Cocoseilanden – Transfer of Power to Australia / Machtsoverdracht naar Australië (1955)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 2:

Deze dag markeert de overgang van de Cocoseilanden van Singapore naar Australië in 1955, vandaag dus 68 jaar geleden.

Ligging van de Cocoseilanden ten opzichte van Australië (publiek domein)

Hoewel we de eilanden in het Nederlands als de Cocoseilanden kennen, wordt de archipel in het Engels officieel met twee namen aangeduid, waarvan één tussen haakjes, als ‘The Territory of the Cocos (Keeling) Islands’.

Ligging van de Cocoseilanden ten opzichte van Indonesië (publiek domein)

Dit kleine Australische territorium ligt ten zuiden van het Indonesische eiland Sumatra, telt 27 eilanden en heeft een totale oppervlakte van 14,2 km², met een bevolking van slechts 544 inwoners (laatste telling uit 2017).

Kaart van de Cocoseilanden (CIA Indian Ocean Atlas, 1976 / publiek domein)

De zes grootste eilanden zijn West Island (Pulu Panjang), Home Island (Pulu Selma), South Island (Pulu Siput), Direction Island (Pulu Tikus), Horsburgh Island (Pulu Luar) en het een stuk noordelijker gelegen North Keeling Island (Pulu Keeling Utara). Slechts de twee eerstgenoemde eilanden zijn bewoond.

Van die twee is West Island het grootste eiland. Hier is het vliegveld gelegen, tevens dient het eiland als hoofdstad. De bevolking van ruim 100 bewoners is grotendeels van Europese afkomst.

Het zuidelijk deel van West Island (Pulu Panjang) met het vliegveld en direct daarnaast de hoofdstad (eveneens West Island geheten), met zijn ruim 100 inwoners een van de kleinste hoofdsteden ter wereld (foto: NASA Earth Observatory, Jesse Allen & Robert Simmon / publiek domein)

Verreweg de meeste mensen (ruim 400, voornamelijk Aziaten) wonen echter aan de overkant van de lagune, in Bantam op Home Island.

Bantam op Home Island, de grootste plaats van de archipel op een postzegel uit 1984 (Australia Post)

Cocos/Keeling

De eilanden werden in 1609 ontdekt door de Britse kapitein William Keeling, die voor de East India Company voer.
Op de terugweg van zijn derde reis naar Zuidoost-Azië (1607-1609) stuitte hij met zijn schip de Red Dragon op de toen nog onbekende en onbewoonde eilanden, dicht begroeid met kokospalmen.

Kaart van de Cocoseilanden (met het noorden rechts) uit circa 1724, getiteld: Platte paskaart van de Cocus-Eylanden, diens Zuydelijks liggende op de Z.Br. van 12 gr. 15 min., en ’t Noordl. op de Z.Br. van 11 gr. 38 à 40 min., Lengte 118 gr., door Silo Godlob (Collectie Nationaal Archief)

Hoewel de eilanden vervolgens naar kapitein Keeling vernoemd werden, beklijfde de naam Cocos Islands in gelijke mate. Zodanig zelfs, dat de eilanden in het Engels nog steeds met twee namen door het leven gaan.

Links: Kapitein William Keeling (1577-1619) op een postzegel van 30 cent uit 1984 (Australia Post) / Rechts: Oceania House, de residentie van de familie Clunies-Ross op West Island, tegenwoordig een bed & breakfast (publiek domein)

Pas vanaf het begin van de 19e eeuw kwam er leven in de brouwerij met de vestiging van de Schotse zakenman John Clunies-Ross, die er een kopra-plantage stichtte. Zijn werkers haalde hij hij zowel uit Nederlands-Indië als Malaya (tegenwoordig Indonesië en Maleisië).
De huidige bevolking stamt van deze arbeiders af.

