Helaas lijkt het document verloren te zijn gegaan, waardoor haar verhaal niet bewezen kan worden.

De vier kleuren hebben zowel een symbolische als politieke betekenis, Rood vertegenwoordigt de strijd voor vrijheid en onafhankelijkheid, blauw staat voor de Indische Oceaan, waarin Mauritius gelegen is, geel vertegenwoordigt het licht van de vrijheid dat over het eiland schijnt en groen symboliseert de landbouw van Mauritius en tevens de overheersende kleur gedurende de twaalf maanden van het jaar.

De kleuren weerspiegelen tevens de politieke situatie zoals die in 1968 bestond en staan voor politieke partijen: rood voor de Parti Travailliste, (een sociaal-democratische partij), blauw voor de PMSD (een conservatieve partij), geel voor de IFB (socialistisch en Indo-Mauritiaans) en groen voor de CAM, (een islamistische partij).

De vlag staat bekend onder twee namen (Engels en Frans): Four Bands and Les Quatre Bandes.