Sinds 1960 kennen we de Paralympische Zomerspelen voor sporters met handicaps. En sinds 1976 is er ook een editie voor Winterspelen. Deze evenementen vinden doorgaans plaats in de maand na de Olympische Zomer- en Winterspelen, op dezelfde locaties. Deze wedstrijden worden georganiseerd door het International Paralympisch Comité (IPC).
Vandaag is het zover: de opening van de Paralympische Spelen, die dus net als de ‘tegenknie’, de Olympische Spelen, in Parijs worden gehouden. De Spelen duren tot en met zondag 8 september. De openingsceremonie is live op tv te volgen op NPO 3, vanaf 20.00 tot 22.30 uur.
Mascotte
De Paralympische Spelen maken ook gebruik van een mascotte: voor de versie van 2024 is dat een zogenaamde Frygische muts (met oogjes, een mond en twee benen, waarvan één een kunstbeen), in Frankrijk het symbool van vrijheid van de Franse Revolutie. Marianne, de verpersoonlijking van Frankrijk wordt ook veelvuldig met een Frygische muts afgebeeld, net als de Smurfen. Het ontwerp van Phryge, zoals de mascotte heet, is van Gilles Deléris.
Phryge, macotte van de Paralympische Spelen 2024 (publiek domein)
Screenshots
De Paralympische Spelen beginnen met aanzienlijk beter weer dan de Olympische Spelen een paar weken terug (screenshot)Genodigden op de eretribune applaudisseren bij het binnenkomen van de paralympische sporters, links de Franse president Emmanuel Macron en zijn vrouw Brigitte, daarnaast de Franse voorzitter van het Frans Olympisch Comité, Tony Estanguet en zijn vrouw Laëtitia (screenshot)Binnenkomst van de Nederlandse ploeg, vlagdrager is Daniel Abraham Gebru (screenshot)
Vlag Paralympische Spelen(2004/2019-heden)
Vlag Paralympische Spelen (2019-heden)
De Paralympische vlag is wit met daarop drie zogenaamde agitos in de kleuren rood, blauw en groen. De agitos zijn asymmetrische sikkelvormige symbolen (het woord zelf betekent “ik beweeg” in het Latijn).
De vlag is relatief nieuw en stamt uit 2019. Het is echter een aangepaste versie van een logo/vlag ontworpen in april 2003 door het Duitse reclamebedrijf Scholz & Friends, maar toen met donkerder tinten voor de agitos.
Vlag Paralympische Spelen (2004-2019)
Het werd als logo op kleine schaal geïntroduceerd voorafgaand aan de Paralympische Zomerspelen van 2004 in Athene. Bij de sluitingsceremonie op 28 september echter werd de nieuwe vlag met dit symbool onthuld bij het aanbieden aan de volgende gaststad voor 2008: Beijing. De vlag werd echter voor het eerst gebruikt tijdens de Paralympische Winterspelen van 2006 in Turijn (Italië).
Pa en T’aeguk-vlaggen(1988-2004)
De agitos-vlag verving twee eerdere Paralympische vlaggen, die beide uit Zuid-Korea stammen. De eerste versie deed zijn intrede bij de Paralympische Zomerspelen van 1988.
Deze vlag was wit met daarop vijf Koreaanse pa-symbolen: drie boven (blauw, zwart en rood) en twee onder (geel en groen). Twee van deze pa-symbolen boven elkaar geplaatst (waarbij de bovenste omgedraaid wordt) vormen het T’aeguk-symbool, dat ook prominent op de Zuid-Koreaanse vlag staat (wij kennen het beter als yin en yang).
Links: Vlag van Zuid-Korea / Rechts: Yin en yang-symbool
In 1990 echter oordeelde het IOC dat de vlag met de vijf pa gewijzigd diende te worden: ze leek teveel op de Olympische vlag, aldus het bezwaar. Het IPC knutselde de pa vervolgens deels over elkaar heen en plaatste ze in een cirkel. In november 1991 werd dit ontwerp door IPC-leden van tafel geveegd. Men wilde de vlag houden zoals ze was.
Links: Vlag van de Paralympische Spelen met vijf ‘pa’ (1988-1992) / Rechts: Vlag van de Paralympische Spelen met drie ‘pa’ (1992-2004)
Als door een adder gebeten, reageerde het IOC dat het verdere samenwerking met het IPC zou opschorten, als de vlag niet gewijzigd werd. Het IPC koos toen eieren voor z’n geld en kleedde de vlag in maart 1992 enigszins uit door de gele en de zwarte pa te verwijderen, zodat er drie overbleven: groen boven, rood en blauw onder. Aangezien de voorbereidingen voor de Paralympische Winterspelen van 1994 in Lillehammer, Noorwegen toen al vergevorderd waren, waarbij de versie met de vijf pa al in het marketing-programma was opgenomen, werd de vijf pa-versie nog even getolereerd, maar bij de sluitingsceremonie werd de drie pa-versie voor het eerst geïntroduceerd.
Links: Twee Noorse postzegels uit 1994, waar het Paralympische logo met de vijf ‘pa’ nog op staat, hoewel het achter de schermen al was aangepast, postzegelontwerp: Bruno Oldani / Rechts: Australische postzegel uit 2008 met het portret van succesvol Paralympisch zwemmer (tegenwoordig parlementslid) Matthew Cowdrey (1988) met het eerste (donkere) ‘agitos’-logo, postzegelontwerp: Simone Sakinofsky
Het was deze versie die te zien was bij de Paralympische Zomerspelen van 2004 in Athene, Griekenland. Achter de schermen was ze toen echter al vervangen door de agitos-vlag, toen nog in de versie met donkerder kleuren. In 2019 werd deze dus uiteindelijk vervangen door de versie die we nu kennen, met de agitos in heldere kleuren.
Het Paralympische symbool, de ‘agitos’, prominent in beeld op de Arc de Triomphe (screenshot)
Vandaag komen de 33e Olympische Spelen tot hun eind. Vanavond vanaf 21.00 uur vindt de Sluitingsceremonie plaats in het Stade de France in de Parijse voorstad Saint-Denis.
Op het moment van schrijven is er nog een wedstrijddag te gaan, dus kunnen er nog veranderingen plaatsvinden in het aantal gewonnen medailles voor de Nederlandse afvaardiging, maar dat het sowieso een succesvol gebeuren was, is wel duidelijk. Op zondagochtend staat Nederland met 13 gouden, 7 zilveren en 12 bronzen medailles (32 in totaal dus) op de 8e plaats in het landenklassement.
Duidelijke koplopers zijn China en de Verenigde Staten met respectievelijk 39 en 38 gouden plakken. Geen enkel ander land komt daarbij in de buurt, Australië (nummer 3 op de lijst) heeft 18 gouden medailles.
Update na de laatste speeldag
Na de deze laatste speeldag kan de balans worden opgemaakt: stond Nederland vanmorgen nog op de 8e plaats in het klassement, met het winnen van 2 extra gouden medailles, schuift ons land 2 plaatsen op naar de 6e plaats, de hoogste plaats ooit, drie jaar geleden in Tokio werd de 7e plaats bereikt.
Op de lijst kunne we ook zien dat de Verenigde Staten China van de 1e plaats heeft verdrongen. De landen hebben beide 40 keer goud gewonnen, maar de V.S. heeft maar liefst 44 zilveren en 42 bronzen medailles gewonnen. Bij China gaat het om respectievelijk 27 en 24 keer zilver en brons.
Wat de sluiting van vanavond betreft: veel is er nog geheim, zoals te doen gebruikelijk. Wat wel vast staat is dat Tom Cruise zijn opwachting zal maken, maar op welke wijze is nog even afwachten. Het ligt echter voor de hand dat de acteur dat op “Mission Impossible”-achtige wijze zal doen. Cruise is al geruime tijd in Parijs voor opnames van het achtste deel van de “Mission Impossible”-filmserie.
Tom Cruise op de motor met witte (?) vlag (screenshot)
Hij werd gesignaleerd bij de Arc de Triomphe op een motor met een witte vlag, met een filmploeg tien meter voor hem.
Daarnaast zijn er volop geruchten over eventueel optredende artiesten, zoals Billie Eilish, Snoop Dogg en de Red Hot Chili Peppers. Ook de in Frankrijk zeer populaire Belgische zangeres Angèle wordt genoemd, net als haar Franse collega Yseult.
Screenshots Sluitingsceremonie
Vlaggenparade van de Olympiërs, we zien o.a. Senegal (links), Burundi (midden met sterren), Bulgarije (driekleur) en Burkina Fasso (rechts)De vlag van de Cookeilanden werd gedragen door zwemster Lanihei ConnollyDe vlagdragers op het centrale element, een gestileerde wereldkaart, in het Stade de FranceRuim 200 vlaggen kwamen het stadion binnenTriatlete Edda Hannesdóttir droeg de IJslandse vlagTe onderscheiden vlaggen zijn die van Zuid-Korea (geheel links, wit met trigrammen), Brunei (geel), de verticale driekleur van Ivoorkust (oranje-wit-groen), Cuba (rode driehoek met ster) en Djibouti (witte driehoek met rode ster)De Nederlandse vlagdragers Harrie Lavreysen (baanwielrennen) en Femke Bol (hordenloopster/estafette), rechts de vlag van PolenEen grote verzameling vlaggen, herkenbaar die van de Marshalleilanden (geheel links), Luxemburg (rood-wit-lichtblauw) en Micronesia (lichtblauw met sterren)Herkenbare vlaggen op dit screenshot: Sierra Leone (geheel links, groen-wit-lichtblauw), Servië (rood-blauw-wit met wapen), Sao Tomé en Pricipe (groen-geel-groen met sterren), Rwanda (blauw-geel-groen), Samoa (blauw kanton op rood veld) en Saint Vincent en de Grenadines (blauw-geel-groen met drie groene ruiten)Een kleurig geheel met herkenbaar Noord-Macedonië (geel-rode stralen), Maleisië (blauw kanton en rood-witte strepen), Kroatië (rood-wit-blauw met wapen), Cookeilanden blauw met witte sterren in een cirkel) en Denemarken (rood met wit kruis)De vlaggenparade werd luid toegejuichtDe vlagdragers verzameld rond de ‘wereldkaart’Nederlands goud en bronsBlije PortugezenDe Nederlandse ploegDe Olympische ploeg van GuatemalaUiteraard veel Fransen in het stadionDe Chinese ploegDe Nederlandse ploegEen bijzonder moment: de laatste medaille-uitreiking vindt plaats tijdens de sluitingsceremonie en wel voor de vrouwenmarathon, waarbij de Nederlandse Sifan Hassan goud won, het edelmetaal wordt haar hier omgehangen door IOC-voorzitter Thomas BachHassan won de marathon met een Olympisch record in 2 uur, 22 minuten en 55 secondenSifan Hassan toont haar gouden medailleAl even bijzonder was het dat het Nederlandse volkslied, het Wilhelmus, in het stadion klonk en daarmee de hele wereld overgingSaluut terwijl de vlaggen van Nederland, Ethiopië en Kenia worden gehesenDe drie medaillewinnaars luisteren naar het WilhelmusV.l.n.r.: Tigst Assefa (zilver voor Ethiopië), Sifan Hassan (goud voor Nederland) en Hellen Obiri (brons voor Kenia)Burgemeester Karen Bass van Los Angeles ontvangt de Olympische vlag uit handen van IOC-voorzitter Thomas BachLos Angeles zal de 34e Olympische Spelen in 2028 organiserenActeur Tom Cruise landt in het Stade de France……en neemt bezit van de Olympische vlag……en gaat er met de vlag vandoor op een motor, op naar de Verenigde StatenEr wordt even geschakeld met Los Angeles waar op het strand van Long Beach vast een voorschot op de Spelen van 2028 wordt genomen in ‘party style’……compleet met vuurwerkOok in Parijs laat men zich niet onbetuigd, het slotakkoord is een spetterend vuurwerk
De vlag
De Olympische vlag (1920-heden)
De vlag van de Olympische Spelen is wit met vijf in elkaar gevlochten ringen, drie boven, twee onder, in de kleuren blauw, geel, zwart, groen en rood. Dit kan haast niet anders dan een van de bekendste vlaggen ter wereld zijn: er zullen maar weinig mensen zijn die de vlag met de gekleurde ringen niet onmiddellijk herkennen.
Uiteraard zijn er Olympische vlaggen in soorten en maten: de ‘officiële’ Olympische vlag is de vlag die van de ene gaststad naar de volgende verhuist en die doorgaans voordat de Spelen werkelijk beginnen in het plaatselijke stadhuis te zien is en moet niet verward worden met de enorme Olympische vlag die boven alles uit torent in een stadion, die na de Spelen onmiddellijk afgedankt wordt. Vaak wordt zo’n vlag daarna tentoongesteld.
Het logo
De vlag werd geïntroduceerd tijdens de Spelen van 1920 in Antwerpen. Dat betekent tevens dat de vijf daaraan voorafgaande edities van de moderne Spelen het zonder dit symbool deden waar we nu zo aan gewend zijn geraakt.
Het originele ontwerp van Pierre de Coubertin uit 1913 (publiek domein)
Het logo met de ringen is echter iets ouder dan 1920. Het werd in 1913 ontworpen door de Franse baron Pierre de Coubertin, die toentertijd voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité(IOC) was. Hij was de grote instigator van de moderne Olympische Spelen, waarvan de eerste editie in 1896 plaatsvond in de Griekse hoofdstad Athene, waarmee tevens de link werd gelegd met de Olympische Spelen van de Klassieke Oudheid, die in Olympia werden gehouden, tussen (naar we nu aannemen) 776 v. Chr. tot en met 393 na Chr.
Links: Pierre de Coubertin (1863-1937), ongedateerde, ingekleurde foto (publiek domein) / Rechts: Het graf van Pierre de Coubertin op het Cimétière Bois-de-Vaux in Lausanne, Zwitserland, compleet met ‘zijn’ Olympische ringen (publiek domein)
Hoewel nogal eens wordt aangenomen dat de ringen van De Coubertin’s ontwerp de vijf continenten symboliseerden (Europa, Afrika, Azië, Amerika en Oceanië), lagen de bedoelingen van De Coubertin toch net iets anders: Zelf schreef hij daarover in de augustus-editie van 1913 van het blad Olympique:
“…de zes kleuren (met de witte achtergrond) gecombineerd vertegenwoordigen op deze wijze de vlaggen van ieder land op aarde, zonder uitzondering. Het blauw en geel van Zweden, het blauw en wit van Griekenland, de driekleuren van Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Duitsland, België, Italië, Hongarije plus het geel en rood van Spanje zijn vertegenwoordigd, net als de innovatieve vlaggen van Brazilië en Australië en die van het oude Japan en het moderne China. Dit is echt een internationaal symbool”
Hiermee was er een logo dat tevens op een vlag gebruikt kon worden. We mogen er vanuit gaan dat dat bij de 6e Olympiade geweest zou zijn. Deze Spelen van 1916 zouden in Berlijn plaatsvinden. Ondanks het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914 gingen de voorbereidingen hiervoor gewoon door: men ging er vanuit dat de oorlog niet zo lang zou duren. Maar dit bleek te optimistisch gedacht, de oorlog sleepte zich voort tot 1918 en de 6e Olympiade werd afgelast.
