Bij onafhankelijkheid van Litouwen denken we waarschijnlijk al snel aan de recente geschiedenis, toen het land zich in 1990 onafhankelijk verklaarde van de Sovjet-Unie. Dat is echter niet waar deze dag voor staat, het gaat hier om de onafhankelijkheid van 1918. Litouwen is eeuwenlang een speelbal geweest van allerlei machtswisselingen. Vanaf 1795 komt Litouwen onder Russisch bestuur.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Litouwen door Duitse troepen bezet (1915). In het machtsvacuüm wat tijdens de Russische Revolutie in 1918 ontstaat, zien de Litouwers hun kans schoon en roepen de onafhankelijkheid uit. Het ‘nieuwe’, bolsjewistische Rusland erkent de soevereiniteit op 12 juni 1920 met het Verdrag van Moskou. In 1921 volgt toetreding tot de Volkenbond, de voorloper van de Verenigde Naties. De Litouwse vrijheid zou tot 1939/1940 duren. Vijftig jaar van eerst Duitse en later Russische bezetting volgen.
In 1988 mocht Litouwen tijdens de perestrojka zijn oude vlag weer invoeren, en twee jaar later volgde de onafhankelijkheid.
Vlaggen van Litouwen als Sovjet-republiek, links: 1940-1953 / rechts: 1953-1988
De vlag
Vlag van Litouwen (1918-1940 en 1989-heden)
De Litouwse vlag is het ontwerp van 1918, tijdens de lange bezetting onderdrukt, maar in 1990 opnieuw ingevoerd. De vlag is een horizontale driekleur in geel, groen en rood. Historische betekenis hebben de kleuren, behalve het rood, eigenlijk niet.
Het geel staat voor het rijpende graan en verworven vrijheid. Het groen symboliseert de bossen, het geloof en de hoop. Het rood staat voor vaderlandsliefde (vergoten bloed), maar is tevens een verwijzing naar de kleur van het Litouwse staatswapen. Dit wapenschild is rood en laat een zilveren ridder met geheven zwaard, gezeten op een paard zien.
Wapen van Litouwen (Vytis) / Het wapen op een 2-euromunt / Alternatieve staatsvlag
Het wapen, Vytis genaamd, is al bekend sinds 1366. Als nationaal symbool is het ook afgebeeld op alle Litouwse euromunten en zelfs als alternatieve staatsvlag niet onbekend, voornamelijk in gebruik bij de overheid.
Op 11 november 1918 wordt aan het einde van de Eerste Wereldoorlog een wapenstilstand getekend tussen de geallieerden en Duitsland. Het Verenigd Koninkrijk verklaart Letland tot onafhankelijk land, hoewel de Duitse troepen het land nog steeds bezetten en de Engelsen zelf geen troepen in het gebied hebben.
Op 17 november wordt er een voorlopige regering opgericht die op 18 november de Republiek Letland uitroept. De situatie wordt nog ingewikkelder als vervolgens op 1 december Sovjettroepen de verse republiek binnenvallen. Het zou te ver voeren om de ingewikkelde strijd te schetsen die vervolgens losbarst tussen Russen, Letten, Duitsers, de te hulp schietende Estse buren en uiteindelijk ook de Britten. Op 1 februari 1920 wordt een wapenstilstand getekend met de Russen en op 15 juli met de Duitsers. Op 11 augustus wordt de Lets-Russische Vrede van Riga ondertekend.
Op 17 juni 1940 wordt het land opnieuw opgeslokt door de Sovjet-Unie (tussen 1941 en 1944 door de Duitsers) en na het einde van de Tweede Wereldoorlog wordt het -net als Estland en Litouwen- ingelijfd als sovjetrepubliek. Na de teloorgang van de Sovjet-Unie en de val van het IJzeren Gordijn verklaart de Letse Hoge Raad het land op 21 augustus 1991 opnieuw onafhankelijk, wat op 6 september door de Sovjet-Unie wordt erkend.
