Tagarchief: Servië

Slovenië – Dan državnosti / Nationale feestdag (1991)

Drie vlaggen vandaag. Vlag 2:

Op 25 juni 1991 verklaarde Slovenië zich (net als Kroatië) onafhankelijk van het uiteenvallende Joegoslavië. Milan Kučan werd de eerste president.
Vanaf 1 mei 2004 is Kroatië lid van de EU.

Kaart van Slovenië (© freeworldmaps.net)

De vlag

Vlag van Slovenië (1991-heden)

Hoewel de vlag van Slovenië er een lijkt uit de zgn. pan-slavische vlaggenfamilie, waar bijvoorbeeld ook de huidige vlaggen van Servië en Slowakije deel van uitmaken, ligt dat bij Slovenië net iets anders.
De pan-slavische vlaggen zijn gebaseerd op de vlag van Rusland (een horizontale driekleur van wit-blauw-rood), maar de Sloveense kleuren hebben een andere geschiedenis.

Kaart van het Keizerrijk Oostenrijk tussen 1816 en 1867, toen het Hertogdom Carniola (nr. 4 op de kaart), een van de vele onderdelen van dit rijk was, zowel van het hertogdom als van de hoofdstad Ljubljana worden de Duitse namen gebezigd: Krain / Laibach) (Kaart: Spiridon Ion Cepleanu / publiek domein)

Ze zijn afkomstig van het middeleeuwse wapen van het Hertogdom Carniola (Krain/Kransjka), waarvan Ljubljana in de 12e eeuw de hoofdstad werd.

Twee versies van het wapen van Criola, de versie links was het langst in gebruik, namelijk tussen 1463 en 1836, rechts de versie vanaf 1836 waar de Sloveense kleuren van zijn afgeleid (minus het geel); daar het gebied inmiddels onder het Oostenrijkse Keizerrijk viel, heeft de adelaar in dit wapen een keizerskroon

Dit wapen, een adelaar met een sikkelvormig borstschild, wijzigde nogal eens van kleur in de loop der eeuwen, waarvan de laatste aanpassing in 1836 was, waarbij de adelaar blauw was met een rood-geel borstschild op een zilveren (witte) achtergrond.

Vlag van Slovenië tot 1945

Het eerste gebruik van de pan-slavische kleuren in het gebied wat we nu kennen als Slovenië was bij de directe voorloper van het land, de regio Krain. Deze vlag was een horizontale driekleur van wit-blauw-rood (net als die van Rusland dus) en gaat terug tot 1848.
Overigens werden deze kleuren al op wapenschilden vóór de 19e eeuw in deze regio gebruikt, dus historisch gezien klopte het helemaal!

Sloveense verzetsvlag (1941-1945)

In de Tweede Wereldoorlog werd er door het verzet (de partizanen) een vijfpuntige rode ster op de blauwe baan gezet.

Vlag van Slovenië als deelrepubliek van Joegoslavié (1945-1991)

Vanaf 1945, als onderdeel van de Socialistische Federale Republiek Joegoslavië werd de ster gehandhaafd, maar groter en geel omrand.

Marko Pogačnik (1944), ontwerper van het Sloveense wapen (fotograaf onbekend)

Met de onafhankelijkheid in 1991 kwam er ook een vlagwijziging. Het nieuwe staatswapen, een ontwerp van beeldhouwer Marko Pogačnik, werd op de witte en blauwe baan geplaatst, dicht bij de broekingszijde.

Wapen van Slovenië (ontwerp van Marko Pognacnik)

Het wapen heeft de vorm van een schild met een blauw veld met een rood kader aan de zijkanten, met daarop in wit een gestileerde afbeelding van de hoogste berg in Slovenië, de Triglav (2863 m).

De 2863 m hoge Triglav (© Bohinj Triglav National Park)

Aan de basis van de berg zijn twee golvende blauwe lijnen te zien, zij staan voor zowel de Adriatische Zee als de rivieren.
Boven de berg zijn drie zeskantige gele sterren geplaatst in een driehoek met de punt naar beneden. Deze sterren zijn afkomstig van het Middeleeuwse wapen van de graven van Celje, historisch gezien de belangrijkste adelsfamilie uit de streek.

Wapen van de graven van Celje

De vlag werd ingevoerd op 25 juni 1991.

In 2003 kwam er een beweging op gang die de vlag graag veranderd wilde zien vanwege het feit dat hij  teveel op die van Rusland en Slowakije lijkt. In 2004 konden mensen ontwerpen insturen, waarbij een ontwerp met 11 strepen won. Het gebruikt opnieuw dezelfde kleuren en ook de Triglav komt er weer in terug.

Ontwerp voor een nieuwe vlag van Slovenië (2004)

Er is echter nog steeds geen besluit tot verandering genomen door het Sloveense parlement en het lijkt tot nu toe op de lange baan geschoven te zijn.

Kroatië – Dan državnosti / Nationale feestdag (1991)

Drie vlaggen vandaag. Vlag 1:

Op 25 juni 1991 verklaarde Kroatië zich (net als Slovenië) onafhankelijk van het uiteenvallende Joegoslavië. Franjo Tuđman werd de eerste president.

Kaart van Kroatië (© freeworldmaps.net)

De vlag

kroatie 01 kroatie
Vlag van Kroatië (1990-heden)

De vlag van Kroatië is ingevoerd op 21 december 1990 en is er een uit de zgn. pan-slavische vlaggenfamilie, met als oorsprong de Nederlandse vlag.
Toen tsaar Peter de Grote zijn licht opstak in de Nederlanden in 1697, kwam hij danig onder de indruk van de Nederlandse scheepsbouw en de organisatie van de marine.

kroatie 2 nederland rusland
Vlaggen van Nederland en Rusland

Terug in Rusland introduceerde hij een handelsvlag gebaseerd op de Nederlandse driekleur: wit-blauw-rood (nu de nationale vlag).

