Vandaag wordt kroonprinses Amalia 18 jaar en dus meerderjarig. Staatsrechtelijk kan de Prinses van Oranje nu haar vader als Koningin opvolgen. Bij leven en welzijn van de Koning zal dat echter nog wel even op zich laten wachten.

Morgenmiddag, op 8 december dus, zal de prinses, net als haar voorgangers, worden ‘binnengeleid’ in de Raad van State.
De Raad is een van de Hoge Colleges van Staat* en heeft twee politiek-bestuurlijke taken: het dient als onafhankelijk adviesorgaan voor de regering, tevens is het de hoogste rechtsprekende instantie die een uitspraak kan doen over een geschil tussen burger en overheid.
De Raad is een van de oudste nog bestaande regeringsorganen ter wereld en werd opgericht door Keizer Karel V in 1531 als adviseur van de landvoogd van de Nederlanden, op dat moment Maria van Hongarije.

*De Hoge Colleges van Staat zijn: De Eerste Kamer der Staten Generaal, de Tweede Kamer der Staten Generaal, de Raad van State, de Algemene Rekenkamer, de Nationale Ombudsman en de Kanselarij der Nederlandse Orden.

Volgens artikel 74 van de Grondwet krijgt de Prinses van Oranje ‘van rechtswege’ zitting in de Raad van State in de Afdeling Advisering.
De gedachte hierachter is dat de ‘vermoedelijke troonopvolger’ zich zo kan voorbereiden op zijn of haar toekomstige taak als staatshoofd, door onder andere de benodigde kennis van wetgeving en het staatsrecht op te doen.

In de Grondwet is tevens bepaald dat de Koning voorzitter is van de Raad van State, maar dit is een puur ceremoniële functie, want de dagelijkse leiding is in handen van de vice-voorzitter van de Raad. Sinds 1 november 2018 is dat Thom de Graaf.

Koning Willem-Alexander is sinds 3 juli 1985 lid van de Raad van State, Koningin Máxima sinds 20 oktober 2004 en beiden zijn dan ook gerechtigd vergaderingen bij te wonen, maar in de praktijk hebben ze geen inhoudelijke betrokkenheid. Ook hebben ze geen stemrecht.
Dat Koningin Máxima (in 2004 nog prinses) ook lid is, komt ook voort uit het eerder genoemde artikel 74 van de Grondwet, dat stelt: “Bij of krachtens de wet kan aan andere leden van het Koninklijk Huis zitting in de Raad worden verleend”.

De ‘binnengeleiding’ van de Prinses van Oranje in de Raad gebeurt door de voorzitter, de Koning dus. Hij zal dan ook de buitengewone vergadering openen en een korte inleiding houden, waarna hij het voorzitterschap overdraagt aan de vice-voorzitter.
Naast de Koning zal ook de Koningin aanwezig zijn.
Zowel de vice-voorzitter als de Prinses van Oranje zullen korte toespraken houden.

Vanwege de renovatie van het Binnenhof vindt de bijzondere vergadering niet plaats in de vergaderzaal van de Raad van State aan het Binnenhof, maar in de Balzaal van het Paleis Kneuterdijk, dat ook in gebruik is bij de Raad.

Eerder dit jaar baarde de prinses opzien toen ze liet weten dat ze de onkostentoelage van ruim 1,3 miljoen euro, waar ze sinds vandaag recht op heeft, terug zou storten tot het einde van haar studie. Momenteel heeft ze een ‘gap year’, voordat ze het volgende schooljaar aan een universitaire studie zal beginnen.
In een brief aan demissionair-premier Rutte liet ze over de toelage weten: “Ik vind dat ongemakkelijk zolang ik daar weinig als tegenprestatie tegenover kan stellen en andere studenten het zoveel moeilijker hebben, zeker in deze onzekere coronatijd”.

Volgens de Grondwet krijgt de prinses vanaf vandaag een uitkering waarvan de bedragen door het parlement zijn goedgekeurd en vastgesteld in de Wet Financieel Statuut van het Koninklijk Huis. Die uitkering bestaat uit twee delen: een inkomen en een onkostenvergoeding. Van dit laatste bedrag van 1.338.000 euro, ziet ze dus af. Het inkomensgedeelte van 296.000 euro per jaar, blijft staan.

Bij Koninklijk Besluit van 24 november jongstleden heeft Koning Willem-Alexander een onderscheidingsvlag of persoonlijke standaard voor zijn dochter vastgesteld. Dezelfde vlag zal ook door haar zussen Alexia en Ariane worden gevoerd als zijn achttien worden.

Vandaag vlaggen we vooralsnog met de Koninklijke Standaard die de Koning voert en die ook Prinses Amalia zal voeren als zij haar vader als staatshoofd opvolgt.

Eveneens bij Koninklijk Besluit van dezelfde datum werd Prinses Amalia benoemd tot Ridder Grootkruis in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Ook hiermee zullen haar zussen haar volgen over respectievelijk twee en vier jaar.

Tevens is de Prinses van Oranje per Koninklijke Beschikking van 7 december jongstleden benoemd  tot Ridder in de Huisorde van den Gouden Leeuw van Nassau. De Huisorde van den Gouden Leeuw van Nassau is een gezamenlijke Orde van de Koning en de Groothertog van Luxemburg.

Terug naar de Raad van State tot slot: om de bijzondere gelegenheid te markeren plant de Prinses van Oranje op uitnodiging van de Raad van State aansluitend een koningslinde in de Franse tuin van Paleis Kneuterdijk.

Screenshots van de binnengeleiding op 8 december

De Koninklijke Standaard

Tot en met 1908 zagen de koninklijke vlaggen er totaal anders uit. Er waren toen drie modellen: de Koninklijke Standaard (de Nederlandse vlag met het Rijkswapen op de witte baan), een vlag voor de Prinsen der Nederlanden (de Nederlandse vlag met het Rijkswapen op een oranje achtergrond op de witte baan) en een vlag voor de Prinsessen der Nederlanden (bijna gelijk aan die van de Prinsen, alleen in dit geval ingesneden of ingehoekt).

Dit veranderde allemaal in 1908 op voordracht van Prins Hendrik, de prins-gemaal van Koningin Wilhelmina. Hij interesseerde zich erg voor heraldiek en sindsdien hebben we de modellen zoals we ze nu nog hebben.

De standaard en de onderscheidingsvlaggen voor geboren leden van het Koninklijk Huis zijn altijd oranje met een blauw kruis, waarbij de vlag van de vrouwelijke leden is ingesneden (dit wordt ook wel ingehoekt genoemd), waardoor er een vlag met twee punten ontstaat.

De aangehuwde leden van het Koninklijke Huis voeren een onderscheidingsvlag met de kleuren precies andersom, dus: een blauwe vlag met een oranje kruis. Ook hier geldt: de vlag voor de vrouwelijke leden is ingesneden of ingehoekt.

De Koninklijke Standaard heeft alle kwartieren ‘beladen’, zoals dat heet, waarmee bedoeld wordt dat elk van de vier vakken een symbool heeft (de jachthoorn van het Huis Oranje).

Andere onderscheidingsvlaggen lijken op het eerste gezicht wellicht ook vierkant, maar ze onderscheiden zich van de Koninklijke Standaard door hun maat, een verhouding 5:6. Verder zijn ze met slechts twee symbolen beladen, altijd aan de broekings- of mastzijde, tenzij er sprake is van een prins-gemaal, waarvan we er in Nederland een aantal hadden: Prins Hendrik, Prins Bernhard en Prins Claus. Hieronder een aantal vlaggen om het wat aanschouwelijker te maken: