Nicaragua – Día de la Independencia (1821) (Onafhankelijkheidsdag)

Vijf Midden-Amerikaanse vlaggen vandaag. Vlag 5:

Dat vijf Midden-Amerikaanse landen vandaag hun Onafhankelijksheidsdag vieren kan geen toeval zijn en dat is het dan ook niet! Tussen 1609 en 1821 vormden deze landen het zogenaamde Capitanía General de Guatemala (Kapiteinschap Generaal van Guatemala), ook wel het Reino de Guatemala (Koninkrijk Guatemala) geheten.

Dit gebied was zelf weer een onderdeel van het Virreinato de Nueva España (Vicekoninkrijk Spanje) wat tevens Mexico omvatte en grote delen van de tegenwoordige Verenigde Staten, delen van het noordwesten van Zuid-Amerika en verscheidene Caribische eilanden. Deze gebieden vielen onder de Spaanse Kroon.

Vicekoninkrijk Nieuw Spanje
Het Virreinato de Nueva España (Vicekoninkrijk Spanje) in het grotere geheel (© elhistoriadores.wordpress.com)

Vanaf 1808 begon het grote Spaanse Rijk te desintegreren, dankzij de opkomst van Napoleon, die een groot deel van Spanje bezette, de Spaanse koning aan de kant schoof en zijn broer Joseph op de Spaanse troon zette. Het wakkerde onafhankelijkheidsbewegingen aan in geheel Latijns-Amerika en hoewel koning Ferdinand VII na de val van Napoleon zijn troon weer innam, was de geest al uit de fles.

Dit leidde een aantal jaren later naar de opstelling van een onafhankelijkheidsverklaring van het Kapiteinschap Generaal van Guatemala. Op 15 september 1821 werd het door de provincies van dit gebied geratificeerd, waardoor Nicaragua, Guatemala, Honduras, Costa Rica en El Salvador zich onafhankelijk verklaarden.

Kapiteinschap
Het Kapiteinschap Generaal van Guatemala (1821-1822)

Ook noorderbuur Mexico had zich vrijgemaakt en was nu het Keizerrijk Mexico onder keizet Agustin I, een voomalige legerofficier. Kort hierna kwam er een voorstel van de keizer aan de vijf Midden-Amerikaanse landen om zich bij het keizerrijk aan te sluiten.

guatemala 02 kaart
Links: Keizer Agustín I (Agustín de Iturbide) (1783-1824), schilderij door Primitivo Miranda (1822-1897) uit 1860 / Rechts: Het grondgebied van het Eerste Keizerrijk Mexico

El Salvador was tegen, maar de rest vóór, zodat op 6 januari 1822 de aansluiting een feit was. Het keizerrijk was echter een kort leven beschoren, na tegenstand en intrekking van steun aan de keizer door de meeste Mexicaanse provincies en militairen, koos Agustin eieren voor z’n geld. Hij abdiceerde en vluchtte het land uit, Hiermee viel het keizerrijk uit elkaar. Mexico werd een federale republiek en de vijf Midden-Amerikaanse landen vormden vanaf 1823 hun eigen republiek, de República Federal de Centroamérica (Federale Republiek van Centraal Amerika), ook wel Provincias Unidas del Centro de América (Verenigde Provincies van Centraal Amerika). Deze nieuwe staat bestond tot 1841, waarna de vijf landen onafhankelijke landen werden.

Toch probeerden drie van de vijf het opnieuw samen: El Salvador, Honduras en Nicaragua vormden in 1896 de República de América Central (Republiek van Centraal Amerika), ook bekend onder de namen Estados Unídos de Centroamérica (Verenigde Staten van Centraal Amerika) en República Mayor de Centroamérica (Grote Republiek van Centraal Amerika). Deze nieuwe staat hield het slechts twee jaar vol. Vanaf 1898 zijn de vijf dus ‘op zichzelf’.

De vlag

Vlag Nicaragua
Vlag van Nicaragua (1971-heden)

De vlag van Nicaragua is een horizontale driekleur in kobaltblauw-wit-kobaltblauw, met in het midden van de witte baan het staatswapen.

Net als de andere vier Midden-Amerikaanse landen die vandaag hun Onafhankelijkheidsdag vieren, is de vlag van Nicaragua gebaseerd op die van de ‘superstaat’ die tussen 1823 en 1841 bestond, de República Federal de Centroamérica (Federale Republiek van Centraal Amerika), ook wel Provincias Unidas del Centro de América (Verenigde Provincies van Centraal Amerika) geheten. De vlag van deze staat was op zijn beurt weer gebaseerd op die van Argentinië.

honduras 01
De vlaggen van Argentinië en de Federale Republiek van Centraal Amerika, ook wel de Verenigde Provincies van Centraal Amerika

De vlag van Nicaragua vertoonde in de 19e eeuw nogal wat versies van een blauw-wit-blauwe vlag in verschillende tinten, soms mét, soms zónder (het ook aan verandering onderhevig zijnde) staatswapen.
Een opvallende eend in de bijt is een totaal afwijkende vlag tussen de jaren 1854 en 1858. Die vlag was een horizontale driekleur van geel-wit-beige. Deze vlag kwam ook weer in verschillende versies voor: mét en zónder staatswapen en tevens met de tekst REPUBLICA DE NICARAGUA in gele kapitalen op de witte baan.Vanaf 5 september 1908 heeft Nicaragua de vlag zoals we hem nu nog kennen, zij het dat op 27 augustus 1971 het staatswapen op details werd veranderd, waardoor de vlag dus ‘mee’-wijzigde.
Hieronder een paar voorbeelden:

nicaragua 01 vlaggen naast elkaar
Vlaggen van Nicaragua, v.l.n.r.: 1854-1858, 1858-1873, 1908-1971

De blauwe banen van de Nicaraguaanse vlag staan voor de twee oceanen waar Nicaragua aan grenst: de Atlantische en de Grote Oceaan, tevens symboliseren ze recht en geloof. De witte baan staat voor het land tussen de oceanen, maar tevens voor reinheid en redelijkheid.

Het wapen

nicaragua 02 wapens
Bijna gelijke wapens: die van de República Federal de Centroamérica (Provincias Unidas del Centro de América) en Nicaragua

Hoezeer het wapen van Nicaragua (rechts) lijkt op dat van de ‘superstaat’ de República Federal de Centroamérica (Federale Republiek van Centraal Amerika), ook wel Provincias Unidas del Centro de América (Verenigde Provincies van Centraal Amerika) geheten, is goed te zien als we ze naast elkaar zetten.

De driehoek symboliseert gelijkheid, de vijf vulkanen de vijf staten die samen de 19e eeuwse republiek vormden (naast Nicaragua: Guatemala, Honduras, Costa Rica en El Salvador), gelegen tussen de Caribische Zee en de Grote Oceaan.
Boven de vulkanen zien we een rode frygische muts (symbool voor de vrijheid) zijn stralen over de landen uitstrooien. De regenboog verzinnebeeldt de vrede.

In een cirkel om het wapen heen twee teksten in gouden kapitalen. Bovenin: REPUBLICA DE NICARAGUA. Onderin: AMERICA CENTRAL.

Het huidige wapen werd op 5 september 1908 ingevoerd en enigszins veranderd op 27 augustus 1971.

Honduras – Día de la Independencia (1821) (Onafhankelijkheidsdag)

Vijf Midden-Amerikaanse vlaggen vandaag. Vlag 4:

Dat vijf Midden-Amerikaanse landen vandaag hun Onafhankelijksheidsdag vieren kan geen toeval zijn en dat is het dan ook niet! Tussen 1609 en 1821 vormden deze landen het zogenaamde Capitanía General de Guatemala (Kapiteinschap Generaal van Guatemala), ook wel het Reino de Guatemala (Koninkrijk Guatemala) geheten.

Dit gebied was zelf weer een onderdeel van het Virreinato de Nueva España (Vicekoninkrijk Nieuw Spanje) wat tevens Mexico omvatte en grote delen van de tegenwoordige Verenigde Staten, delen van het noordwesten van Zuid-Amerika en verscheidene Caribische eilanden. Deze gebieden vielen onder de Spaanse Kroon.