Dit op zijn beurt beïnvloedde weer andere landen dezelfde driekleur te gebruiken en die enigszins aan te passen.
Overigs hebben de gebruikte kleuren voor Kroatië ook historische betekenis: zo kwamen de kleuren rood en wit voor bij de vlag van het Koninkrijk Kroatië (1102-1526), het blauw en wit bij het Koninkrijk Slavonië (1699-1868) en het blauw (maar niet het geel) van het Koninkrijk Dalmatië (1797-1805/1815-1918).
We zien de kleuren ook terug in de huidige vlaggen van Servië, Slovenië en Slowakije.

kroatie 03 servie slovenie slowakije
V.l.n.r.: de vlaggen van Servië, Slovenië en Slowakije

Tot 2004 had Montenegro ook een vlag uit deze ‘serie’. En hoewel je het nu niet meer zou zeggen is ook de vlag van Bulgarije (wit-groen-rood) een pan-slavische vlag. Tot 1878 was het groen in de vlag blauw.

kroatie 04 montenegro bulgarije
V.l.n.r.: de vlaggen van Montenegro (1992-1994), nog een keer Montenegro (1994-2004) (correcte lengte!) en Bulgarije

Zonder het wapen zou de vlag van Kroatië identiek zijn aan die van Nederland. Het wapen vertoont een rood-wit geblokt schild, het zogenaamde ‘sahovnica’ (schaakbord). Sinds de 10e eeuw was dit het wapen van de Kroatische koningen.

kroatie 05 wapens galerij 1
V.l.n.r.: het nationale wapen van Kroatië, wapen van Centraal-Kroatië, wapen van Dubrovnik

De vijf schildjes erboven vormen tezamen een kroon en staan (van links naar rechts) voor Centraal-Kroatië, Dubrovnik, Dalmatië, Istrië en Slavonië.

kroatie 06 galerij 2
V.l.n.r.: de wapens van Dalmatië, Istrië en Slavonië

De vlag van Kroatië als deelrepubliek van Joegoslavië was dezelfde driekleur, maar dan met een socialistische, vijfpuntige, geel-omrande rode ster.

kroatie 07 deelrepubliek
Vlag van Kroatië als Joegoslavische deelrepubliek (1947-1990)

De huidige vlag van Kroatië staat ook wel bekend onder de naam Trobojnica (Driekleur).

Vlag van de president

Vlag van de president van Kroatië (1990-heden)

De presidentiële vlag van Kroatië is vierkant met een roodwit geblokte sierrand. Het heeft een blauw veld met het roodwit geblokte wapen van Kroatië.
De vijf historische wapens (die we ook al in de ‘kroon’ van de nationale vlag tegenkwamen), zijn in ruitvorm rondom het schild geplaatst. Verticale lijnen (eigenlijk zijn het gestileerde franjes) in goud (geel), zilver (wit) en keel (rood) strekken zich in lengterichting, vanaf het wapen en de vijf ruiten, uit naar beneden.
Boven het wapen zien we een lint in de Kroatische kleuren rood, wit en blauw, met daarop in gouden (gele) kapitalen RH (Republika Hrvatska, oftewel Republiek Kroatië).

De vijf historische wapens op de vlag zijn van linksboven naar rechtsonder:
Kroatië – hemelsblauw met een zilveren (witte) wassenaar met daarboven een gouden (gele) zespuntige ster, dit is het oudst bekende wapen van Kroatië
Dubrovnik – een blauw veld met daaroverheen twee horizontale rode balken
Dalmatië – een hemelsblauw veld met drie gouden (gele) gekroonde luipaardkoppen, twee boven één onder
Istrië – een blauw veld met een gouden (gele) bok met rode hoorns en hoeven
Slavonië – een hemelsblauw veld met twee zilveren (witte) balken (eigenlijk rivieren), daar tussenin een rood veld waarop een ‘gaande’ marter in zwart met een witte buik, bovenin een gouden (gele) zespuntige ster

Miroslav Šutej (1936-2005), ontwerper van de presidentiële vlag (screenshot)

De vlag werd in 1990 ontworpen door schilder en grafisch kunstenaar Miroslav Šutej en middels de Kroatische staatscourant Narodne Novine op 21 december 1990 ingevoerd.

De vlag is doorgaans in groot formaat bij presidentiële persconferenties of toespraken te zien of in het klein als autovlag, als de Kroatische president ergens officieel moet zijn.

De beschadigde autovlag

Autovlag van de dienstauto van president Franjo Tuđman, beschadigd bij de raketaanval op het Banski Dvori-paleis in Zagreb op 7 oktober 1991 (foto: Erik Breure)

Een bijzonder exemplaar zien we hierboven, deze is te zien in het Memorijalni Centar Raketiranja Zagreba (Herdenkingscentrum van de Raketaanvallen op Zagreb) en herinnert aan de raketaanval op 7 oktober 1991 door de luchtmacht van het steeds verder uit elkaar vallende Joegoslavië op het Banski Dvori-paleis in Zagreb.
Tegenwoordig is hier het parlement gevestigd, maar in 1991 deed het dienst als onderkomen voor de regering en de toenmalige president, Franjo Tuđman.