Het Olympisch Stadion in Antwerpen op de openingsdag 20 april 1920, toen de Olympische vlag debuteerde (publiek domein)
Zodoende was het de 7e Olympiade (er werd dus gewoon doorgenummerd) van 20 april tot 12 september 1920 gehouden in Antwerpen, waar de Olympische vlag voor het eerst werd gehesen. (Berlijn was als organiserende stad “nicht mehr im Frage”, na de nederlaag van Duitsland in de Eerste Wereldoorlog en het land was dan ook uitgesloten van deelname in 1920, net als Oostenrijk).
Over een vlag die kwijtraakte en weer boven water kwam(Antwerpen-vlag nr.1)(1920)
De allereerste officiële Olympische vlag uit 1920, die bekend staat als de Antwerpen-vlag, bestaat nog steeds, na jarenlang spoorloos te zijn geweest. We spoelen even vooruit naar 1997: tijdens een diner georganiseerd door het Amerikaans Olympisch Comité, interviewde een journalist de toen 100-jarige Hal Haig Prieste, die in 1920 een bronzen plak voor de V.S. had gewonnen bij het platform-duiken. De journalist merkte op dat het IOC niet kon achterhalen wat er met de originele Olympische vlag van 1920 was gebeurd. “Daar kan ik je mee helpen”, was het antwoord van Prieste, “die zit in m’nkoffer”.
Links: Affiche voor de Olympische Zomerspelen 1920 in Antwerpen (publiek domein) / Rechts: Duke Kahanamoku (1890-1968) (Library of Congress / publiek domein)
Prieste vertelde vervolgens dat hij, opgehitst door een nachtelijke weddenschap met landgenoot Duke Kahanamoku*, tegen het einde van de Spelen in Antwerpen in de vlaggenmast van het stadion was geklommen en de vlag had gestolen.
*Duke Kahanamoku behaalde in 1920 twee gouden medailles: één bijhet 100 m zwemmen en de andere bij het estafette-zwemmen
Dat het IOC niet wist wat er met de vlag gebeurd was is een ietwat curieus, want dat de vlag gestolen was moet bekend zijn geweest, omdat Prieste betrapt werd door de politie tijdens zijn actie. Maar wellicht doelden ze op het feit dat ze niet wisten wat er vervólgens met de vlag gebeurde: Prieste liep sneller dan de politie en ontkwam met de vlag als zijn trofee.
Het Olympisch Stadion te Antwerpen in 1920 (publiek domein)
Met een speciale ceremonie tijdens de Olympische Spelen van 2000 in Sydney overhandigde (de toen inmiddels 103-jarige) Prieste de vlag uit 1920 aan toenmalig IOC-voorzitter Juan Antonio Samaranch.
De 103-jarige Hal Haig Prieste (1896-2001) met de door hem ontvreemde oervlag van de Olympische Spelen, bij de overhandiging aan IOC-voorzitter Juan Antonio Samaranch op 11 september 2000 te Sydney, een paar dagen voor het begin van de Zomerspelen (publiek domein)
De vlag werd vervolgens tentoongesteld in het Olympisch Museum in Lausanne in Zwitserland, maar bleef daar niet. Vanaf het begin van de ‘herontdekking’ had de stad Antwerpen ook belangstelling voor de vlag. De stad was succesvol in zijn pogingen voor een terugkeer: in 2004 keerde de vlag terug naar de Scheldestad. Vanaf 2013, toen Antwerpen Europese Sporthoofdstad was, was de vlag in de entreehal van het stadhuis te bewonderen. Vanwege de renovatie van het gebouw (vanaf 2017) is de vlag nu onderdeel van de collectie van het MAS (Museum aan de Stroom) in het noorden van de stad.
Antwerpen-vlag nr. 2(1924)
Het was de bedoeling dat de Olympische vlag van 1920 naar de volgende gaststad Parijs zou verhuizen, maar omdat de officiële vlag zoek was, moest er een nieuw exemplaar gemaakt worden. Deze tweede vlag werd eveneens Antwerpen-vlag genoemd, naar het waarom wordt nog steeds gegist: één verklaring is dat de vlag nu eenmaal debuteerde in Antwerpen, een andere is dat de nieuwe vlag in Antwerpen werd gemaakt.
Opening van de Olympische Zomerspelen 1924 in het Stade Olympique Yves-du-Manoir te Colombes, vlakbij Parijs, door de voorzitter van het Comité Olympique Français, graaf Justinien Clary (1860-1933); of de Olympische vlag, die over het spreekgestoelte is gedrapeerd, ‘dé’ nieuwe ‘Antwerpen-vlag’ is, vertelt de historie niet (publiek domein)
Hoe dan ook: dit nieuwe exemplaar wapperde in 1924 voor het eerst tijdens de openingsceremonie in het Stade Olympique Yves-du-Manoir in Colombes, een voorstad van Parijs. Deze nieuwe officiële versie zou het uithouden tot en met de Zomerspelen van 1984 in Los Angeles, waarna de vlag na 60 jaar ‘met pensioen mocht’.
Links: Affiche van de 1e editie van de Olympische Winterspelen in 1924 in Chamonix, Frankrijk, een ontwerp van Auguste Matisse (1866-1931) (publiek domein) / Rechts: Officiële Olympische eedaflegging door de vertegenwoordigers van de 16 deelnemende landen aan de Winterspelen van 1924 in Chamonix (publiek domein)
1924 was tevens het debuut van de Olympische Winterspelen die tot en met 1992 in hetzelfde jaar als de Zomerspelen werden gehouden, toen er besloten werd ze los te koppelen, zodat de Winterspelen in de andere even jaren dan die van de Zomerspelen plaatsvinden (zie ook verderop).
Seoul-vlag(1988)en Rio de Janeiro-vlag (2016)
Voor de 24e Olympiade in 1988 in de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul kwam er dus een nieuwe vlag, die dan ook bekend staat als de Seoul-vlag. Ze deed 24 jaar dienst, tot en met de 30e Olympiade in Londen in 2012.
De vlag die nu in gebruik is (met franje langs de randen) debuteerde tijdens de Zomerspelen van 2016 in Rio De Janeiro in Brazilië, maar werd aan het einde van de Zomerspelen in Londen in 2012 al overhandigd aan burgemeester Eduardo Paes van Rio de Janeiro.
12 augustus 2012: tijdens de sluitingsceremonie van de Zomerspelen in Londen ontvangt burgemeester Eduardo Paes van Rio de Janeiro, Brazilië, de nieuwe officiële Olympische vlag, compleet met franje langs de randen (screenshot)
Deze vlag is nu te bewonderen in het stadhuis van Tokio, het Tōkyō-to Chōsha.
Vlaggen Winterspelen
Zoals boven vermeld, werden de Olympische Winterspelen voor het eerst gehouden in 1924 en wel in Chamonix, Frankrijk. Tot 1952 werden voor de Winterspelen geen speciale vlaggen vervaardigd.
Links: Logo van de Olympische Winterspelen van 1952 in Oslo, Noorwegen (publiek domein) / Rechts: De Oslo-vlag (publiek domein)
Bij die Spelen, gehouden in en rond de Noorse hoofdstad Oslo, kreeg voorzitter van het IOC, Sigfrid Edström, uit handen van burgemeester Brynjulf Bull, een Olympische vlag overhandigd, die net als bij de Zomerspelen overgedragen zou worden aan de volgende organiserende stad.
Aldus geschiedde, maar daar moet wel bij aangetekend worden dat de vlag alleen gebruikt werd bij de openingsceremonies. Normaliter was de vlag opgeborgen in een vitrine met daarbij de namen van alle gaststeden op bronzen plaquettes. Voor de sluitingsplechtigheden werd een replica gebruikt. In 2014 werd de Oslo-vlag met pensioen gestuurd.
IOC-voorzitter Thomas Bach overhandigt de (nieuwe) officiële vlag van de Winterspelen aan burgemeester Chen Jining van de Chinese hoofdstad Beijing, waar de editie van 2022 zal plaatsvinden (sluitingsceremonie van de Winterspelen 2018 in PyeongChang, Zuid-Korea, op 25 februari 2018 / screenshot)
In 2018, bij de Winterspelen in het Zuid-Koreaanse PyeongChang, bood de stad het IOC een nieuwe officiële vlag aan. Na de Winterspelen 2022 in Beijing is de vlag inmiddels doorgegeven aan de Italiaanse stad Milaan, waar de Winterspelen van 2026 zullen plaatsvinden (een deel van de wedstrijden vindt plaats in Cortina d’Ampezzo).
Olympische Jeugdspelen
Sinds 2010 zijn er ook Olympische Jeugdspelen voor 14- tot 18-jarigen. Deze Spelen (zowel Zomer- als Winterspelen) worden ook iedere vier jaar gehouden, maar precies omgekeerd als de ‘volwassen’ Spelen: de Zomer Jeugdspelen vinden dus plaats in het zelfde jaar als de Olympische Winterspelen en de Winter Jeugdspelen in het jaar van de Olympische Zomerspelen.
Logo van de Olympische Jeugdspelen
De eerste zomer-editie vond plaats in Singapore van 14 tot 26 augustus 2010. Eén dag voor de opening overhandigde IOC-voorzitter Jacques Rogge de officiële vlag voor de Jeugdspelen aan premier Lee Hsien Loong van Singapore.
Hoewel her en der vermeld wordt dat deze Olympische vlag naast de ringen ook de naam van de gaststad en het jaar van de Spelen laat zien, is daar op foto’s niets van waar te nemen! En dat zou ook vreemd zijn, want ook deze vlag is een doorgeef-vlag. In 2014 waren de Zomer Jeugdspelen in Nanjing (China) en in 2018 in Buenos Aires (Argentinië).
Links: Logo van de Olympische Zomer Jeugdspelen van 2018 in Buenos Aires, Argentinië (publiek domein) / Rechts: Voorlopig logo van de uitgestelde Olympische Zomer Jeugdspelen van 2026 in Dakar, Senegal (publiek domein)
De editie 2022 kwam wegens de coronapandemie te vervallen en werd vooruit geschoven naar november 2026 en wordt gehouden in Dakar (Senegal).
Logo van de Winter Jeugdspelen 2024 die in januari/februari dit jaar in Gangwon (Zuid-Korea) werden gehouden
De eerste Winter Jeugdspelen werden gehouden van 13 tot 22 januari 2012 in Innsbruck (Oostenrijk). De 2016 en 2020 edities waren in respectievelijk Lillehammer (Noorwegen) en Lausanne (Zwitserland). In 2024 werd het evenement in de provincie Gangwon (Zuid-Korea) gehouden.
Een heel verhaal! Maar hebben we nu alles gehad? Nee, want een goeie twee weken na de sluiting van de Olympische Zomerspelen beginnen de Paralympische Spelen 2024, eveneens in Parijs.
Paralympische vlag
Over de vlag en het logo van de Paralympische Spelen is heel wat te vertellen en dat gaat dan ook gebeuren! Woensdag 28 augustus gaat dit sportevenement van start: dan wordt de Paralympische vlag niet alleen in Parijs gehesen, maar ook bij Vlagblog en kunt u alles lezen over deze andere Olympische vlag.
Hoewel de Spelen de 33e Olympiade worden genoemd, zijn dit eigenlijk de 30e (moderne) Spelen, nadat het evenement in 1896 nieuw leven werd ingeblazen. Dit als gevolg van drie niet doorgegane edities tijdens de twee wereldoorlogen uit de 20e eeuw. Hoe dan ook: in Parijs gaan vandaag de Spelen opnieuw van start en wel met een ongebruikelijke openingsceremonie, die wordt namelijk niet in een stadion gehouden, maar vanaf 19.30 uur langs een 6 km lang gedeelte van de rivier de Seine.
Het logo van de Olympische Zomerspelen van Parijs, een ontwerp van Sylvain Boyer, het Olympisch vuur is erin te herkennen, maar ook het gezicht van Marianne, sinds jaar en dag de verpersoonlijking van Frankrijk, tevens een knipoog naar de Spelen van 1900, die ook in Parijs plaatsvonden en waar vrouwelijke sporters voor het eerst werden toegelaten
Er is plaats voor in totaal 300.000 toeschouwers, 100.000 daarvan zijn betaalde plaatsen, de overige 200.000 zijn gratis. De gratis kaartjes werden in drie rondes uitgedeeld en zijn bedoeld voor gezinnen met lage inkomens die in achterstandswijken wonen, sportbewegingen, jongeren, mensen die helpen de Olympische Spelen te organiseren, waaronder handelaars en gemeentepersoneel. Zoals oorspronkelijk voorgesteld, werden er geen gratis kaartjes aan toeristen verstrekt.
Impressie van de openingsceremonie en botenparade op deSeine (screenshot promofilmpje)
De openingsceremonie op de rivier zal 160 vaartuigen omvatten. Zo’n 2.000 dansers zullen er te zien zijn (terwijl zo’n 6.000 tot 8.000 veiligheidsmedewerkers de ceremonie deels achter de schermen mogelijk gaan maken, naast zo’n 45.000 medewerkers op land, water en in de lucht). Choreografie is in handen van Maud le Pladec.
De 206 landenteams teams met 10.500 sporters, zullen met hun vlaggen langs de 6 km lange route varen, die zich uitstrekt vanaf de Pont d’Austerlitz naar de Pont d’Iéna ter hoogte van de Eiffeltoren en de Jardins du Trocadéro, waar de openingsceremonie zelf zich zal voltrekken. De Spelen zullen worden geopend door president Macron, het motto van de Olympiade luidt: Ouvrons grand les Jeux (Laten we de Spelen groots openen).
Hoewel de belangrijkste sport-accomodatie bij de Spelen het Stade de France is, zullen er ook heel wat wedstrijden op andere plekken in Parijs plaatsvinden en ver daarbuiten.
Zo zijn de basketbal-voorrondes in Lille (Rijsel), zeilen en enkele voetbalwedstrijden bij en in Marseille. Gevoetbald wordt er ook in Bordeaux, Décine-Charpieu (bij Lyon), Nantes, Nice en St.-Étienne.
Surfwedstrijden vinden aan de andere kant van de wereld plaats, namelijk bij Teahupo’o (Tahiti), 75 km buiten hoofdstad Pape’ete en 15.716 km van Parijs verwijderd.
Speciale teams
Naast de landenteams is er voor de derde keer ook een Olympisch vluchtelingenteam. Het gaat om 37 sporters met een vluchtelingenstatus uit 11 verschillende landen: Afghanistan, Congo-Brazzaville, Cuba, Eritrea, Ethiopië, Iran, Kameroen, Soedan, Syrië, Venezuela en Zuid-Soedan. De grootste groep binnen dit team bestaat uit 14 Iraniërs. Het vluchtelingenteam neemt deel onder de Olympische vlag.
