Slag om de Schelde (dag 3) / Vlissingen

Twee vlaggen vandaag, vlag 1:

kaart toen met namen
Zeeland in 1944, goed te zien is dat de enige toegang tot Antwerpen dwars door Nederlands grondgebied gaat: de Westerschelde (© etcetera.plus)

De militaire landingen die in de vroege ochtend van 1 november 1944 op Walcheren plaatsvonden, dit jaar 75 jaar geleden, waren onderdeel van de Operation Infatuate (Operatie Infiltratie), die tot doel hadden de militair zeer belangrijke Westerschelde in handen te krijgen, zodat de grote haven van het reeds bevrijde Antwerpen toegankelijk werd voor de geallieerden.

uncle beach 02 landing
Links: Vertrek van geallieerde troepen vanuit de haven van Breskens, met op de achtergrond Vlissingen (screenshot) / Rechts: Landing op het Slijkstrand in Vlissingen (© NIOD)

Daartoe diende dus het zuidelijke deel van Zeeland (Zeeuws-Vlaanderen, Walcheren en Zuid-Beveland) bevrijd te worden, wat uiteindelijk ook lukte. Daarmee waren beide oevers van de Westerschelde in geallieerde handen.

uncle beach 03 strand
Links: Operation Infatuate in volle gang: landing in Vlissingen  (screenshot) / Rechts: Idem, op de achtergrond de Oranjemolen (© Zeeuws Maritiem MuZEEum)
uncle beach 04 strand
Links: Landingen op het Slikstrand bij de Oranjemolen / Rechts: Zicht vanaf Uncle Beach naar het oosten: Brits mortiervuur richting het Groot Arsenaal (rechts ervan), verder naar rechts het begin van de bebouwing van woonwijk Het Eiland (publiek domein)

Een deel van de gesneuvelde militairen viel op Uncle Beach, een ander deel bij gevechten bij de Oranjemolen en tijdens de drie dagen durende guerilla-oorlog in de Vlissingse binnenstad en op de zee-boulevards.

Na de bevrijding op 3 november was Vlissingen, werd onmiddellijk begonnen de zo belangrijke vaarweg van mijnen te ontdoen. Op 28 november liep het eerste konvooi de haven van Antwerpen binnen.

uncle beach 06 soldaat
Links: Verder de stad in: een soldaat nadert over de Nieuwendijk het Keizersbolwerk met het standbeeld van admiraal Michiel de Ruyter (screenshot) / Rechts: Noodbegraafplaats achter de zeedijk bij het Slikstrand/Slikhaventje, voor het grootste deel zijn deze gesneuvelde militairen later herbegraven in Bergen op Zoom, op het British Commonwealth War Grave Cemetery en de ernaast gelegen Canadian War Cemetery (© oorlogsjarenvlissingen.nl)

Op 30 augustus dit jaar werd bij Uncle Beach het Namenmonument onthuld. Het is een ontwerp van de Vlissingse kunstenaar Hans Bommeljé (1958). De Stichting Oorlogsjaren in Vlissingen bracht het benodigde geld bijeen via donaties en sympathisanten.

Dag 3

Op 3 november brandde er in Vlissingen op de Boulevard Evertsen een hevige eindstrijd los. Het hier gelegen Hotel Britannia was het hoofdkwartier van de Duitsers.

vlissingen deze
Links: Hotel Britannia vóór de Tweede Wereldoorlog (ansichtkaart) / Rechts: Hotel Britannia na de hevige strijd op 3 november 1944 (publiek domein)

Bij de slag om Britannia verliezen 20 Schotten het leven, naast 50 Duitsers. Er worden zo’n 600 Duitsers krijgsgevangen gemaakt. Van het hotel blijft niet veel meer over dan een ruïne.

vlissingen 08
Verwoestingen in Vlissingen na de strijd, op de achtergrond de Sint Jacobstoren (publiek domein)

Vlissingen is bevrijd, maar komt niet ongeschonden uit de strijd. Van de 6200 woningen zijn er 2000 verwoest of zwaar beschadigd, 1600 staan door de inundatie permanent onder water, bij vloed komen er daar nog 450 bij.
Van alle 6200 woningen zijn er nog maar 2150 bewoonbaar. Slechts één pand in de Walstraat komt de oorlog ongeschonden door.
Naast Vlissingen werd op deze dag ook het tussen Vlissingen en Zoutelande gelegen kustdorp Dishoek bevrijd.

