Nieuw-Zeeland – Waitangi Day / Waitangi-dag (1840)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 2:

De officiële ‘geboorte’ van Nieuw-Zeeland: op 6 februari 1840 (vandaag dus 182 jaar geleden) werd in Waitangi, in het noorden van het land, een document ondertekend door gouverneur William Hobson en lokale Maori-leiders, waardoor Nieuw-Zeeland als land een feit werd. Sinds 1934 is de 6e februari een officiële feestdag.

De vlag

Vlag van Nieuw-Zeeland (1869-heden)

De vlag van Nieuw-Zeeland is een Britse blue ensign met vier rode sterren aan de vluchtzijde.

Vanaf 1840 werd de Britse blue ensign gebruikt, een vlag met een blauw veld en de Union Flag of Union Jack in het kanton.

Links: Vlag van Nieuw-Zeeland (1840-1867), de blue ensign / Rechts: Vlag van Nieuw-Zeeland (1867-1869)

Vanaf 1867 werd aan de vluchtzijde een eigen symbool toegevoegd, NZ in rode letters, met een wit kader eromheen. Vanaf 23 oktober 1869 verschijnen dan de huidige sterren, die daarmee het NZ vervangen. Het was een ontwerp van de Nieuw-Zeelandse marine-officier Sir Albert Hastings Markham.

Links: Sir Albert Hastings Markham (1841-1918), foto uit 1904 (publiek domein) / Rechts: Leerlingen Jack en Rewi Moynihan hijsen de Nieuw-Zeelandse vlag bij de Shannon School (Noordereiland) in 1901 (publiek domein)

De vier rode sterren, wit omzoomd, stellen het sterrenbeeld Zuiderkruis voor. Net als in het sterrenbeeld worden de sterren naar onderlinge grootte afgebeeld: de grootste onderin, de kleinste aan de vluchtzijde en de overige twee daar net tussenin.
Het gaat dan om de sterren Acrux, Becrux (ook wel Mimosa genaamd), Gacrux en Delta Crucis. Een vijfde, kleinere ster, Epsilon Crucis, wordt wel afgebeeld op de Australische vlag, maar niet op de Nieuw-Zeelandse.

Links: Sterrenbeeld het Zuiderkruis / Rechts: Kaart van het Zuiderkruis (© IAU and Sky Telescope Magazine / Roger Sinnott & Rick Fienberg)

Vanaf de jaren ’90 van de vorige eeuw gingen er steeds meer stemmen op voor een nieuwe vlag. Op 11 maart 2014 kondigde toenmalig premier John Key een referendum aan voor 2015, waarin het volk een keus had tussen vijf vlagontwerpen (de shortlist).
Op de 11e december kwam de winnaar uit de bus, de zogenaamde Silver Fern Flag, een ontwerp van Kyle Lockwood.

Links: De Silver Fern Flag / Rechts: Ontwerper Kyle Lockwood (1977) (© flag.govt.nz)

De silver fern (Cyathea dealbata), zilveren boomvaren in het Nederlands, is een van de symbolen van Nieuw-Zeeland. De varen verdeelt de vlag diagonaal in tweeën. Het vlak aan de broekingszijde is zwart, dat aan de vluchtzijde blauw met de gehandhaafde rode sterren uit 1869.

Tussen 3 en 24 maart 2016 werd vervolgens een 2e referendum gehouden, waarin de Nieuw-Zeelanders hun keus konden uitspreken voor de nieuwe Silver Fern Flag of voor handhaving van de ‘oude’ vlag.
De uitslag van dit referendum was 56,7% voor de bestaande vlag en 43,3% voor de nieuwe, waarbij dus alles bij het oude bleef.
Desalniettemin is de Silver Fern her en der in het straatbeeld te zien, weliswaar officieus, maar wel populair.

Links: Tino Rangatiratanga (Maori-vlag) / Rechts: Linda Munn, een van de ontwerpers van de vlag

Naast deze twee vlaggen is er nog een derde belangrijke vlag in Nieuw-Zeeland, nl. die van de Maori, de oorspronkelijke bewoners van het land (dat zij Aotearoa noemen). Deze vlag, Tino Rangatiratanga genaamd, werd in 1990 ontworpen door Hiraina Marsden, Jan Smith en Linda Munn. De traditionele kleuren van Nieuw-Zeeland, zwart, wit en rood zijn hier gebruikt (net als bij de Silver Fern).

De vlag laat een witte balk zien die op 1/3 van de broeking deels tot bijna een cirkel inkrult. Boven de balk is het veld zwart, eronder rood. Het symboliseert de natuurlijke balans, zoals actief/passief, mannelijk/vrouwelijk, aarde/lucht, enz.