Vlag van de Individuele Neutrale Atleten, goedgekeurd door het IOC op 24 maart van dit jaar
Individuele “neutrale” sporters uit Rusland en Wit-Rusland (Belarus) kunnen deelnemen aan de Spelen onder de vlag van de Individuele Neutrale Atleten (Athlètes Individuels Neutres), na goedkeuring van het Internationaal Olympisch Comité. De delegatie, die bestaat uit 32 sporters, neemt geen deel aan de openingsceremonie en wordt ook niet vermeld in de diverse klassementen. Een speciaal voor deze Spelen gecomponeerde compositie doet dienst als vervanging van de volksliederen van de twee landen.
De medailles
De Olympische medailles zijn een ontwerp van juwelier Chaumet, naast de metalen goud, zilver en brons bevat iedere plak een stukje Eiffeltoren: in het midden van de medailles zien we een ijzeren zeshoek, gemaakt van restanten van recente renovaties van de iconische toren. De zeshoek verwijst naar de globale vorm van Frankrijk, het Olympische Marianne-logo is erop aangebracht, compleet met ringen.
De twee metalen van iedere medaille zijn op de vijf hoeken van het ijzer vastgezet met een soort nagel die weer gebaseerd is op de klinknagels van de Eiffeltoren.
De afbeelding op de keerzijde van de medailles is een ontwerp van Elena Votsi en toont Athena Nike, de Griekse godin van de overwinning, die sinds 2004 standaard op de medailles wordt afgebeeld. Ze is hier verbeeld boven het Stadion Panathinaiko in Athene, waar de eerste moderne Olympische Spelen in 1896 werden gehouden. Links van haar herkennen we de Akropolis van Athene en rechts de Eiffeltoren.
Screenshots promotieclip
Een ruiter bij het 17e eeuwse Paleis van VersaillesEen breakdancer bij de 23 m hoge obelisk van de Egyptische farao Ramses II uit Luxor, die in 1836 op het Place de la Concorde werd geplaatstEen hardloper bij de Arc de Triomphe uit 1836Een schermer bij het Grand Palais uit 1900Een boogschutter en een zwemmer bij de piramide van het Louvre uit 1989Bestemming Parijs met hét symbool van de Franse hoofdstad: de Eiffeltoren uit 1889
Oeps! Vlag ondersteboven!
Bij het hijsen van de Olympische vlag op het Place du Trocadéro ging het mis: de vlag ging ondersteboven de mast in, wat niet onmiddellijk werd opgemerkt, zie screenshots hieronder:
De Olympische vlag is klaar om gehesen te worden: de blauwe ring die in de broektop (linksboven) hoort, zit hier onderaanDe gele ring die onderin hoort, zit bovenin, duidelijk zichtbaar zijn de gaten in de vlaggenmast, dit zijn de blazers waarmee men een vlag kan laten wapperen, ongeacht of er wind staatTony Estanguet, voorzitter van het Frans Olympisch comité en Thomas Bach, president van het Internationaal Olympisch Comité, kijken naar het hijsen van de Olympische vlag, of ze door hebben dat de vlag verkeerd hangt?De blazers staan aan en de vlag wappert duidelijk ondersteboven, de fout werd te laat ontdekt: om verder wapperen te voorkomen, werd het blaasmechanisme snel uitgeschakeldTijdens het spelen van de Olympische hymne (een compositie van Spiros Samaras uit 1896) hing de vlag dan ook slap langs de mast
Screenshots opening
Als opening van de botenparade is er vuurwerk in de Franse kleuren boven de fraai versierde Pont d’Austerlitz Zoals de traditie het voorschrijft, opent de Griekse delegatie de intocht der sportersTussen de boten door trad o.a. Lady Gaga op met het Zizi Jeanmaire-nummer “Mon truc en plumes”Intocht van de Nederlandse ploeg, de boot werd gedeeld met de delegatie uit PeruDe Nederlandse ploeg met als vlagdragers handbalster Lois Abbingh en basketballer Worthy de JongKoningin Máxima en Koning Willem-Alexander juichen vanaf de eretribune als de Nederlandse ploeg voorbijvaartDe nationale Franse ploeg vaart in de stromende regen als laatste langs het publiek……toegejuicht door het Franse publiekOok wordt er even geschakeld met Tahiti, waar de surfwedstrijden zullen plaatsvindenVlaggenparade op het Place du Trocadéro na aankomst van alle sportersLuchtopname van Parijs tijdens de tocht van de Olympische vlam van het Place du Trocadéro naar de TuilerieënHet Olympisch vuur wordt ontstoken door atlete Marie-José Perec en haar echtgenoot, judoka Teddy RinerHet Olympisch vuur hangt onder een heteluchtballonTot slot de verrassing van de avond: een optreden van Céline Dion vanaf de EiffeltorenDe Canadese zangeres brak haar wereldtoernee in 2022 af, nadat bij haar de zeldzame aandoening “stiff-person syndrome” was vastgesteldHet werd Dion’s eerste optreden sinds 2022, vol overgave zong ze de Édith Piaf-klassieker “Hymne à l’amour”Slotakkoord
De vlag
De Olympische vlag (1920-heden)
De vlag van de Olympische Spelen is wit met vijf in elkaar gevlochten ringen, drie boven, twee onder, in de kleuren blauw, geel, zwart, groen en rood. Dit kan haast niet anders dan een van de bekendste vlaggen ter wereld zijn: er zullen maar weinig mensen zijn die de vlag met de gekleurde ringen niet onmiddellijk herkennen.
Uiteraard zijn er Olympische vlaggen in soorten en maten: de ‘officiële’ Olympische vlag is de vlag die van de ene gaststad naar de volgende verhuist en die doorgaans voordat de Spelen werkelijk beginnen in het plaatselijke stadhuis te zien is en moet niet verward worden met de enorme Olympische vlag die boven alles uit torent in een stadion, die na de Spelen onmiddellijk afgedankt wordt. Vaak wordt zo’n vlag daarna tentoongesteld.
Het logo
De vlag werd geïntroduceerd tijdens de Spelen van 1920 in Antwerpen. Dat betekent tevens dat de vijf daaraan voorafgaande edities van de moderne Spelen het zonder dit symbool deden waar we nu zo aan gewend zijn geraakt.
Het originele ontwerp van Pierre de Coubertin uit 1913 (publiek domein)
Het logo met de ringen is echter iets ouder dan 1920. Het werd in 1913 ontworpen door de Franse baron Pierre de Coubertin, die toentertijd voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité(IOC) was. Hij was de grote instigator van de moderne Olympische Spelen, waarvan de eerste editie in 1896 plaatsvond in de Griekse hoofdstad Athene, waarmee tevens de link werd gelegd met de Olympische Spelen van de Klassieke Oudheid, die in Olympia werden gehouden, tussen (naar we nu aannemen) 776 v. Chr. tot en met 393 na Chr.
Links: Pierre de Coubertin (1863-1937), ongedateerde, ingekleurde foto (publiek domein) / Rechts: Het graf van Pierre de Coubertin op het Cimétière Bois-de-Vaux in Lausanne, Zwitserland, compleet met ‘zijn’ Olympische ringen (publiek domein)
Hoewel nogal eens wordt aangenomen dat de ringen van De Coubertin’s ontwerp de vijf continenten symboliseerden (Europa, Afrika, Azië, Amerika en Oceanië), lagen de bedoelingen van De Coubertin toch net iets anders: Zelf schreef hij daarover in de augustus-editie van 1913 van het blad Olympique:
“…de zes kleuren (met de witte achtergrond) gecombineerd vertegenwoordigen op deze wijze de vlaggen van ieder land op aarde, zonder uitzondering. Het blauw en geel van Zweden, het blauw en wit van Griekenland, de driekleuren van Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Duitsland, België, Italië, Hongarije plus het geel en rood van Spanje zijn vertegenwoordigd, net als de innovatieve vlaggen van Brazilië en Australië en die van het oude Japan en het moderne China. Dit is echt een internationaal symbool”
Hiermee was er een logo dat tevens op een vlag gebruikt kon worden. We mogen er vanuit gaan dat dat bij de 6e Olympiade geweest zou zijn. Deze Spelen van 1916 zouden in Berlijn plaatsvinden. Ondanks het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914 gingen de voorbereidingen hiervoor gewoon door: men ging er vanuit dat de oorlog niet zo lang zou duren. Maar dit bleek te optimistisch gedacht, de oorlog sleepte zich voort tot 1918 en de 6e Olympiade werd afgelast.
Het Olympisch Stadion in Antwerpen op de openingsdag 20 april 1920, toen de Olympische vlag debuteerde (publiek domein)
Zodoende was het de 7e Olympiade (er werd dus gewoon doorgenummerd) van 20 april tot 12 september 1920 gehouden in Antwerpen, waar de Olympische vlag voor het eerst werd gehesen. (Berlijn was als organiserende stad “nicht mehr im Frage”, na de nederlaag van Duitsland in de Eerste Wereldoorlog en het land was dan ook uitgesloten van deelname in 1920, net als Oostenrijk).
Over een vlag die kwijtraakte en weer boven water kwam(Antwerpen-vlag nr.1)(1920)
De allereerste officiële Olympische vlag uit 1920, die bekend staat als de Antwerpen-vlag, bestaat nog steeds, na jarenlang spoorloos te zijn geweest. We spoelen even vooruit naar 1997: tijdens een diner georganiseerd door het Amerikaans Olympisch Comité, interviewde een journalist de toen 100-jarige Hal Haig Prieste, die in 1920 een bronzen plak voor de V.S. had gewonnen bij het platform-duiken. De journalist merkte op dat het IOC niet kon achterhalen wat er met de originele Olympische vlag van 1920 was gebeurd. “Daar kan ik je mee helpen”, was het antwoord van Prieste, “die zit in m’nkoffer”.
Links: Affiche voor de Olympische Zomerspelen 1920 in Antwerpen (publiek domein) / Rechts: Duke Kahanamoku (1890-1968) (Library of Congress / publiek domein)
Prieste vertelde vervolgens dat hij, opgehitst door een nachtelijke weddenschap met landgenoot Duke Kahanamoku*, tegen het einde van de Spelen in Antwerpen in de vlaggenmast van het stadion was geklommen en de vlag had gestolen.
*Duke Kahanamoku behaalde in 1920 twee gouden medailles: één bijhet 100 m zwemmen en de andere bij het estafette-zwemmen
Dat het IOC niet wist wat er met de vlag gebeurd was is een ietwat curieus, want dat de vlag gestolen was moet bekend zijn geweest, omdat Prieste betrapt werd door de politie tijdens zijn actie. Maar wellicht doelden ze op het feit dat ze niet wisten wat er vervólgens met de vlag gebeurde: Prieste liep sneller dan de politie en ontkwam met de vlag als zijn trofee.
Het Olympisch Stadion te Antwerpen in 1920 (publiek domein)
Met een speciale ceremonie tijdens de Olympische Spelen van 2000 in Sydney overhandigde (de toen inmiddels 103-jarige) Prieste de vlag uit 1920 aan toenmalig IOC-voorzitter Juan Antonio Samaranch.
De 103-jarige Hal Haig Prieste (1896-2001) met de door hem ontvreemde oervlag van de Olympische Spelen, bij de overhandiging aan IOC-voorzitter Juan Antonio Samaranch op 11 september 2000 te Sydney, een paar dagen voor het begin van de Zomerspelen (publiek domein)
De vlag werd vervolgens tentoongesteld in het Olympisch Museum in Lausanne in Zwitserland, maar bleef daar niet. Vanaf het begin van de ‘herontdekking’ had de stad Antwerpen ook belangstelling voor de vlag. De stad was succesvol in zijn pogingen voor een terugkeer: in 2004 keerde de vlag terug naar de Scheldestad. Vanaf 2013, toen Antwerpen Europese Sporthoofdstad was, was de vlag in de entreehal van het stadhuis te bewonderen. Vanwege de renovatie van het gebouw (vanaf 2017) is de vlag nu onderdeel van de collectie van het MAS (Museum aan de Stroom) in het noorden van de stad.
Antwerpen-vlag nr. 2(1924)
Het was de bedoeling dat de Olympische vlag van 1920 naar de volgende gaststad Parijs zou verhuizen, maar omdat de officiële vlag zoek was, moest er een nieuw exemplaar gemaakt worden. Deze tweede vlag werd eveneens Antwerpen-vlag genoemd, naar het waarom wordt nog steeds gegist: één verklaring is dat de vlag nu eenmaal debuteerde in Antwerpen, een andere is dat de nieuwe vlag in Antwerpen werd gemaakt.
Opening van de Olympische Zomerspelen 1924 in het Stade Olympique Yves-du-Manoir te Colombes, vlakbij Parijs, door de voorzitter van het Comité Olympique Français, graaf Justinien Clary (1860-1933); of de Olympische vlag, die over het spreekgestoelte is gedrapeerd, ‘dé’ nieuwe ‘Antwerpen-vlag’ is, vertelt de historie niet (publiek domein)
Hoe dan ook: dit nieuwe exemplaar wapperde in 1924 voor het eerst tijdens de openingsceremonie in het Stade Olympique Yves-du-Manoir in Colombes, een voorstad van Parijs. Deze nieuwe officiële versie zou het uithouden tot en met de Zomerspelen van 1984 in Los Angeles, waarna de vlag na 60 jaar ‘met pensioen mocht’.
Links: Affiche van de 1e editie van de Olympische Winterspelen in 1924 in Chamonix, Frankrijk, een ontwerp van Auguste Matisse (1866-1931) (publiek domein) / Rechts: Officiële Olympische eedaflegging door de vertegenwoordigers van de 16 deelnemende landen aan de Winterspelen van 1924 in Chamonix (publiek domein)
1924 was tevens het debuut van de Olympische Winterspelen die tot en met 1992 in hetzelfde jaar als de Zomerspelen werden gehouden, toen er besloten werd ze los te koppelen, zodat de Winterspelen in de andere even jaren dan die van de Zomerspelen plaatsvinden (zie ook verderop).
Seoul-vlag(1988)en Rio de Janeiro-vlag (2016)
Voor de 24e Olympiade in 1988 in de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul kwam er dus een nieuwe vlag, die dan ook bekend staat als de Seoul-vlag. Ze deed 24 jaar dienst, tot en met de 30e Olympiade in Londen in 2012.
De vlag die nu in gebruik is (met franje langs de randen) debuteerde tijdens de Zomerspelen van 2016 in Rio De Janeiro in Brazilië, maar werd aan het einde van de Zomerspelen in Londen in 2012 al overhandigd aan burgemeester Eduardo Paes van Rio de Janeiro.
