Europadag herdenkt het Schumanplan van 9 mei 1950, vandaag 70 jaar geleden. Op die dag bracht Robert Schuman, de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken van Frankrijk een plan naar buiten dat zou leiden tot de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS). Deze voorloper van de EU ging van start op 25 juli 1952 met de zes oer-leden van de huidige EU: Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk, de Bondsrepubliek Duitsland (West-Duitsland) en Italië.

Een tweede organisatie werd door dezelfde landen in het leven geroepen op 25 maart 1957: de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (EGA of Euratom). Het doel: het bevorderen van vreedzame toepassingen van atoomenergie.

Op 1 januari 1958 werd een derde laag opgericht: de EEG, de Europese Economische Gemeenschap, opnieuw  door dezelfde zes landen. Er werd met de oprichting een gemeenschappelijke markt  gecreëerd. De EEG zou uiteindelijk tot twaalf landen groeien.

De drie organisaties kwamen in 1967 samen onder één Raad, één Commissie en één budget. In 1993 werd middels het Verdrag van Maastricht de naam gewijzigd in Europese Gemeenschap (EG), na 2009 Europese Unie (EU). De organisatie heeft inmiddels 28 lidstaten.
Nu de veelbesproken brexit een feit is (hoewel het echte onderhandelen nu nog moet beginnen!) komt het aantal leden op 27.

De gebruikelijke Open Dag bij de Europese instellingen in Brussel komt dit jaar te vervallen wegens de corona-crisis. Er is nu een digitale Open Dag: een serie online-evenementen en -tentoonstellingen rondom de thema’s solidariteit en EU-actie om de corona-pandemie en de economische gevolgen het6 hoofd te bieden.

Zo zal ’s ochtends onder de titel De moed om te handelen: de les van Schuman 70 jaar later een ontmoeting plaatshebben tussen EU-voorzitter David Maria Sassoli en organisaties die zich inzetten voor solidariteit in Europa, waarbij de voorzitter tevens het woord zal geven aan een aantal organisaties die in de frontlinie werken om de corona-crisis te bestrijden. De evenementen zullen simultaan in acht talen worden vertaald.
Om dit te volgen: log in bij www.europarl.europa.eu, klik op ‘nieuws’ en volg de links.

De vlag(gen)

Een directe voorloper van de EU-vlag is die van de Europese Beweging, opgericht op 17 juli 1947. In zekere zin is deze beweging dus óók een voorloper van de EU, maar toch ook weer niet helemaal.

De Europese Beweging was eigenlijk radicaler in zijn streven dan de EU (en zijn directe voorgangers) en was -en is!- kort door de bocht gezegd, voor een verregaande integratie. De beweging bestaat nog steeds en heet nu de European Movement International.

De vlag bestaat uit een grote groene letter E (voor Europa) op een wit veld.
Dit ontwerp (waarschijnlijk door Churchill’s schoonzoon Ducan Sandys) was voor het eerst te zien als logo bij het Congres voor Europa in de Ridderzaal in Den Haag in mei 1948. Later dat jaar bij een vervolgvergadering in Straatsburg was de E weer present, maar nu in groen (voor hoop).
Als vlag wapperde hij voor het eerst 1949 in Londen bij de European Economic Congress. Sommigen zagen niets in het idee van de beweging en noemden de vlag ‘Churchill’s onderbroek’. Churchill was namelijk een groot voorstander.

De E-vlag werd uiteindelijk niet als symbool gekozen door de EEG/EG/EU (zie hieronder).
De vlag bleef echter wel bestaan, zij het enigszins ‘slapend’.

Hij werd niet vaak gezien, maar af en toe dook hij toch weer op, zoals in juni 1985, toen in Milaan meer dan 100.000 mensen demonstreerden om hun steun te betuigen voor het Spinelli-verdrag (een poging om tot een Europese Federatie te komen; het verdrag haalde het niet).

De Europese Unie-vlag is officieel in gebruik sinds 1985, maar het ontwerp, een blauw vlak met twaalf gouden sterren in een cirkel, stamt al uit 1955. Het basis-idee kwam van de Fransman Arsène Heitz (1908-1989) en de Belg Paul Lévy (1910-2002) werkte het verder uit.

De twaalf sterren zijn puur symbolisch en staan dus niet voor het aantal lidstaten van destijds. Het is een getal wat in sommige culturen staat voor eenheid en perfectie. Verder komt het voor in het aantal uren op de klok, het aantal maanden in een jaar, het aantal tekens in de astrologische dierenriem. De sterren staan in een cirkel omdat die specifiek voor eenheid en gelijkheid staat.