Zeker op de dag van vandaag, Waitangi Day, is deze vlag op veel plekken te zien, zoals op de Auckland Harbour Bridge, broederlijk naast de officiële vlag.

Bridge
Auckland Harbour Bridge op Waitangi Day met de twee vlaggen (fotograaf onbekend)

Overige vlaggen

Naast deze vlaggen is er nog een fiks aantal andere vlaggen in gebruik in Nieuw-Zeeland. Hieronder een kleine dwarsdoorsnee:

Links: Red ensign van Nieuw-Zeeland (koopvaardijvlag) / Rechts: White ensign van Nieuw-Zeeland (marinevlag)
Links: Luchtmachtvlag van Nieuw-Zeeland / Rechts: Burgerluchtvaartvlag van Nieuw-Zeeland
Links: Politievlag van Nieuw-Zeeland / Rechts: Koninklijke standaard van Nieuw-Zeeland, met de gekroonde letter E van Koningin Elizabeth II

Verenigd Koninkrijk – Platinum Jubilee of Queen Elizabeth II / Platina Jubileum van Koningin Elizabeth II

Twee vlaggen vandaag. Vlag 1:

Ruim zes jaar geleden, op 7 september 2015, verbrak de Britse koningin Elizabeth II het record van haar betovergrootmoeder Koningin Victoria, die bij haar overlijden in 1901 maar liefst 63 jaar, 7 maanden, 2 dagen, 16 uur en 23 minuten regerend koningin was geweest. Het werd uitgebreid gevierd onder de noemer ‘The longest reign’.

Officieel portret van Koningin Elizabeth II met de regalia: de Imperial State Crown, scepter en rijksappel, foto van Cecil Beaton, 2 juni 1954 (© Royal Collection Trust)

Maar de tijd staat niet stil en sinds die datum is de Queen alleen maar verder uitgelopen op Victoria. Zó ver, dat ze vandaag haar platina jubileum kan vieren. Die viering is bij leven en welzijn van de vorstin, voorzien in juni dit jaar, maar vandaag is de datum dat Elizabeth 70 jaar op de troon zit.

Het officiële logo van het Platinum Jubilee (publiek domein)

De inmiddels 95-jarige vorstin doet het tegenwoordig wat rustiger aan, niet geheel en al uit eigen wil, want het laatste jaar kende ze wat lichamelijk ongemak en ook de corona-pandemie hielp niet mee. Afspraken werden deels overgenomen door haar potentiële opvolgers, Prins Charles (73) en zijn zoon Prins William (39).
Daarnaast verloor ze vorig jaar haar echtgenoot Prins Philip (99), waar ze 73 jaar lang mee getrouwd was.

Daags vóór het jubileum sneed de Queen de jubileumtaart aan op haar landgoed Sandringham (screenshots)

Desalniettemin zijn er grootse plannen voor de viering van het jubileum, maar juni leent zich daar beter voor dan februari.
Het traditionele bank holiday van mei wordt verplaatst naar begin juni en ‘vastgeplakt’ aan de jubileumversie van Trooping the Colour (de officiële viering van de verjaardag van de Queen), normaliter op de tweede zaterdag in juni, maar nu naar voren gehaald en op 2 juni gepland, zodat de Britten vier vrije dagen achter elkaar hebben, van donderdag 2 juni tot en met zondag 5 juni.

De Britse regering heeft een “once-in-a-generation show” aangekondigd, waarbij “het beste van de Britse ceremoniële pracht en praal gecombineerd zal worden met  geavanceerde artistieke en technologische vertoningen”.

De Platinum Jubilee medaille, een ontwerp van Timothy Noad van de College of Arms (publiek domein)

Er is een speciale Platinum Jubilee medaille uitgebracht die uitgereikt zal worden aan mensen die in openbare dienst werken, waaronder vertegenwoordigers van de strijdkrachten, de hulpdiensten en de gevangenisdiensten.

Serie van zes postzegels van het Kanaaleiland Alderney n.a.v. het Platinum Jubileum van Koningin Elizabeth II (© Guernsey Post’s philatelic bureau)

Aangezien de Queen staatshoofd is van een fiks aantal Gemenebestlanden, zullen er dit jaar de nodige jubileumpostzegels verschijnen.
Het Kanaaleiland Alderney liep daar bij voorop met een serie van zes portretten van de Queen door de jaren heen, uitgegeven op 4 februari door Guernsey Post’s philatelic bureau.
Het bijzondere van de portretten is dat ze Elizabeth tonen met een van haar favoriete colliers, Queen Victoria’s Golden Jubilee necklace uit 1888.