12 augustus 2012: tijdens de sluitingsceremonie van de Zomerspelen in Londen ontvangt burgemeester Eduardo Paes van Rio de Janeiro, Brazilië, de nieuwe officiële Olympische vlag, compleet met franje langs de randen (screenshot)
Deze vlag is nu te bewonderen in het stadhuis van Tokio, het Tōkyō-to Chōsha.
Vlaggen Winterspelen
Zoals boven vermeld, werden de Olympische Winterspelen voor het eerst gehouden in 1924 en wel in Chamonix, Frankrijk. Tot 1952 werden voor de Winterspelen geen speciale vlaggen vervaardigd.
Links: Logo van de Olympische Winterspelen van 1952 in Oslo, Noorwegen (publiek domein) / Rechts: De Oslo-vlag (publiek domein)
Bij die Spelen, gehouden in en rond de Noorse hoofdstad Oslo, kreeg voorzitter van het IOC, Sigfrid Edström, uit handen van burgemeester Brynjulf Bull, een Olympische vlag overhandigd, die net als bij de Zomerspelen overgedragen zou worden aan de volgende organiserende stad.
Aldus geschiedde, maar daar moet wel bij aangetekend worden dat de vlag alleen gebruikt werd bij de openingsceremonies. Normaliter was de vlag opgeborgen in een vitrine met daarbij de namen van alle gaststeden op bronzen plaquettes. Voor de sluitingsplechtigheden werd een replica gebruikt. In 2014 werd de Oslo-vlag met pensioen gestuurd.
IOC-voorzitter Thomas Bach overhandigt de (nieuwe) officiële vlag van de Winterspelen aan burgemeester Chen Jining van de Chinese hoofdstad Beijing, waar de editie van 2022 zal plaatsvinden (sluitingsceremonie van de Winterspelen 2018 in PyeongChang, Zuid-Korea, op 25 februari 2018 / screenshot)
In 2018, bij de Winterspelen in het Zuid-Koreaanse PyeongChang, bood de stad het IOC een nieuwe officiële vlag aan. Na de Winterspelen 2022 in Beijing is de vlag inmiddels doorgegeven aan de Italiaanse stad Milaan, waar de Winterspelen van 2026 zullen plaatsvinden (een deel van de wedstrijden vindt plaats in Cortina d’Ampezzo).
Olympische Jeugdspelen
Sinds 2010 zijn er ook Olympische Jeugdspelen voor 14- tot 18-jarigen. Deze Spelen (zowel Zomer- als Winterspelen) worden ook iedere vier jaar gehouden, maar precies omgekeerd als de ‘volwassen’ Spelen: de Zomer Jeugdspelen vinden dus plaats in het zelfde jaar als de Olympische Winterspelen en de Winter Jeugdspelen in het jaar van de Olympische Zomerspelen.
Logo van de Olympische Jeugdspelen
De eerste zomer-editie vond plaats in Singapore van 14 tot 26 augustus 2010. Eén dag voor de opening overhandigde IOC-voorzitter Jacques Rogge de officiële vlag voor de Jeugdspelen aan premier Lee Hsien Loong van Singapore.
Hoewel her en der vermeld wordt dat deze Olympische vlag naast de ringen ook de naam van de gaststad en het jaar van de Spelen laat zien, is daar op foto’s niets van waar te nemen! En dat zou ook vreemd zijn, want ook deze vlag is een doorgeef-vlag. In 2014 waren de Zomer Jeugdspelen in Nanjing (China) en in 2018 in Buenos Aires (Argentinië).
Links: Logo van de Olympische Zomer Jeugdspelen van 2018 in Buenos Aires, Argentinië (publiek domein) / Rechts: Voorlopig logo van de uitgestelde Olympische Zomer Jeugdspelen van 2026 in Dakar, Senegal (publiek domein)
De editie 2022 kwam wegens de coronapandemie te vervallen en werd vooruit geschoven naar november 2026 en wordt gehouden in Dakar (Senegal).
Logo van de Winter Jeugdspelen 2024 die in januari/februari dit jaar in Gangwon (Zuid-Korea) werden gehouden
De eerste Winter Jeugdspelen werden gehouden van 13 tot 22 januari 2012 in Innsbruck (Oostenrijk). De 2016 en 2020 edities waren in respectievelijk Lillehammer (Noorwegen) en Lausanne (Zwitserland). In 2024 werd het evenement in de provincie Gangwon (Zuid-Korea) gehouden.
Een heel verhaal! Maar hebben we nu alles gehad? Nee, want een goeie twee weken na de sluiting van de Olympische Zomerspelen beginnen de Paralympische Spelen 2024, eveneens in Parijs.
Paralympische vlag
Over de vlag en het logo van de Paralympische Spelen is heel wat te vertellen en dat gaat dan ook gebeuren! Woensdag 28 augustus gaat dit sportevenement van start: dan wordt de Paralympische vlag niet alleen in Parijs gehesen, maar ook bij Vlagblog en kunt u alles lezen over deze andere Olympische vlag.
Vandaag is de sluitingsceremonie van de Paralympische Winterspelen 2022 in Beijing. Nederland is in de ranglijst op de 16e plaats geëindigd met 2 zilveren en 1 bronzen medaille. Onbedreigd op nummer 1 staat China met 18 gouden, 18 zilveren en 23 bronzen plakken. Een heel verschil met vier jaar geleden toen er een gedeelde 20e plaats werd behaald met slechts één medaille.
Maar ook de nummer 2 is opmerkelijk: Oekraïne, wat ondanks (maar wellicht dankzij de oorlog) de tweede plaats veroverde met tien gouden, tien zilveren en acht bronzen medailles. In 2018 werd het land zesde. De 3e plaats (net als in 2018) is weggelegd voor Canada met acht maal goud, vijf maal zilver en tien maal brons. De nummer 1 van vier jaar terug, de Verenigde Staten, moet dit jaar genoegen nemen met een 6e plaats.
Het opvallendste van deze Spelen echter, was toch wel de uitsluiting van Rusland en Wit-Rusland, vanwege de inval in hun buurland Oekraïne. In 2018 behaalden deze landen respectievelijk de 2e en 8e plek in de ranglijst.
Toespraak Parsons
IPC (Internationaal Paralympisch Comité)-voorzitter Andrew Parsons benadrukte het succes van de Paralympische Spelen ondanks de verschillen. Hij deed dat in een rechtstreekse boodschap tot de Paralympiërs, maar ook tot wereldleiders:
“Jullie hebben in uiterst moeilijke tijden geschitterd. In tegenspoed hebben jullie kracht in diversiteit getoond, als bakens van hoop en voorvechters van vrede hebben jullie prestaties luider geklonken dan woorden.”
“In de Paralympische dorpen waren er verschillende landen, verschillende inzichten, verschillende vaardigheden. Die eenheid geeft ons hoop. Hoop voor inclusie, hoop voor harmonie en vooral voor vrede. De mensheid hoopt te leven in een wereld waarin dialoog vooropstaat. De Paralympische Beweging hoopt dat de wereldleiders inspiratie vinden in de prestaties van onze trotse Paralympiërs.”
Screenshots van de Sluitingsceremonie
Een hele grote pick-up-arm wordt op een plaat gelegdDe gouden plaat met het Bejing 2022-logo op het label begint te draaienBovenop de groevenVier harpistes komen in beeld……en de drie agitos, de symbolen van de Paralympische SpelenOnder het grote sneeuwkristal komen de ploegen de arena binnen met hun nationale vlaggenOverzichtsbeeld van de opkomst van de paralympiërs en de dames met de landennamenTweemaal Shuey Rhon Rhon, de mascotte van de Paralympische Winterspelen 2022De dames met de namen van de deelnemende landenVlaggenparade: links zien we de vlaggen van o.a. Frankrijk, Noorwegen en Israël, rechts Japan en GriekenlandVlaggen van o.a. Noorwegen, Brazilië, Frankrijk en IranNoorwegen en DenemarkenDe Spaanse vlagDe vlaggen van o.a. Georgië, IJsland, Kroatië, Canada en SpanjeDe vlaggen van o.a. Roemenië, de Verenigde Staten, China en KazachstanDe vlaggen van o.a. Liechtenstein, Nederland en ChinaDe vlaggen van o.a. Puerto Rico, Slowakije, Liechtenstein en DuitslandIPC-voorzitter Andrew Parsons begint aan zijn speech tegen de achtergrond van de vlaggen van de deelnemende landenParsons’ toespraak was een oproep tot vrede en verdraagzamheidDaarna is de tijd gekomen om de Paralympische vlam te doven die middenin het sneeuwkristal brandt……met onder het kristal ingenieuze technische hoogstandjesTotaaloverzichtDe camera zoemt in op het kristal met de vlam……en zijn we getuige van de laatste ogenblikken van het Paralympische vuur……wat over vier jaar in Italië weer zal ontbrandenDe vlam is gedoofd en de ceremonie komt tot een einde……met een groots vuurwerk
Vlag Paralympische Spelen(2004/2019-heden)
Vlag Paralympische Spelen (2019-heden)
De Paralympische vlag is wit met daarop drie zogenaamde agitos in de kleuren rood, blauw en groen. De agitos zijn asymmetrische sikkelvormige symbolen (het woord zelf betekent “ik beweeg” in het Latijn).
De vlag is relatief nieuw en stamt uit 2019. Het is echter een aangepaste versie van een logo/vlag ontworpen in april 2003 door het Duitse reclamebedrijf Scholz & Friends, maar toen met donkerder tinten voor de agitos.
Vlag Paralympische Spelen (2004-2019)
Het werd als logo op kleine schaal geïntroduceerd voorafgaand aan de Paralympische Zomerspelen van 2004 in Athene. Bij de sluitingsceremonie op 28 september echter werd de nieuwe vlag met dit symbool onthuld bij het aanbieden aan de volgende gaststad voor 2008: Beijing. De vlag werd echter voor het eerst gebruikt tijdens de Paralympische Winterspelen van 2006 in Turijn (Italië).
Pa en T’aeguk-vlaggen(1988-2004)
De agitos-vlag verving twee eerdere Paralympische vlaggen, die beide uit Zuid-Korea stammen. De eerste versie deed zijn intrede bij de Paralympische Zomerspelen van 1988.
Deze vlag was wit met daarop vijf Koreaanse pa-symbolen: drie boven (blauw, zwart en rood) en twee onder (geel en groen). Twee van deze pa-symbolen boven elkaar geplaatst (waarbij de bovenste omgedraaid wordt) vormen het T’aeguk-symbool, dat ook prominent op de Zuid-Koreaanse vlag staat (wij kennen het beter als yin en yang).
Links: Vlag van Zuid-Korea / Rechts: Yin en yang-symbool
In 1990 echter oordeelde het IOC dat de vlag met de vijf pa gewijzigd diende te worden: ze leek teveel op de Olympische vlag, aldus het bezwaar. Het IPC knutselde de pa vervolgens deels over elkaar heen en plaatste ze in een cirkel. In november 1991 werd dit ontwerp door IPC-leden van tafel geveegd. Men wilde de vlag houden zoals ze was.
Links: Vlag van de Paralympische Spelen met vijf ‘pa’ (1988-1992) / Rechts: Vlag van de Paralympische Spelen met drie ‘pa’ (1992-2004)
Als door een adder gebeten, reageerde het IOC dat het verdere samenwerking met het IPC zou opschorten, als de vlag niet gewijzigd werd. Het IPC koos toen eieren voor z’n geld en kleedde de vlag in maart 1992 enigszins uit door de gele en de zwarte pa te verwijderen, zodat er drie overbleven: groen boven, rood en blauw onder. Aangezien de voorbereidingen voor de Paralympische Winterspelen van 1994 in Lillehammer, Noorwegen toen al vergevorderd waren, waarbij de versie met de vijf pa al in het marketing-programma was opgenomen, werd de vijf pa-versie nog even getolereerd, maar bij de sluitingsceremonie werd de drie pa-versie voor het eerst geïntroduceerd.
Links: Twee Noorse postzegels uit 1994, waar het Paralympische logo met de vijf ‘pa’ nog op staat, hoewel het achter de schermen al was aangepast, postzegelontwerp: Bruno Oldani / Rechts: Australische postzegel uit 2008 met het portret van succesvol Paralympisch zwemmer (tegenwoordig parlementslid) Matthew Cowdrey (1988) met het eerste (donkere) ‘agitos’-logo, postzegelontwerp: Simone Sakinofsky
Het was deze versie die te zien was bij de Paralympische Zomerspelen van 2004 in Athene, Griekenland. Achter de schermen was ze toen echter al vervangen door de agitos-vlag, toen nog in de versie met donkerder kleuren. In 2019 werd deze dus uiteindelijk vervangen door de versie die we nu kennen, met de agitos in heldere kleuren.
De Paralympische Spelen maken ook gebruik van een mascotte: voor de versie van 2022 is dat een rood figuurtje, Shuey Rhon Rhon genaamd, een antropomorfische Chinese lampion. In China staan lampions symbool voor oogst, viering, warmte en licht. De mascotte is een ontwerp van Jiang Yufan (1998), een studente aan de Jilin Art Institute of Design in Changchun.
Shuey Rhon Rhon, de mascotte van de Paralympische Winterspelen 2022
Sinds 1960 kennen we de Paralympische Zomerspelen voor sporters met handicaps. En sinds 1976 is er ook een editie voor Winterspelen. Deze evenementen vinden doorgaans plaats in de maand na de Olympische Zomer- en Winterspelen, op dezelfde locaties. Deze wedstrijden worden georganiseerd door het Internationaal Paralympisch Comité (IPC).
Het logo van de Paralympische Spelen 2022
Vandaag is het zover: de opening van de Paralympische Winterpelen 2022 in Beijing. De Winterpelen duren tot en met 13 maart.
Terwijl er de volgende tien dagen op hoog niveau gesport wordt in China, zullen wereldwijd heel veel mensen onvermijdelijk met hun gedachten veeleer bij de oorlog in Oekraïne zijn.
Russen en Wit-Russen niet welkom
Op sportgebied zijn er inmiddels vele sancties opgelegd aan Rusland en Wit-Rusland, de agressors in deze oorlog. Tot en met eergisteren was het InternationaalParalympisch Comité (IPC) van mening dat sporters uit deze twee landen onder neutrale vlag toch mee mochten doen. Dit besluit kwam het IPC op veel kritiek te staan, veel landen dreigden hun sporters terug te trekken. Bij monde van IPC-voorzitter Andrew Parsons kwam de organisatie gisterochtend op haar besluit terug, waardoor Russische en Wit-Russische paralympische sporters uitgesloten worden van deelname.
IPC-voorzitter Andrew Parsons licht zijn besluit toe (screenshot)
Parsons liet het volgende weten: “Wij vinden nog steeds dat sport en politiek niet met elkaar moeten worden gemengd. Wij vinden het ook erg vervelend voor de sporters uit Rusland en Wit-Rusland, maar dit komt door de acties van jullie regeringen. De oorlog heeft nu ook de Paralympische Spelen bereikt.