Vicekoninkrijk Nieuw Spanje
Het Virreinato de Nueva España (Vicekoninkrijk Spanje) in het grotere geheel (© elhistoriadores.wordpress.com)

Vanaf 1808 begon het grote Spaanse Rijk te desintegreren, dankzij de opkomst van Napoleon, die een groot deel van Spanje bezette, de Spaanse koning aan de kant schoof en zijn broer Joseph op de Spaanse troon zette. Het wakkerde onafhankelijkheidsbewegingen aan in geheel Latijns-Amerika en hoewel koning Ferdinand VII na de val van Napoleon zijn troon weer innam, was de geest al uit de fles.

Dit leidde een aantal jaren later naar de opstelling van een onafhankelijkheidsverklaring van het Kapiteinschap Generaal van Guatemala. Op 15 september 1821 werd het door de provincies van dit gebied geratificeerd, waardoor Honduras, Guatemala, El Salvador, Costa Rica en Nicaragua zich onafhankelijk verklaarden.

Kapiteinschap
Het Kapiteinschap Generaal van Guatemala (1821-1822)

Ook noorderbuur Mexico had zich vrijgemaakt en was nu het (Eerste) Keizerrijk Mexico onder keizer Agustín I, een voomalige legerofficier. Kort hierna kwam er een voorstel van de keizer aan de vijf Midden-Amerikaanse landen om zich bij het keizerrijk aan te sluiten.

guatemala 02 kaart
Links: Keizer Agustín I (Agustín de Iturbide) (1783-1824), schilderij door Primitivo Miranda (1822-1897) uit 1860 / Rechts: Het grondgebied van het Eerste Keizerrijk Mexico

El Salvador was tegen, maar de rest vóór, zodat op 6 januari 1822 de aansluiting een feit was. Het keizerrijk was echter een kort leven beschoren, na tegenstand en intrekking van steun aan de keizer door de meeste Mexicaanse provincies en militairen, koos Agustin eieren voor z’n geld. Hij abdiceerde en vluchtte het land uit, Hiermee viel het keizerrijk uit elkaar. Mexico werd een federale republiek en de vijf Midden-Amerikaanse landen vormden vanaf 1823 hun eigen republiek, de República Federal de Centroamérica (Federale Republiek van Centraal Amerika), ook wel Provincias Unidas del Centro de América (Verenigde Provincies van Centraal Amerika). Deze nieuwe staat bestond tot 1841, waarna de vijf landen onafhankelijke landen werden.

Toch probeerden drie van de vijf het opnieuw samen: Honduras, El Salvador en Nicaragua vormden in 1896 de República de América Central (Republiek van Centraal Amerika), ook bekend onder de namen Estados Unídos de Centroamérica (Verenigde Staten van Centraal Amerika) en República Mayor de Centroamérica (Grote Republiek van Centraal Amerika). Deze nieuwe staat hield het slechts twee jaar vol. Vanaf 1898 zijn de vijf dus ‘op zichzelf’.

Honduras kaart
Kaart van Honduras (© greenwichmeantime.com)

De vlag

De vlag van Honduras is een horizontale driekleur in blauw-wit-blauw met in het midden van de witte baan vijf blauwe achtpuntige sterren, waarvan er één precies in het midden staat, links en rechts geflankeerd door de andere, onder elkaar geplaatste sterren.

Honduras vlag
Vlag van Honduras (1949-heden)

Net als de andere vier Midden-Amerikaanse landen die vandaag hun Onafhankelijkheidsdag vieren, is de vlag van Honduras gebaseerd op die van de ‘superstaat’ die tussen 1823 en 1841 bestond, de República Federal de Centroamérica (Federale Republiek van Centraal Amerika), ook wel Provincias Unidas del Centro de América (Verenigde Provincies van Centraal Amerika) geheten. De vlag van deze staat was op zijn beurt weer gebaseerd op die van Argentinië.

honduras 01
De vlaggen van Argentinië en de Federale Republiek van Centraal Amerika, ook wel de Verenigde Provincies van Centraal Amerika

Na het opdoeken van de superstaat behield Honduras wel de horizontale banen en de kleur blauw, maar dan een stuk donkerder, de witte baan bleef ‘leeg’. De vlag veranderde opnieuw in 1866: het blauw werd weer een paar tinten lichter en kreeg de vijf sterren op de vlag die het nu nog heeft en daarmee in feite de vlag was zoals we hem nu nóg kennen, ware het niet dat de sterren hier op hun punt staan. Ook werd er af en toe met de sterren geschoven. Zo komt de vlag in de 19e eeuw ook voor met de vijf sterren in een halve cirkel.

honduras 01 vlaggen drie
Historische vlaggen van Honduras, v.l.n.r.: 1839-1866, 1866-1898, 1866-1898 (alternatieve versie)

Tussen 1898 en 1949 staan de sterren weer netjes op hun vertrouwde plek, maar nu in goud. Vanaf dat jaar veranderen ze terug naar blauw en worden ze iets gekanteld, waardoor ze nu op twee punten staan.

Honduras vlag 1898-1949
Vlag van Honduras (1898-1948)

De twee blauwe banen symboliseren de twee oceanen waaraan Honduras grenst: de Atlantische en de Stille Oceaan, maar staan tevens voor de blauwe hemel en voor broederschap.
De vijf sterren herinneren aan de gezamenlijke geschiedenis van de vijf Midden-Amerikaanse landen.

Honduras marinevlag
Vlag van de Hondurese marine

Een aparte vlag is er voor de Fuerza Naval de Honduras, de Hondurese marine. Hier zijn de donkerder kleuren behouden die de vlag tussen 1833 en 1866 had. Op de witte baan is het staatswapen aangebracht, met daaronder de vijf sterren in een halve cirkel.

Het wapen van Honduras is -voorzichtig uitgedrukt- een hele toestand! Hieronder extra groot afgebeeld om de vele details te kunne waarnemen.

Honduras wapen
Het wapen van Honduras, ingevoerd in 1838, officieel erkend in 1866 en licht gewijzigd in 1935

In het midden een ovalen wapenschild met in gouden kapitalen het randschrift REPUBLICA DE HONDURAS, LIBRE, SOBERANA E INDEPENDENTE en en een iets kleinere letter 15 DE SEPTIEMBRE DE 1821 (REPUBLIEK HONDURAS, VRIJ, SOEVEREIN EN ONAFHANKELIJK – 15 SEPTEMBER 1821).

Op het schild staan verschillende elementen die ook bij de andere Midden-Amerikaanse landen zijn te vinden en die teruggaan op het wapen van de ‘superstaat’, de República Federal de Centroamérica (Federale Republiek van Centraal Amerika), ook wel Provincias Unidas del Centro de América (Verenigde Provincies van Centraal Amerika).

Centraal staat een gemetselde piramide, symbool voor recht en gelijkberechtigheid. Twee torens staan vóór de piramide: zij staan voor de bereidheid het grondgebied te verdedigen. Tussen de torens een vulkaan met daarboven een rode zon met gele gloed en daarachter een regenboog. De onderkant van het wapen wordt ingenomen door de oceaan en de bovenkant door een blauwe lucht met witte wolken.

Boven het wapenschild steekt een pijlenkoker met zeven gevederde pijlen in verschillende kleuren, symbool voor de oorspronkelijke inheemse bevolking. Aan weerszijden hiervan, langs het schild naar beneden afhangend, twee gouden hoornen van overvloed met bloemen en vruchten. De hoornen zijn aan hun bovenkanten verbonden middels een touw.

Het wapenschild rust aan de onderkant op een heuvelachtig landschap in naturalistische kleuren, met eiken- en pijnbomen en land- en mijnbouwgereedschap en twee mijningangen, symbool voor de rijkdom van het land.

Guatemala – Día de la Independencia (1821) (Onafhankelijkheidsdag)

Vijf Midden-Amerikaanse vlaggen vandaag. Vlag 3:

Dat vijf Midden-Amerikaanse landen vandaag hun Onafhankelijksheidsdag vieren kan geen toeval zijn en dat is het dan ook niet! Tussen 1609 en 1821 vormden deze landen het zogenaamde Capitanía General de Guatemala (Kapiteinschap Generaal van Guatemala), ook wel het Reino de Guatemala (Koninkrijk Guatemala) geheten.

Dit gebied was zelf weer een onderdeel van het Virreinato de Nueva España (Vicekoninkrijk Spanje) wat tevens Mexico omvatte en grote delen van de tegenwoordige Verenigde Staten, delen van het noordwesten van Zuid-Amerika en verscheidene Caribische eilanden. Deze gebieden vielen onder de Spaanse Kroon.

