De militaire landingen die in de vroege ochtend van 1 november 1944 op Walcheren plaatsvonden, dit jaar 77 jaar geleden, waren onderdeel van de Operation Infatuate (Operatie Infiltratie), die tot doel hadden de militair zeer belangrijke Westerschelde in handen te krijgen, zodat de grote haven van het reeds bevrijde Antwerpen toegankelijk werd voor de geallieerden.

Daartoe diende dus het zuidelijke deel van Zeeland (Zeeuws-Vlaanderen, Walcheren en Zuid-Beveland) bevrijd te worden, wat uiteindelijk ook lukte. Daarmee waren beide oevers van de Westerschelde in geallieerde handen.

Een deel van de gesneuvelde militairen viel op Uncle Beach, een ander deel bij gevechten bij de Oranjemolen en tijdens de drie dagen durende guerilla-oorlog in de Vlissingse binnenstad en op de zee-boulevards. Op 3 november was Vlissingen bevrijd, waarna onmiddellijk werd begonnen de zo belangrijke vaarweg van mijnen te ontdoen. Op 28 november liep het eerste konvooi de haven van Antwerpen binnen.

Op 30 augustus 2019 werd bij Uncle Beach het Namenmonument onthuld. Het is een ontwerp van de Vlissingse kunstenaar Hans Bommeljé (1958). De Stichting Oorlogsjaren in Vlissingen bracht het benodigde geld bijeen via donaties en sympathisanten.

Om even bij deze 1e november te blijven: net als bij Vlissingen vonden bij Westkapelle geallieerde landingen plaats. Vandaag is het 77 jaar geleden dat de stad door de bondgenoten werd bevrijd en waarmee voor de geteisterde bevolking het einde van de Tweede Wereldoorlog aanbrak.
Een maand ervoor, op 3 oktober 1944,  werd de zeedijk aan de zuidkant van Westkapelle door Britse bommenwerpers verwoest, waardoor het zeewater de stad en het (schier)eiland instroomde. Deze inundatie was bedoeld om de Duitse bezetter sneller te kunnen verslaan. Het bombardement zelf zorgde er voor dat Westkapelle zowat van de kaart werd geveegd en 180 inwoners vonden de dood.

Zoals gezegd: op 1 november kwamen de geallieerden in landingsvoertuigen aan land, na hevige vuurgevechten over en weer. Westkapelle, of wat er nog van over was, was toen op zes inwoners na, verlaten: de rest van de bevolking was inmiddels geëvacueerd. In oktober 1945 werd het gat in de dijk definitief gedicht.

Naast Westkapelle werden vandaag 77 jaar geleden ook Domburg, Aagtekerke, Grijpskerke en Noord-Beveland (behalve Wissenkerke) bevrijd. In Zeeuws-Vlaanderen viel Sluis in geallieerde handen.

De vlag

Hoewel de vlag van Westkapelle trots in de wind wappert, bestaat hij officieel eigenlijk niet! Er is nooit een officiële vlag van de stad vastgesteld, toch moet iemand bedacht hebben dat het stadswapen op een zwart veld behoorde te staan en dat de naam ‘Westkapelle’ onderin de gouden basis van het wapenschild te zien moest zijn. Heraldisch is dit uit den boze: hoewel het tegenwoordig te kust en te keur gebeurt, zijn namen op vlaggen eigenlijk volkomen ongebruikelijk (inmiddels achterhaald, zie update verderop in de tekst).

Het stadswapen is wel officieel vastgesteld en wel op 31 juli 1817. Het Besluit van de Hoge Raad van Adel luidt: Lazuur, beladen met drie burgten van zilver, waarvan het bovenste deel van goud, staande op een terras van goud. Het schild gedekt met een kroon van goud met elf paarlen.

Het wapen is heraldisch ook niet helemaal juist, omdat twee kleuren die niet bij elkaar gebruikt horen te worden (de metalen goud en zilver) hier verenigd zijn (dit wordt wel een zogenaamd raadselwapen genoemd). Desalniettemin heeft de Hoge Raad van Adel er verder niet over gezeurd en het goedgekeurd. Alsof al die controverses nog niet genoeg zijn: de betekenis van de drie burchten staat ook niet vast. Volgens vlaggendeskundige Klaes Sierksma zou het wapen gevormd zijn na de vondst van een Romeinse grafsteen, waarna de legende ontstond dat hier een tempel gestaan had. (Nederlands vlaggenboek, 1962). J.C. de Man verhaalt in 1901 dat Westkapelle drie maal verplaatst is: het eerste is verdronken, het tweede in 1377 verwoest en afgebroken en het derde is de stad die we nu nog kennen. Vandaar de drie burchten.

Controverse genoeg dus, zeker als je bedenkt dat stadszegels uit de 16e en 17e eeuw niet erg lijken op dat wat we nu zien. Die uit de 16e eeuw laat een gesloten stadspoort zien met drie torens met een ster boven iedere toren. Die uit de 17e eeuw een stadspoort met drie openingen met daarboven een puntdak met daarop een kruis.

Dit alles maakt het ook wel weer leuk natuurlijk: voer voor discussies!

NB: Willeboord Verhulst liet mij n.a.v. het ontwerp van de vlag het volgende weten:

In de uitgave van de Veersekrant (ongeveer 17 jaar geleden) stond de melding dat er, bij voldoende inschrijvingen tegen een gereduceerde prijs, een officiële vlag van de gemeentekern besteld kon worden. Hierbij vergeten te melden dat het alleen de vlag van Domburg betrof.
Iemand heeft een afbeelding van het wapen van Westkapelle van het internet gedownload en gekopieerd naar een Worddocument. Bij deze actie kwam het wapen automatisch in het midden van de pagina te staan en werd de achtergrond automatisch donkergrijs gekleurd. De ontwerper had in het terras het woord “Westkapelle” geplaatst. Bij de dorpsraad is er toentertijd een verzoek ingediend om dit ontwerp de officiële vlag te maken. Hierop is negatief gereageerd omdat absoluut het niet aan de eisen van heraldiek voldeed en doordat Westkapelle geen zelfstandige gemeente (stad) meer was, de aanvraag bij voorbaat al afgewezen zou worden.
De getoonde vlag is een fantasievlag ontsproten aan de geest van creatieve inwoner.

Update augustus 2022

Museum Het Polderhuis in Westkapelle is in de geschiedenis gedoken en kwam er achter dat er wel degelijk een officiële vlag van Westkapelle bestaan heeft en wel tussen 1969 en 1997. Na de herindeling in 1997, waarbij Westkapelle bij de Gemeente Veere kwam, verdween de vlag (die waarschijnlijk nooit echt ingeburgerd was geraakt) van het toneel, om dankzij het Polderhuis in 2021 opnieuw op te duiken en aan hun winkel werd toegevoegd.
Niet ieder plaats kan bogen op twee verschillende vlaggen!
Hieronder een foto van de vlag.

Middels een advies van de Stichting voor Banistiek en Heraldiek en een daarop gebaseerd gemeenteraadsbesluit van 10 februari 1969, werd besloten om ’in te stellen een gemeentevlag, waarvan de omschrijving luidt: Drie banen van blauw, wit en prinsengeel, evenwijdig aan de vlaggenstok, met op de snijlijn van blauw en wit (ter hoogte van 4/5 van de vlaghoogte) een burcht uit het gemeentewapen, geel op blauw, en blauw op wit van kleur’.

Met dank aan Jan Roelse voor zijn oplettendheid!