Screenshots van de opening
Het Nationale Stadion van China in Beijing, het VogelnestHet 2022-logo verschijnt in de arenaHet publiek met Chinese vlaggetjesCheerleadersDe ploeg van Oekraïne komt opVoorop vlaggendrager en vijfvoudig medaillewinnaar Maksim YarovyiDe Oekraïense ploeg bestaat uit 20 man en werd luid toegejuicht, rechts Shuey Rhon Rhon, de mascotte van deze Paralympische SpelenEntree van de Nederlandse ploeg met als vlaggendragers de parasnowboarders Chris Vos en Lisa BunschotenDe Nederlandse ploegIPC-voorzitter Andrew Parsons houdt zijn openingstoespraak tegen de achtergrond van de 64 vlaggen van de deelnemende landenParsons tijdens zijn opvallend felle toespraak tégen geweld en vóór vredeUiteraard werd de openingsplechtigheid afgerond met vuurwerk!
Vlag Paralympische Spelen(2004/2019-heden)
Vlag Paralympische Spelen (2019-heden)
De Paralympische vlag is wit met daarop drie zogenaamde agitos in de kleuren rood, blauw en groen. De agitos zijn asymmetrische sikkelvormige symbolen (het woord zelf betekent “ik beweeg” in het Latijn).
De vlag is relatief nieuw en stamt uit 2019. Het is echter een aangepaste versie van een logo/vlag ontworpen in april 2003 door het Duitse reclamebedrijf Scholz & Friends, maar toen met donkerder tinten voor de agitos.
Vlag Paralympische Spelen (2004-2019)
Het werd als logo op kleine schaal geïntroduceerd voorafgaand aan de Paralympische Zomerspelen van 2004 in Athene. Bij de sluitingsceremonie op 28 september echter werd de nieuwe vlag met dit symbool onthuld bij het aanbieden aan de volgende gaststad voor 2008: Beijing. De vlag werd echter voor het eerst gebruikt tijdens de Paralympische Winterspelen van 2006 in Turijn (Italië).
Pa en T’aeguk-vlaggen(1988-2004)
De agitos-vlag verving twee eerdere Paralympische vlaggen, die beide uit Zuid-Korea stammen. De eerste versie deed zijn intrede bij de Paralympische Zomerspelen van 1988.
Deze vlag was wit met daarop vijf Koreaanse pa-symbolen: drie boven (blauw, zwart en rood) en twee onder (geel en groen). Twee van deze pa-symbolen boven elkaar geplaatst (waarbij de bovenste omgedraaid wordt) vormen het T’aeguk-symbool, dat ook prominent op de Zuid-Koreaanse vlag staat (wij kennen het beter als yin en yang).
Links: Vlag van Zuid-Korea / Rechts: Yin en yang-symbool
In 1990 echter oordeelde het IOC dat de vlag met de vijf pa gewijzigd diende te worden: ze leek teveel op de Olympische vlag, aldus het bezwaar. Het IPC knutselde de pa vervolgens deels over elkaar heen en plaatste ze in een cirkel. In november 1991 werd dit ontwerp door IPC-leden van tafel geveegd. Men wilde de vlag houden zoals ze was.
Links: Vlag van de Paralympische Spelen met vijf ‘pa’ (1988-1992) / Rechts: Vlag van de Paralympische Spelen met drie ‘pa’ (1992-2004)
Als door een adder gebeten, reageerde het IOC dat het verdere samenwerking met het IPC zou opschorten, als de vlag niet gewijzigd werd. Het IPC koos toen eieren voor z’n geld en kleedde de vlag in maart 1992 enigszins uit door de gele en de zwarte pa te verwijderen, zodat er drie overbleven: groen boven, rood en blauw onder. Aangezien de voorbereidingen voor de Paralympische Winterspelen van 1994 in Lillehammer, Noorwegen toen al vergevorderd waren, waarbij de versie met de vijf pa al in het marketing-programma was opgenomen, werd de vijf pa-versie nog even getolereerd, maar bij de sluitingsceremonie werd de drie pa-versie voor het eerst geïntroduceerd.
Links: Twee Noorse postzegels uit 1994, waar het Paralympische logo met de vijf ‘pa’ nog op staat, hoewel het achter de schermen al was aangepast, postzegelontwerp: Bruno Oldani / Rechts: Australische postzegel uit 2008 met het portret van succesvol Paralympisch zwemmer (tegenwoordig parlementslid) Matthew Cowdrey (1988) met het eerste (donkere) ‘agitos’-logo, postzegelontwerp: Simone Sakinofsky
Het was deze versie die te zien was bij de Paralympische Zomerspelen van 2004 in Athene, Griekenland. Achter de schermen was ze toen echter al vervangen door de agitos-vlag, toen nog in de versie met donkerder kleuren. In 2019 werd deze dus uiteindelijk vervangen door de versie die we nu kennen, met de agitos in heldere kleuren.
De Paralympische Spelen maken ook gebruik van een mascotte: voor de versie van 2022 is dat een rood figuurtje, Shuey Rhon Rhon genaamd, een antropomorfische Chinese lampion. In China staan lampions symbool voor oogst, viering, warmte en licht. De mascotte is een ontwerp van Jiang Yufan (1998), een studente aan de Jilin Art Institute of Design in Changchun.
Shuey Rhon Rhon, de mascotte van de Paralympische Winterspelen 2022
Vandaag beginnen de XXIVe Olympische Winterspelen in de Chinese hoofdstad Beijing. De stad werd op 21 juli 2015 in Kuala Lumpur (Maleisië) gekozen als gaststad. Daarmee is Beijing de elfde stad die de Olympische Spelen voor een tweede keer mag organiseren. Daarnaast is het de eerste stad die zowel de Zomerspelen (2008) als de Winterspelen toegewezen heeft gekregen. Het logo voor de Winterspelen luidt: Together for a Shared Future. De Winterspelen duren tot en met 20 februari.
Logo van de Olympische Winterspelen 2022, een ontwerp van Lin Cunzhen, een gestileerde versie van het Chinese karakter 冬, wat “winter” betekent
Bij de Winterspelen treden 91 landen aan. Haïti en Saoedi-Arabië zullen voor het eerst meedoen. Net als bij de Zomerspelen vorig jaar wordt Rusland geweerd vanwege het grootschalige dopingschandaal (2012-2015) Wel mogen goedgekeurde Russische atleten meedoen onder de Olympische vlag, de schorsing loopt december dit jaar af.
Diplomatieke boycots
In mei 2021 riepen 180 mensenrechtenorganisaties op de Winterspelen te boycotten vanwege de “aanhoudende schendingen van de mensenrechten in China, met name in Xinjiang, Tibet en Hong Kong”. Het heeft ertoe geleid dat er tien landen de Winterspelen diplomatiek boycotten, wat wil zeggen dat deze landen geen overheidsdelegaties naar China zullen sturen. Het gaat om Australië, België, Canada, Denemarken, Estland, Kosovo, Litouwen, Taiwan, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten.
Naast deze tien zijn er zes landen (India, Nederland, Nieuw-Zeeland, Oostenrijk, Slovenië, Zweden en Zwitserland) die ook geen overheidsdelegatie sturen, maar dat is dan weer niet vanwege een diplomatieke boycot, maar vanwege de corona-pandemie.
Locaties
Het Nationaal Stadion van Beijing is de hoofdlocatie waar ook de openings- en sluitingsceremonieën zullen plaatsvinden. Het stadion, dat als bijnaam het Vogelnest heeft, werd tussen 2003 en 2008 gebouwd voor de Olympische Zomerspelen van 2008 door het Zwitserse architectenbureau Herzog en De Meuron.
Naast het Vogelnest wordt er nog van zes andere sportlocaties in Beijing gebruik gemaakt. Daarnaast zijn er twee wintersportfaciliteiten in het Yanqing -district, ten noordwesten van de hoofdstad en nog eens vijf in het ski-oord Zhangjiakou, zo’n 220 km ten noordwesten van Beijing. Elk van de drie locaties heeft een Olympisch dorp.
Medailles
Voor- en achterzijde van de Olympische medaille in goud (publiek domein)
Het ontwerp van de medailles voor de Winterspelen 2022 is van Hang Hai en draagt de naam Tongxin, wat zoveel betekent als “Samen één”. De gebruikte concentrische ringen symboliseren de traditionele Chinese filosofie van harmonie tussen hemel, aarde en mensen. Tevens staan ze symbool voor de Olympische ringen en de Olympische gedachte dat sport de wereld verbindt.
Mascotte
Bing Dwen Dwen, de mascotte voor de Olympische Winterspelen 2022 (publiek domein)
De mascotte voor de Winterspelen is een reuzenpanda met de naam Bing Dwen Dwen (Ijskind), in een pak gemaakt van ijs met een hart van goud, ontwerper is Cao Xue.
Impressies van de openingsceremonie aan het eind van dit blogbericht
De vlag
De Olympische vlag (1920-heden)
De vlag van de Olympische Spelen is wit met vijf in elkaar gevlochten ringen, drie boven, twee onder, in de kleuren blauw, geel, zwart, groen en rood. Dit kan haast niet anders dan een van de bekendste vlaggen ter wereld zijn: er zullen maar weinig mensen zijn die de vlag met de gekleurde ringen niet onmiddellijk herkennen.
Uiteraard zijn er Olympische vlaggen in soorten en maten: de ‘officiële’ Olympische vlag is de vlag die van de ene gaststad naar de volgende verhuist en die doorgaans voordat de Spelen werkelijk beginnen in het plaatselijke stadhuis te zien is en moet niet verward worden met de enorme Olympische vlag die boven alles uit torent in een stadion, die na de Spelen onmiddellijk afgedankt wordt. Vaak wordt zo’n vlag daarna tentoongesteld.
Het logo
Als de Zomerspelen in 2020 normaal doorgang hadden gevonden dan had de vlag toen zijn eeuwfeest beleefd, want hij werd geïntroduceerd tijdens de Spelen van 1920 in Antwerpen. Dat betekent tevens dat de vijf daaraan voorafgaande edities van de moderne Spelen het zonder dit symbool deden waar we nu zo aan gewend zijn geraakt.
Het originele ontwerp van Pierre de Coubertin uit 1913 (publiek domein)
Het logo met de ringen is echter iets ouder dan 1920. Het werd in 1913 ontworpen door de Franse baron Pierre de Coubertin, die toentertijd voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité(IOC) was. Hij was de grote instigator van de moderne Olympische Spelen, waarvan de eerste editie in 1896 plaatsvond in de Griekse hoofdstad Athene, waarmee tevens de link werd gelegd met de Olympische Spelen van de Klassieke Oudheid, die in Olympia werden gehouden, tussen (naar we nu aannemen) 776 v. Chr. tot en met 393 na Chr.
Links: Pierre de Coubertin (1863-1937), ongedateerde, ingekleurde foto (publiek domein) / Rechts: Het graf van Pierre de Coubertin op het Cimétière Bois-de-Vaux in Lausanne, Zwitserland, compleet met ‘zijn’ Olympische ringen (publiek domein)
Hoewel nogal eens wordt aangenomen dat de ringen van De Coubertin’s ontwerp de vijf continenten symboliseerden (Europa, Afrika, Azië, Amerika en Oceanië), lagen de bedoelingen van De Coubertin toch net iets anders: Zelf schreef hij daarover in de augustus-editie van 1913 van het blad Olympique:
“…de zes kleuren (met de witte achtergrond) gecombineerd vertegenwoordigen op deze wijze de vlaggen van ieder land op aarde, zonder uitzondering. Het blauw en geel van Zweden, het blauw en wit van Griekenland, de driekleuren van Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Duitsland, België, Italië, Hongarije plus het geel en rood van Spanje zijn vertegenwoordigd, net als de innovatieve vlaggen van Brazilië en Australië en die van het oude Japan en het moderne China. Dit is echt een internationaal symbool”
Hiermee was er een logo dat tevens op een vlag gebruikt kon worden. We mogen er vanuit gaan dat dat bij de 6e Olympiade geweest zou zijn. Deze Spelen van 1916 zouden in Berlijn plaatsvinden. Ondanks het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914 gingen de voorbereidingen hiervoor gewoon door: men ging er vanuit dat de oorlog niet zo lang zou duren. Maar dit bleek te optimistisch gedacht, de oorlog sleepte zich voort tot 1918 en de 6e Olympiade werd afgelast.
Het Olympisch Stadion in Antwerpen op de openingsdag 20 april 1920, toen de Olympische vlag debuteerde (publiek domein)
Zodoende was het de 7e Olympiade (er werd dus gewoon doorgenummerd) van 20 april tot 12 september 1920 gehouden in Antwerpen, waar de Olympische vlag voor het eerst werd gehesen. (Berlijn was als organiserende stad “nicht mehr im Frage”, na de nederlaag van Duitsland in de Eerste Wereldoorlog en het land was dan ook uitgesloten van deelname in 1920, net als Oostenrijk).
Over een vlag die kwijtraakte en weer boven water kwam(Antwerpen-vlag nr.1)(1920)
De allereerste officiële Olympische vlag uit 1920, die bekend staat als de Antwerpen-vlag, bestaat nog steeds, na jarenlang spoorloos te zijn geweest. We spoelen even vooruit naar 1997: tijdens een diner georganiseerd door het Amerikaans Olympisch Comité, interviewde een journalist de toen 100-jarige Hal Haig Prieste, die in 1920 een bronzen plak voor de V.S. had gewonnen bij het platform-duiken. De journalist merkte op dat het IOC niet kon achterhalen wat er met de originele Olympische vlag van 1920 was gebeurd. “Daar kan ik je mee helpen”, was het antwoord van Prieste, “die zit in m’nkoffer”.
Links: Affiche voor de Olympische Zomerspelen 1920 in Antwerpen (publiek domein) / Rechts: Duke Kahanamoku (1890-1968) (Library of Congress / publiek domein)
Prieste vertelde vervolgens dat hij, opgehitst door een nachtelijke weddenschap met landgenoot Duke Kahanamoku*, tegen het einde van de Spelen in Antwerpen in de vlaggenmast van het stadion was geklommen en de vlag had gestolen.
*Duke Kahanamoku behaalde in 1920 twee gouden medailles: één bijhet 100 m zwemmen en de andere bij het estafette-zwemmen
Dat het IOC niet wist wat er met de vlag gebeurd was is een ietwat curieus, want dat de vlag gestolen was moet bekend zijn geweest, omdat Prieste betrapt werd door de politie tijdens zijn actie. Maar wellicht doelden ze op het feit dat ze niet wisten wat er vervólgens met de vlag gebeurde: Prieste liep sneller dan de politie en ontkwam met de vlag als zijn trofee.