Vicekoninkrijk Nieuw Spanje
Het Virreinato de Nueva España (Vicekoninkrijk Spanje) in het grotere geheel (© elhistoriadores.wordpress.com)

Vanaf 1808 begon het grote Spaanse Rijk te desintegreren, dankzij de opkomst van Napoleon, die een groot deel van Spanje bezette, de Spaanse koning aan de kant schoof en zijn broer Joseph op de Spaanse troon zette. Het wakkerde onafhankelijkheidsbewegingen aan in geheel Latijns-Amerika en hoewel koning Ferdinand VII na de val van Napoleon zijn troon weer innam, was de geest al uit de fles.

Dit leidde een aantal jaren later naar de opstelling van een onafhankelijkheidsverklaring van het Kapiteinschap Generaal van Guatemala. Op 15 september 1821 werd het door de provincies van dit gebied geratificeerd, waardoor Guatemala, El Salvador, Honduras, Costa Rica en Nicaragua zich onafhankelijk verklaarden.

Kapiteinschap
Het Kapiteinschap Generaal van Guatemala (1821-1822)

Ook noorderbuur Mexico had zich vrijgemaakt en was nu het (Eerste) Keizerrijk Mexico onder keizer Agustín I, een voomalige legerofficier. Kort hierna kwam er een voorstel van de keizer aan de vijf Midden-Amerikaanse landen om zich bij het keizerrijk aan te sluiten.

guatemala 02 kaart
Links: Keizer Agustín I (Agustín de Iturbide) (1783-1824), schilderij door Primitivo Miranda (1822-1897) uit 1860 / Rechts: Het grondgebied van het Eerste Keizerrijk Mexico

El Salvador was tegen, maar de rest vóór, zodat op 6 januari 1822 de aansluiting een feit was. Het keizerrijk was echter een kort leven beschoren, na tegenstand en intrekking van steun aan de keizer door de meeste Mexicaanse provincies en militairen, koos Agustin eieren voor z’n geld. Hij abdiceerde en vluchtte het land uit, Hiermee viel het keizerrijk uit elkaar

Mexico werd een federale republiek en de vijf Midden-Amerikaanse landen vormden vanaf 1823 hun eigen republiek, de República Federal de Centroamérica (Federale Republiek van Centraal Amerika), ook wel Provincias Unidas del Centro de América (Verenigde Provincies van Centraal Amerika). Deze nieuwe staat bestond tot 1841, waarna de vijf landen onafhankelijke landen werden.

Toch probeerden drie van de vijf het opnieuw samen: El Salvador, Honduras en Nicaragua vormden in 1896 de República de América Central (Republiek van Centraal Amerika), ook bekend onder de namen Estados Unídos de Centroamérica (Verenigde Staten van Centraal Amerika) en República Mayor de Centro América (Grote Republiek van Centraal Amerika). Deze nieuwe staat hield het slechts twee jaar vol. Vanaf 1898 zijn de vijf dus ‘op zichzelf’.

De vlag

guatemala 01 vlaggen
Vlag van Guatemala, met en zonder wapen

De vlag van Guatemala is een verticale driekleur in hemelsblauw-wit-hemelsblauw, met midden op de witte baan het wapen van Guatemala. De vlag bestaat ook zonder wapen.

Net als de andere vier Midden-Amerikaanse landen die vandaag hun Onafhankelijkheidsdag vieren, is de vlag van Guatemala gebaseerd op die van de ‘superstaat’ die tussen 1823 en 1841 bestond, de República Federal de Centroamérica (Federale Republiek van Centraal Amerika), ook wel Provincias Unidas del Centro de América (Verenigde Provincies van Centraal Amerika) geheten. De vlag van deze staat was op zijn beurt weer gebaseerd op die van Argentinië.

guatemala 01 vlaggen naast elkaar
Vlaggen van Guatemala: 1851-1858 (links) en 1858-1871 (rechts)

Na het opdoeken van de superstaat behield Guatemala wel de horizontale banen en de kleur blauw, maar dan een stuk donkerder. De vlag veranderde aanzienlijk in 1851 en 1858, toen de kleuren rood en geel werden toegevoegd (zie afbeeldingen).
De huidige vlag stamt uit 1871 en kwam vóór 1920 ook in een variant voor.

Guatemala vlag variant
Variant van de Guatemalteekse vlag (1871-1920)

De blauwe banen in de vlag staan voor de twee oceanen waar Guatemala aan grenst, de Atlantische en Stille Oceaan, maar tevens voor de hemelsblauwe lucht boven het land. De witte baan staat voor puurheid en vrede.

Het wapen van Guatemala is net zo oud als de vlag en werd ontworpen door de sinds 1854 in Guatemala wonende Zwitserse graveur en kunstenaar Johann-Baptist Frener. Hij mocht niet zo maar wat verzinnen, hij kreeg van generaal president Miguel García Granados officiële aanwijzingen waar het wapen uit diende te bestaan, beschreven in Presidentieel Decreet 33 van 18 november 1871.

guatemala 03 portretten
Links: President Miguel García Granados (1809-1878) (© villegaseditores.com) / Rechts: Johann-Baptist Frener (1821-1892) (© geni.com)

Het curieuze is dat hoewel Frener van alle attributen die er in moesten een fraai geheel maakte, er één wezenlijk onderdeel ontbrak, hoewel het specifiek stond genoemd in het decreet en normaliter een standaard-onderdeel van een wapen is: het schild! Of president Granados het niet opmerkte of dat hij het wel oké vond, vermeldt de historie niet. Feit is dat het ontwerp zonder schild het officiële staatswapen werd en ook als zodanig op de vlag terechtkwam, maar volgens heraldische regels eigenlijk helemaal geen wapen is.

Wapen Guatemala
Wapen van Guatemala (1871-heden)

Het ‘wapen’ toont een quetzal (Pharomachrus mocinno), de nationale vogel van Guatemala, hij symboliseert de vrijheid. Om dit nog duidelijker te maken is de vogel gezeten op een perkamenten rol waarop in gouden kapitalen de tekst LIBERTAD 15 DE SEPTIEMBRE DE 1821 (‘Vrijheid 15 september 1821’), de datum waarop Guatemala onafhankelijk werd van Spanje.

Hierachter twee gekruiste Remington-geweren met bajonet, symbool voor de bereidheid het land met geweld te verdedigen. Daarachter twee gekruiste degens, symbool voor de eer. Dit alles is gevat in een krans van laurierbladeren en -bessen, symbool voor de overwinning.

Het origineel van Fremer zag er overigens minder gestileerd uit dan de huidige versie, maar is in basis sinds 1871 hetzelfde gebleven.

Origineel wapen Guatemala
Het originele ontwerp van Guatemala’s wapen (© aprendre.guatemala.com)

 

El Salvador – Día de la Independencia (1821) (Onafhankelijkheidsdag)

Vijf Midden-Amerikaanse vlaggen vandaag. Vlag 2:

Dat vijf Midden-Amerikaanse landen vandaag hun Onafhankelijksheidsdag vieren kan geen toeval zijn en dat is het dan ook niet! Tussen 1609 en 1821 vormden deze landen het zogenaamde Capitanía General de Guatemala (Kapiteinschap Generaal van Guatemala), ook wel het Reino de Guatemala (Koninkrijk Guatemala) geheten.

Dit gebied was zelf weer een onderdeel van het Virreinato de Nueva España (Vicekoninkrijk Spanje) wat tevens Mexico omvatte en grote delen van de tegenwoordige Verenigde Staten, delen van het noordwesten van Zuid-Amerika en verscheidene Caribische eilanden. Deze gebieden vielen onder de Spaanse Kroon.

Vicekoninkrijk Nieuw Spanje
Het Virreinato de Nueva España (Vicekoninkrijk Spanje) in het grotere geheel (© elhistoriadores.wordpress.com)

Vanaf 1808 begon het grote Spaanse Rijk te desintegreren, dankzij de opkomst van Napoleon, die een groot deel van Spanje bezette, de Spaanse koning aan de kant schoof en zijn broer Joseph op de Spaanse troon zette. Het wakkerde onafhankelijkheidsbewegingen aan in geheel Latijns-Amerika en hoewel koning Ferdinand VII na de val van Napoleon zijn troon weer innam, was de geest al uit de fles.

Dit leidde een aantal jaren later naar de opstelling van een onafhankelijkheidsverklaring van het Kapiteinschap Generaal van Guatemala. Op 15 september 1821 werd het door de provincies van dit gebied geratificeerd, waardoor El Salvador, Guatemala, Honduras, Costa Rica en Nicaragua zich onafhankelijk verklaarden.