Een jonge koningin

Dat Elizabeth inmiddels 70 jaar op de troon zit, heeft natuurlijk alles te maken met het relatief jong overlijden van haar vader Koning George VI.
George VI was niet voorbestemd geweest om Koning te worden. Zijn oudere broer en kroonprins Edward volgde zijn vader (George V) op toen die in 1936 op 70-jarige leeftijd overleed.

Officieel portret van George V (1865-1936), gedateerd 1923 (publiek domein)

De nieuwe vorst, die als Koning Edward VIII regeerde, was echter maar heel kort Koning, van 20 januari tot 11 december 1936. Hij abdiceerde (in het Verenigd Koninkrijk iets ongehoords) om met zijn grote liefde te kunnen trouwen, de tweemaal gescheiden Amerikaanse Wallis Simpson. Noch de Anglicaanse Kerk, noch de regering kon en wilde zijn huwelijkswens goedkeuren.

Wallis Simpson (1896-1986) en de voormalige Koning Edward VIII (1894-1972), na zijn aftreden voerden ze de titels Hertog en Hertogin van Windsor (publiek domein)

Het zorgde ervoor dat zijn stotterende en verlegen jongere broer Bertie, de Hertog van York, hem totaal onverwacht op moest volgen. Bertie werd Koning George VI en zijn vrouw Elizabeth Bowes-Lyon, de Hertogin van York, werd Koningin.
Van hun twee dochters werd de oudste, Prinses Elizabeth, daarmee troonopvolger.

Officieel portret van George VI (1895-1952) door Meredith Frampton (Collectie National Portrait Gallery)

Het probleem van het stotteren zou de Koning uiteindelijk beheersbaar krijgen, maar het werk viel de onvoorbereide koning niet gemakkelijk, hoewel hij zich doorgaans prima van zijn taak kweet.
De Tweede Wereldoorlog zorgde voor enorm veel stress, die zich in de naoorlogse jaren wreekte.
Er kwam bij dat hij een zware roker was en longkanker kreeg. In september 1951 moest bij hem zijn linkerlong operatief worden verwijderd. Hij knapte weer op, maar zijn gezondheid bleef broos.

Laatste officiële portret van George VI, circa eind 1951/begin 1952 (publiek domein)

Een geplande Commonwealth Tour naar Australië en Nieuw-Zeeland werd hem door zijn dokters ontraden. In zijn plaats zouden Kroonprinses Elizabeth en haar echtgenoot Prins Philip de lange reis ondernemen.
Naast Australië en Nieuw-Zeeland werden ook Kenia en Ceylon (nu Sri Lanka) in de tour opgenomen.

Het koninklijk paar arriveert op London Airport op 31 januari 1952, om Prinses Elizabeth en Prins Philip uit te wuiven, Prinses Margaret loopt in het midden (publiek domein)

Het koninklijk koppel vertrok op 31 januari 1952 vanaf London Airport (nu beter bekend als Heathrow) met de Atalanta, een B.O.A.C.-toestel.
Om hen uit te zwaaien waren zowel de Koning als de Koningin naar het vliegveld gekomen, in gezelschap van hun tweede dochter, Prinses Margaret, de Hertog en Hertogin van Gloucester, Lord en Lady Mountbatten en premier Winston Churchill.

Zoals op deze foto te zien is, was het publiek ook massaal toegestroomd om het vertrek van de Kroonprinses mee te maken (publiek domein)
Een laatste groet voor vertrek (publiek domein)

Hoewel de Koning er moe en afgemat uit zag, kon niemand vermoeden dat het zijn laatste officiële optreden zou zijn en dat Prinses Elizabeth haar vader voor het laatst zag.

Prinses Elizabeth en Prins Philip vlak voor hun vertrek (publiek domein)
Een historische beeld: laatste foto genomen van Elizabeth in het Verenigd Koninkrijk als Prinses (publiek domein)

Koning en Koningin keerden terug naar hun landgoed Sandringham in Norfolk, terwijl Elizabeth en Philip de volgende dag in Kenia aankwamen, waar ze vervolgens op safari gingen.

In de ochtend van 1 februari komen Elizabeth en Philip aan op Eastleigh Airport, Nairobi, Kenia, waar ze welkom worden geheten door de gouverneur van Kenia, Sir Philip Mitchell (1890-1964) (publiek domein)

In de nacht van 5 op 6 februari overleed George VI in zijn slaap op Sandringham. Het nieuws van de dood van de Koning ging de volgende dag razendsnel de wereld over, maar de nieuwe Koningin Elizabeth wist op dat moment nog van niets.

