Oekraïne – День Державного Прапора / Dag van de Nationale Vlag (2004)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 2:

Vandaag is dé vlagdag van Oekraïne, de derde sinds tweeënhalf jaar geleden Rusland Oekraïne binnenviel en daarmee een oorlog ontketende.
In de Sovjet-tijd was de Vlagdag 24 juli en werd alleen gevierd in de hoofdstad Kiev. In de aanloop naar de onafhankelijkheid werd op Vlagdag 1990 voor het eerst de blauwgele vlag boven het stadhuis van Kiev gehesen.

Later dat jaar, op 18 september 1991 kreeg de vlag officiële goedkeuring van het presidium. De onafhankelijkheid volgde op 26 december 1991. Kort daarna, op 28 januari 1992 werd het vlagvoorstel door het parlement aangenomen.

Grootste vlag Oekraïne
Dag van de Nationale Vlag in Dnipro, de derde stad van Oekraïne: het hijsen van de grootste vlag van Oekraïne aan de hoogste vlaggenmast van Oekraïne (72 m) (foto: Regionale Overheidsadministratie Dnepropetrovsk / © dt.ua)

De eerste jaren hield men de ‘oude’ datum van 24 juli aan voor de Vlagdag, maar in 2004 werd dit verschoven naar 23 augustus, één dag voor Onafhankelijkheidsdag. Het sloot mooi aan en bovendien hebben de meeste Oekraïners in deze periode vakantie en is het nu een nationale feestdag.
De eerste vlag die ooit boven het Verchovna Rada (het Oekraïnse parlement) wapperde is nu in het parlementsmuseum te zien.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
De tentoongestelde ‘eerste’ vlag in het parlementsmuseum van Oekraïne (© rada.gov.ua)

Daar vanwege de oorlogssituatie er in Oekraïne een staat van beleg heerst, worden de officiële feestdagen, zoals Vlagdag en Onafhankelijkheidsdag (morgen) niet gevierd.
Maar zonder enige twijfel zullen er vandaag in Oekraïne even goed heel veel nationale vlaggen worden uitgestoken, staat van beleg of niet.

Kaart van Oekraïne (© freeworldmaps.net)

De vlag

Vlag van Oekraïne (1992-heden)

De vlag van Oekraïne bestaat uit twee even brede horizontale banen van blauw en geel.

Er zijn voldoende aanwijzingen dat de kleuren blauw en geel van de vlag ver terug gaan, zelfs tot de 15e eeuw. De kleuren gaan er echter pas echt toe doen wanneer de twee keizerrijken waar Oekraïne onderdeel van uitmaakte (het Russische en het Oostenrijks-Hongaarse), ophouden te bestaan.

Ook in 1918/1919 lag Oekraïne (toen de West-Oekraïense Nationale Republiek) onder vuur, zoals op deze prent wordt weergegeven: een Russische bolsjewiek in het noorden, een Rus van het Witte Leger (anti-sovjet) in het oosten met de Russische vlag met dubbelkoppige adelaar, een Poolse soldaat (liggend) naast een Hongaarse (in het rood) in het westen en twee Roemeense soldaten in het zuiden; we zien in het midden een vroege afbeelding van de Oekraïense vlag, de tekst onderin luidt “Wereldvrede in Oekraïne” (publiek domein)

De West-Oekraïense Nationale Republiek gebruikt tussen 1918 en 1919 de blauw-gele vlag. De vlag wordt gecontinueerd  bij het samengaan van de twee Oekraïnes tot de Oekraïense Staat.

Tot aan 1949 heeft Oekraïne als Russische sovjet-republiek verschillende variaties van egaal rode vlaggen met de letters YCCP (Ukrayinskaya Sotsialisticheskaya Sovetskaya Respublika – oftewel Socialistische Sovjet Republiek Oekraïne) erop.

In 1949 krijgen alle Russische republieken een vlag-‘make-over’, variaties op de vlag van de Sovjet-Unie met eigen accenten. Die van Oekraïne heeft een blauwe balk aan de onderkant.

De grootste Oekraïense vlag meet 40 x 60 meter en weegt 300 kilo, hier zijn we die vlag vóór de oorlog in Charkov (fotograaf onbekend)

Vanaf 1990, dus nog vóór de onafhankelijkheid, wordt de blauw-gele vlag her en der al aarzelend waargenomen. Met het opnieuw zelfstandig worden, wordt de vlag officieel ingevoerd. Wettelijke status krijgt de vlag op 28 januari 1992.
De eerste vlag die ooit boven het Verchovna Rada (het Oekraïnse parlement) wapperde is nu in het parlementsmuseum te zien.