Kapiteinschap
Het Kapiteinschap Generaal van Guatemala (1821-1822)

Ook noorderbuur Mexico had zich vrijgemaakt en was nu het Keizerrijk Mexico onder keizet Agustin I, een voomalige legerofficier. Kort hierna kwam er een voorstel van de keizer aan de vijf Midden-Amerikaanse landen om zich bij het keizerrijk aan te sluiten.

guatemala 02 kaart
Links: Keizer Agustín I (Agustín de Iturbide) (1783-1824), schilderij door Primitivo Miranda (1822-1897) uit 1860 / Rechts: Het grondgebied van het Eerste Keizerrijk Mexico

El Salvador was tegen, maar de rest vóór, zodat op 6 januari 1822 de aansluiting een feit was. Het keizerrijk was echter een kort leven beschoren, na tegenstand en intrekking van steun aan de keizer door de meeste Mexicaanse provincies en militairen, koos Agustin eieren voor z’n geld. Hij abdiceerde en vluchtte het land uit, Hiermee viel het keizerrijk uit elkaar. Mexico werd een federale republiek en de vijf Midden-Amerikaanse landen vormden vanaf 1823 hun eigen republiek, de República Federal de Centroamérica (Federale Republiek van Centraal Amerika), ook wel Provincias Unidas del Centro de América (Verenigde Provincies van Centraal Amerika). Deze nieuwe staat bestond tot 1841, waarna de vijf landen onafhankelijke landen werden.

Toch probeerden drie van de vijf het opnieuw samen: El Salvador, Honduras en Nicaragua vormden in 1896 de República de América Central (Republiek van Centraal Amerika), ook bekend onder de namen Estados Unídos de Centroamérica (Verenigde Staten van Centraal Amerika) en República Mayor de Centro América (Grote Republiek van Centraal Amerika). Deze nieuwe staat hield het slechts twee jaar vol. Vanaf 1898 zijn de vijf dus ‘op zichzelf’.

El Salvador affiche
Affiche (© elsalvadormipais.com)

Net zoals de andere bier Midden-Amerikaanse landen wordt de Onafhankelijkheidsdag uitbundig gevierd, met veel parades, die vaak wekenlang van te voren al worden voorbereid. ’s Avonds is er vuurwerk.

El Salvador menigte
Aan vlaggen geen gebrek op Onafhankelijkheidsdag! (© republicadeelsalvador.com)

De vlag

Vlag El Salvador
Vlag El Salvador (1912-heden)

Wellicht is het beter van ‘vlaggen’ (meervoud) te spreken, want El Salvador heeft er drie: de staatsvlag, de alternatieve staats- of civiele vlag en een handelsvlag, die overigens alle drie hetzelfde basisontwerp hebben.

Vlagblog gebruikt de eerstgenoemde staatsvlag, die ook internationaal gebruikt wordt. De vlag is een horizontale driekleur in kobaltblauw-wit-kobaltblauw, met het staatswapen in het midden van de witte baan. Deze vlag heeft de nogal ongebruikelijke ratio van 189:335, wat neerkomt op ongeveer 4:7. Deze maatvoering is eigenlijk alleen te zien bij officiële instanties.

el salvador alternatieve vlaggen
De ‘alternatieve’ vlaggen van El Salvador

Vlag twee, de alternatieve staats- of civiele vlag (voor gebruik door de bevolking dus) is gelijk aan de staatsvlag, maar dan zonder het wapen. Ook de ratio is anders, nl. 3:5.

Diezelfde maat wordt gebruikt bij de derde vlag (de handelsvlag) met opnieuw dezelfde drie banen. Op de witte baan in goudgele kapitalen de tekst: DIOS UNIÓN LIBERTAD (God, Eenheid, Vrijheid).

De twee kobaltblauwe banen staan voor de hemel en de Stille Oceaan, de witte baan voor vrede. Het kobaltblauw staat tevens symbool voor de kleurstof indigo, die gewonnen wordt uit de inheemse Indigofera tinctoria.

Vóór we ons verdiepen in het gebruikte staatswapen, eerst iets over de verschillende historische vlaggen van het land. Kort na de onafhankelijkheid van Spanje (1821), vormde El Salvador samen met z’n Midden-Amerikaanse collegastaten Costa Rica, Guatemala, Honduras en Nicaragua de zogenaamde Provincias Unidas del Centro de América (Verenigde Provincies van Centraal Amerika).

Centraal Amerikaanse Republiek
Kaart van de Provincias Unídas del Centro de América (kaart uit “Travels in Central America” van Robert Glasgow Dunlop, 1847)

Deze democratische republiek bestond van 1823-1841 en had een vlag gebaseerd op die van Argentinië, met het staatswapen in de witte baan. Nadat deze staat in vijf landen uiteenviel, gebruikte El Salvador tot 1865 een blauw-wit-blauwe vlag.

el salvador drie historische vlaggen
Historische vlaggen van El Salvador, v.l.n.r.: Provincias Unidas del Centro de América (1823-1841) / Eén van de vier versies van de Barras y estrellas (in dit geval de versie in gebruik tussen 1873-1877) / República Mayor de Centroamérica (1896-1898)

Tussen 1865 en 1896 werd overgestapt naar een ontwerp gebaseerd op de Amerikaanse vlag: Stars and Stripes (Barras y estrellas). Het rode kanton kreeg meer sterren naarmate er nieuwe departementen werden gecreëerd.

In 1896 kwamen El Salvador, Honduras en Nicaragua overeen samen één staat te vormen: de República Mayor de Centroamérica (Grote Republiek van Centraal-Amerika). Deze republiek hield het slechts twee jaar vol, maar had in die korte tijd wél een vlag.

Vanaf 1898 was El Salvador weer zelfstandig en ging het weer terug naar de Barras y estrellas, inmiddels met 14 sterren.

Vanaf 17 mei 1912 neemt het parlement de beslissing de vlag opnieuw te veranderen en grijpt daarbij weer terug naar de vlag van de 14 jaar daarvoor opgedoekte República Major de Centroamérica en vervangt het staatswapen van die vlag met dat van El Salvador. En daarmee hebben we de vlag die ook heden nog gebruikt wordt en dat ons brengt bij:

Het wapen

Het staatswapen op de vlag is gebaseerd op dat van de twee ‘superstaten’ uit de 19e eeuw: Provincias Unidas del Centro de América (1823-1841) en República Mayor de Centroamérica (1896-1898).

Wapen El Salvador
Staatswapen van El Salvador (1912-heden)

Het is geen gering wapen, met maar liefst drie teksten en veel symboliek! Centraal staat een goudgele driehoek. De drie zijden staan voor de drie wetgevende machten: wetgevend, uitvoerend en rechterlijk. Afgebeeld in de driehoek is een landschap met vijf naast elkaar liggende vulkanen, die aan één kant door de zon worden beschenen, gelegen aan de Stille Oceaan. De vijf bergen staan symbool voor de vijf landen die ‘superstaat 1’ vormden: El Salvador, Costa Rica, Guatemala, Honduras en Nicaragua.

Cordillera de Apaneca
Model voor de vulkanen in het staatswapen: de Cordillera de Apaneca, in het westen van El Salvador (© Pablo Nuñez)

Boven de vulkanen is op een paal een rode frygische muts afgebeeld, symbool voor de vrijheid. Achter de muts een amberkleurige zon met stralen. In de stralenkrans staat in kapitalen de tekst: 15 SEPTIEMBRE DE 1821, de datum van onafhankelijkheid. Boven de zon, in de punt van de driehoek, een regenboog in de kleuren rood, oranje, geel, groen en blauw, de vrede symboliserend.

Achter de driehoek zien we vijf kobaltblauw-wit-kobaltblauwe vlaggen, bevestigd aan indiaanse oorlogssperen, twee links, twee rechts en één in het midden. Deze staan voor de vijf hiervoor genoemde landen. De twee laaggeplaatste vlag-uiteinden zijn onder de driehoek aan elkaar geknoopt. Hieronder een witte banderol net in kapitalen de tekst: DIOS UNIÓN LIBERTAD (God, Eenheid, Vrijheid).

Rond dit alles heen twee laurierkransen met rode bessen, onderin bij elkaar gebonden met een kobaltblauw-wit gestreept lint. De twee laurierkransen bestaan elk uit zeven segmenten, samen symbool voor de 14 departementen van El Salvador.