Links: Binnenplein van het Banski Dvori-paleis in Zagreb na de aanslag van 7 oktober 1991 (fotograaf onbekend) / Rechts: President Franjo Tuđman (1922-1999) met de presidentiële vlag (fotograaf onbekend)

Doel was zowel Tuđman, alsmede Stjepan Mesić (president van het Joegoslavische presidium) en Ante Marković (voorzitter van de Federale Uitvoerende Raad) te vermoorden. Geen van drieën raakte gewond.
De dienstauto van president Tuđman werd wel geraakt, evenals het autovlaggetje.

Montenegro – Referendum o nezavisnosti Crne Gore / Referendum over de onafhankelijkheid van Montenegro (2006)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 2:

De 21e mei is onafhankelijkheidsdag in Montenegro. De naam Referendum o nezavisnosti Crne Gore (Referendum over de onafhankelijkheid van Montenegro) verwijst naar de dag in 2006 waarop dit referendum plaatsvond.

Montenegro was tot 1992 onderdeel van Joegoslavië. Toen het land daarna in rap tempo uit elkaar viel, bleef Montenegro samen met Servië zogenaamd Klein-Joegoslavië vormen. Vanaf 2003 vormde Montenegro met Servië een unieverbond. Met het referendum uit 2006 kwam hieraan een einde.

Om onafhankelijkheid te verkrijgen moest 55% van de bevolking vóór stemmen. Dit lukte nipt: de uitslag was 55,5% voor-stemmers.

Kaart van Montenegro (© freeworldmaps.net)

De vlag

Vlag van Montenegro (2004-heden)

De vlag is aangenomen op 13 juli 2004 en in de grondwet opgenomen op 22 oktober 2007. Hij is oranjerood, geheel goud omrand. In het midden van de vlag is het staatswapen afgebeeld.

Het staatswapen stamt uit de 19e eeuw, toen Montenegro een prins-bisdom was onder de Petrović-Njegoš-dynastie. Dit Huis had nauwe familiale en politieke banden met het Russische Keizerrijk en dat het wapen Russische trekjes vertoont, is dus niet zo vreemd. Net als in Rusland zien we een twee-koppige gekroonde adelaar, met in zijn klauwen een scepter en een rijksappel. De ‘dubbelkoppigheid’ van de adelaar geeft oorspronkelijk de autoriteit aan van de monarch over kerk en staat.

montenegro wapens
Links: wapen van het prins-bisdom Montenegro onder de Petrović-Njegoš-dynastie / Rechts: het wapen van Montenegro (2004-heden)

Midden op de adelaar is een schild geplaatst met daarop een zogenaamde lion passant, een wandelende leeuw. Waarschijnlijk is deze leeuw afkomstig van het wapen van de Republiek Venetië. De stadstaat had hier tijdens zijn hoogtijdagen veel invloed.

Montenegro schafte officieel in 1918 het Huis Petrović-Njegoš af en het feit dat het vorstelijke wapen in 2004 op de vlag geplaatst werd, viel niet bij iedereen in goede aarde. Het bleek echter een schot in de roos bij het grootste deel van de bevolking en het wapen kom je tegenwoordig overal tegen in het land.

Presidentiële vlaggen

Montenegro heeft niet één, maar twee presidentiële vlaggen, althans op papier, enig fotografisch bewijs voor het gebruik ervan is vooralsnog onvindbaar.

Presidentiële vlaggen van Montenegro

Het gaat om twee identieke vierkante vlaggen met het wapen van Montenegro en een sierrand.
De rode versie is bedoeld voor gebruik aan land en de blauwe voor op zee.

Marinevlag

Daarnaast is er ook een aparte marinevlag in gebruik sinds 22 juli 2010 en die heeft de nogal afwijkende maatvoering van 2:5.

Marinevlag van Montenegro (2010-heden)

Ze is blauw met de vlag van Montenegro in het kanton en een anker in wit op de vlucht, door drie (eveneens witte) golven doorsneden.

Hier zien we de marinevlag in actie aan boord van het fregat Kotor P-33, voor anker in de grootste havenstad Bar (foto: Darko Vojinovic)

Slovenië – Dan Zastave / Vlagdag (1848)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 1:

7 april is Vlagdag in Slovenië en herinnert aan het jaar 1848, een revolutiejaar in grote delen van Europa.
Wat nu Slovenië is, was toen onderdeel van het Oostenrijkse keizerrijk. In deze tijd van opkomend nationalisme  was het student en dichter Lovro Toman (1827-1870) die de Sloveense driekleur in Ljubljana liet wapperen op het adres Wolfova Ulica 8 (Wolfovastraat 8).

Lovro Toman
Lovro Toman (© dLib.si)

Hij deed dit als een reactie op de Duitse vlag die vanaf het Kasteel van Ljubljana wapperde, daar opgehangen door een groep lokale etnische Duitsers.

Wolfova Ulica 8 in Ljubljana, het adres waar de Sloveense vlag in 1848 voor het eerst wapperde, op deze plek was toen de taveerne Pri Zlati Zvezdi (De Gouden Ster) gevestigd , sinds 1997 heeft het gebouw een plaquette waarop de vlaggeschiedenis uit de doeken wordt gedaan (fotograaf onbekend)

Het Oostenrijkse keizerrijk erkende de Sloveense kleuren en de vlag mocht vanaf die tijd als regionale vlag gebruikt worden.
Sinds 7 april 1998 wordt deze dag als Sloveense vlagdag gevierd.

Kaart van Slovenië (© freeworldmaps.net)

De vlag

Vlag van Slovenië (1991-heden)

Hoewel de vlag van Slovenië er een lijkt uit de zgn. pan-slavische vlaggenfamilie, waar bijvoorbeeld ook de huidige vlaggen van Servië en Slowakije deel van uitmaken, ligt dat bij Slovenië net iets anders.
De pan-slavische vlaggen zijn gebaseerd op de vlag van Rusland (een horizontale driekleur van wit-blauw-rood), maar de Sloveense kleuren hebben een andere geschiedenis.