De vlag
Vlag van Letland (1918-1940/1988-heden)
De Letse vlag is een horizontale driekleur van karmozijnrood, wit, karmozijnrood, in de verhoudingen 2:1:2. De eerste vermelding van een dergelijke vlag stamt reeds uit 1279, maar wordt pas vanaf 1870 daadwerkelijk gebruikt, het eerst door studentengroeperingen. De vlag is dan nog identiek aan die van Oostenrijk: drie even brede horizontale banen in rood, wit, rood. In mei 1917 wordt besloten de kleur rood donkerder te maken en de baanverhoudingen te wijzigen, zodat verwisseling met de Oostenrijkse vlag voorkomen wordt. Op 18 november 1918 wordt de vlag officieel ingevoerd. De kleur wit staat voor recht, waarheid, eer en oprechtheid, het (karmozijn)rood voor het in het verleden vergoten bloed. Dit ontwerp kwam voor rekening van Ansis Cīrulis, een Lets grafisch kunstenaar, die naast de vlag ook de eerste postzegel van Letland ontwierp (1918).
V.l.n.r.: Ansis Cïrulis (1883-1942), ontwerper van de Letse vlag (publiek domein) / De eerste Letse postzegel, een ontwerp uit 1918 van Ansis Cïrulis / Herdenkingspostzegel uit 2018 van het vlagontwerp: Ansis Cïrulis toont zijn ontwerp
De vlag was in gebruik tussen 1918 en 1940 en na de Sovjet/Duitse/Sovjet-bezetting opnieuw vanaf 7 oktober 1988, dus nog vóór de hernieuwde onafhankelijkheid in 1991, met goedvinden van de Sovjet-Unie.
Vlag van de president
De vlag van de president van Litouwen is wit met een aan beide zijden rood omzoomd liggend kruis in wit. Over het midden van het kruis is het Letse staatswapen geplaatst.
Vlag van de president van Letland (1923-1940 / 1995-heden)
Evenals de nationale vlag is de presidentiële vlag gedurende vanwege de Sovjetbezetting langere tijd uit beeld geweest. De vlag werd ingevoerd in 1923 en werd door de Russische bezetter afgeschaft in 1940. Vanaf 1995 is ze opnieuw in gebruik.
De Letse president Egils Levits (1955) met de presidentiële vlag in handen op de dag van zijn installatie als staatshoofd op 8 juli 2019, rechtsnaast hem staat zijn voorganger, aftredend president Raimonds Vējonis (1966) (fotograaf onbekend)
Dezelfde vlag, maar dan zonder wapen, dient als de Letse marinevlag. Die vlag stamt uit 1919, werd eveneens afgeschaft in 1940 en heringevoerd in 1991.
Links: Marinevlag van Letland / Rechts; De presidentiële vlag zoals afgebeeld in het Flaggenbuch van de Kriegsmarine door Ottfried Neubecker uit 1939 (publiek domein)
Het wapen
Groot wapen van Letland (1918/21-1940 / 1990-heden)
Het wapen van Letland, dat zo prominent op de presidentiële vlag staat, stamt uit 1918, maar werd officieel ingevoerd op 15 juli 1921 en werd ontworpen door kunstenaar Rihards Zariņš.
Rihards Zariņš (1869-1939), ontwerper van het wapen van Letland (publiek domein)
Met de Sovjetbezetting in 1940 verdween het wapen van het toneel, vijftig jaar later in 1990 werd het opnieuw ingevoerd. Het wapen bestaat in drie versies: het ‘groot’ wapen (zoals een stukje hierboven), het ‘middelwapen’ en het ‘klein’ wapen, die hieronder staan afgebeeld.