Tenslotte rond dit alles heen in goudgele kapitalen de volgende tekst: REPÚBLICA DE EL SALVADOR EN LA AMÉRICA CENTRAL (Republiek El Salvador in Centraal-Amerika).

 

Costa Rica – Día de la Independencia (1821) (Onafhankelijkheidsdag)

Vijf Midden-Amerikaanse vlaggen vandaag. Vlag 1:

Dat vijf Midden-Amerikaanse landen vandaag hun Onafhankelijksheidsdag vieren kan geen toeval zijn en dat is het dan ook niet! Tussen 1609 en 1821 vormden deze landen het zogenaamde Capitanía General de Guatemala (Kapiteinschap Generaal van Guatemala), ook wel het Reino de Guatemala (Koninkrijk Guatemala) geheten.

Dit gebied was zelf weer een onderdeel van het Virreinato de Nueva España (Vicekoninkrijk Spanje) wat tevens Mexico omvatte en grote delen van de tegenwoordige Verenigde Staten, delen van het noordwesten van Zuid-Amerika en verscheidene Caribische eilanden. Deze gebieden vielen onder de Spaanse Kroon.

Vicekoninkrijk Nieuw Spanje
Het Virreinato de Nueva España (Vicekoninkrijk Spanje) in het grotere geheel (© elhistoriadores.wordpress.com)

Vanaf 1808 begon het grote Spaanse Rijk te desintegreren, dankzij de opkomst van Napoleon, die een groot deel van Spanje bezette, de Spaanse koning aan de kant schoof en zijn broer Joseph op de Spaanse troon zette. Het wakkerde onafhankelijkheidsbewegingen aan in geheel Latijns-Amerika en hoewel koning Ferdinand VII na de val van Napoleon zijn troon weer innam, was de geest al uit de fles.

Dit leidde een aantal jaren later naar de opstelling van een onafhankelijkheidsverklaring van het Kapiteinschap Generaal van Guatemala. Op 15 september 1821 werd het door de provincies van dit gebied geratificeerd, waardoor Costa Rica, Guatemala, Honduras, El Salvador en Nicaragua zich onafhankelijk verklaarden.

Kapiteinschap
Het Kapiteinschap Generaal van Guatemala (1821-1822)

Ook noorderbuur Mexico had zich vrijgemaakt en was nu het Keizerrijk Mexico onder keizer Agustin I, een voomalige legerofficier. Kort hierna kwam er een voorstel van de keizer aan de vijf Midden-Amerikaanse landen om zich bij het keizerrijk aan te sluiten.

guatemala 02 kaart
Links: Keizer Agustín I (Agustín de Iturbide) (1783-1824), schilderij door Primitivo Miranda (1822-1897) uit 1860 / Rechts: Het grondgebied van het Eerste Keizerrijk Mexico

El Salvador was tegen, maar de rest vóór, zodat op 6 januari 1822 de aansluiting een feit was. Het keizerrijk was echter een kort leven beschoren, na tegenstand en intrekking van steun aan de keizer door de meeste Mexicaanse provincies en militairen, koos Agustin eieren voor z’n geld. Hij abdiceerde en vluchtte het land uit, Hiermee viel het keizerrijk uit elkaar. Mexico werd een federale republiek en de vijf Midden-Amerikaanse landen vormden vanaf 1823 hun eigen republiek, de República Federal de Centroamérica (Federale Republiek van Centraal Amerika), ook wel Provincias Unidas del Centro de América (Verenigde Provincies van Centraal Amerika). Deze nieuwe staat bestond tot 1841, waarna de vijf landen onafhankelijke landen werden.

Toch probeerden drie van de vijf het opnieuw samen: El Salvador, Honduras en Nicaragua vormden in 1896 de República de América Central (Republiek van Centraal Amerika), ook bekend onder de naam Estados Unídos de Centroamérica (Verenigde Staten van Centraal Amerika). Deze nieuwe staat hield het slechts twee jaar vol. Vanaf 1898 zijn de vijf dus ‘op zichzelf’.

De Onafhankelijkheidsdag echter herdenkt de vrijheid van Spanje op 15 september 1821. Costa Rica viert dit o.a. met de nodige parades, waar traditioneel veel studenten aan deelnemen. Een plechtig moment is er om 18.00 uur, wanneer het Costa Ricaanse volkslied klinkt op alle radio- en televisiezenders. Het is het tijdstip waarop op deze dag in 1821 de onafhankelijkheidsverklaring van kracht werd.

De vlag

costa rica 01 vlaggen naast elkaar
Vlag van Costa Rica mét wapen (1848/1906-heden) en zónder wapen

De Costa Ricaanse vlag is een horizontale vijfkleur: in het midden een brede rode baan, die net zo hoog is als de 2×2 banen erboven en eronder, respectievelijk blauw-wit en wit-blauw. in de rode baan, links van het midden bevindt zich het staatswapen. De vlag bestaat ook zonder wapen en wordt als zodanig vaak door de gewone burger gebruikt.

De Argentijnse vlag heeft direct invloed gehad op vlagontwerpen van andere Midden- en Zuid-Amerikaanse staten.

Vlag van Argentinië

De van 1823 tot 1838/41 bestaande staat Provincias Unidas del Centro de América (Verenigde Provincies van Centraal Amerika) (zie boven) gebruikte een vlag die in wezen een kopie was van die van Argentinië, zij het met zijn eigen staatswapen.

Vlag van de Verenigde Provincies van Centraal Amerika

Toen deze staat uiteenviel in 1838/41 in de huidige nog bestaande landen Guatemala, Honduras, El Salvador, Nicaragua en Costa Rica, namen alle vijf landen de blauwe strepen (in verschillende tinten) mee naar hun eigen vlaggen, alleen Costa Rica voegde een rode streep toe. Verder is ook de vlag van Uruguay op die van Argentinië gebaseerd, niet alleen het blauw-wit, maar ook de sol de mayo. Ook Paraguay heeft het blauw-wit overgenomen, maar heeft net als Costa Rica een rode baan toegevoegd.

De vlaggen van Guatemala, Honduras en El Salvador
De vlaggen van Nicaragua, Costa Rica, Uruguay en Paraguay

Zoomen we verder even in op de vlag van Costa Rica: de rode baan werd in 1848 toegevoegd, na de Franse Revolutie van dat jaar. Mét de rode baan erbij had de Costa Ricaanse vlag nu de revolutionaire kleuren van de Franse tricolore, terwijl ook de blauwe en witte kleuren van de oude vlag bleven bestaan.

Het ontwerp van de vlag was van Pacifica Fernández, de vrouw van president José María Castro Madriz.

Patricia Fernández (1828-1885) (© museocostarica.go.cr)

Het staatswapen stond in 1848 nog middenin de vlag, in 1906 volgde er een aanpassing: het werd verder naar de broekingszijde verplaatst, iets verkleind en in een witte ovaal geplaatst, verder werden er een aantal militaristische symbolen verwijderd plus een hoorn des overvloeds.

Wapen van Costa Rica

Het wapen van Costa Rica is gevat in een golvende sierrand en laat het land in een soort van minivorm zien, ingeklemd tussen de Caribische Zee en de Stille Oceaan, ieder van een zeilschip voorzien.  Verder zijn er drie vukanen afgebeeld met rookpluimpjes erboven (sinds 1998) en zeven sterren. De sterren staan voor het aantal provincies (tot 1964 waren dat vijf sterren voor vijf provincies).
Verder zien we links een rijzende zon en boven het tafereel een witte banderol met daarop de naam van het land: Republica de Costa Rica. 
Boven de wapenrand zien we dan nog een lichtblauwe, naar achteren gestrikte blauwe banderol, waarop de tekst: America Central.

De kleuren in de vlag worden als volgt uitgelegd: blauw staat voor de hemel, kansen, idealisme en vasthoudendheid; wit staat voor vrede, wijsheid en geluk; rood staat voor het verspilde bloed van de martelaren in oorlogstijd en voor de warmte en vrijgevigheid van het Costa Ricaanse volk.

 

Nicaragua – Batalla de San Jacinto (1856) (Slag bij San Jacinto)

San Jacinto-dag is een nationale feestdag in Nicaragua en omdat morgen de Onafhankelijkheidsdag gevierd wordt, is het twee dagen achter elkaar feest voor de Nicaraguanen.