Kaart van het Keizerrijk Oostenrijk tussen 1816 en 1867, toen het Hertogdom Carniola (nr. 4 op de kaart), een van de vele onderdelen van dit rijk was, zowel van het hertogdom als van de hoofdstad Ljubljana worden de Duitse namen gebezigd: Krain / Laibach) (Kaart: Spiridon Ion Cepleanu / publiek domein)

Ze zijn afkomstig van het middeleeuwse wapen van het Hertogdom Carniola (Krain/Kransjka), waarvan Ljubljana in de 12e eeuw de hoofdstad werd.

Twee versies van het wapen van Criola, de versie links was het langst in gebruik, namelijk tussen 1463 en 1836, rechts de versie vanaf 1836 waar de Sloveense kleuren van zijn afgeleid (minus het geel); daar het gebied inmiddels onder het Oostenrijkse Keizerrijk viel, heeft de adelaar in dit wapen een keizerskroon

Dit wapen, een adelaar met een sikkelvormig borstschild, wijzigde nogal eens van kleur in de loop der eeuwen, waarvan de laatste aanpassing in 1836 was, waarbij de adelaar blauw was met een rood-geel borstschild op een zilveren (witte) achtergrond.

Vlag van Slovenië tot 1945

Het eerste gebruik van de pan-slavische kleuren in het gebied wat we nu kennen als Slovenië was bij de directe voorloper van het land, de regio Krain.
Deze vlag was een horizontale driekleur van wit-blauw-rood (net als die van Rusland dus) en gaat terug tot 1848.
Overigens werden deze kleuren al op wapenschilden vóór de 19e eeuw in deze regio gebruikt, dus historisch gezien klopte het helemaal!

Sloveense verzetsvlag (1941-1945)

In de Tweede Wereldoorlog werd er door het verzet (de partizanen) een vijfpuntige rode ster op de blauwe baan gezet.

Vlag van Slovenië als deelrepubliek van Joegoslavié (1945-1991)

Vanaf 1945, als onderdeel van de Socialistische Federale Republiek Joegoslavië werd de ster gehandhaafd, maar groter en geel omrand.

Marko Pogačnik (1944), ontwerper van het Sloveense wapen (fotograaf onbekend)

Met de onafhankelijkheid in 1991 kwam er ook een vlagwijziging. Het nieuwe staatswapen, een ontwerp van beeldhouwer Marko Pogačnik, werd op de witte en blauwe baan geplaatst, dicht bij de broekingszijde.

Wapen van Slovenië (ontwerp van Marko Pognacnik)

Het wapen heeft de vorm van een schild met een blauw veld met een rood kader aan de zijkanten, met daarop in wit een gestileerde afbeelding van de hoogste berg in Slovenië, de Triglav (2863 m).

De 2863 m hoge Triglav (© Bohinj Triglav National Park)

Aan de basis van de berg zijn twee golvende blauwe lijnen te zien, zij staan voor zowel de Adriatische Zee als de rivieren.
Boven de berg zijn drie zeskantige gele sterren geplaatst in een driehoek met de punt naar beneden. Deze sterren zijn afkomstig van het Middeleeuwse wapen van de graven van Celje, historisch gezien de belangrijkste adelsfamilie uit de streek.

Wapen van de graven van Celje

De vlag werd ingevoerd op 25 juni 1991.

In 2003 kwam er een beweging op gang die de vlag graag veranderd wilde zien vanwege het feit dat hij  teveel op die van Rusland en Slowakije lijkt. In 2004 konden mensen ontwerpen insturen, waarbij een ontwerp met 11 strepen won. Het gebruikt opnieuw dezelfde kleuren en ook de Triglav komt er weer in terug.

Ontwerp voor een nieuwe vlag van Slovenië (2004)

Er is echter nog steeds geen besluit tot verandering genomen door het Sloveense parlement en het lijkt tot nu toe op de lange baan geschoven te zijn.

Bulgarije – Националният празник / Nationale Feestdag (1878)

Deze dag herinnert aan de de 3e maart 1878, toen Bulgarije zich met behulp van de Russen bevrijdde van de Ottomaanse (Turkse) overheersing. De Bulgaren waren in 1876 al in het geweer gekomen tegen de Ottomanen, maar dat werd toen de kop ingedrukt. Toen de Russen echter in 1877 het Ottomaanse Rijk de oorlog verklaarden, keerde het tij.
Na de Russische overwinning werd op 3 maart 1878 het Verdrag van San Stefano getekend, waarbij Bulgarije na 500 jaar overheersing een autonoom prinsdom werd.

Treaty_of_San_Stefano.jpg
Ondertekening van het Verdrag van San Stefano (London Illustrated News, artiest onbekend)

Zeven jaar later, in 1885, ‘annexeerde’ Bulgarije het zuidelijk gelegen Oost-Roemelië, wat bij het verdrag van 1878 officieel aan Bulgarije was toegewezen, maar wat in de praktijk nog steeds bestuurd werd door het Ottomaanse Rijk. Dit leidde op zijn beurt weer tot een oorlog met Servië. Op 24 maart 1886 werd het Tophane Verdrag ondertekend, wat Bulgarije zeggenschap gaf over Oost-Roemelië, hoewel het officieel niet onder het grondgebied van het prinsdom Bulgarije viel.
Officiële samenvoeging van de twee landsdelen werd pas een feit op 6 september 1908 (Herenigingsdag), eveneens een Bulgaarse feestdag.