Links: Middelwapen van Letland / Rechts: Klein wapen van Letland
Het ‘groot’ wapen wordt behalve door de president, ook gebruikt door het parlement, de premier, de kabinetsleden, ministeries, het Hooggerechtshof, de openbaar aanklager en Letse diplomatieke en consulaire missies. Het ‘middenwapen’ is in gebruik bij parlementaire diensten en diensten die onder direct of indirect toezicht van de ministeries staan. En tot slot het ‘klein’ wapen, dat wordt gebruikt door lagere overheidsinstellingen, gemeenten en onderwijsinstellingen.
Het ‘groot’ wapen heeft een schild in het midden, dat (zoals dat heraldisch heet) is ‘doorsneden en halfgedeeld’ en drie gouden vijfpuntige sterren in een boog er boven. De bovenste helft van het schild toont een halve gouden zon met elf brede en tien smalle stralen op een blauw veld.
De twee deelvlakken eronder tonen een rode leeuw op zilver en een zilveren griffioen met geheven zwaard op rood. De twee dieren dienen tevens als schildhouders. Twee gekruiste eikentakken dienen als ‘fundament’ voor de schildhouders, de onderste delen van de takken zijn bijeengeknoopt door een lint in de Letse kleuren.
President Egils Levits van Letland met de presidentiële vlag achter hem (publiek domein)
De zon staat symbool voor vrijheid, maar ook voor Letland en stamt uit de Eerste Wereldoorlog, toen Letse soldaten in het Russische leger een zon op het uniform droegen. De drie sterren staan voor de drie historische regio’s van Letland: Lijfland, Letgallen en Koerland (tegenwoordig gecombineerd met Semgallen). De rode leeuw gaat veel verder terug en stamt uit 1569 en is afkomstig uit het wapen van het Hertogdom Koerland en Semgallen (West-Letland). De zilveren griffioen uit 1566 symboliseert de Oost-Letse streken Vidzeme en Letgallen. De eik (Quercus robur) is een van Letlands nationale symbolen.
Sinds 1991 wordt deze dag als feestdag gevierd in Litouwen. Herdacht wordt de kroning in 1253 van Litouwen’s eerste en enige koning Mindaugas (ca. 1203-1263).
De exacte datum van zijn kroning staat echter niet 100% vast, maar werd uiteindelijk vastgesteld op de datum van 6 juli, naar een hypothese van de Litouwse geschiedkundige Edvardas Gudavičius uit 1989.
De Litouwse vlag is het ontwerp van 1918, tijdens de lange bezetting onderdrukt, maar in 1990 opnieuw ingevoerd. De vlag is een horizontale driekleur in geel, groen en rood. Historische betekenis hebben de kleuren, behalve het rood, eigenlijk niet.
Het geel staat voor het rijpende graan en verworven vrijheid. Het groen symboliseert de bossen, het geloof en de hoop. Het rood staat voor vaderlandsliefde (vergoten bloed), maar is tevens een verwijzing naar de kleur van het Litouwse staatswapen. Dit wapenschild is rood en laat een zilveren ridder met geheven zwaard, gezeten op een paard zien.
Wapen van Litouwen (Vytis) / Het wapen op een 2-euromunt / Alternatieve staatsvlag
Het wapen, Vytis genaamd, is al bekend sinds 1366. Als nationaal symbool is het ook afgebeeld op alle Litouwse euromunten en zelfs als alternatieve staatsvlag niet onbekend, voornamelijk in gebruik bij de overheid.
De strijd in de oostelijke Donbas-regio duurt onverminderd voort en de Russen lijken er langzaam maar zeker in te slagen het hele gebied in handen te krijgen. De strijd is vooral gaande rond de steden Sjevjerodonetsk en Lysytsjansk. Rusland probeert de Oekraïense troepen hier af te sluiten van de rest van het land, zodat er voor hen geen aanvoerroutes meer zijn.
Volgens president Zelensky van Oekraïne probeert het Kremlin de Donbas te vernietigen. Hij riep het Westen dan ook opnieuw op om de wapenleveranties te versnellen.