Eerste editie van de Daily Mirror van 6 februari 1952 (publiek domein)
Tweede editie van de Daily Mirror van 6 februari 1952 (publiek domein)

Zij en Philip bevonden zich op dat moment ruim 6.000 km van Sandringham, in ‘de bush’, in het Treetops Hotel, een soort luxe observatiehut in het Aberdare National Park, waar ze de nacht hadden doorgebracht.

Prinses Elizabeth en Prins Philip op een bruggetje nabij Sagana Lodge, het koninklijke onderkomen wat hun door Kenia was geschonken als huwelijksgeschenk in 1947, de foto is gemaakt vóór hun trip naar Treetops (publiek domein)

Het was pas veel later op de dag, na terugkeer naar Sagana Lodge, hun koninklijk onderkomen vlakbij Mount Kenya, dat ze geïnformeerd werd over de dood van haar vader.
De reis, die nog maar nauwelijks was begonnen, werd abrupt afgebroken. Met hetzelfde toestel en bemanning werd de terugreis aanvaard. Op de middag van de 7e februari landde het toestel in Londen, waar de complete Regering Churchill al op haar stond te wachten.

7 februari: Premier Winston Churchill temidden van ministers van zijn Kabinet, wachtend op de aankomst van Koningin Elizabeth (publiek domein)

Bij iedere reis van de Koningin gaat er rouwkledij mee en het was dan ook in een zwart ensemble dat de kersverse Koningin de vliegtuigtrap afdaalde, gevolg door haar echtgenoot.

De Atalanta keert terug in Londen met het koninklijk paar (screenshot)
Een van de eerste foto’s van Koningin Elizabeth (publiek domein)
Het Kabinet heeft zich om de vliegtuigtrap geschaard bij het afdalen van de Koningin (screenshot)
Winston Churchill staat gereed om als eerste zijn condoleances te betuigen (publiek domein)
Koningin en Prins zijn uitgestapt en nemen condoleances in ontvangst van de kabinetsleden, de hofauto is inmiddels voorgereden (screenshot)
Foto van de nieuwe 25-jarige Koningin gezeten in de hofauto, vlak voor vertrek (publiek domein)

Na de condoleances van Churchill en zijn ministers te hebben ontvangen. stapte het paar in de gereedstaande hofauto en reed naar Clarence House, hun woning vlakbij Buckingham Palace aan de Mall.

Een nieuw Elizabethaans Tijdperk was aangebroken, hoewel toch nog niemand kon vermoeden hoe lang dat tijdperk zou worden!

De koninklijke standaard

Koninklijke standaard UK
De koninklijke standaard van het Verenigd Koninkrijk (minus Schotland)

De Koninklijke Standaard is die van de regerend vorst of vorstin van het Verenigd Koninkrijk en is dus geen persoonlijke vlag.
De standaard is een heraldische banier, verdeeld in vier kwartieren. De kwartieren 1 en 4 laten het wapen van Engeland zien, het 2e kwartier is Schotland en het 3e Ierland.

Koninklijke standaard Schotland
De koninklijke standaard van Schotland

In Schotland wordt een andere versie van de koninklijke standaard gebruikt. In plaats van tweemaal Engeland wordt Schotland dubbel afgebeeld in het 1e en 4e kwartier. Engeland bevindt zich hier in het 2e kwartier, terwijl Ierland in het 3e kwartier blijft.

Meerdere Gemenebest-landen hebben hun eigen koninklijke standaard. Deze vlaggen zijn alleen te zien als de monarch het desbetreffende gebied bezoekt. Het gaat om: Australië, Nieuw-Zeeland, Canada, Jamaica en Barbados. Een voorbeeld van een afgeschafte standaard is die van Sierra Leone, die tussen 1961 en 1971 in gebruik was.
Anders dan bij de binnenlandse koninklijke standaarden, zijn deze gepersonaliseerd door het gekroonde monogram van de koningin.

trooping galerij 1
V.l.n.r.: de koninklijke standaarden van Australië, Nieuw-Zeeland en Canada
trooping galerij 2
V.l.n.r.: de koninklijke standaarden van Jamaica, Barbados en Sierra Leone (die laatste is sinds 1971 afgeschaft)

Voor alle andere (standaardloze) Gemenebestlanden gebruikt koningin Elizabeth een persoonlijke vlag als ze er een bezoek aflegt. Dit is een vlag, die normaliter alleen op auto’s gebruikt wordt, de vlag is vierkant, aan drie kanten omzoomd door een gouden rand. Op het blauwe veld is het gouden gekroonde monogram van koningin Elizabeth afgebeeld in een gouden cirkel van Engelse rozen en bladeren.

Persoonlijke vlag Elizabeth II
De persoonlijke vlag met monogram van Koningin Elizabeth