Bulgarije na Tophane
Bulgarije in het geel, Oost-Roemelië in het oranje

De vlag

Vlag van Bulgarije (1879-1946 en 1990-heden)

De vlag is een horizontale driekleur in wit, groen en rood. Ze laat eigenlijk goed zien hoe dankbaar de Bulgaren waren voor de Russische hulp in 1878. Ze is identiek aan de Russische vlag, alleen de blauwe baan werd vervangen door een groene.

De kleuren hebben geen historische achtergrond, maar worden symbolisch uitgelegd: wit staat voor arbeidsvreugde, vrede en vrijheid, groen vruchtbaarheid, landbouw en de bossen, rood voor het voor de vrijheid vergoten bloed.

Kaart van Bulgarije (© freeworldmaps.net)

In haar communistische tijd tussen 1946 en 1990, werd de vlag met het socialistische wapen gevoerd en wel in de witte baan aan de broekingszijde. Dit wapen is in die jaren in totaal vier keer enigszins veranderd. De afbeelding laat de laatste versie zien, die in gebruik was tussen 1971 en 1990.

Vlag van Bulgarije (1971-1990)

Servië – Дан Државности / Dan Državnosti / Soevereiniteitsdag (1804)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 2:

Deze nationale feestdag in Servië herdenkt het uitbreken van de Servische revolutie. in 1804. Servië maakte in die tijd deel uit van het Ottomaanse Rijk. Deze revolutie resulteerde uiteindelijk in erkenning van Servië als onafhankelijke staat door de Ottomaanse machthebbers, formeel in 1817, maar in de praktijk pas vanaf 1830.

Kaart van Servië (© freeworldmaps.net)

De feestdag werd ingevoerd in 1835 en weer afgeschaft in 1918 bij de fusie van Servië, Kroatië en Slovenië, als het Koninkrijk der Serven, Kroaten en Slovenen.
In 2002 werd de feestdag opnieuw ingevoerd.

De vlag

Vlag van Servië (2011-heden)

De vlag van Servië is een horizontale driekleur in rood-blauw-wit met het staatswapen iets links van het midden daaroverheen.

Het Servië zoals we het nu kennen, ontstaat op 3 juni 2006, het moment waarop Montenegro, de laatste satellietstaat uit het vroegere Joegoslavië, uit het verbond met Servië treedt, na een referendum over onafhankelijkheid. Op 5 juni roept het Servische parlement het land officieel uit tot ‘opvolger’ van Joegoslavië en de Unie van Staten (het landenverbond van Servië en Montenegro, 2003-2006).

De vlaggen van zowel Servië als Montenegro waren in de periode 1993-2004 grotendeels gelijk: drie horizontale banen rood, blauw en wit. Het verschil zat ‘m in de lengte van Montenegro’s vlag: lang en smal, plus een lichtere kleur blauw.

Links: Vlag van Servië (1992-2004) / Rechts: Vlag van Montenegro (1993-2004)

Als eenheidsstaat van Servië en Montenegro samen (de Unie van Staten) werd de Joegoslavische vlag gebruikt (maar nu zonder rode ster), een horizontale driekleur in blauw, wit en rood.

Links: Vlag van Joegoslavië (1946-1992) / Rechts: Vlag van de Unie van Staten (Servië en Montenegro) (2003-2006)

Vooruitlopend op de scheiding van de twee landen (in 2006), koos Montenegro in 2004 voor een iets aangepaste versie van zijn vlag uit de laat 19e eeuw, met een dubbelhoofdige adelaar.

Montenegro 2
Vlag Montenegro (2004-heden)

Servië houdt het bij zijn rood-blauw-witte driekleur voor burgergebruik, maar voor staatsgebruik wordt het staatswapen op de vlag geplaatst, iets dichter bij de broekingszijde dan de vlucht. In de praktijk wordt de ‘staatsversie’ echter ook volop door de bevolking zelf gebruikt.
De driekleur wordt in verschillende verschijningsvormen (zoals koninklijk wapen en socialistische rode ster) al gebruikt sinds 1835.

Links: Vlag van Servië (2004-2011) / Vlag van Servië (2011-heden) (Zoek de verschillen!)

Het wapen op de vlag verschilt iets van de versie die gebruikt werd tussen 2004 en 2011 (dit was hetzelfde wapen zoals in gebruik in het koninkrijk Servië, tussen 1882 en 1918).

Kroon

Dat het wapen compleet met koninklijke kroon opnieuw is ingevoerd, wekt wellicht verbazing in een republiek, maar een gekroond wapen kan naast koninklijk gebruik ook staan voor de soevereiniteit van een land, en dat is hier aan de orde. (Hetzelfde zien we bijvoorbeeld terug bij de vlag van de oudste republiek ter wereld, San Marino).

De nieuwe, iets gestileerdere versie van het wapen werd ontworpen door professor Ljubodrag Grujić, en is in gebruik sinds 2011.

Ljubodrag Grujic
Heraldisch ontwerper Ljubodrag Grujic (© ljubodraggrujic.com)

Slowakije – Den Vziniku Slovenskej Republiky / Oprichtingsdag van de Slowaakse Republiek (1993)

Drie vlaggen vandaag. Vlag 2:

1 januari 1993 is de datum waarop Tsjechoslowakije officieel werd opgesplitst in de de twee republieken waaruit het land bestond, nl. Tsjechië en Slowakije, nu beiden als onafhankelijke staten. In de jaren na de zgn. Fluwelen Revolutie, die het einde betekende voor de communistische overheersing, werd de scheiding voorbereid.