Stemming EU-lidmaatschap
Vandaag wordt er door de EU-leiders in Brussel overlegd over de vraag of Oekraïne kandidaat-lid mag worden. President Zelensky zei dat hij er “alle vertrouwen” in heeft dat alle lidstaten zullen instemmen met het kandidaat-lidmaatschap. Maar zelfs als alle lidstaten ja zeggen tegen het voorstel, zal het even goed nog jaren duren voordat het land ook daadwerkelijk onderdeel van de EU is. De verwachting is dat dat wel eens tien jaar of langer kan duren.
Kaliningrad
Ondertussen is er door de sancties van de EU tegen Rusland een nieuw hoofdpijndossier bijgekomen: de aanvoer van goederen naar de Russische exclave Kaliningrad, dat tussen de EU- en NAVO-landen Polen en Litouwen is gelegen. De aanvoer van goederen via spoor loopt van Rusland via vazalstaat Wit-Rusland (Belarus), door Litouwen naar Kaliningrad.
Route van de spoorlijn van Moskou naar Kaliningrad (publiek domein)
Door de EU-sancties laat Litouwen geen treinen meer door die staal vervoeren. En dat geldt binnenkort ook voor voor beton, alcoholische dranken en kolen, en vanaf december voor olie uit Rusland. Rusland reageerde woedend en het Kremlin heeft aangekondigd dat Litouwen een stevige vergelding kan verwachten, die “niet alleen diplomatiek” zal zijn, aldus woordvoerder Peskov.
Reden van zorg voor de EU zal zeker de de zogenaamde Suwalki Gap zijn, de 70 km lange landstrook die Polen met Litouwen verbindt. Mochten de Russen dit gedeelte van de grens vanuit Wit-Rusland (Belarus) bezetten, dan zijn de Baltische staten Estland, Letland en Litouwen van de rest van de EU afgesneden. Of de Russen zo ver willen gaan staat nog te bezien, want het zou een directe aanval op NAVO-grondgebied zijn, waardoor het befaamde Artikel 5 in werking zou treden, waarbij een aanval op één lidstaat beschouwd wordt als een aanval op alle lidstaten. Wordt ongetwijfeld vervolgd.
De vlag
Vlag van Oekraïne (1992-heden)
De vlag van Oekraïne bestaat uit twee even brede horizontale banen van blauw en geel.
Er zijn voldoende aanwijzingen dat de kleuren blauw en geel van de vlag ver terug gaan, zelfs tot de 15e eeuw. De kleuren gaan er echter pas echt toe doen wanneer de twee keizerrijken waar Oekraïne onderdeel van uitmaakte (het Russische en het Oostenrijks-Hongaarse), ophouden te bestaan. De West-Oekraïense Nationale Republiek gebruikt tussen 1918 en 1919 de blauw-gele vlag. De vlag wordt gecontinueerd bij het samengaan van de twee Oekraïnes tot de Oekraïense Staat.
Tot aan 1949 heeft Oekraïne als Russische sovjet-republiek verschillende variaties van egaal rode vlaggen met de letters YCCP (Ukrayinskaya Sotsialisticheskaya Sovetskaya Respublika – oftewel Socialistische Sovjet Republiek Oekraïne) erop.
In 1949 krijgen alle Russische republieken een vlag-‘make-over’, variaties op de vlag van de Sovjet-Unie met eigen accenten. Die van Oekraïne heeft een blauwe balk aan de onderkant.
Vanaf 1990, dus nog vóór de onafhankelijkheid, wordt de blauw-gele vlag her en der al aarzelend waargenomen. Met het opnieuw zelfstandig worden, wordt de vlag officieel ingevoerd. Wettelijke status krijgt de vlag op 28 januari 1992. De eerste vlag die ooit boven het Verchovna Rada (het Oekraïnse parlement) wapperde is nu in het parlementsmuseum te zien.
Het blauw in de vlag symboliseert de hemel, het geel de uitgestrekte tarwevelden.