Het Olympisch Stadion te Antwerpen in 1920 (publiek domein)
Met een speciale ceremonie tijdens de Olympische Spelen van 2000 in Sydney overhandigde (de toen inmiddels 103-jarige) Prieste de vlag uit 1920 aan toenmalig IOC-voorzitter Juan Antonio Samaranch.
De 103-jarige Hal Haig Prieste (1896-2001) met de door hem ontvreemde oervlag van de Olympische Spelen, bij de overhandiging aan IOC-voorzitter Juan Antonio Samaranch op 11 september 2000 te Sydney, een paar dagen voor het begin van de Zomerspelen (publiek domein)
De vlag werd vervolgens tentoongesteld in het Olympisch Museum in Lausanne in Zwitserland, maar bleef daar niet. Vanaf het begin van de ‘herontdekking’ had de stad Antwerpen ook belangstelling voor de vlag. De stad was succesvol in zijn pogingen voor een terugkeer: in 2004 keerde de vlag terug naar de Scheldestad. Vanaf 2013, toen Antwerpen Europese Sporthoofdstad was, was de vlag in de entreehal van het stadhuis te bewonderen. Vanwege de renovatie van het gebouw (vanaf 2017) is de vlag nu onderdeel van de collectie van het MAS (Museum aan de Stroom) in het noorden van de stad.
Antwerpen-vlag nr. 2(1924)
Het was de bedoeling dat de Olympische vlag van 1920 naar de volgende gaststad Parijs zou verhuizen, maar omdat de officiële vlag zoek was, moest er een nieuw exemplaar gemaakt worden. Deze tweede vlag werd eveneens Antwerpen-vlag genoemd, naar het waarom wordt nog steeds gegist: één verklaring is dat de vlag nu eenmaal debuteerde in Antwerpen, een andere is dat de nieuwe vlag in Antwerpen werd gemaakt.
Opening van de Olympische Zomerspelen 1924 in het Stade Olympique Yves-du-Manoir te Colombes, vlakbij Parijs, door de voorzitter van het Comité Olympique Français, graaf Justinien Clary (1860-1933); of de Olympische vlag, die over het spreekgestoelte is gedrapeerd, ‘dé’ nieuwe ‘Antwerpen-vlag’ is, vertelt de historie niet (publiek domein)
Hoe dan ook: dit nieuwe exemplaar wapperde in 1924 voor het eerst tijdens de openingsceremonie in het Stade Olympique Yves-du-Manoir in Colombes, een voorstad van Parijs. Deze nieuwe officiële versie zou het uithouden tot en met de Zomerspelen van 1984 in Los Angeles, waarna de vlag na 60 jaar ‘met pensioen mocht’.
Links: Affiche van de 1e editie van de Olympische Winterspelen in 1924 in Chamonix, Frankrijk, een ontwerp van Auguste Matisse (1866-1931) (publiek domein) / Rechts: Officiële Olympische eedaflegging door de vertegenwoordigers van de 16 deelnemende landen aan de Winterspelen van 1924 in Chamonix (publiek domein)
1924 was tevens het debuut van de Olympische Winterspelen die tot en met 1992 in hetzelfde jaar als de Zomerspelen werden gehouden, toen er besloten werd ze los te koppelen, zodat de Winterspelen in de andere even jaren dan die van de Zomerspelen plaatsvinden (zie ook verderop).
Seoul-vlag(1988)en Rio de Janeiro-vlag (2016)
Voor de 24e Olympiade in 1988 in de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul kwam er dus een nieuwe vlag, die dan ook bekend staat als de Seoul-vlag. Ze deed 24 jaar dienst, tot en met de 30e Olympiade in Londen in 2012.
De vlag die nu in gebruik is (met franje langs de randen) debuteerde tijdens de Zomerspelen van 2016 in Rio De Janeiro in Brazilië, maar werd aan het einde van de Zomerspelen in Londen in 2012 al overhandigd aan burgemeester Eduardo Paes van Rio de Janeiro.
12 augustus 2012: tijdens de sluitingsceremonie van de Zomerspelen in Londen ontvangt burgemeester Eduardo Paes van Rio de Janeiro, Brazilië, de nieuwe officiële Olympische vlag, compleet met franje langs de randen (screenshot)
Vlaggen Winterspelen
Zoals boven vermeld, werden de Olympische Winterspelen voor het eerst gehouden in 1924 en wel in Chamonix, Frankrijk. Tot 1952 werden voor de Winterspelen geen speciale vlaggen vervaardigd.
Links: Logo van de Olympische Winterspelen van 1952 in Oslo, Noorwegen (publiek domein) / Rechts: De Oslo-vlag (publiek domein)
Bij die Spelen, gehouden in en rond de Noorse hoofdstad Oslo, kreeg voorzitter van het IOC, Sigfrid Edström, uit handen van burgemeester Brynjulf Bull, een Olympische vlag overhandigd, die net als bij de Zomerspelen overgedragen zou worden aan de volgende organiserende stad.
Aldus geschiedde, maar daar moet wel bij aangetekend worden dat de vlag alleen gebruikt werd bij de openingsceremonies. Normaliter was de vlag opgeborgen in een vitrine met daarbij de namen van alle gaststeden op bronzen plaquettes. Voor de sluitingsplechtigheden werd een replica gebruikt. In 2014 werd de Oslo-vlag met pensioen gestuurd.
IOC-voorzitter Thomas Bach overhandigt de (nieuwe) officiële vlag van de Winterspelen aan burgemeester Chen Jining van de Chinese hoofdstad Beijing, waar de editie vanaf vandaag zal plaatsvinden (sluitingsceremonie van de Winterspelen 2018 in PyeongChang, Zuid-Korea, op 25 februari 2018 / screenshot)
In 2018, bij de Winterspelen in het Zuid-Koreaanse PyeongChang, bood de stad het IOC een nieuwe officiële vlag aan en deze is inmiddels doorgegeven aan gaststad Beijing, waar de Winterspelen van 2022 vandaag zullen beginnen.
Olympische Jeugdspelen
Sinds 2010 zijn er ook Olympische Jeugdspelen voor 14- tot 18-jarigen. Deze Spelen (zowel Zomer- als Winterspelen) worden ook iedere vier jaar gehouden, maar precies omgekeerd als de ‘volwassen’ Spelen: de Zomer Jeugdspelen vinden dus plaats in het zelfde jaar als de Olympische Winterspelen en de Winter Jeugdspelen in het jaar van de Olympische Zomerspelen.
Logo van de Olympische Jeugdspelen
De eerste zomer-editie vond plaats in Singapore van 14 tot 26 augustus 2010. Eén dag voor de opening overhandigde IOC-voorzitter Jacques Rogge de officiële vlag voor de Jeugdspelen aan premier Lee Hsien Loong van Singapore.
Hoewel her en der vermeld wordt dat deze Olympische vlag naast de ringen ook de naam van de gaststad en het jaar van de Spelen laat zien, is daar op foto’s niets van waar te nemen! En dat zou ook vreemd zijn, want ook deze vlag is een doorgeef-vlag. In 2014 waren de Zomer Jeugdspelen in Nanjing (China) en in 2018 in Buenos Aires (Argentinië).
Links: Logo van de Olympische Zomer Jeugdspelen van 2018 in Buenos Aires, Argentinië (publiek domein) / Rechts: Voorlopig logo van de uitgestelde Olympische Zomer Jeugdspelen van 2026 in Dakar, Senegal (publiek domein)
De editie 2022, te houden in Dakar (Senegal), is wegens de coronapandemie vervallen en vooruit geschoven naar 2026.
Logo van de Olympische Winter Jeugdspelen 2020 in Lausanne, Zwitserland (publiek domein)
De eerste Winter Jeugdspelen werden gehouden van 13 tot 22 januari 2012 in Innsbruck (Oostenrijk). De 2016 en 2020 edities waren in respectievelijk Lillehammer (Noorwegen) en Lausanne (Zwitserland). In 2024 wordt het evenement in de provincie Gangwon (Zuid-Korea) gehouden. Ook bij deze Spelen wordt de vlag doorgegeven aan de volgende stad (of provincie, zoals voor 2024).
Een heel verhaal! Maar hebben we nu alles gehad? Nee, want vier weken na de sluiting van de Olympische Winterspelen beginnen de Paralympische Winterspelen 2022 .
Paralympische vlag
Vrijdag 4 maart gaat dit sportevenement van start: dan wordt de Paralympische vlag niet alleen in Beijing gehesen, maar ook bij Vlagblog.
Screenshots van de vlaggenparade en openingsceremonie
De 24e Olympische WinterspelenDe Olympische ringen rijzen op uit een blok ijsOlympische ringen van ijs in Het VogelnestZoals te doen gebruikelijk opent Griekenland, als bakermat van de Olympische Spelen, de vlaggenparadeEntree van de kleine equipe van EcuadorHet kan het publiek niet ontgaan welk land het stadion binnenkomt, in dit geval EcuadorBinnenkomst van BelgiëDe Belgische equipeTaiwan, dat door China als een afvallige provincie wordt gezien, doet noodgedwongen mee onder de naam Chinese Taipei (Taipei is de hoofdstad van Taiwan, wat vroeger als Formosa bekend stond)Chinese Taipei alias Taiwan, doet dan ook mee onder een speciaal gecreëerde Olympische landenvlagDe andere Chinese ‘dwarsligger’ is Hongkong, wat tot 1997 onder Brits bestuur viel en daarna volgens afspraak werd overgedragen aan China, als ‘speciale bestuurlijke regio’Binnenkomst van de ploeg uit HongkongBinnenkomst van de Brazilianen met hun vlag, de ‘Verde e Amarela’ (‘Groen en Geel’)Entree van de kleine ploeg van Oost-Timor……en die van de niet veel grotere ploeg van LuxemburgDe Luxemburgse ploeg werd begroet door Groothertog Henri, met de alternatieve vlag van Luxemburg, de ‘Roude Léiw’ (‘Rode Leeuw’)Binnenkomst van de kleine ploegen van Nigeria……en GhanaDe grote ploeg van Canada was nummer 27 in de vlaggenparadeEntree van San MarinoDe mini-afvaardiging van KirgiziëBinnenkomsten van Armenië……en SpanjeAls (weliswaar klein) Alpenland mocht Liechtenstein natuurlijk niet ontbrekenIedere equipe werd voorafgegaan door een een dame met een groot formaat sneeuwvlok met de naam van het betreffende land in het Engels en het ChineesBinnenkomst van de Iraanse ploeg……op de voet gevolgd door IJslandUiteraard was het kleine, maar zeer bergachtige prinsdom Andorra ook van de partijBinnenkomst van Finland……en KroatiëSaudi-Arabië debuteert bij de WinterspelenBinnenkomsten van Albanië,……Azerbeidzjan……en LetlandZoals in de inleiding al vermeld, komen Russische sporters uit onder een speciale Olympische vlag, onder de naam ROC (Russisch Olympisch Comité)De vlag van het ROC laat de Olympische ringen zien met daarboven een gestileerde vlam in de nationale Russische kleurenDe grote Franse ploeg, Frankrijk organiseert in 2024 de XXXIIIe Olympische ZomerspelenEntree van de ploegen uit Polen, ……Puerto Rico……en BoliviaUiteraard heeft Noorwegen als noordelijk land een grote ploeg afgevaardigdKosovo is aan de beurtDe Kosovaarse ploegEntree van de Verenigde Staten……met een flinke ploegDe ploeg van Amerikaans Samoa is heel wat kleiner……maar wél opvallender met de luchtige kledij (bij -5ºC) van de geoliede vlagdrager Nathan CrumptonBinnenkomst van de Nederlandse ploegVoorop: vlaggendragers Kjeld Nuis en Lindsay van ZundertEntree van Trinidad en Tobago, ……Peru……en HaïtiEen Filipijnse supporter met vlag op de tribuneDe equipe uit SlowakijeEnthousiaste Zuid-Koreaanse supporters op de tribuneBinnenkomsten van Montenegro, …—de grote ploeg uit Zwitserland, ……die van Nieuw-Zeeland……en DuitslandPrins Albert van Monaco was ook naar China overgekomen om zijn landgenoten aan te moedigenBinnenkomst van Australië……en als een-na-laatste land komt Italië binnen, dit land organiseert de Winterspelen van 2026 in Milaan en Cortina d’AmpezzoHekkensluiter is uiteraard het gastland ChinaBinnenkomst van de grote Chinese ploegVlaggenzwaaiende Chinese deelnemersDe thuisploeg werd enthousiast onthaald in het VogelnestDe Olympische (stadion)vlag wordt binnengebrachtDe sporters hebben de vlag op het podium overgedragen aan militairen die de vlag zullen hijsen, naast de vlag van ChinaDe Olympische vlag wordt gehesenEen kleinere Olympische vlag zal dienen om de Olympische eed bij af te leggenDe Olympische eed wordt uitgesproken op het vlagpodium……en dat gaat in duetDe finale van de opening nadert met het aansteken van de Olympische vlam in het midden van een enorm ijskristal, waarin de namen van de deelnemende landenDe Olympische vlam is geplaatstHet Olympisch vuur van de Winterspelen 2022Als afsluiting is er vuurwerk, o.a. in de vorm van de Olympische ringen
Vandaag is de sluiting van de Paralympische Zomerspelen in Tokio, die net als de eveneens met een jaar verlate Olympische Zomerspelen, anders waren dan anders vanwege de corona-pandemie. Ook nu moest er zonder publiek gespeeld worden.
Goud voor triatlon-atleet Jetze Plat: hier het moment waarop hij als eerste de finish haalt (screenshot)
Na de sluitingsceremonie vandaag is het overigens maar een halfjaar wachten tot de Olympische en Paralympische Spelen van 2022. De plaats van handeling zal dan China’s hoofdstad Beijing zijn. De Olympische Winterspelen staan gepland voor 4 tot en met 20 februari en de Paralympische Winterspelen zijn van 4 tot en met 13 maart.
Rolstoeltennisster Diede de Groot (1996) vlak na haar overwinning op de Japanse Yui Kamiji, waarmee ze goud wint (screenshot)
De Nederlandse paralympische sporters verdienden net als vier jaar geleden een niet gering aantal medailles: 25 gouden, 17 zilveren en 16 bronzen plakken. Nederland staat daarmee dan ook ruimschoots in de top 10 van de medaillespiegel, met een fraaie 5e plaats.
Zwemmer Rogier Dorsman (1999) haalt goud op de 400 m vrij (screenshot)
Vlag Paralympische Spelen(2004/2019-heden)
Vlag Paralympische Spelen (2019-heden)
De Paralympische vlag is wit met daarop drie zogenaamde agitos in de kleuren rood, blauw en groen. De agitos zijn asymmetrische sikkelvormige symbolen (het woord zelf betekent “ik beweeg” in het Latijn).
De vlag is relatief nieuw en stamt uit 2019. Het is echter een aangepaste versie van een logo/vlag ontworpen in april 2003 door het Duitse reclamebedrijf Scholz & Friends, maar toen met donkerder tinten voor de agitos.