De dag van vandaag herdenkt een gebeurtenis in 1856, waarvan de oorsprong in 1855 ligt.
Op 8 mei 1855 scheepte de Amerikaanse vrijbuiter William Walker zich in San Francisco in met 58 van zijn volgelingen. Ze zetten koers naar de kust van Nicaragua om hulp te bieden aan Francisco Castellón Sanabria, een kandidaat van de Liberale Partij die het jaar daarvoor een zwaar bevochten overwinning in de verkiezingen verloor.
Uiteindelijk draaide Walker’s ‘hulp’ erop uit dat hij zelf de macht greep en zichzelf tot president van Nicaragua uitriep op 12 juli 1856.

San Jacinto - Granada
De troepen van William Walker dringen de stad Granada binnen, gravure uit de John P. Heiss papers (© Tennessee Historical Society)

Terwijl de strijd om de macht buiten de hoofdstad doorging, voerde Walker als president het Engels in als officiële taal en onder zijn leiding werd de slavenhandel opnieuw ingevoerd, wat leidde tot een bloeiende industrie. Hij voelde zich gesteund door president Franklin Pierce van de Verenigde Staten, die zijn bewind officieel erkende. Toen echter Walker’s voornemen tot verovering van de andere Midden-Amerikaanse landen bekend werd, verenigden deze landen zich in de strijd om Walker te verjagen.

nicaragua 01
Links: William Walker (1824-1860), foto door Matthew Brady (1822-1896) / Rechts: De illegale Nicaraguaanse vlag van het regime onder William Walker (1855-1856)

Hoewel het nog tot 1 mei 1857 zou duren voor hij zich overgaf, kwam de omslag op 14 september 1856, toen er bij San Jacinto slag werd geleverd, waarbij de troepen van Walker in een vier uur durend gevecht het onderspit dolven. 27 van Walker’s mannen werden hier gedood, waaronder aanvoerder Byron Cole en er werden veel wapens buitgemaakt. De strijd ging daarna nog door en leidde uiteindelijk tot Walker’s overgave, waarna hij het land werd uitgezet, terug naar de Verenigde Staten.

Hoewel hij er toen dus nog genadig vanaf kwam, was dat drie jaar later anders. Onverbeterlijk als hij was, ondernam hij in 1860, vanuit Honduras opnieuw een poging Midden-Amerika te veroveren. Hij werd echter door het Britse leger gearresteerd en overgedragen aan de Hondurese autoriteiten. Hij werd ter dood veroordeeld en terechtgesteld in Trujillo op 12 september 1860.

William Walker executie
Executie van William Walker op 12 september 1860, illustratie uit “Our first century” uitgave 1878, door Richard Miller Devens (1824-1901) (© historynet.com)

De vlag

Vlag Nicaragua
Vlag van Nicaragua (1971-heden)

De vlag van Nicaragua is een horizontale driekleur in kobaltblauw-wit-kobaltblauw, met in het midden van de witte baan het staatswapen.

Net als vier andere Midden-Amerikaanse landen is de vlag van Nicaragua gebaseerd op die van de ‘superstaat’ die tussen 1823 en 1841 bestond, de República Federal de Centroamérica (Federale Republiek van Centraal Amerika), ook wel Provincias Unidas del Centro de América (Verenigde Provincies van Centraal Amerika) geheten. De vlag van deze staat was op zijn beurt weer gebaseerd op die van Argentinië.

honduras 01
De vlaggen van Argentinië en de Federale Republiek van Centraal Amerika, ook wel de Verenigde Provincies van Centraal Amerika

De vlag van Nicaragua vertoonde in de 19e eeuw nogal wat versies van een blauw-wit-blauwe vlag in verschillende tinten, soms mét, soms zónder (het ook aan verandering onderhevig zijnde) staatswapen.
Een opvallende eend in de bijt is een totaal afwijkende vlag tussen de jaren 1854 en 1858. Die vlag was een horizontale driekleur van geel-wit-beige. Deze vlag kwam ook weer in verschillende versies voor: mét en zónder staatswapen en tevens met de tekst REPUBLICA DE NICARAGUA in gele kapitalen op de witte baan.Vanaf 5 september 1908 heeft Nicaragua de vlag zoals we hem nu nog kennen, zij het dat op 27 augustus 1971 het staatswapen op details werd veranderd, waardoor de vlag dus ‘mee’-wijzigde.
Hieronder een paar voorbeelden:

nicaragua 01 vlaggen naast elkaar
Vlaggen van Nicaragua, v.l.n.r.: 1854-1858, 1858-1873, 1908-1971

De blauwe banen van de Nicaraguaanse vlag staan voor de twee oceanen waar Nicaragua aan grenst: de Atlantische en de Grote Oceaan, tevens symboliseren ze recht en geloof. De witte baan staat voor het land tussen de oceanen, maar tevens voor reinheid en redelijkheid.

Het wapen

nicaragua 02 wapens
Bijna gelijke wapens: die van de República Federal de Centroamérica (Provincias Unidas del Centro de América) en Nicaragua

Hoezeer het wapen van Nicaragua (rechts) lijkt op dat van de ‘superstaat’ de República Federal de Centroamérica (Federale Republiek van Centraal Amerika), ook wel Provincias Unidas del Centro de América (Verenigde Provincies van Centraal Amerika) geheten, is goed te zien als we ze naast elkaar zetten.

De driehoek symboliseert gelijkheid, de vijf vulkanen de vijf staten die samen de 19e eeuwse republiek vormden (naast Nicaragua: Guatemala, Honduras, Costa Rica en El Salvador), gelegen tussen de Caribische Zee en de Grote Oceaan.
Boven de vulkanen zien we een rode frygische muts (symbool voor de vrijheid) zijn stralen over de landen uitstrooien. De regenboog verzinnebeeldt de vrede.

In een cirkel om het wapen heen twee teksten in gouden kapitalen. Bovenin: REPUBLICA DE NICARAGUA. Onderin: AMERICA CENTRAL.

Het huidige wapen werd op 5 september 1908 ingevoerd en enigszins veranderd op 27 augustus 1971.

Catalonië – Diada Nacional de Catalunya (Nationale Feestdag van Catalonië)

De nationale feestdag van Catalonië is een interessante, voor zover het de datum betreft. Vaak grijpen dit soort dagen terug op overwinningen. Maar de Catalaanse nationale feestdag (kortweg meestal La Diada genoemd), herinnert aan het verlies van de zelfstandigheid als gevolg van de Spaanse Successieoorlog.

Kasteel van Cardona
Castell de Cardona (Kasteel van Cardona) (© cardona1714.cat)

De datum van 11 september 1714 is die van de val van het laatste bolwerk van Catalaans verzet tegen Spaanse overheersing: het Kasteel van Cardona, ten noorden van Barcelona. Deze stad had zich iets daarvoor al over gegeven.

De Spaanse verovering betrof tevens het Koninkrijk Aragón, dat samen met het Graafschap Barcelona de zogenaamde Kroon van Aragón vormde, onder één dynastie.

catalonie portretten
Links: De laatste koning vóór inlijving door Spanje: Carles III de Catalunya, alias keizer Karel VI (1685-1740), door een onbekende schilder / Rechts: Koning Philips V van Spanje (1683-1746), geschilderd in 1723 door Hyacinthe Rigaud (1659-1743)

Met de verovering van deze gebieden kwam het gezag in handen van de Spaanse koning Filips V van Borbón en verloor Catalonië zijn verregaande zelfstandigheid.

De 11e september was voor de Catalanen dan ook in eerste instantie geen feestdag, maar een rouwdag, waarop de doden werden geëerd. Naarmate de tijd verstreek en de ooggetuigen van de nederlaag overleden, begon er echter een kentering te komen. Vooral tijdens de 19e eeuw, een tijdperk waarin een romantisch nationalisme in Europa opbloeide, kantelde de symboliek van de 11e september steeds meer richting viering.

Er was een nieuw optimisme, deels door de Industriële Revolutie, maar ook door de hernieuwde belangstelling voor de eigen Catalaanse cultuur en taal. Het werd uiteindelijk zelfs een beweging met de naam Renaixença catalana (Catalaanse renaissance). Catalaanse helden werden geëerd met standbeelden.

catalonie boek badge
Links: La Renaixença catalana, een boek uit 1967 door Rafael Tasis i Marca (1906-1966) (© todocoleccion.net) / Rechts: Antiek speldje met het logo van de Renaixença catalana (© en.todocoleccion.net)

Uiteindelijk verwerd de 11e september zo van een rouwdag tot een feestdag. De dag beleefde z’n ups en downs tijdens de verschillende regimes in de 20e eeuw, speciaal in de Franco-tijd. Gedurende deze periode (1939-1975) werden alle Catalaanse uitingen zoveel mogelijk onderdrukt, zoals ook het Catalaans.