Bij onafhankelijkheid van Litouwen denken we waarschijnlijk al snel aan de recente geschiedenis, toen het land zich in 1990 onafhankelijk verklaarde van de Sovjet-Unie. Dat is echter niet waar deze dag voor staat, het gaat hier om de onafhankelijkheid van 1918. Litouwen is eeuwenlang een speelbal geweest van allerlei machtswisselingen. Vanaf 1795 komt Litouwen onder Russisch bestuur.
Kaart van Litouwen in 1697, “Veteris et Novae Regni Poloniae Magniq Ducatus Lithuaniae…” door Philipp Clüver, uit ” Introductionis inUniversam Geographicum,” (publiek domein)
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Litouwen door Duitse troepen bezet (1915). In het machtsvacuüm wat tijdens de Russische Revolutie in 1918 ontstaat, zien de Litouwers hun kans schoon en roepen de onafhankelijkheid uit. Het ‘nieuwe’, bolsjewistische Rusland erkent de soevereiniteit op 12 juni 1920 met het Verdrag van Moskou. In 1921 volgt toetreding tot de Volkenbond, de voorloper van de Verenigde Naties. De Litouwse vrijheid zou tot 1939/1940 duren. Vijftig jaar van eerst Duitse en later Russische bezetting volgen.
In 1988 mocht Litouwen tijdens de perestrojka zijn oude vlag weer invoeren, en twee jaar later volgde de onafhankelijkheid.
Vlaggen van Litouwen als Sovjet-republiek, links: 1940-1953 / rechts: 1953-1988
De vlag
Vlag van Litouwen (1918-1940 en 1989-heden)
De Litouwse vlag is het ontwerp van 1918, tijdens de lange bezetting onderdrukt, maar in 1990 opnieuw ingevoerd. De vlag is een horizontale driekleur in geel, groen en rood. Historische betekenis hebben de kleuren, behalve het rood, eigenlijk niet.
Het geel staat voor het rijpende graan en verworven vrijheid. Het groen symboliseert de bossen, het geloof en de hoop. Het rood staat voor vaderlandsliefde (vergoten bloed), maar is tevens een verwijzing naar de kleur van het Litouwse staatswapen. Dit wapenschild is rood en laat een zilveren ridder met geheven zwaard, gezeten op een paard zien. Het wapen, Vytis genaamd, is al bekend sinds 1366. Als nationaal symbool is het ook afgebeeld op alle Litouwse euromunten en zelfs als alternatieve staatsvlag niet onbekend, voornamelijk in gebruik bij de overheid.
Wapen van Litouwen (Vytis) / Het wapen op een 2-euromunt / Alternatieve staatsvlag
Op 11 november 1918 wordt aan het einde van de Eerste Wereldoorlog een wapenstilstand getekend tussen de geallieerden en Duitsland. Het Verenigd Koninkrijk verklaart Letland tot onafhankelijk land, hoewel de Duitse troepen het land nog steeds bezetten en de Engelsen zelf geen troepen in het gebied hebben.
Op 17 november wordt er een voorlopige regering opgericht die op 18 november de Republiek Letland uitroept. De situatie wordt nog ingewikkelder als vervolgens op 1 december Sovjettroepen de verse republiek binnenvallen. Het zou te ver voeren om de ingewikkelde strijd te schetsen die vervolgens losbarst tussen Russen, Letten, Duitsers, de te hulp schietende Estse buren en uiteindelijk ook de Britten. Op 1 februari 1920 wordt een wapenstilstand getekend met de Russen en op 15 juli met de Duitsers. Op 11 augustus wordt de Lets-Russische Vrede van Riga ondertekend.
We weten allemaal hoe het verder ging: op 17 juni 1940 wordt het land opnieuw opgeslokt door de Sovjet-Unie (tussen 1941 en 1944 door de Duitsers) en na het einde van de Tweede Wereldoorlog wordt het -net als Estland en Litouwen- ingelijfd als sovjetrepubliek. Na de teloorgang van de Sovjet-Unie en de val van het IJzeren Gordijn verklaart de Letse Hoge Raad het land op 21 augustus 1991 opnieuw onafhankelijk, wat op 6 september door de Sovjet-Unie wordt erkend.