Geallieerden zijn ondertussen vanuit Zuid-Beveland het zwaar verdedigde Sloe overgestoken. En in België wordt Zeebrugge bevrijd.

De vlag

Vlissingen vlag
Vlag van Vlissingen

De Vlissingse stadsvlag is een van de oudere en bekendere vlaggen van het land en komt op verschillende schilderijen vanaf de 15e eeuw voor, meestal zeegezichten en zeeslagen. Hieronder een voorbeeld: een schilderij van Hendrick Vroom:

vlissingen 06
Links: De aankomst van Frederik V van de Palts en Elizabeth Stuart te Vlissingen, door Hendrick Corneliszoon Vroom uit circa 1623 (de gebeurtenis zelf was op 29 april 1613) (© Frans Hals Museum, Haarlem) / Rechts: Detail uit dit schilderij: twee maal de Vlissingse vlag, die we hier geus noemen, daar hij aan boord van een schip wordt gebruikt) (© Frans Hals Museum, Haarlem)

Maar ook in verschillende oude vlaggenboeken en op vlaggenkaarten komt hij al voor. Hieronder een greep daaruit:

vlissingen 01
Links: Detail uit Flaggen aller Seefahrenden Potenzen und Nationen in der Gantzen Welt, vorgestellt von Christoph Weigel (1718) / Rechts: Detail uit Tableau des pavillons que la pluspart des nations arborent à la mer (1756)
vlissingen 02
Links: Detail uit Flaggen aller Seefahrenden Potenzen und Nationen in der Gantzen Welt, vorgestellt von Matthæus Seutter in Augspurg (1764) / Rechts: Detail uit Schouw-park aller scheeps-vlaggen van Gerard van Keulen (1775)
vlissingen 03
Links: Detail uit Bowles’s universal display of the naval flags of all nations in the world (1783) / Rechts: Detail uit A display of the naval flags of all nations (1838)

De vlag is rood met daarop in het midden afgebeeld het stadswapen van Vlissingen, als vanouds een (meestal gekroonde) fles. Het wapen werd pas officieel bevestigd bij een Besluit van de Hoge Raad van Adel op 31 juli 1817 en luidde als volgt:

Van keel (rood), beladen met een Jacoba’s kruikje van zilver (wit), gekroond, geketend en gecierd van goud (geel). ’t Schild gedekt met een kroon, mede van goud.

vlissingen 04
Links: Wapens en namen van de Gecommiteerde Raden van Zeeland en de steden van Zeeland (Zeeland veredelt), door Joseph Mulder naar Gerard de Lairesse (1688-1691) (publiek domein) / Rechts: Detail uit deze voorstelling met de Vlissingse vlag en het Vlissingse wapenschild

In de eeuwen voor dit besluit, nam men het bij gebrek aan een officiële beschrijving van zowel wapen als vlag, niet zo nauw: de fles werd ook wel in geel afgebeeld, de kroon in wit, of zoals eerder vermeld, zónder kroon, mét en zónder ketens. Hoewel het rode veld redelijk consequent werd gebruikt zijn er ook afbeeldingen bekend met de Prinsenvlag als achtergrond, of het rood-wit-blauw van de Nederlandse vlag. Het rode veld is waarschijnlijk voortgevloeid uit de tijd van de kaapvaart. Kapers voerden vaak een rode vlag en Vlissingse kapers waren dan weer herkenbaar aan het stadswapen op zo’n vlag.

Vlissingen Kapersvlag
Een bewaard gebleven Vlissingse kapersvlag, waarbij het Vlissingse wapen nog aanzienlijk kleiner wordt afgebeeld dan tegenwoordig het geval is (© Maritiem MuZEEum, Vlissingen)

Hoewel de vlag sinds de 19e eeuw al aardig gestandaardiseerd was, werd hij pas officieel bevestig in een raadsbesluit van 31 augustus 1973 en dat luidde als volgt:

Rood met op het midden een wit jacobakannetje, geel geketend en gesierd en erboven een gele kroon van drie bladeren en twee parels, een en ander ter hoogte van vier vijfde van de vlaghoogte.

 

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Twitter-afbeelding

Je reageert onder je Twitter account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s