Gedenkplaat op het SNP-plein (Slowaaks Nationaal Opstandsplein) in Bratislava, de tekst luidt: “Alleen hij die zijn vrijheid heeft gewonnen, is die waardig.” Op dat moment, in november 1989, besloten we de verantwoordelijkheid voor de toekomst in eigen hand te nemen. We hebben besloten het communisme te beëindigen en vrijheid en democratie te vestigen. (foto: Jozef Kotulič)

Officieel staat het bekend als De ontmanteling van Tsjechoslowakije (in het Slowaaks Rozdelenie Česko-Slovenska), maar in de volksmond heet het De fluwelen scheiding. Vandaag dus 31 jaar geleden.

De vlag

Vlag van Slowakije

De vlag van Slowakije stamt uit 1848 en is er een uit de zgn. pan-slavische vlaggenfamilie, met als oorsprong de Nederlandse vlag.
Toen tsaar Peter de Grote zijn licht opstak in de Nederlanden in 1697, kwam hij danig onder de indruk van de Nederlandse scheepsbouw en de organisatie van de marine.
Terug in Rusland introduceerde hij een handelsvlag gebaseerd op de Nederlandse driekleur: wit-blauw-rood (nu de nationale vlag). Dit op zijn beurt beïnvloedde weer andere landen dezelfde driekleur te gebruiken en die enigszins aan te passen.
We zien de kleuren terug in de huidige vlaggen van o.a. Servië, Slovenië, Kroatië en Tsjechië.

Direct na het einde van het communisme, tussen 1989 en 1992, gebruikte Slowakije als landsdeel de vlag zonder het staatswapen en was daardoor identiek aan die van Rusland. Dat was onhandig, en op 1 september 1992 werd de nieuwe vlag aangenomen met staatswapen.

De vlag zelf dan: het is een horizontale driekleur in wit, blauw en rood en toont het staatswapen over de middelste blauwe baan, dichtbij de broekingszijde. Het wapen is schildvormig in rood, de onderkant wordt ingenomen door een blauwkleurige heuvel met drie toppen. Vanuit de middelste top verheft zich een zilveren dubbelkruis. Het is al een oud symbool, en wordt ook gebruikt door het nabijgelegen Hongarije in zijn staatswapen, waar de heuvel groen is. Daar staan de drie toppen voor de bergen Tatra, Matra en Fatra. Het zilveren dubbelkruis staat voor drie heiligen: Benedictus, Konstantinos en Methodios.

Links: Wapen van Slowakije (1990-heden) / Rechts: Ladislav Čisárik jr (1953-2017) (© Pavel Kasti)

De huidige versie van het Slowaakse wapen werd getekend door Ladislav Cisárik jr in 1990.

Tot slot twee afgeleide vlaggen: de eerste is een ‘omgedraaide’ vlag. Hierbij is de vlag gekanteld en verlengd, waardoor het dus een soort banier wordt. Dit soort vlaggen is vrij gebruikelijk in Oost-Europa. Het symbool op de vlag -in dit geval het wapen- kantelt niet mee en blijft uiteraard horizontaal.
De tweede vlag is die van de president.

Links: Gekantelde vlag van Slowakije / Rechts: Vlag van de Slowaakse president
Hier zien we de nationale vlag samen met die van de president tijdens de inauguratie van Zuzana Čaputová (1973) als president van Slowakije op 15 juni 2019 (foto: Martin Medňanský)

Slowakije – Deň Ústavy Slovenskej Republiky / Grondwetdag van de Slowaakse Republiek (1992)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 1:

Met het einde van het communisme in Tsjechoslowakije in 1989 kwam het land in heel ander vaarwater. Al snel was daar de wens van het oostelijke landsdeel Slowakije zich af te scheiden van Tsjechië. In 1992 was het zover: de Slowaakse Nationale Raad keurde de nieuwe grondwet, gebaseerd op die van Tsjechoslowakije uit 1920, goed. Op 3 september werd het ondertekend en vanaf 1 oktober trad het in het grootste deel van het land in werking (voor sommige delen van Slowakije gebeurde dat pas op 1 januari 1993).

Kaart van Slowakije (© freeworldmaps.net)

Deze vreedzame scheiding van de twee landsdelen wordt in Tsjechië de Fluwelen revolutie genoemd, in Slowakije staat het bekend als de Vriendelijke revolutie. 1 september is een vrije dag in Slowakije met markten, concerten en diverse andere festiviteiten. Het Slowaakse parlementsgebouw is op deze dag te bezoeken, evenals het ernaast gelegen Kasteel van Bratislava, wat ’s avonds verlicht wordt.

De vlag

slowakije 01
Vlag Slowakije (1992-heden)

De vlag van Slowakije stamt uit 1848 (toen nog zonder wapen) en is er een uit de zgn. pan-slavische vlaggenfamilie.

Rusland introduceerde onder Peter de Grote een handelsvlag (volgens sommige theorieën gebaseerd op de Nederlandse driekleur): wit-blauw-rood, nu de nationale vlag. Dit op zijn beurt beïnvloedde weer andere landen dezelfde driekleur te gebruiken en die enigszins aan te passen.
We zien de kleuren terug in de huidige vlaggen van Kroatië, Servië, Slovenië, Tsjechië en Slowakije.
Tussen 1918 en 1989 gebruikte Slowakije als oostelijke helft van Tsjechoslowakije de pan-slavische vlag die nu nog de vlag van Tsjechië is.

slowakije 02
Slowaakse vlaggen – links: vlag uit 1848 (de Slowaakse tekst luidt: Glorie aan de koning en vrijheid/Samenhang) / midden: vlag van 1849-1868, 1939-1945 en 1990-1992 / rechts: vlag van 1918-1989, als onderdeel van Tsjechoslowakije (nu de vlag van Tsjechië)

Direct na het einde van het communisme, tussen 1989 en 1992, gebruikte Slowakije als landsdeel de vlag zonder het staatswapen en was daardoor identiek aan die van Rusland. Dat was onhandig, en op 1 september 1992 werd de nieuwe vlag aangenomen met staatswapen.