De vlag
Vlag van Letland (1918-1940/1988-heden)
De Letse vlag is een horizontale driekleur van karmozijnrood, wit, karmozijnrood, in de verhoudingen 2:1:2. De eerste vermelding van een dergelijke vlag stamt reeds uit 1279, maar wordt pas vanaf 1870 daadwerkelijk gebruikt, het eerst door studentengroeperingen. De vlag is dan nog identiek aan die van Oostenrijk: drie even brede horizontale banen in rood, wit, rood. In mei 1917 wordt besloten de kleur rood donkerder te maken en de baanverhoudingen te wijzigen, zodat verwisseling met de Oostenrijkse vlag voorkomen wordt. Op 18 november 1918 wordt de vlag officieel ingevoerd. De kleur wit staat voor recht, waarheid, eer en oprechtheid, het (karmozijn)rood voor het in het verleden vergoten bloed. Dit ontwerp kwam voor rekening van Ansis Cīrulis, een Lets grafisch kunstenaar, die naast de vlag ook de eerste postzegel van Letland ontwierp (1918).
V.l.n.r.: Ansis Cïrulis (1883-1942), ontwerper van de Letse vlag (publiek domein) / De eerste Letse postzegel, een ontwerp uit 1918 van Ansis Cïrulis / Herdenkingspostzegel uit 2018 van het vlagontwerp: Ansis Cïrulis toont zijn ontwerp
De vlag was in gebruik tussen 1918 en 1940 en na de Sovjet/Duitse/Sovjet-bezetting opnieuw vanaf 7 oktober 1988, dus nog vóór de hernieuwde onafhankelijkheid in 1991, met goedvinden van de Sovjet-Unie.
Bij onafhankelijkheid van Litouwen denken we waarschijnlijk al snel aan de recente geschiedenis, toen het land zich in 1990 onafhankelijk verklaarde van de Sovjet-Unie. Dat is echter niet waar deze dag voor staat, het gaat hier om de onafhankelijkheid van 1918. Litouwen is eeuwenlang een speelbal geweest van allerlei machtswisselingen. Vanaf 1795 komt Litouwen onder Russisch bestuur.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Litouwen door Duitse troepen bezet (1915). In het machtsvacuüm wat tijdens de Russische Revolutie in 1918 ontstaat, zien de Litouwers hun kans schoon en roepen de onafhankelijkheid uit. Het ‘nieuwe’, bolsjewistische Rusland erkent de soevereiniteit op 12 juni 1920 met het Verdrag van Moskou. In 1921 volgt toetreding tot de Volkenbond, de voorloper van de Verenigde Naties. De Litouwse vrijheid zou tot 1939/1940 duren. Vijftig jaar van eerst Duitse en later Russische bezetting volgen.
In 1988 mocht Litouwen tijdens de perestrojka zijn oude vlag weer invoeren, en twee jaar later volgde de onafhankelijkheid.
Vlaggen van Litouwen als Sovjet-republiek, links: 1940-1953 / rechts: 1953-1988
De vlag
Vlag van Litouwen (1918-1940 en 1989-heden)
De Litouwse vlag is het ontwerp van 1918, tijdens de lange bezetting onderdrukt, maar in 1990 opnieuw ingevoerd. De vlag is een horizontale driekleur in geel, groen en rood. Historische betekenis hebben de kleuren, behalve het rood, eigenlijk niet.
Het geel staat voor het rijpende graan en verworven vrijheid. Het groen symboliseert de bossen, het geloof en de hoop. Het rood staat voor vaderlandsliefde (vergoten bloed), maar is tevens een verwijzing naar de kleur van het Litouwse staatswapen. Dit wapenschild is rood en laat een zilveren ridder met geheven zwaard, gezeten op een paard zien. Het wapen, Vytis genaamd, is al bekend sinds 1366. Als nationaal symbool is het ook afgebeeld op alle Litouwse euromunten en zelfs als alternatieve staatsvlag niet onbekend, voornamelijk in gebruik bij de overheid.