Vier postzegels uit 2020 waarop vier soorten van betaalmiddelen uitgegeven door de familie Clunies-Ross: papier (linksboven), ivoor (rechtsboven), plastic (linksonder) en metaal (rechtsonder), die laatste munten (uit 1977) waren de laatste uitgaven uit het Clunies-Ross-tijdperk – ontwerp postzegels: Stacey Rass (Australia Post)

In 1857 werden de eilanden voor de Engelse Kroon geclaimd en ingelijfd bij het Britse Imperium. Na eerst vanuit Ceylon nu Sri Lanka) bestuurd te zijn, werd dat later overgedragen aan Singapore (in eerste instantie toen nog onder de naam Straits Settlements).

Ongedateerde foto van een kopraplantage op de Cocoseilanden (publiek domein)

In de praktijk werden de eilanden echter bestuurd door de familie Clunies-Ross. In 1866 verzekerde Koningin Victoria de familie dat ze het recht hadden de eilanden ‘voor altijd’ te behouden.

Australië

De laatste ‘verhuizing’ was die van 23 november 1955, toen het (officiële) bestuur overging van de Kolonie Singapore naar het Gemenebest Australië. In de dagelijkse praktijk was vrijwel de hele archipel echter nog steeds privé-bezit van de familie Clunies-Ross, die de eilanden op een feodale manier bestuurden.

Kaart van de Cocoseilanden uit 1958 gezien vanuit het westen (publiek domein)

Australië kreeg hier in de jaren ’70 van de vorige eeuw zo genoeg van, dat ze de Clunies-Ross-clan dwongen de eilanden van de hand te doen. In 1978 betaalde de Australische regering 6.250.000 Australische dollars voor de acquisitie. Hoofd van het familiebedrijf (net als zijn voorvader John Clunies-Ross geheten) verhuisde daarna naar Perth, West-Australië, maar een aantal familieleden verkoos op de eilanden te blijven, nu als gewone burgers.

Referendum

Op 6 april 1984 werd er een zelfbeschikkings-referendum op de Cocoseilanden gehouden, waarbij men uit drie mogelijkheden kon kiezen: volledige onafhankelijkheid, vrije associatie of onderdeel van Australië worden. Alle 261 Cocoseilanders met stemrecht, waaronder de overgebleven leden van de Clunies-Ross-familie, brachten hun stem uit.
De uitslag was 229 stemmen voor volledige integratie met Australië, 21 voor vrije associatie en 9 voor onafhankelijkheid. Twee stembiljetten werden ongeldig verklaard.
Sindsdien zijn de Cocoseilanden administratief gezien onderdeel van de Australische deelstaat West-Australië.

Het onbewoonde North Keeling Island (Pulu Keeling Utara) (fotograaf onbekend)

De archipel heeft als ‘hoofd’ een Australische bewindvoerder, die overigens niet op de eilanden aanwezig is. Dezelfde bewindvoerder heeft ook Christmas Island onder zich. Beide gebieden samen vormen de Australian Indian Ocean Territories.
Bewindvoerder was tot voor kort de op 5 oktober 2017 aangestelde Natasha Griggs. Haar termijn liep af op 4 oktober 2022 ruim een jaar geleden, maar er is tot op heden nog geen nieuwe bewindvoerder benoemd, het sollicitatieproces loopt nog, wel is er een interim-bewindvoerder benoemd: Sarah Vandenbroek.

Natasha Griggs (rechts) de vorige bewindvoerder van de de Australian Indian Ocean Territories, met haar interim-opvolgster Sarah Vandenbroek (foto: Natasha Griggs’ Facebook-pagina)
Aindil Minkom, voorzitter van de Shire of Cocos (Keeling) Islands (publiek domein)

Daarnaast is er ter plekke ook een soort gemeenteraad for lokale kwesties onder de naam Shire of Cocos (Keeling) Islands. Voorzitter van de Shire is sinds vorig jaar Aindil Minkom, de termijn is vier jaar.

Het lokale bestuur (The Shire) bevindt zich op Home Island (fotograaf onbekend)

De vlag

Vlag van de Cocoseilanden (2004-heden)

De vlag van de Cocoseilanden is groen met in het kanton een gele cirkel waarin een kokospalm in natuurlijke kleuren is geplaatst. Een gele halve maan in het midden van de vlag, ernaast in het uitwaaiende gedeelte het eveneens in geel afgebeelde sterrenbeeld Zuiderkruis.