Het blauw in de vlag symboliseert de hemel, het geel de uitgestrekte tarwevelden.

Nóg een groot exemplaar van de nationale vlag (foto: Angelina Shostak, Facebook)

Symbool

Sinds het begin van de Oekraïense oorlog op 20 februari 2022, is de nationale vlag een symbool van hoop en verzet geworden.

Oekraïense troepen met de nationale vlag (© mil.gov.ua)

Vlag-incident in Turkije

Een opvallend incident deed zich voor op 5 mei 2023 tijdens het Congres van Economische Samenwerking in de Zwarte Zee in Ankara, Turkije.
Een lid van de Russische delegatie was kennelijk niet gediend van het tonen van de Oekraïense vlag met het staatswapen (terwijl Oekraïne toch echt aan de Zwarte Zee ligt).

De man loopt op de vlag af en rukt hem uit de handen van het Oekraïense delegatielid en loopt er vervolgens mee weg.

Het Oekraïense delegatielid lijkt een fractie van een seconde verbouwereerd en gaat dan razendsnel achter de Rus aan.

Hij haalt hem in en er ontstaat een worsteling waarbij beide heren aan de vlag trekken.

De Rus delft hierbij het onderspit.

Beveiliging snelt toe en de Rus laat de vlag los.

De Oekraïner wil nog achter de Rus aangaan (op de screenshots hierboven inmiddels buiten beeld), maar hij wordt door de beveiliging (“No fighting!”) tot kalmte gemaand.

Noordrijn-Westfalen – Bildung des Bundesstaates / Vorming van de deelstaat (1946)

Twee vlaggen vandaag. Vlag 1:

Vandaag is het 78 jaar geleden dat de deelstaat Noordrijn-Westfalen ontstond.
Na de Tweede Wereldoorlog stond dit gebied onder Brits militair gezag, dat oorspronkelijk bestond uit de Pruisische provincies Westfalen en (Noord)-Rijnland.

Kaart van het Pruisische Westfalen van omstreeks 1900, ook de Vrijstaat Lippe zien we afgebeeld (publiek domein)

Met Verordnung Nr. 46 – „Auflösung der Provinzen des ehemaligen Landes Preußen in der Britischen Zone und ihre Neubildung als selbständige Länder”, weden de twee landsdelen samengevoegd.

Verordnung Nr. 46 werd van kracht op 23 augustus 1946 (publiek domein)

Zijn definitieve vorm kreeg de deelstaat op 21 januari 1947 toen de kleine, voormalige Vrijstaat Lippe aan het gebied werd toegevoegd. De Britten hadden Lippe voor de keus gesteld: òfwel aansluiting bij Nedersaksen òf Noordrijn-Westfalen.

Voorloper van Noord-Rijnland: de provincie Rijnland, circa 1900 (publiek domein)

De deelstaat is qua grootte de vierde van Duitsland, is iets kleiner dan Nederland en net iets groter dan België. Het inwoneraantal van 18,2 miljoen is net iets groter dan dat van Nederland.
Het belangrijkste economische centrum van Duitsland, het Roergebied, met vijf miljoen inwoners ligt in deze deelstaat.

Kaart van Noordrijn-Westfalen (© freeworldmaps.net)

De vlag

Vlag van Noordrijn-Westfalen (1948/1953-heden)

De. vlag van Noordrijn-Westfalen is een horizontale driekleur van groen-wit-rood met in het midden het gecombineerde wapen van de oorspronkelijke drie landsdelen. De vlag komt als Landesflagge ook voor zonder wapen, de versie mét wapen is de zogenaamde Landesdienstflagge.

Links: Vlag van (Noord)-Rijnland (de Rijnprovincie) (1822-1946) / Rechts: Vlag van Westfalen (1815-1946)

De vlag is een combinatie van de vlaggen van (Noord)-Rijnland (ook wel de Rijnprovincie genoemd), een horizontale tweekleur in groen en wit en Westfalen, een horizontale tweekleur in wit en rood.
Hoewel de vlag al sinds 1948 in gebruik was, werd de vlag pas op 10 maart 1953 officieel aangenomen.

Vlag van de Vrijstaat Lippe (1880-1947)

De kleuren van de voormalige vlag van Vrijstaat Lippe speelden bij de vlag van Noordrijn-Westfalen formeel geen rol, alhoewel de kleur rood bij beide vlaggen voorkomt.