Wapen van Litouwen (Vytis) / Het wapen op een 2-euromunt / Alternatieve staatsvlag
Op 11 november 1918 wordt aan het einde van de Eerste Wereldoorlog een wapenstilstand getekend tussen de geallieerden en Duitsland. Het Verenigd Koninkrijk verklaart Letland tot onafhankelijk land, hoewel de Duitse troepen het land nog steeds bezetten en de Engelsen zelf geen troepen in het gebied hebben.
Op 17 november wordt er een voorlopige regering opgericht die op 18 november de Republiek Letland uitroept. De situatie wordt nog ingewikkelder als vervolgens op 1 december Sovjettroepen de verse republiek binnenvallen. Het zou te ver voeren om de ingewikkelde strijd te schetsen die vervolgens losbarst tussen Russen, Letten, Duitsers, de te hulp schietende Estse buren en uiteindelijk ook de Britten. Op 1 februari 1920 wordt een wapenstilstand getekend met de Russen en op 15 juli met de Duitsers. Op 11 augustus wordt de Lets-Russische Vrede van Riga ondertekend.
We weten allemaal hoe het verder ging: op 17 juni 1940 wordt het land opnieuw opgeslokt door de Sovjet-Unie (tussen 1941 en 1944 door de Duitsers) en na het einde van de Tweede Wereldoorlog wordt het -net als Estland en Litouwen- ingelijfd als sovjetrepubliek. Na de teloorgang van de Sovjet-Unie en de val van het IJzeren Gordijn verklaart de Letse Hoge Raad het land op 21 augustus 1991 opnieuw onafhankelijk, wat op 6 september door de Sovjet-Unie wordt erkend.
De vlag
Vlag van Letland
De Letse vlag is een horizontale driekleur van karmozijnrood, wit, karmozijnrood, in de verhoudingen 2:1:2. De eerste vermelding van een dergelijke vlag stamt reeds uit 1279, maar wordt pas vanaf 1870 daadwerkelijk gebruikt, het eerst door studentengroeperingen. De vlag is dan nog identiek aan die van Oostenrijk: drie even brede horizontale banen in rood, wit, rood. In mei 1917 wordt besloten de kleur rood donkerder te maken en de baanverhoudingen te wijzigen, zodat verwisseling met de Oostenrijkse vlag voorkomen wordt. Op 18 november 1918 wordt de vlag officieel ingevoerd. De kleur wit staat voor recht, waarheid, eer en oprechtheid, het (karmozijn)rood voor het in het verleden vergoten bloed. Dit ontwerp kwam voor rekening van Ansis Cīrulis, een Lets grafisch kunstenaar, die naast de vlag ook de eerste postzegel van Letland ontwierp (1918).
V.l.n.r.: Ansis Cïrulis (1883-1942), ontwerper van de Letse vlag (publiek domein) / De eerste Letse postzegel, een ontwerp uit 1918 van Ansis Cïrulis / Herdenkingspostzegel uit 2018 van het vlagontwerp: Ansis Cïrulis toont zijn ontwerp
De vlag was in gebruik tussen 1918 en 1940 en na de Sovjet/Duitse/Sovjet-bezetting opnieuw vanaf 7 oktober 1988, dus nog vóór de hernieuwde onafhankelijkheid in 1991, met goedvinden van de Sovjet-Unie.
Sinds 1991 wordt deze dag als feestdag gevierd in Litouwen. Herdacht wordt de kroning in 1253 van Litouwen’s eerste en enige koning Mindaugas (ca. 1203-1263).
De exacte datum van zijn kroning staat echter niet 100% vast, maar werd uiteindelijk vastgesteld op de datum van 6 juli, naar een hypothese van de Litouwse geschiedkundige Edvardas Gudavičius uit 1989.