Over de ouderdom van de vlag bestaat enige verwarring. Officieel wordt volgehouden dat de vlag in 2003 ontworpen werd door Cocoseilander Mohammed Minkom. Dat hij de vlag ontworpen heeft staat vast, maar de vlag is ouder dan 2003.
Ze werd reeds in 1995 ontworpen en wel voor de Taman Mudi Youth Group. Minkom heeft dit in 2019 zelf bevestigd in een gesprek met het Australische ABC Radio Perth. Wat ook vaststaat is dat de vlag op 6 april 2004 van jeugdgroepvlag ‘bevorderd’ werd naar territoriumvlag.

Mohammed Minkom met de door hem ontworpen vlag in 2019 (fotograaf onbekend)

Wat het ontwerp betreft: groen is de kleur van de islam (driekwart van de bevolking is moslim). De kleuren groen en geel samen worden in moederland Australië wel gezien als nationale (sport)kleuren.
De halve maan staat eveneens voor de islam, terwijl het sterrenbeeld Zuiderkruis is overgenomen van de Australische vlag.
De kokospalm kon natuurlijk niet ontbreken op de vlag van een archipel met de naam Cocos Islands. Kopra, het vruchtvlees van de kokosnoot, is altijd het belangrijkste exportproduct geweest.

Toeristenkaart van de Cocoseilanden (© Mapsland.com)

Tot slot nog iets over de kleur van de vlag: voor zover bekend zijn er nooit vlagspecificaties vastgesteld, waardoor sommige details, zoals kleur en afbeeldingen min of meer ‘volgevrij’ zijn.
Dat zien we bijvoorbeeld in de kleur groen van de vlag, die voorkomt in verschillende tinten, van helder naar donker.

Op de foto bij dit artikel van ontwerper Mohammed Minkom met zijn exemplaar van de vlag, zien we een duidelijk donkerder groen dan op de afbeeldingen die we doorgaans zien op internationale vlaggenoverzichten.
En ook de vlag in gebruik bij Vlagblog is van een heldergroene kleur.
Eenzelfde variatie zien we bij kokospalm in de broektop: die komt in allerlei versies voor!

Oekraïne – Один рік і тридцять дев’ять тижнів війни / Een jaar en negenendertig weken oorlog

Twee vlaggen vandaag. Vlag 1:

Zelensky spreekt over moordaanslag-pogingen

De Oekraïense president Zelensky sprak zich eerder deze week uit over het aantal Russische pogingen hem uit de weg te ruimen.
In een interview met Jerome Starkey van de Britse tabloid The Sun vertelde hij dat hij de tel kwijt was, maar dat het sinds de Russische invasie op z’n minst om vijf of zes pogingen ging.

President Zelensky tijdens het interview (screenshot)

Volgens Zelensky was het de eerste keer “heel interessant”, omdat het de eerste keer was, “daarna is het net als Covid”, waarmee hij duidelijk wilde maakte dat het tot op zekere hoogte went.
Zelensky reist regelmatig door het land en bezoekt frontlinies en bevrijde steden, onder strikte beveiliging.
In hoofdstad Kiev werkt hij vanuit een streng beveiligd complex. In de begindagen van de oorlog zei hij dat hij en zijn familie het belangrijkste doelwit van Rusland waren, maar Oekraïne heeft zelden publiekelijk enige aanslag op zijn leven onthuld.

President Zelensky tijdens het interview (screenshot)

Een uitzondering was er afgelopen augustus, toen de Oekraïense autoriteiten bekendmaakten dat ze een informant hadden aangehouden die inlichtingen deelde met Rusland als onderdeel van een complot om Zelensky te vermoorden.
De president vertelde The Sun dat Rusland hem nog steeds “heel graag” van het toneel ziet verdwijnen, via een moordaanslag of anderszins.
Tevens liet hij weten de codenaam te kennen van de laatste missie om van hem af te komen: Maidan 3. De deadline van die missie zou volgens Zelensky het einde van het jaar zijn.