Het wapen

Het wapen van Noordrijn-Westfalen is net als de vlag een combinatie van de landsdelen, inclusief Lippe. Het werd in 1947 ontworpen door Wolfgang Pagenstecher.

Wapen van Noordrijn-Westfalen (1947/1948/1953-heden)

Het wapen werd op 5 februari 1948 ingevoerd en op 10 maart 1953 (net als de vlag) in de grondwet verankerd.

(Noord)-Rijnland (de Rijnprovincie)

Links (heraldisch rechts) zien we het wapen van (Noord)-Rijnland (de Rijnprovincie): op een groen veld zien we golvende schuinbalk (symbool voor de Rijn) in wit (of zilver).
Oorspronkelijk was de Rijn afgebeeld in zijn stroomrichting (van zuidoost naar noordwest), maar voor het combinatiewapen werd dit om esthetische redenen omgedraaid (zodat de Rijn nu de verkeerde kant op stroomt!).
Tot 1926 was het wapen als gekroond hartschild over de gekroonde Pruisische adelaar met scepter en rijksappel geplaatst.
In 1926 werd het wapen gemoderniseerd door Wolfgang Pagenstecher (die 21 jaar later dus het wapen van Noordrijn-Westfalen zou ontwerpen), waarbij de adelaar zijn kroon, scepter en rijksappel verloor en bovenin het wapenschild werd geplaatst.

Links: Wapen van (Noord)-Rijnland (de Rijnprovincie) (1817/1835-1926) / Rechts: Wapen van (Noord)-Rijnland (de Rijnprovincie) (1926-1947)

Westfalen

Rechts (heraldisch links) zien we het wapen van Westfalen: op een rood veld het zogenaamde Saksenros of Westfaalse paard met opgeheven staart.

Het wapen van Westfalen

Hert is al een oud symbool en werd al gebruikt toen het gebied dat we nu Westfalen noemen onderdeel was van het middeleeuwse hertogdom Saksen, dat toen en groot deel van het huidige Noord-Duitsland besloeg.
Het paard vindt zijn oorsprong hoogstwaarschijnlijk in het ros waar Wittekind (743-807), de laatste leider der Saksen, op reed. Deze reed ooit op een zwart paard, maar na zijn bekering zou hij gebruik hebben gemaakt van een wit paard.

Vlag van het Koninkrijk Hannover waarop het wapen met het witte paard (1837-1866)

Het witte paard komt ook voor op de wapens van verschillende gebieden die ooit onderdeel waren van dit Saksen van lang geleden.
Een groot deel van deze regio was in de 19e eeuw onderdeel van het koninkrijk Hannover (waar de Britse koninklijke familie uit afkomstig is) en dit land voerde ook een rood schild met een wit paard.
De Vrijstaat Brunswijk (1922-1946) gebruikte eveneens het witte paard op een rood schild.
De huidige deelstaat Nedersaksen gebruikt dit wapen nog steeds en het staat daar ook op de vlag afgebeeld.

Vlag van Nedersaksen (1951-heden)

Daarnaast zien we ook witte paarden op de vlaggen het Britse graafschap Kent en van de Nederlandse regio Twente (hoewel dit historisch waarschijnlijk niet klopt).

Links: Vlag van het Britse graafschaap Kent (1605-heden) / Rechts: Vlag van de Nederlandse regio Twente (1981-heden)

Lippe

In de zogenaamde “insteek” onderin het wapen zien we het symbool van Lippe, dat door het Huis van Lippe zeker tot 1222 terug gaat, een rode roos met vijf bloembladen op een witte achtergrond.

Wapen van Lippe

Na de troonsafstand in 1918 van de laatste regerende vorst van Lippe, Leopold IV, werd het vorstendom een vrijstaat. Ook als vrijstaat behield Lippe het wapen met de roos totdat het in 1947 opging in Noordrijn-Westfalen, waarna het symbool een plekje op het gecombineerde wapen kreeg.

Persoonlijke standaard (verleend in 1937) van prins Bernhard van Lippe-Biesterfekd (1911-2004), waarin we naast de Nederlandse leeuw ook de roos van Lippe kunnen herkennen

Ook prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld, de grootvader van koning Willem-Alexander, voerde als telg uit het vorstengeslacht Lippe, de roos in zijn wapen en op zijn persoonlijke standaard.