De vlag
Vlag van Litouwen (1918-1940 en 1989-heden)
De Litouwse vlag is het ontwerp van 1918, tijdens de lange bezetting onderdrukt, maar in 1990 opnieuw ingevoerd.
De vlag is een horizontale driekleur in geel, groen en rood. Historische betekenis hebben de kleuren, behalve het rood, eigenlijk niet.
Het geel staat voor het rijpende graan en verworven vrijheid. Het groen symboliseert de bossen, het geloof en de hoop. Het rood staat voor vaderlandsliefde (vergoten bloed), maar is tevens een verwijzing naar de kleur van het Litouwse staatswapen.
Dit wapenschild is rood en laat een zilveren ridder met geheven zwaard, gezeten op een paard zien.
Het wapen, Vytis genaamd, is al bekend sinds 1366. Als nationaal symbool is het ook afgebeeld op alle Litouwse euromunten en zelfs als alternatieve staatsvlag niet onbekend, voornamelijk in gebruik bij de overheid.
Wapen van Litouwen (Vytis) / Het wapen op een 2-euromunt / Alternatieve staatsvlag
De Grondwetsdag herdenkt de 3e mei 1791, toen de voor die tijd democratische grondwet werd ingevoerd, na een periode van onrust en anarchie in het Pools-Litouwse Gemenebest (de samensmelting van het Koninkrijk Polen met het Groothertogdom Litouwen in 1569).
Het Pools-Litouwse Gemenebest in zijn grootste omvang in 1618. De kleuren geven de verschillende grenzen aan die het gemenebest kende tussen 1569 en 1918. De huidige grenzen zijn in het gebied ingetekend met de namen van de landen ter identificatie.
De moderne grondwet was de Pruisische en Russische buren echter een doorn in het oog. Het leidde tot de Pools-Russische oorlog van 1792, waarbij de Russen het Gemenebest binnenvielen en tot de zogenaamde Tweede Verdeling van Polen in hetzelfde jaar, waarbij het Pools-Litouwse grondgebied grote delen land moest afstaan aan Rusland en Pruisen. En na de Derde Verdeling in 1795, waarbij opnieuw Rusland, Pruisen, maar nu ook Oostenrijk profiteerden, hield de Poolse (en Litouwse) soevereiniteit de facto op te bestaan tot 1918.
Tweede Poolse Republiek (1918-1939)
In april 1919 werd tijdens de Tweede Poolse Republiek de 3e mei ingevoerd als nationale feestdag. Vanaf de Tweede Wereldoorlog werd de viering verboden. Pas na de val van het communisme in 1989, werd de 3e mei opnieuw ingevoerd als nationale feestdag, voor het eerst in 1990. In 2007 sloot Litouwen zich bij Polen aan door de 3e mei ook als nationale feestdag in te voeren en sinds dat jaar vinden er ook gezamenlijke herdenkingen plaats.
Polen (1945-heden)
De 3e mei is een vrije dag in Polen met vele festiviteiten, parades, speeches en concerten. In Chicago en omgeving, waar zich veel Poolse emigranten hadden gevestigd, wordt de dag al gevierd sinds 1892 en staat bekend als Polish Constitution Day, compleet met parades.
De Poolse vlag is een horizontale tweekleur in wit en rood en komt voor mét en zónder staatswapen. De kleuren rood en wit komen al in de tijd van het Hertogdom Warschau (1807-1815) voor, maar ook het Poolse wapen vertoont deze kleuren.
De Poolse vlag mét en zónder wapen
Vanaf 1830 is het wit-rood de officieuze Poolse vlag, vanaf 1918 officieel. De adelaar op het staatswapen (als wapen bekend sinds 1295) werd in 1944 van zijn kroon ontdaan, maar op 29 december 1989 kreeg hij hem weer terug, als teken van Polen’s hernieuwde soevereiniteit.
Vlagblog 