President Zelensky tijdens het interview (screenshot)

Voor wat het verloop van de strijd zelf betreft liet Zelensky weten dat de Oekraïners vermoeid zijn door de oorlog, maar dat hun wil om tegen Rusland te vechten sterk blijft. “In het moreel is er geen sprake van een patstelling”, zei hij volgens de krant.
“Wij zijn bij ons thuis. Russen zijn op ons land. Er is dus geen sprake van een patstelling.”

Cijfers

De VN-waarnemingsmissie in Oekraïne maakte dinsdag cijfers bekend over het aantal burger-slachtoffers en -gewonden.
In totaal zouden sinds het begin van de oorlog op 24 februari 2022 meer dan 10.000 Oekraïense burgers zijn omgekomen, waarvan meer dan 560 kinderen.
Het gaat hier om sterfgevallen die door de V.N.-missie zijn geverifieerd, het werkeljke dodental kan aanzienlijk hoger liggen.
Het aantal gewonden wordt op 18.500 gesteld.
Danielle Bell, hoofd van de V.N.-missie noemde de cijfers een “grimmige mijlpaal”.

Danielle Bell van de VN-waarnemingsmissie in Oekraïne (screenshot)

Cijfers waren er ook van de VN-vluchtelingenorganisatie over de aantallen gevluchte Oekraïeners.
Vóór de oorlog lag het aantal inwoners nog boven de 40 miljoen, de schatting nu is 33,2 miljoen, wat kan kloppen met het aantal Oekraïners dat de wijk nam naar het buitenland: 6 miljoen.
Aangezien van mannen van tussen de 18 en 60 jaar oud verwacht werd dat ze meevochten in de strijd tegen Rusland, ging het veelal om vrouwen en kinderen.
Buurland Polen nam de meeste vluchtelingen op: 1½ miljoen. Van dat aantal zijn er nu nog 1 miljoen over: een deel reisde door naar andere landen (de meeste naar Duitsland) en een ander deel keerde terug naar Oekraïne.
Het totale aantal Oekraïense vluchtelingen wat nu in de Europese Unie verblijft bedraagt 4½ miljoen.
Voor Nederland is het totale aantal geregistreerde gevluchte Oekraïners 103.310 volgens de laatste cijfers van de Rijksoverheid.

Gevluchte mannen

Niet iedere Oekraïense man van tussen de 18 en 60 is bereid voor zijn land te vechten, met een veelheid aan redenen.
De Britse omroep BBC dook onlangs op het onderwerp en zette een aantal zaken op een rijtje.
In de eerste plaats is er een groep mannen die niet op hoeft te komen draven, zoals medisch ongeschikten, mannen met zorgtaken en vaders met drie of meer kinderen.
De BBC vroeg buurlanden Roemenië, Moldavië, Polen, Hongarije en Slowakije naar illegale grensoverschrijdingen door Oekraïense mannen en kwam uit op ruim 40.000.
Daarvan zouden er 19.740 daadwerkelijk in geslaagd zijn de grens over te steken, waarom het hen wél lukte en anderen niet, kon niet achterhaald worden.

Een door de grenswacht aangehouden Oekraïner die de grens met Roemenië wilde oversteken (foto: dpsu.gov.ua)

De andere groep van 21.113 probeerde het wel, maar werd bij de grens aangehouden. Van deze groep probeerde een meerderheid van 14.313 mannen lopend of zwemmend de grens over te steken en de overige 6.800 vertrouwden op frauduleus verkregen officiële papieren waarop valse vrijstellingen stonden, zoals verzonnen ziekten.
Afgelopen augustus stelde president Zelensky de ‘corrupte beslissingen’ van de medisch-militaire commissies aan de kaak, die volgens hem hadden geresulteerd in een vertienvoudiging van vrijstellingen sinds februari 2022.
Hij kondigde destijds aan dat alle regionale functionarissen die verantwoordelijk zijn voor de militaire dienstplicht van hun taak waren ontheven en meer dan dertig mensen werden strafrechtelijk vervolgd.