De vlag zelf dan: het is een horizontale driekleur in wit, blauw en rood en toont het staatswapen over de middelste blauwe baan, dichtbij de broekingszijde. Het wapen is schildvormig in rood, de onderkant wordt ingenomen door een blauwkleurige heuvel met drie toppen. Vanuit de middelste top verheft zich een zilveren dubbelkruis. Het is al een oud symbool, en wordt ook gebruikt door het nabijgelegen Hongarije in zijn staatswapen, waar de heuvel groen is. Daar staan de drie toppen voor de bergen Tatra, Matra en Fatra. Het zilveren dubbelkruis staat voor drie heiligen: Benedictus, Konstantinos en Methodios.

slowakije 03
Links: Wapen van Slowakije (1990-heden) / Rechts: Ladislav Čisárik jr (1953-2017) (© Pavel Kasti)

De huidige versie van het Slowaakse wapen werd getekend door Ladislav Čisárik jr in 1990.

Tot slot twee afgeleide vlaggen: de eerste is een ‘omgedraaide’ vlag. Hierbij is de vlag gekanteld en verlengd, waardoor het dus een soort banier wordt. Dit soort vlaggen is vrij gebruikelijk in Oost-Europa. Het symbool op de vlag -in dit geval het wapen- kantelt niet mee en blijft uiteraard horizontaal.
De tweede vlag is die van de president.

Links: Gekantelde vlag van Slowakije / Rechts: Vlag van de Slowaakse president
Hier zien we de nationale vlag samen met die van de president tijdens de inauguratie van Zuzana Čaputová (1973) als president van Slowakije op 15 juni 2019 (foto: Martin Medňanský)

Montenegro – Dan državnosti / Soevereiniteitsdag (1878)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 2:

De Soevereiniteitsdag herdenkt dat op 13 juli 1878 het Congres van Berlijn Montenegro als onafhankelijk land erkende. Dat Congres was een bijeenkomst van de zes grootste staten van dat moment, Rusland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Oostenrijk-Hongarije, Italië en Duitsland. Ook uitgenodigd werden het Ottomaanse Rijk en vier Balkanstaten: Griekenland, Servië, Roemenië en Montenegro. De bedoeling van de bijeenkomst, die een maand duurde, was vast te stellen welke staat zich een staat mocht noemen, na de Russisch-Turkse oorlog van 1877-1878.

Conges van Berlijn 1878
Berliner Kongress, schilderij van Anton von Werner (1843-1915), de prominente groep van drie rechtsvoor bestaat uit v.l.n.r.: Gyula Andrássy (minister van Buitenlandse Zaken van Oostenrijk-Hongarije), Otto von Bismarck (rijkskanselier van Duitsland) en Pyotr Shuvalov (ambassadeur voor Rusland in het Verenigd Koninkrijk). De drie mannen uiterst links zijn: Alajos Károlyi (ambassadeur voor Oostenrijk-Hongarije in het Verenigd Koninkrijk), Alexander Gorchakov (minister van Buitenlandse Zaken van Rusland) en Benjamin Disraeli (premier van het Verenigd Koninkrijk)

Sommige landen hadden weinig in te brengen, zoals het Ottomaanse Rijk, de Turken werden gedwongen flinke delen van hun grondgebied af te staan. Macedonië mochten ze houden, maar landen als Roemenië, Servië en dus ook Montenegro werden onafhankelijke staten. Het Verenigd Koninkrijk werd het toegestaan Cyprus te bezetten.

Kaart van Montenegro (© freeworldmaps.net)

Tevens herdenkt deze dag dat de Montenegrijnen in 1941 een opstand organiseerden tegen het Nazi-regime en de zijde kozen van de communistische partizanenbeweging.

De vlag

Vlag van Montenegro (2004-heden)

De vlag is aangenomen op 13 juli 2004 en in de grondwet opgenomen op 22 oktober 2007. Hij is oranjerood, geheel goud omrand. In het midden van de vlag is het staatswapen afgebeeld.

Het staatswapen stamt uit de 19e eeuw, toen Montenegro een prins-bisdom was onder de Petrović-Njegoš-dynastie. Dit Huis had nauwe familiale en politieke banden met het Russische Keizerrijk en dat het wapen Russische trekjes vertoont, is dus niet zo vreemd. Net als in Rusland zien we een twee-koppige gekroonde adelaar, met in zijn klauwen een scepter en een rijksappel. De ‘dubbelkoppigheid’ van de adelaar geeft oorspronkelijk de autoriteit aan van de monarch over kerk en staat.

montenegro wapens
Links: wapen van het prins-bisdom Montenegro onder de Petrović-Njegoš-dynastie / Rechts: het wapen van Montenegro (2004-heden)

Midden op de adelaar is een schild geplaatst met daarop een zogenaamde lion passant, een wandelende leeuw. Waarschijnlijk is deze leeuw afkomstig van het wapen van de Republiek Venetië. De stadstaat had hier tijdens zijn hoogtijdagen veel invloed.

Montenegro schafte officieel in 1918 het Huis Petrović-Njegoš af en het feit dat het vorstelijke wapen in 2004 op de vlag geplaatst werd, viel niet bij iedereen in goede aarde. Het bleek echter een schot in de roos bij het grootste deel van de bevolking en het wapen kom je tegenwoordig overal tegen in het land.