Met de dood van dictator Franco in 1975 en het aantreden van koning Juan Carlos, braken er betere tijden aan. Sinds 1977 had Catalonië een autonome status en een eigen parlement, de Generalitat de Catalunya. Op 12 juni 1980 werd de 11e september tot nationale feestdag verklaard.

catalonie 05 embleem
Het embleem van de Generalitat de Catalunya / Het Catalaanse parlementsgebouw, de Generalitat de Catalunya met de Spaanse en Catalaanse vlaggen in top (© fotonostra.com)

Het is een dag van vieringen, maar ook van betogingen. Zeker de laatste jaren zijn deze manifestaties steeds politieker geworden en de roep om zelfstandigheid van Catalonië groter.

Vlaggen Barcelona
La Diada Nacional de Catalunya: Senyera’s en Esteladas (© meet.barcelona.cat)

De vlag

Vlag Catalonië
Senyera, de vlag van Catalonië (± 1137-heden)

De Catalaanse vlag bestaat uit afwisselende horizontale strepen, vijf gele en vier rode. Het is één van de oudste Europese vlaggen. Waarschijnlijk was hij al in de vroege Middeleeuwen in gebruik, maar in ieder geval vanaf 1137, wanneer het Koninkrijk Aragón één dynastie gaat vormen met het Graafschap Barcelona. Gezamenlijk als Kroon van Aragón (zie de inleiding) bereiken ze het toppunt van hun macht: naast Aragón en Catalonië omvatte dit rijk ook de Balearen, Corsica, Sardinië, zuidelijk Italië en het oostelijke deel van de het Griekse vasteland.

Krron van Aragon kaart
De Kroon van Aragón (kleuren in blauw en lichtblauw) op zijn machtigst

Sinds begin 18e eeuw, na de Spaanse Succesieoorlog, kwamen Aragón en Catalonië onder centraal Spaans gezag vanuit Madrid te staan (zie de inleiding). De overige gebieden werden ‘verdeeld’ onder enkele andere van de strijdende partijen. Het noordelijke deel van Catalonië kwam uiteindelijk onder Frans bestuur.

catalonie 02 vlaggengalerij
V.l.n.r.: de vlaggen van Aragón, de Balearen en Mallorca

Dit verklaart tevens waarom de Catalaanse vlag met de nodige toevoegingen en/of variaties in allerlei gebieden nog steeds gebruikt wordt. In Spaans en Frans Catalonië de basisvorm.

catalonie 03 vlaggengalerij
V.l.n.r.: de vlaggen van Ibiza, Formentera en Menorca

Ook Aragón gebruikt hem nog met toevoeging van het wapen en dat geldt ook voor de regiovlag van de Balearen en tevens voor de eilanden Mallorca, Ibiza, Formentera en Menorca onderling en de steden Barcelona en Valencia.

catalonie 04 vlaggengalerij
V.l.n.r.: de vlaggen van Barcelona, Valencia en de Franse regio Provence-Alpes-Côte d’Azur

Zelfs de Franse regio Provence-Alpes-Côte d’Azur gebruikt hem nog, maar dan in verticale vorm.

De vlag heeft ook z’n eigen naam: Senyera, wat zoveel beduidt als standaard of banier. Een ieder die Catalonië bezoekt kan niet om een veelgebruikte variatie van de Catalaanse vlag heen, nl. de onafhankelijkheidsvlag, de zogenaamde Bandera Estelada of kortweg Estelada genoemd.

Estelada
La Bandera Estelada of Estelada

Deze vlag heeft over de Senyera heen een blauwe driehoek aan de broekingszijde. In de driehoek is een vijfpuntige witte ster geplaatst.

catalonie 01 vlaggen ster
De vlaggen van Puerto Rico (links) en Cuba (rechts)

Deze vlag stamt uit het begin van de 20e eeuw, de driehoek met ster is waarschijnlijk afgeleid van de vlaggen van Cuba en Puerto Rico.

Belize – Battle of St. George’s Caye (1798) (Slag bij St. George’s Caye)

De Battle of St. George’s Caye in 1798 was beslissend in de strijd om een deel van wat tegenwoordig Belize is, maar toentertijd bekend stond als Brits Honduras. Hoewel dit specifieke stuk van Midden-Amerika nooit Spaans is geweest, maakte Spanje met enige regelmaat duidelijk dat het de Britse aanwezigheid in het verder door Spanje gecontroleerde gebied niet tolereerde.

belize 01 kaart
Links: Kaart van Belize met het eiland St. George’s Caye iets boven het midden(© destination360.com) / Rechts: Kaart van St. George’s Caye (© ambergriscaye.com)

De Britten waren in 1638 al ter plaatse voor de kap van campêche- en later mahoniehout, ook op het voor de kust gelegen eiland St. George’s Caye.
Hoewel Spanje de Engelse rechten in dit gebied erkende bij de Vrede van Parijs in 1763 (die een einde maakte aan de Zevenjarige Oorlog, waar o.a. Groot-Britannië en Spanje tegenover elkaar stonden), bleef het ‘rommelen’. Telkens waren er weer pogingen om de Britse nederzettingen te intimideren en aan te vallen. Uiteindelijk culmineerde dit in 1798, toen tussen 3 en 10 september strijd werd gevoerd om dit gebied.

De Britten hadden versterkingen gestuurd vanaf hun kolonie Jamaica, middels de schepen Merlin, Teazer en Tickler. Maar ook de bewoners/houthakkers zelf, de Baymen, lieten zich niet onbetuigd.

Onder commando van John Moss, kapitein van de Merlin en Thomas Barrow, die de Baymen aanvoerde, werd de Spaanse vloot -met Don Arturo O’Neill Tirone als commandant- in een twee uur durend gevecht verslagen. Bijzonder aan deze kort durende slag is, dat voor zover bekend, er geen slachtoffers bij vielen.

belize 02 munt
Links: Artist’s impression van de Battle of St. George’s Caye, met de Merlin op de voorgrond (© ambergristoday.com) / Rechts: Herdenkingsmunt van $2 uit 1998, waarop de Merlin is afgebeeld, alsmede een bewapende sloep (© centralbank.org.bz)

Vanaf de 100e herdenking in 1898 wordt de Battle of St. George’s Caye als een officiële feestdag gevierd. Eerst zelfs op twee dagen: 9 en 10 september. Tegenwoordig is dat alleen 10 september.

 

De vlag

Vanaf 1870 tot aan de onafhankelijkheid in 1981 gebruikte Brits Honduras (Belize vanaf 1973) een Britse blue ensign, met de Union Flag of Union Jack in het kanton en het symbool voor de kolonie (de zogenaamde badge) op het uitwaaiende gedeelte.

Vlag Brits Honduras tot 1981
Vlag van Brits Honduras/Belize 1870-1981

 

De badge is een in drieën gedeeld schild, waarop linksboven opnieuw de Union Flag of Union Jack, rechtsboven vier werktuigen (twee bijlen en twee zagen) en onderin een driemaster met volle zeilen en de red ensign (de Britse handelsvlag) voerend. Dit geheel vormde de ‘kleine’ versie van het staatswapen. Het ‘grote’ wapen is uitgebreider met o.a. twee schildhouders en een wapenspreuk.

Badge Brits Honduras
Badge van Brits Honduras

De huidige vlag is bijna identiek aan de vlag die vanaf 1950 gevoerd werd door de People’s United Party (PUP), die streefde naar onafhankelijkheid van de toenmalige kolonie. Die vlag was blauw met daarop het ‘grote’ staatswapen.
Sinds 1967 is het wapen enigszins aangepast, dus laten we daar eerst eens naar kijken:

 

Vlag PUP
De onofficiële vlag van Brits Honduras/Belize van de PUP (1950), voorloper van de huidige vlag

De eerste versie van het ‘grote’ rijkswapen werd ingesteld op 28 januari 1907. De verschillen vanaf 1967 in het ‘kleine’ wapenschild: de Union Flag of Union Jack is verdwenen. Er zijn nog steeds vier werktuigen te zien, maar nu verdeeld over de twee bovenste schildvakken. In plaats van twee bijlen en twee zagen zien we nu een voorhamer en een roeispaan (linksboven) en een zaag en een bijl (rechtsboven). Het schip onderin is gehandhaafd.