Fedir Venislavsky tijdens een persconferentie (screenshot)

De parlementaire vertegenwoordiger van de president, Fedir Venislavsky, erkende tegenover de BBC dat het probleem ernstig was, maar dat het aan de andere kant ook niet buiten zijn proporties moet worden opgeblazen.
Volgens Venislavsky is het aantal mannen dat is vertrokken of had geprobeerd te vertrekken niet van invloed op de oorlogsinspanning: “Ik ben ervan overtuigd dat de veerkracht en bereidheid van de Oekraïners om hun onafhankelijkheid, soevereiniteit en vrijheid te verdedigen 95-99% bedraagt”.
De aantallen van diegenen die mobilisatie proberen te vermijden zijn naar zijn mening absoluut niet cruciaal voor de verdediging van Oekraïne.

Kaart van Oekraïne (© freeworldmaps.net)

De vlag

Vlag van Oekraïne (1992-heden)

De vlag van Oekraïne bestaat uit twee even brede horizontale banen van blauw en geel.

Er zijn voldoende aanwijzingen dat de kleuren blauw en geel van de vlag ver terug gaan, zelfs tot de 15e eeuw. De kleuren gaan er echter pas echt toe doen wanneer de twee keizerrijken waar Oekraïne onderdeel van uitmaakte (het Russische en het Oostenrijks-Hongaarse), ophouden te bestaan.

Ook in 1918/1919 lag Oekraïne (toen de West-Oekraïense Nationale Republiek) onder vuur, zoals op deze prent wordt weergegeven: een Russische bolsjewiek in het noorden, een Rus van het Witte Leger (anti-sovjet) in het oosten met de Russische vlag met dubbelkoppige adelaar, een Poolse soldaat (liggend) naast een Hongaarse (in het rood) in het westen en twee Roemeense soldaten in het zuiden; we zien in het midden een vroege afbeelding van de Oekraïense vlag, de tekst onderin luidt “Wereldvrede in Oekraïne” (publiek domein)

De West-Oekraïense Nationale Republiek gebruikt tussen 1918 en 1919 de blauw-gele vlag. De vlag wordt gecontinueerd  bij het samengaan van de twee Oekraïnes tot de Oekraïense Staat.

Tot aan 1949 heeft Oekraïne als Russische sovjet-republiek verschillende variaties van egaal rode vlaggen met de letters YCCP (Ukrayinskaya Sotsialisticheskaya Sovetskaya Respublika – oftewel Socialistische Sovjet Republiek Oekraïne) erop.

In 1949 krijgen alle Russische republieken een vlag-‘make-over’, variaties op de vlag van de Sovjet-Unie met eigen accenten. Die van Oekraïne heeft een blauwe balk aan de onderkant.

De grootste Oekraïense vlag meet 40 x 60 meter en weegt 300 kilo, hier zijn we die vlag vóór de oorlog in Charkov (fotograaf onbekend)

Vanaf 1990, dus nog vóór de onafhankelijkheid, wordt de blauw-gele vlag her en der al aarzelend waargenomen. Met het opnieuw zelfstandig worden, wordt de vlag officieel ingevoerd. Wettelijke status krijgt de vlag op 28 januari 1992.
De eerste vlag die ooit boven het Verchovna Rada (het Oekraïnse parlement) wapperde is nu in het parlementsmuseum te zien.

Het blauw in de vlag symboliseert de hemel, het geel de uitgestrekte tarwevelden.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
De tentoongestelde ‘eerste’ vlag in het parlementsmuseum van Oekraïne (© rada.gov.ua)
Nóg een groot exemplaar van de nationale vlag (foto: Angelina Shostak, Facebook)

Symbool

Sinds het begin van de Oekraïense oorlog op 20 februari 2022, is de nationale vlag een symbool van hoop en verzet geworden.

Oekraïense troepen met de nationale vlag (© mil.gov.ua)