Vlag Paralympische Spelen (2004-2019)
Het werd als logo op kleine schaal geïntroduceerd voorafgaand aan de Paralympische Zomerspelen van 2004 in Athene. Bij de sluitingsceremonie op 28 september echter werd de nieuwe vlag met dit symbool onthuld bij het aanbieden aan de volgende gaststad voor 2008: Beijing. De vlag werd echter voor het eerst gebruikt tijdens de Paralympische Winterspelen van 2006 in Turijn (Italië).
Pa en T’aeguk-vlaggen(1988-2004)
De agitos-vlag verving twee eerdere Paralympische vlaggen, die beide uit Zuid-Korea stammen. De eerste versie deed zijn intrede bij de Paralympische Zomerspelen van 1988.
Deze vlag was wit met daarop vijf Koreaanse pa-symbolen: drie boven (blauw, zwart en rood) en twee onder (geel en groen). Twee van deze pa-symbolen boven elkaar geplaatst (waarbij de bovenste omgedraaid wordt) vormen het T’aeguk-symbool, dat ook prominent op de Zuid-Koreaanse vlag staat (wij kennen het beter als yin en yang).
Links: Vlag van Zuid-Korea / Rechts: Yin en yang-symbool
In 1990 echter oordeelde het IOC dat de vlag met de vijf pa gewijzigd diende te worden: ze leek teveel op de Olympische vlag, aldus het bezwaar. Het IPC knutselde de pa vervolgens deels over elkaar heen en plaatste ze in een cirkel. In november 1991 werd dit ontwerp door IPC-leden van tafel geveegd. Men wilde de vlag houden zoals ze was.
Links: Vlag van de Paralympische Spelen met vijf ‘pa’ (1988-1992) / Rechts: Vlag van de Paralympische Spelen met drie ‘pa’ (1992-2004)
Als door een adder gebeten, reageerde het IOC dat het verdere samenwerking met het IPC zou opschorten, als de vlag niet gewijzigd werd. Het IPC koos toen eieren voor z’n geld en kleedde de vlag in maart 1992 enigszins uit door de gele en de zwarte pa te verwijderen, zodat er drie overbleven: groen boven, rood en blauw onder. Aangezien de voorbereidingen voor de Paralympische Winterspelen van 1994 in Lillehammer, Noorwegen toen al vergevorderd waren, waarbij de versie met de vijf pa al in het marketing-programma was opgenomen, werd de vijf pa-versie nog even getolereerd, maar bij de sluitingsceremonie werd de drie pa-versie voor het eerst geïntroduceerd.
Links: Twee Noorse postzegels uit 1994, waar het Paralympische logo met de vijf ‘pa’ nog op staat, hoewel het achter de schermen al was aangepast, postzegelontwerp: Bruno Oldani / Rechts: Australische postzegel uit 2008 met het portret van succesvol Paralympisch zwemmer (tegenwoordig parlementslid) Matthew Cowdrey (1988) met het eerste (donkere) ‘agitos’-logo, postzegelontwerp: Simone Sakinofsky
Het was deze versie die te zien was bij de Paralympische Zomerspelen van 2004 in Athene, Griekenland. Achter de schermen was ze toen echter al vervangen door de agitos-vlag, toen nog in de versie met donkerder kleuren. In 2019 werd deze dus uiteindelijk vervangen door de versie die we nu kennen, met de agitos in heldere kleuren.
De Paralympische Spelen maken ook gebruik van een mascotte: voor de versie van 2020 is dat een roze figuurtje, Someity genaamd. De naam komt van het woord someiyoshino, de naam van een populaire kersenbloesem. Maar de naam Someity lijkt op het Engelse “so mighty” en staat dus tevens voor mentale en fysieke kracht.
Onthulling van Someity, afgelopen mei, in gezelschap van een 3D-versie van het agitos-symbool (screenshot)
Screenshots sluitingsceremonie
De Paralympische vlag gaat naar beneden……en wordt weggevoerdDe Parijse burgemeester Anne Hidalgo heeft zojuist een handzamer exemplaar van de Paralympische Zomerspelen uitgereikt gekregen – Parijs is gaststad voor de Olympische en Paralympische Zomerspelen in 2024 – links zien we de stadsvlag van Tokio, rechts die van ParijsDe Paralympische vlam wordt langzaam gedoofd……en daarmee komt er een einde aan de Paralympische Spelen 2020
Sinds 1960 kennen we de Paralympische Zomerspelen voor sporters met handicaps. En sinds 1976 is er ook een editie voor Winterspelen. Deze evenementen vinden doorgaans plaats in de maand na de Olympische Zomer- en Winterspelen, op dezelfde locaties. Deze wedstrijden worden georganiseerd door het International Paralympisch Comité (IPC).
Links: Tokyo 2020-logo van de Paralympische Zomerspelen met het Paralympische logo / Rechts: Beijing 2022-logo van de Paralympische Winterspelen met het Paralympische logo
Vandaag is het zover: de opening van de Paralympische Spelen 2020 in Tokio, die net als de ‘tegenknie’, de Olympische Spelen, met een jaar werden uitgesteld wegens de wereldwijde pandemie. Dat is tevens de reden dat het ‘2020’ is gehandhaafd. De Spelen duren tot en met 5 september.
Net als bij de Olympische Spelen zal er bij de wedstrijden opnieuw geen publiek aanwezig vanwege de aanhoudende Covid-besmettingsgraad in Japan.
Vlag Paralympische Spelen(2004/2019-heden)
Vlag Paralympische Spelen (2019-heden)
De Paralympische vlag is wit met daarop drie zogenaamde agitos in de kleuren rood, blauw en groen. De agitos zijn asymmetrische sikkelvormige symbolen (het woord zelf betekent “ik beweeg” in het Latijn).
De vlag is relatief nieuw en stamt uit 2019. Het is echter een aangepaste versie van een logo/vlag ontworpen in april 2003 door het Duitse reclamebedrijf Scholz & Friends, maar toen met donkerder tinten voor de agitos.
Vlag Paralympische Spelen (2004-2019)
Het werd als logo op kleine schaal geïntroduceerd voorafgaand aan de Paralympische Zomerspelen van 2004 in Athene. Bij de sluitingsceremonie op 28 september echter werd de nieuwe vlag met dit symbool onthuld bij het aanbieden aan de volgende gaststad voor 2008: Beijing. De vlag werd echter voor het eerst gebruikt tijdens de Paralympische Winterspelen van 2006 in Turijn (Italië).
Pa en T’aeguk-vlaggen(1988-2004)
De agitos-vlag verving twee eerdere Paralympische vlaggen, die beide uit Zuid-Korea stammen. De eerste versie deed zijn intrede bij de Paralympische Zomerspelen van 1988.
Deze vlag was wit met daarop vijf Koreaanse pa-symbolen: drie boven (blauw, zwart en rood) en twee onder (geel en groen). Twee van deze pa-symbolen boven elkaar geplaatst (waarbij de bovenste omgedraaid wordt) vormen het T’aeguk-symbool, dat ook prominent op de Zuid-Koreaanse vlag staat (wij kennen het beter als yin en yang).
Links: Vlag van Zuid-Korea / Rechts: Yin en yang-symbool
In 1990 echter oordeelde het IOC dat de vlag met de vijf pa gewijzigd diende te worden: ze leek teveel op de Olympische vlag, aldus het bezwaar. Het IPC knutselde de pa vervolgens deels over elkaar heen en plaatste ze in een cirkel. In november 1991 werd dit ontwerp door IPC-leden van tafel geveegd. Men wilde de vlag houden zoals ze was.
Links: Vlag van de Paralympische Spelen met vijf ‘pa’ (1988-1992) / Rechts: Vlag van de Paralympische Spelen met drie ‘pa’ (1992-2004)
Als door een adder gebeten, reageerde het IOC dat het verdere samenwerking met het IPC zou opschorten, als de vlag niet gewijzigd werd. Het IPC koos toen eieren voor z’n geld en kleedde de vlag in maart 1992 enigszins uit door de gele en de zwarte pa te verwijderen, zodat er drie overbleven: groen boven, rood en blauw onder. Aangezien de voorbereidingen voor de Paralympische Winterspelen van 1994 in Lillehammer, Noorwegen toen al vergevorderd waren, waarbij de versie met de vijf pa al in het marketing-programma was opgenomen, werd de vijf pa-versie nog even getolereerd, maar bij de sluitingsceremonie werd de drie pa-versie voor het eerst geïntroduceerd.
Links: Twee Noorse postzegels uit 1994, waar het Paralympische logo met de vijf ‘pa’ nog op staat, hoewel het achter de schermen al was aangepast, postzegelontwerp: Bruno Oldani / Rechts: Australische postzegel uit 2008 met het portret van succesvol Paralympisch zwemmer (tegenwoordig parlementslid) Matthew Cowdrey (1988) met het eerste (donkere) ‘agitos’-logo, postzegelontwerp: Simone Sakinofsky
Het was deze versie die te zien was bij de Paralympische Zomerspelen van 2004 in Athene, Griekenland. Achter de schermen was ze toen echter al vervangen door de agitos-vlag, toen nog in de versie met donkerder kleuren. In 2019 werd deze dus uiteindelijk vervangen door de versie die we nu kennen, met de agitos in heldere kleuren.
De Paralympische Spelen maken ook gebruik van een mascotte: voor de versie van 2020 is dat een roze figuurtje, Someity genaamd. De naam komt van het woord someiyoshino, de naam van een populaire kersenbloesem. Maar de naam Someity lijkt op het Engelse “so mighty” en staat dus tevens voor mentale en fysieke kracht.
Onthulling van Someity, afgelopen mei, in gezelschap van een 3D-versie van het agitos-symbool (screenshot)
Screenshots opening
De agitos van de Paralympische vlag maken hun opwachting in de openingsshowBinnenkomst van de Nederlandse ploeg met als vlagdragers handbiker Jetze Plat en atlete Fleur JongKeizer Naruhito van Japan verklaart de Paralympische Spelen 2020 voor geopendDe Paralympische vlag is zojuist gehesen naast die van het gastland Japan
Eén jaar te laat beginnen vandaag dan toch echt de Olympische Zomerspelen 2020 in de Japanse hoofdstad Tokio. Vanwege de coronapandemie werd vorig jaar maart besloten de Spelen met een jaar uit te stellen, waarbij de naam Tokyo 2020 behouden bleef.
Gezien het feit dat de pandemie ook dit jaar nog niet onder controle is, niettegenstaande een wereldwijde vaccinatiecampagne, bleef het lange tijd onduidelijk of de Spelen ook nu niet moesten worden afgeblazen. Ondanks protesten is er toch voor gekozen het vierjaarlijkse wereldwijde sportevenement door te laten gaan, maar wel met een nooit eerder vertoonde bepaling: de Olympische Zomerspelen worden voor het eerst zonder publiek gehouden. Op het moment dat dit besluit werd genomen (8 juli), was de noodtoestand in Tokio van kracht, i.v.m. de voortdurende hoge besmettingscijfers. Het is niet geheel uitgesloten dat bij sportwedstrijden buiten de hoofdstad beperkt publiek zal kunnen worden toegelaten.
Hoewel de Spelen de 32e Olympiade worden genoemd, zijn dit eigenlijk de 29e (moderne) Spelen, nadat het evenement in 1896 nieuw leven werd ingeblazen. Dit als gevolg van drie niet doorgegane edities tijdens de twee wereldoorlogen uit de 20e eeuw. Hoe dan ook: vandaag gaan de Spelen opnieuw van start en wel met de gebruikelijke openingsceremonie, die deze keer anders dan anders zal zijn door het ontbreken van publiek. Hetzelfde geldt ook voor de sluitingsceremonie op 8 augustus.
De vlag
De Olympische vlag (1920-heden)
De vlag van de Olympische Spelen is wit met vijf in elkaar gevlochten ringen, drie boven, twee onder, in de kleuren blauw, geel, zwart, groen en rood. Dit kan haast niet anders dan een van de bekendste vlaggen ter wereld zijn: er zullen maar weinig mensen zijn die de vlag met de gekleurde ringen niet onmiddellijk herkennen.
Uiteraard zijn er Olympische vlaggen in soorten en maten: de ‘officiële’ Olympische vlag is de vlag die van de ene gaststad naar de volgende verhuist en die doorgaans voordat de Spelen werkelijk beginnen in het plaatselijke stadhuis te zien is en moet niet verward worden met de enorme Olympische vlag die boven alles uit torent in een stadion, die na de Spelen onmiddellijk afgedankt wordt. Vaak wordt zo’n vlag daarna tentoongesteld.
Het logo
Als de Zomerspelen vorig jaar normaal doorgang hadden gevonden dan had de vlag toen zijn eeuwfeest beleefd, want hij werd geïntroduceerd tijdens de Spelen van 1920 in Antwerpen. Dat betekent tevens dat de vijf daaraan voorafgaande edities van de moderne Spelen het zonder dit symbool deden waar we nu zo aan gewend zijn geraakt.
Het originele ontwerp van Pierre de Coubertin uit 1913 (publiek domein)
Het logo met de ringen is echter iets ouder dan 1920. Het werd in 1913 ontworpen door de Franse baron Pierre de Coubertin, die toentertijd voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité(IOC) was. Hij was de grote instigator van de moderne Olympische Spelen, waarvan de eerste editie in 1896 plaatsvond in de Griekse hoofdstad Athene, waarmee tevens de link werd gelegd met de Olympische Spelen van de Klassieke Oudheid, die in Olympia werden gehouden, tussen (naar we nu aannemen) 776 v. Chr. tot en met 393 na Chr.
Links: Pierre de Coubertin (1863-1937), ongedateerde, ingekleurde foto (publiek domein) / Rechts: Het graf van Pierre de Coubertin op het Cimétière Bois-de-Vaux in Lausanne, Zwitserland, compleet met ‘zijn’ Olympische ringen (publiek domein)
Hoewel nogal eens wordt aangenomen dat de ringen van De Coubertin’s ontwerp de vijf continenten symboliseerden (Europa, Afrika, Azië, Amerika en Oceanië), lagen de bedoelingen van De Coubertin toch net iets anders: Zelf schreef hij daarover in de augustus-editie van 1913 van het blad Olympique:
“…de zes kleuren (met de witte achtergrond) gecombineerd vertegenwoordigen op deze wijze de vlaggen van ieder land op aarde, zonder uitzondering. Het blauw en geel van Zweden, het blauw en wit van Griekenland, de driekleuren van Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Duitsland, België, Italië, Hongarije plus het geel en rood van Spanje zijn vertegenwoordigd, net als de innovatieve vlaggen van Brazilië en Australië en die van het oude Japan en het moderne China. Dit is echt een internationaal symbool”
Hiermee was er een logo dat tevens op een vlag gebruikt kon worden. We mogen er vanuit gaan dat dat bij de 6e Olympiade geweest zou zijn. Deze Spelen van 1916 zouden in Berlijn plaatsvinden. Ondanks het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914 gingen de voorbereidingen hiervoor gewoon door: men ging er vanuit dat de oorlog niet zo lang zou duren. Maar dit bleek te optimistisch gedacht, de oorlog sleepte zich voort tot 1918 en de 6e Olympiade werd afgelast.