Presidentiële vlaggen

Montenegro heeft niet één, maar twee presidentiële vlaggen, althans op papier, enig fotografisch bewijs voor het gebruik ervan is vooralsnog onvindbaar.

Presidentiële vlaggen van Montenegro

Het gaat om twee identieke vierkante vlaggen met het wapen van Montenegro en een sierrand.
De rode versie is bedoeld voor gebruik aan land en de blauwe voor op zee.

Marinevlag

Daarnaast is er ook een aparte marinevlag in gebruik sinds 22 juli 2010 en die heeft de nogal afwijkende maatvoering van 2:5.

Marinevlag van Montenegro (2010-heden)

Ze is blauw met de vlag van Montenegro in het kanton en een anker in wit op de vlucht, door drie (eveneens witte) golven doorsneden.

Hier zien we de marinevlag in actie aan boord van het fregat Kotor P-33, hier voor anker in de grootste havenstad Bar (foto: Darko Vojinovic)

Slovenië – Dan državnosti / Nationale feestdag (1991)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 2:

Op 25 juni 1991 verklaarde Slovenië zich (net als Kroatië) onafhankelijk van het uiteenvallende Joegoslavië. Milan Kučan werd de eerste president.
Vanaf 1 mei 2004 is Kroatië lid van de EU.

Kaart van Slovenië (© freeworldmaps.net)

De vlag

Vlag van Slovenië (1991-heden)

Hoewel de vlag van Slovenië er een lijkt uit de zgn. pan-slavische vlaggenfamilie, waar bijvoorbeeld ook de huidige vlaggen van Servië en Slowakije deel van uitmaken, ligt dat bij Slovenië net iets anders.
De pan-slavische vlaggen zijn gebaseerd op de vlag van Rusland (een horizontale driekleur van wit-blauw-rood), maar de Sloveense kleuren hebben een andere geschiedenis.

Kaart van het Keizerrijk Oostenrijk tussen 1816 en 1867, toen het Hertogdom Carniola (nr. 4 op de kaart), een van de vele onderdelen van dit rijk was, zowel van het hertogdom als van de hoofdstad Ljubljana worden de Duitse namen gebezigd: Krain / Laibach) (Kaart: Spiridon Ion Cepleanu / publiek domein)

Ze zijn afkomstig van het middeleeuwse wapen van het Hertogdom Carniola (Krain/Kransjka), waarvan Ljubljana in de 12e eeuw de hoofdstad werd.

Twee versies van het wapen van Criola, de versie links was het langst in gebruik, namelijk tussen 1463 en 1836, rechts de versie vanaf 1836 waar de Sloveense kleuren van zijn afgeleid (minus het geel); daar het gebied inmiddels onder het Oostenrijkse Keizerrijk viel, heeft de adelaar in dit wapen een keizerskroon

Dit wapen, een adelaar met een sikkelvormig borstschild, wijzigde nogal eens van kleur in de loop der eeuwen, waarvan de laatste aanpassing in 1836 was, waarbij de adelaar blauw was met een rood-geel borstschild op een zilveren (witte) achtergrond.

Vlag van Slovenië tot 1945

Het eerste gebruik van de pan-slavische kleuren in het gebied wat we nu kennen als Slovenië was bij de directe voorloper van het land, de regio Krain. Deze vlag was een horizontale driekleur van wit-blauw-rood (net als die van Rusland dus) en gaat terug tot 1848.
Overigens werden deze kleuren al op wapenschilden vóór de 19e eeuw in deze regio gebruikt, dus historisch gezien klopte het helemaal!

Sloveense verzetsvlag (1941-1945)

In de Tweede Wereldoorlog werd er door het verzet (de partizanen) een vijfpuntige rode ster op de blauwe baan gezet.

Vlag van Slovenië als deelrepubliek van Joegoslavié (1945-1991)

Vanaf 1945, als onderdeel van de Socialistische Federale Republiek Joegoslavië werd de ster gehandhaafd, maar groter en geel omrand.

Marko Pogačnik (1944), ontwerper van het Sloveense wapen (fotograaf onbekend)

Met de onafhankelijkheid in 1991 kwam er ook een vlagwijziging. Het nieuwe staatswapen, een ontwerp van beeldhouwer Marko Pogačnik, werd op de witte en blauwe baan geplaatst, dicht bij de broekingszijde.

Wapen van Slovenië (ontwerp van Marko Pognacnik)

Het wapen heeft de vorm van een schild met een blauw veld met een rood kader aan de zijkanten, met daarop in wit een gestileerde afbeelding van de hoogste berg in Slovenië, de Triglav (2863 m).

De 2863 m hoge Triglav (© Bohinj Triglav National Park)

Aan de basis van de berg zijn twee golvende blauwe lijnen te zien, zij staan voor zowel de Adriatische Zee als de rivieren.
Boven de berg zijn drie zeskantige gele sterren geplaatst in een driehoek met de punt naar beneden. Deze sterren zijn afkomstig van het Middeleeuwse wapen van de graven van Celje, historisch gezien de belangrijkste adelsfamilie uit de streek.

Wapen van de graven van Celje

De vlag werd ingevoerd op 25 juni 1991.

In 2003 kwam er een beweging op gang die de vlag graag veranderd wilde zien vanwege het feit dat hij  teveel op die van Rusland en Slowakije lijkt. In 2004 konden mensen ontwerpen insturen, waarbij een ontwerp met 11 strepen won. Het gebruikt opnieuw dezelfde kleuren en ook de Triglav komt er weer in terug.

Ontwerp voor een nieuwe vlag van Slovenië (2004)

Er is echter nog steeds geen besluit tot verandering genomen door het Sloveense parlement en het lijkt tot nu toe op de lange baan geschoven te zijn.