Belize groot wapen
Het rijkswapen van Brits Honduras/Belize, 1967-heden

De twee schildhouders zijn heel ongebruikelijk: het zijn twee personen met ontbloot bovenlijf, die tot 1967 een bruine huidskleur hadden en nu blank (soms ook geel) en bruin gekleurd zijn. De linker man heeft een bijl over zijn schouder, de rechter een roeispaan. Samen met het schild zijn ze op een ondergrond van gras geplaatst.

Boven het schild torent een mahonieboom en de onderkant wordt gevormd door een witte banderol met daarop de tekst Sub umbra floreo (Ik bloei in de schaduw). Het wapen wordt omkranst door een cirkel van 25 bladeren.

Veel van de symboliek heeft te maken met de houtindustrie en dan speciaal die in mahoniehout.

Bij de onafhankelijkheid in 1981 werden twee smalle horizontale banen toegevoegd, één boven, één onder, voor de oppositiepartij, de United Democratic Party (UDP).

Vlag Belize vanaf 1981
Vlag van Belize, 1981-heden

 

Californië – Statehood (1850) (Toetreding tot de V.S.)

Op 9 september 1850 werd Californië de 31e staat van de Verenigde Staten van Amerika. Tot 1846 was Californië een deel van Mexico (wat op zijn beurt oorspronkelijk onder Spaans gezag stond).

California map
Situatie in het gebied halverwege de 19e eeuw, met in geel het gebied wat Mexico in 1848 verloor (© umich.edu)

De Mexicaanse regering dreigde in 1846 de alsmaar toenemende aantallen Amerikaanse kolonisten Californië uit te zetten. Een groep van hen kwam hier tegen in opstand en riep op 14 juni de republiek Californië uit. Lang duurde deze situatie niet, de ‘republiek’ had geen enkele autoriteit en werd door geen enkel land erkend. Maar het was wel een signaal, drie weken later arriveerden Amerikaanse troepen in het gebied, die Californië op de Mexicanen veroverden.

Californië oude kaart
Californië ten tijde van de toetreding tot de Verenigde Staten in 1850 (© sic.ca.gov)

De kortstondige ‘California Republic’ kwam daarmee op 9 juli aan zijn eind. De facto was Californië dus al Amerikaans vanaf 1846, maar de officiële toetreding was in 1850.

De vlag

Vlag Californië
Vlag van Californië (1911-heden)

De Californische vlag stamt in feite uit de hierboven beschreven periode in 1846, toen Californië korstondig een republiek was.

De wellicht eerste vlag van de nieuwbakken republiek was een ontwerp van Peter Storm (een Noorse immigrant), die tussen de 14e en 17e juni 1846 te zien zou zijn geweest in Fort Sonoma. De vlag is bekend van een foto, waarschijnlijk gemaakt rond 1870, van Peter Storm, die met de vlag poseert, 24 jaar later dus.

californie portret
Peter Storm rond 1870, met de eerste (?) vlag van Californië, op de rechterfoto dezelfde vlag in close-up en gekanteld (© sfmuseum.org)

Het laat een horizontale tweekleur zien met een grizzlybeer  staand op zijn achterpoten en (vagelijk zichtbaar) een ster in de broekingshoek. Maar enig bewijs dat deze vlag werkelijk de eerste Californische vlag was, is nooit geleverd. Een andere theorie over deze vlag is dat hij pas in 1848 zou zijn gemaakt. De vlag werd bij zijn dood in 1877 met hem begraven in Calistoga, Californië.

Een andere (wellicht eerste) Californische vlag was haastig gefabriceerd door William Todd, die op een katoenen doek met rode en bruine verf een grizzlybeer, een ster en de tekst California Republic aanbracht. De vlag werd vervolgens boven het zojuist door de revolutionairen veroverde Fort Sonoma gehesen.

Bear Flag spel
De gebeurtenis als bordspel!

De actie staat in de geschiedenis nu bekend als de Bear Flag Revolt. Daarmee hebben we gelijk de bijnaam van de vlag te pakken: Bear flag.

De originele vlag is helaas op 18 april 1906 in San Francisco verloren gegaan, bij de grote aardbeving, maar is nog wel bekend van een foto uit 1890.

californie vlaggen naast elkaar
Links: de enige foto (uit 1890) van de andere eerste Californische vlag / Rechts: een digitaal vervaardigde voorstelling van deze vlag met de waarschijnlijke kleuren (© sfmuseum.org)

De moderne vlag heeft nog hetzelfde basisontwerp, maar de (bruine) grizzlybeer ziet er nu wat natuurlijker uit en staat prominent midden op de vlag en loopt op een stukje gras naar de mastzijde.

Vlag Texas
Vlag van Texas

De rode ster in de linkerbovenhoek verwijst naar Texas, de Lone Star State, die in de jaren daarvoor, zich net als Californië bevrijd had van de Mexicaanse overheersing en ook kortstondig een republiek was. Hoewel inmiddels natuurlijk niet meer de lading dekkend, is de naam California Republic vanwege de vlaggeschiedenis behouden en staat nu prominent onder de beer.

De onderkant van de vlag heeft een horizontale rode balk in dezelfde kleur als de ster. De vlag is officieel in gebruik sinds 3 februari 1911.

Andorra – Festa Nacional (Nationale Feestdag)

Andorra is gelegen in de Pyreneeën en heeft een oppervlakte van 468 vierkante km en ruim 76.000 inwoners.

Pyreneeën map
De Pyreneeeën, met net rechts van het midden Andorra

De hoofdstad Andorra la Vella is de hoogstgelegen hoofdstad van Europa op 1.023 meter. Het land is het enige op de wereld waar Catalaans de voertaal is, hoewel er ook Spaans en Frans wordt gesproken.

Andorra map
Kaart van Andorra (© infoplease.com)

Op 8 september 1275 werd het Verdrag van de co-vorsten gesloten, waarbij de soevereiniteit van Andorra in handen kwam van twee co-prinsen, de koning van Frankrijk en de bisschop van La Seu d’Urgell (een Spaans plaatsje net ten zuiden van Andorra).

andorra 01 portretten
De co-prinsen van Andorra: Emmanuel Macron (1977), president van Frankrijk en Joan Enric Vives i Sicília (1949), bisschop van La Jeu d’Urgell)

Die situatie bestaat heden ten dage nog, Andorra is in naam nog steeds een co-vorstendom, met als staatshoofden president Macron van Frankrijk (bij gebrek aan Franse koningen; president sinds 2017) en de huidige bisschop van La Seu d’Urgell (sinds 2003), Joan Enric Vives i Sicília.

andorra 01 parlement
Links: Minister-president Xavier Espot Zamora (© Govern d’Andorra) / Rechts: De huidige regering van Andorra met op de voorste rij in het midden, minister-president Xavier Espot Zamora en co-prins Joan Encric Vives i Sicília, bisschop van Seu d’Urgell. (© Govern d’Andorra)

Als staatshoofden is hun macht in Andorra grotendeels symbolisch. De dagelijkse leiding van het land is in handen van de minister-president, sinds 16 mei 2019 is dat Xavier Espot Zamora van de Demòcrates per Andorra.

andorra 02 centrum
Links: Riu Valira, de grootste rivier van Andorra in hoofdstad Andorra la Vella (© vlagboog.nl) / Rechts: Het regeringsgebouw in de hoofdstad, de Govern d’Andorra (© vlagboog.nl)

De vlag

Andorra vlag
Vlag van Andorra (1866/67-heden)

De vlag bestaat uit 3 verticale banen: blauw, geel en rood, met het staatswapen in het midden van de gele baan. Het blauw werd er in 1866/67 aan toegevoegd en toont de verbintenis met Frankrijk wat duidelijker dan vóór die tijd.

Vlag Andorra 1806
Vlag van Andorra van 1806

Vanaf 1806 had de Andorrese vlag twee banen in geel en rood, afkomstig van de graven van Foix (Frankrijk) én van de bisschop van La Seu d’Urgell (Catalonië/Spanje).

Het wapen is in vieren gedeeld: 1e kwartier: mijter en staf van de bisschop van La Seu d’Urgell, 2e kwartier: drie rode balken op een gouden achtergrond staan voor de graven van Foix, 3e kwartier: vier rode balken op een gouden achtergrond, afkomstig uit het wapen van Catalonië, 4e kwartier: twee koeien, uit het wapen van de graven van Béarn.

Andorra wapen
Wapen van Andorra

De wapenspreuk op de barokke sierrand van het schild luidt: Virtus unit fortior en beduidt zoveel als ‘Eendracht maakt macht’.