Het Olympisch Stadion in Antwerpen op de openingsdag 20 april 1920, toen de Olympische vlag debuteerde (publiek domein)
Zodoende was het de 7e Olympiade (er werd dus gewoon doorgenummerd) van 20 april tot 12 september 1920 gehouden in Antwerpen, waar de Olympische vlag voor het eerst werd gehesen. (Berlijn was als organiserende stad “nicht mehr im Frage”, na de nederlaag van Duitsland in de Eerste Wereldoorlog en het land was dan ook uitgesloten van deelname in 1920, net als Oostenrijk).
Over een vlag die kwijtraakte en weer boven water kwam(Antwerpen-vlag nr.1)(1920)
De allereerste officiële Olympische vlag uit 1920, die bekend staat als de Antwerpen-vlag, bestaat nog steeds, na jarenlang spoorloos te zijn geweest. We spoelen even vooruit naar 1997: tijdens een diner georganiseerd door het Amerikaans Olympisch Comité, interviewde een journalist de toen 100-jarige Hal Haig Prieste, die in 1920 een bronzen plak voor de V.S. had gewonnen bij het platform-duiken. De journalist merkte op dat het IOC niet kon achterhalen wat er met de originele Olympische vlag van 1920 was gebeurd. “Daar kan ik je mee helpen”, was het antwoord van Prieste, “die zit in m’nkoffer”.
Links: Affiche voor de Olympische Zomerspelen 1920 in Antwerpen (publiek domein) / Rechts: Duke Kahanamoku (1890-1968) (Library of Congress / publiek domein)
Prieste vertelde vervolgens dat hij, opgehitst door een nachtelijke weddenschap met landgenoot Duke Kahanamoku*, tegen het einde van de Spelen in Antwerpen in de vlaggenmast van het stadion was geklommen en de vlag had gestolen.
*Duke Kahanamoku behaalde in 1920 twee gouden medailles: één bijhet 100 m zwemmen en de andere bij het estafette-zwemmen
Dat het IOC niet wist wat er met de vlag gebeurd was is een ietwat curieus, want dat de vlag gestolen was moet bekend zijn geweest, omdat Prieste betrapt werd door de politie tijdens zijn actie. Maar wellicht doelden ze op het feit dat ze niet wisten wat er vervólgens met de vlag gebeurde: Prieste liep sneller dan de politie en ontkwam met de vlag als zijn trofee.
Het Olympisch Stadion te Antwerpen in 1920 (publiek domein)
Met een speciale ceremonie tijdens de Olympische Spelen van 2000 in Sydney overhandigde (de toen inmiddels 103-jarige) Prieste de vlag uit 1920 aan toenmalig IOC-voorzitter Juan Antonio Samaranch.
De 103-jarige Hal Haig Prieste (1896-2001) met de door hem ontvreemde oervlag van de Olympische Spelen, bij de overhandiging aan IOC-voorzitter Juan Antonio Samaranch op 11 september 2000 te Sydney, een paar dagen voor het begin van de Zomerspelen (publiek domein)
De vlag werd vervolgens tentoongesteld in het Olympisch Museum in Lausanne in Zwitserland, maar bleef daar niet. Vanaf het begin van de ‘herontdekking’ had de stad Antwerpen ook belangstelling voor de vlag. De stad was succesvol in zijn pogingen voor een terugkeer: in 2004 keerde de vlag terug naar de Scheldestad. Vanaf 2013, toen Antwerpen Europese Sporthoofdstad was, was de vlag in de entreehal van het stadhuis te bewonderen. Vanwege de renovatie van het gebouw (vanaf 2017) is de vlag nu onderdeel van de collectie van het MAS (Museum aan de Stroom) in het noorden van de stad.
Antwerpen-vlag nr. 2(1924)
Het was de bedoeling dat de Olympische vlag van 1920 naar de volgende gaststad Parijs zou verhuizen, maar omdat de officiële vlag zoek was, moest er een nieuw exemplaar gemaakt worden. Deze tweede vlag werd eveneens Antwerpen-vlag genoemd, naar het waarom wordt nog steeds gegist: één verklaring is dat de vlag nu eenmaal debuteerde in Antwerpen, een andere is dat de nieuwe vlag in Antwerpen werd gemaakt.
Opening van de Olympische Zomerspelen 1924 in het Stade Olympique Yves-du-Manoir te Colombes, vlakbij Parijs, door de voorzitter van het Comité Olympique Français, graaf Justinien Clary (1860-1933); of de Olympische vlag, die over het spreekgestoelte is gedrapeerd, ‘dé’ nieuwe ‘Antwerpen-vlag’ is, vertelt de historie niet (publiek domein)
Hoe dan ook: dit nieuwe exemplaar wapperde in 1924 voor het eerst tijdens de openingsceremonie in het Stade Olympique Yves-du-Manoir in Colombes, een voorstad van Parijs. Deze nieuwe officiële versie zou het uithouden tot en met de Zomerspelen van 1984 in Los Angeles, waarna de vlag na 60 jaar ‘met pensioen mocht’.
Links: Affiche van de 1e editie van de Olympische Winterspelen in 1924 in Chamonix, Frankrijk, een ontwerp van Auguste Matisse (1866-1931) (publiek domein) / Rechts: Officiële Olympische eedaflegging door de vertegenwoordigers van de 16 deelnemende landen aan de Winterspelen van 1924 in Chamonix (publiek domein)
1924 was tevens het debuut van de Olympische Winterspelen die tot en met 1992 in hetzelfde jaar als de Zomerspelen werden gehouden, toen er besloten werd ze los te koppelen, zodat de Winterspelen in de andere even jaren dan die van de Zomerspelen plaatsvinden (zie ook verderop).
Seoul-vlag(1988)en Rio de Janeiro-vlag (2016)
Voor de 24e Olympiade in 1988 in de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul kwam er dus een nieuwe vlag, die dan ook bekend staat als de Seoul-vlag. Ze deed 24 jaar dienst, tot en met de 30e Olympiade in Londen in 2012.
De vlag die nu in gebruik is (met franje langs de randen) debuteerde tijdens de Zomerspelen van 2016 in Rio De Janeiro in Brazilië, maar werd aan het einde van de Zomerspelen in Londen in 2012 al overhandigd aan burgemeester Eduardo Paes van Rio de Janeiro.
12 augustus 2012: tijdens de sluitingsceremonie van de Zomerspelen in Londen ontvangt burgemeester Eduardo Paes van Rio de Janeiro, Brazilië, de nieuwe officiële Olympische vlag, compleet met franje langs de randen (screenshot)
Deze vlag is nu te bewonderen in het stadhuis van Tokio, het Tōkyō-to Chōsha.
Zoals boven vermeld, werden de Olympische Winterspelen voor het eerst gehouden in 1924 en wel in Chamonix, Frankrijk. Tot 1952 werden voor de Winterspelen geen speciale vlaggen vervaardigd.
Links: Logo van de Olympische Winterspelen van 1952 in Oslo, Noorwegen (publiek domein) / Rechts: De Oslo-vlag (publiek domein)
Bij die Spelen, gehouden in en rond de Noorse hoofdstad Oslo, kreeg voorzitter van het IOC, Sigfrid Edström, uit handen van burgemeester Brynjulf Bull, een Olympische vlag overhandigd, die net als bij de Zomerspelen overgedragen zou worden aan de volgende organiserende stad.
Aldus geschiedde, maar daar moet wel bij aangetekend worden dat de vlag alleen gebruikt werd bij de openingsceremonies. Normaliter was de vlag opgeborgen in een vitrine met daarbij de namen van alle gaststeden op bronzen plaquettes. Voor de sluitingsplechtigheden werd een replica gebruikt. In 2014 werd de Oslo-vlag met pensioen gestuurd.
IOC-voorzitter Thomas Bach overhandigt de (nieuwe) officiële vlag van de Winterspelen aan burgemeester Chen Jining van de Chinese hoofdstad Beijing, waar de editie van 2022 zal plaatsvinden (sluitingsceremonie van de Winterspelen 2018 in PyeongChang, Zuid-Korea, op 25 februari 2018 / screenshot)
In 2018, bij de Winterspelen in het Zuid-Koreaanse PyeongChang, bood de stad het IOC een nieuwe officiële vlag aan en deze is inmiddels doorgegeven aan gaststad Beijing, waar de Winterspelen van 2022 zullen plaatsvinden.
Olympische Jeugdspelen
Sinds 2010 zijn er ook Olympische Jeugdspelen voor 14- tot 18-jarigen. Deze Spelen (zowel Zomer- als Winterspelen) worden ook iedere vier jaar gehouden, maar precies omgekeerd als de ‘volwassen’ Spelen: de Zomer Jeugdspelen vinden dus plaats in het zelfde jaar als de Olympische Winterspelen en de Winter Jeugdspelen in het jaar van de Olympische Zomerspelen.
Logo van de Olympische Jeugdspelen
De eerste zomer-editie vond plaats in Singapore van 14 tot 26 augustus 2010. Eén dag voor de opening overhandigde IOC-voorzitter Jacques Rogge de officiële vlag voor de Jeugdspelen aan premier Lee Hsien Loong van Singapore.
Hoewel her en der vermeld wordt dat deze Olympische vlag naast de ringen ook de naam van de gaststad en het jaar van de Spelen laat zien, is daar op foto’s niets van waar te nemen! En dat zou ook vreemd zijn, want ook deze vlag is een doorgeef-vlag. In 2014 waren de Zomer Jeugdspelen in Nanjing (China) en in 2018 in Buenos Aires (Argentinië).
Links: Logo van de Olympische Zomer Jeugdspelen van 2018 in Buenos Aires, Argentinië (publiek domein) / Rechts: Voorlopig logo van de uitgestelde Olympische Zomer Jeugdspelen van 2026 in Dakar, Senegal (publiek domein)
De editie 2022, te houden in Dakar (Senegal), is wegens de coronapandemie vervallen en vooruit geschoven naar 2026.
Logo van de Olympische Winter Jeugdspelen 2020 in Lausanne, Zwitserland (publiek domein)
De eerste Winter Jeugdspelen werden gehouden van 13 tot 22 januari 2012 in Innsbruck (Oostenrijk). De 2016 en 2020 edities waren in respectievelijk Lillehammer (Noorwegen) en Lausanne (Zwitserland). In 2024 wordt het evenement in de provincie Gangwon (Zuid-Korea) gehouden. Ook bij deze Spelen wordt de vlag doorgegeven aan de volgende stad (of provincie, zoals voor 2024).
Een heel verhaal! Maar hebben we nu alles gehad? Nee, want een goeie twee weken na de sluiting van de Olympische Zomerspelen beginnen de Paralympische Spelen 2020, die ook met een jaar waren uitgesteld.
Paralympische vlag
Over de vlag en het logo van de Paralympische Spelen is heel wat te vertellen en dat gaat dan ook gebeuren! Dinsdag 24 augustus gaat dit sportevenement van start: dan wordt de Paralympische vlag niet alleen in Tokio gehesen, maar ook bij Vlagblog en kunt u alles lezen over de nog maar korte, maar nogal stormachtige geschiedenis van vlag en logo.
Impressies van de openingsceremonie (screenshots)
De Japanse vlag wordt het stadion binnengedragenLinks: De vlag is gehesen / Rechts: Keizer Naruhito van Japan kijkt nauwlettend toeOlympische ringen van houtVuurwerk na de openingsactHet Refugee Olympic Team komt uit onder de Olympische vlag en bestaat uit 29 sporters uit 11 landen: Afghanistan, Congo, Democratische Republiek Congo, Eritrea, Irak, Iran, Kameroen, Soedan, Syrië, Venezuela en Zuid-Soedan Links: Binnenkomst van het Arubaanse team / Rechts: Binnenkomst van het Surinaamse teamBinnenkomst van het Nederlandse teamTijdens de binnenkomst van het Nederlandse team schakelt de regie even naar de eretribune met Thomas Bach, de ere-voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité en keizer Naruhito van JapanOmdat Rusland vanaf 2019 voor vier jaar geschorst werd voor deelname aan internationale sportmanifestaties door het World Anti-Doping Agency, vanwege manipulaties met dopingcontroles , is er een tijdelijke oplossing bedacht om Russische atleten die alle officiële en onafhankelijke dopingcontroles hebben ondergaan, toch deel te laten nemen, dit gebeurt onder de letters R.O.C. (Russian Olympic Committee), met een speciale vlag: de Russische kleuren verbeeld als het Olympisch vuur, met eronder de Olympische ringenEveneens een geval apart is Taiwan: deze eilandstaat wordt door China beschouwd als een afvallige provincie en kan daardoor noch onder die naam, noch onder z’n vlag uitkomen; een oplossing werd gevonden door Taiwan ‘Chinese Taipei’ te noemen (Taipei is de hoofdstad van Taiwan), dit alles onder een speciale vlag, waarin het ‘witte zon-symbool’ van de Taiwanese vlag is verwerkt met daaronder de Olympische ringenBinnenkomst van het Chinese teamBinnenkomst van het het team van Tuvalu in exotische uitdossingBinnenkomst van het team van Tonga met de goed-geöliede taekwondo vlagdrager Pita TaufatofuaBinnenkomst van het team van Vanuatu met een niet minder ingevette vlagdrager: roeier Riilio RiiLinks: Binnenkomst van het Palestijnse team / Rechts: Binnenkomst van het Liechtensteinse teamLinks: Binnenkomst van het Belgische team / Rechts: Binnenkomst van het Luxemburgse teamPortugal zorgde voor een wilde show met de nationale vlag in de hoofdrol!Links: Binnenkomst van het Amerikaanse team / Rechts: Binnenkomst van het Franse teamDe hekkensluiters: binnenkomst van het team van gastland JapanKeizer Naruhito en IOC-ere-voorzitter Thomas Bach applaudisseren voor het Japanse teamOpnieuw vuurwerk!De Olympische eed-afleggingLinks: Een fors exemplaar vlag met daarboven het logo van Tokyo 2020 gemaakt van grote blokken / Rechts: Een wereldbol bestaande uit drones hangt boven de arenaKeizer Naruhito verklaart de Spelen voor geopendDe Olympische ‘stadionvlag’ (niet te verwarren met het officiële exemplaar met de franje langs de zijden!) wordt de arena binnengebrachtDe vlag arriveert bij het hoofdpodium met een pagode-achtig bouwwerk, wat symbool staat voor Mount FujiEn de Olympische vlag wappert!Het slotstuk: het ontsteken van het Olympisch vuur op ‘Mount Fuji’, door de Japanse tennister Naomi Osaka: de Olympische Spelen 2020 zijn begonnen!