Vanaf 1885 werd het grondgebied van het huidige Botswana een Brits protectoraat onder de naam Bechuanaland (Beetsjoeanaland).
In 1961 kreeg het land zelfbestuur, maar wel als onderdeel van het Britse Gemenebest.
Een jaar later volgt de oprichting van twee politieke partijen, de Botswana Democratic Party (BDP), onder leiding van Seretse Khama en de Botswana Independence Party (BIP), onder leiding van Motsomai Mpho.
In 1965 wint de BDP de verkiezingen en wordt Seretse Khama premier. Als op 30 september 1966 de onafhankelijkheid wordt uitgeroepen, wordt Khama de eerste president van het land, dat vanaf dat moment Botswana heet.
Vandaag viert het land dus 57 jaar onafhankelijkheid. Bijzonder is dat de BDP al die tijd aan de macht is. De oppositie bestaat uit de eerder genoemde BIP en de BNF (Botswana National Front).
De Kalahari-woestijn beslaat zo’n 70% van de oppervlakte, de meeste inwoners (79%) behoren tot de Tswana. De naam van het land Botswana betekent dan ook ‘Land van de Tswana’.
Met 2,3 miljoen inwoners is Botswana een van de dunst bevolkte landen in Afrika, het is een politiek stabiel land met een gezonde economie, het heeft onder meer de grootste diamantindustrie ter wereld. Toerisme vormt ook een belangrijke bron van inkomsten.
Homoseksualiteit, een heet hangijzer in veel Afrikaanse landen, werd in juni 2019 gedecriminaliseerd.
Onafhankelijkheidsdag is een nationale feestdag die wordt gekenmerkt door patriottische vertoningen. Net als bij andere evenementen vinden de vieringen van deze feestdag vaak buiten plaats.
Het is tevens een federale feestdag, dus alle niet-essentiële federale instellingen, zoals de postdienst en federale rechtbanken, zijn op deze dag gesloten.
Veel politici maken er op deze dag een punt van om op een openbaar evenement te verschijnen om het erfgoed, de wetten, de geschiedenis, de samenleving en de mensen van het land te prijzen.
Gezinnen vieren Onafhankelijkheidsdag vaak door een picknick of barbecue te organiseren of bij te wonen.
Versieringen (bijvoorbeeld ballonnen en kleding) zijn over het algemeen blauw, wit en zwart gekleurd, de kleuren van de Botswaanse vlag. Optochten worden vaak ’s ochtends gehouden, voorafgaand aan familiebijeenkomsten, terwijl er ’s avonds in het donker vuurwerkshows plaatsvinden in Botswana National Stadium in de hoofdstad Gaborone.
De vlag
De vlag van Botswana is blauw met een smalle horizontale baan in het midden, aan twee kanten afgezet met smallere witte strepen.
Vóór de onafhankelijkheid was er geen aparte vlag voor (het toenmalige) Beetsjoeanaland, als protectoraat werd de Britse vlag gebruikt.
In aanloop naar de onafhankelijkheid werd het duidelijk dat er nationale symbolen moesten komen: een volkslied, een staatswapen en een vlag.
In zijn boek uit 2000 met de indrukwekkende titel Under Two Flags in Africa: Recollections of a British Administrator in the Bechuanaland Protectorate and Botswana 1954 to 1972, doet George Winstanley uit de doeken hoe de vlag tot stand kwam.
Als griffier van de wetgevende en uitvoerende raden en later griffier van het kabinet, werkte hij nauw samen met premier (en later president) Seretse Khama.
Er werd besloten een ontwerpwedstrijd uit te schrijven voor wapen en vlag en tevens ideeën voor een volkslied te vragen.
De inzendingen voor het vlagontwerp konden kennelijk de goedkeuring niet wegdragen, Winstanley zegt daar het volgende over in zijn boek:
“De inzendingen voor de vlaggenwedstrijd waren hopeloos, dus heb ik de vlag zelf ontworpen.”
Hij vervolgt: “Ik wilde het gemakkelijk maken om te tekenen, vandaar de rechte horizontale lijnen. De blauwe achtergrond van de vlag vertegenwoordigt water – essentieel voor de landbouw van het land – en de zwarte centrale baan omzoomd met twee witte stroken vertegenwoordigt raciale harmonie.”
Deze symboliek wordt ook heden ten dage nog gebruikt. Bij de kleur blauw wordt inmiddels wel gepreciseerd dat het inderdaad om water gaat, maar meer specifiek om regen, zo belangrijk in een land waar regelmatig droogteperiodes voorkomen (dit komt zelfs terug in de wapenspreuk van Botswana).
De zwarte baan en witte strepen staan voor harmonie en samenwerking tussen de mensen van verschillende rassen die in Botswana wonen, evenals de raciale diversiteit van het land, maar tevens voor net nationale dier van Botswana, de zebra.
De zebra is prominent aanwezig in het wapen van Botswana, zoals we hieronder zien.
Vlag van de president
De vlag van de president van Botswana is blauw met het zwart omrande staatswapen midden op de vlag.
Wat het wapen betreft, zagen we al dat getracht werd (net als bij de vlag) middels een ontwerpwedstrijd met een concept te komen.
Omdat George Winstanley ook hier bij betrokken was, kunnen we hem opnieuw aan het woord laten:
“Het wapen bleek moeilijker. We ontvingen twee goede inzendingen, één van Lady Fawcus (echtgenoot van Sir Robert Peter Fawcus, HM Commissioner tussen 1963 en 1965) en één van Lady England (echtgenoot van de toenmalige directeur van Landbouw).
Het kabinet echter besloot dat geen van beide in de huidige vorm geschikt was en vroeg mij ervoor te zorgen dat de beste onderdelen van beide zouden worden gecombineerd.
Mijn vrouw maakte de schets zoals voorgeschreven en na goedkeuring door het kabinet werd deze voorgelegd aan het College of Heralds in het Verenigd Koninkrijk, dat nog een aantal wijzigingen maakte.
De twee zebra’s symboliseren de overvloedige fauna in het land en verwijzen naar de zwart/wit-samenwerking. De ivoren slagtand verwijst ook naar het wildleven, de ossenkop en de stengel van sorghum (een graansoort) verwijzen naar agrarische hulpbronnen.
De in elkaar grijpende tandwielen symboliseren het minerale potentieel en de golvende blauwe lijnen benadrukken het belang van water in een dor land als Botswana.”
De huidige (en vijfde) president van Botswana is Mokgweetsi Masisi, die op 1 april 2018 aantrad.
Hoewel Botswana dus een presidentiële vlag heeft, is het niet duidelijk wanneer deze gebruikt wordt. Doorgaans houdt de president speeches voor de nationale vlag en ook als autovlag komen we hem niet tegen.
Vlagblog 