Tagarchief: Oranje wimpel

Nederland – Koningsdag / Verjaardag Koning Willem-Alexander (1967)

Koningsdag is de verjaardag van koning Willem-Alexander. Omdat de 27e dit jaar op een zondag valt, is de feestdag één dag naar voren gehaald.
De koning wordt wordt morgen 58.

Een vorig jaar door de Rijksvoorlichtingsdienst vrijgegeven portret van de koning, de foto werd in december 2023 gemaakt in Paleis Noordeinde (© RVD / foto: Gemmy Woud-Binnendijk)

Doetinchem

De koninklijke familie viert Koningsdag vandaag mee in Doetinchem, in de provincie Gelderland.

Affiche voor Koningsdag 2025 in Doetinchem (© Gemeente Doetinchem/Carbid / publiek domein)

Uiteraard kon niemand voorzien dat paus Franciscus zou overlijden en precies op deze dag wordt begraven. Het programma begint daarom een uur later dan oorspronkelijk gepland.
De aankomst van de koninklijke familie bij het Amphion-theater is nu voorzien om 12.00 uur.

De route door de Doetinchemse binnenstad (© Gemeente Doetinchem/Carbid / publiek domein)

Via de Burgemeester van Nispenstraat en het Mark Tennantplantsoen wandelt het gezelschap naar het gemeentehuis aan de Raadhuisstraat. De wandeling eindigt rond 14.00 uur bij de Walmolen aan de Oude IJssel.

Koningsdag in Doetinchem, we zien in het midden de Sint Catharinakerk, de Walmolen en kunstwerk de D-toren, rechts het gemeentehuis en Kasteel Slangenburg en links het Amphion-theater met daarboven de graansilo van Wehl (© Gemeente Doetinchem/Carbid / publiek domein)

De vlag

Vlag van Nederland

De Nederlandse vlag stamt in oorsprong uit de 16e eeuwse vrijheidsstrijd onder Willem van Oranje tegen de Spaanse overheersers. De eerste versie is de Prinsenvlag, die verschillende verschijningsvormen kende, met een wisselend aantal strepen, maar in het begin bijna altijd met oranje in plaats van het nu gebruikte rood. De kleuren oranje, wit en blauw zelf zouden van de livreikleuren van Willem van Oranje kunnen komen, maar ook zijn er theorieën dat  de kleuren ontleend zijn aan het wapen van Zeeland.

Links: Prinsenvlag met 11 banen / Rechts: Nederlandse vlag met oranje baan

Zeker is in ieder geval, dat geleidelijk aan, tussen 1597 en 1630 het oranje steeds meer werd vervangen door het rood. De reden daarvoor is waarschijnlijk dat de oranje baan in de vlag de neiging had te snel te verkleuren en daarmee bijna onzichtbaar werd. Ook op zee was de oranje baan in de vlag vaak moeilijk te onderscheiden. Rood had dat probleem als ‘sprekender’ kleur niet.

Pas op 19 februari 1937 werden de kleuren van de Nederlandse vlag bij Koninklijk Besluit vastgelegd: De kleuren van de vlag van het Koninkrijk der Nederlanden zijn rood, wit en blauw. Op 16 augustus 1948 werden de exacte kleuren ten behoeve van de marine iets exacter vastgesteld: helder vermiljoen, wit en kobaltblauw.

Vlag Spaanse Nederlanden

Om in het kort iets te zeggen over twee vlaggen die ook ooit nationale vlaggen waren in wat nu Nederland is:
Vóór de Nederlandse opstand tegen de Spaanse overheersing (de Tachtigjarige Oorlog, 1568-1648) stonden het tegenwoordige Nederland en België sinds 1482 bekend onder de naam Habsburgse of Spaanse Nederlanden.

Links: Vlag van de Habsburgse of Spaanse Nederlanden / Rechts: Kaart van de Spaanse Nederlanden (in oranje), donkerpaars: het Prins-bisdom Luik, roze: het Prinsdom van Stavelot-Malmédy, lichtpaars: het Prins-bisdom van Cambrésis

De vlag die toen gevoerd werd was wit met een rood Bourgondisch kruis, schuingeplaatst in de vorm van twee knoestige stokken. Het lijkt daarmee op het andreaskruis (dat kruis heeft echter geen knoesten).
Met de revolutie van de Noordelijke Nederlanden (nu Nederland) ging dit gebied stukje bij beetje over op het oranje-wit-blauw (zie ook boven).
De Zuidelijke Nederlanden (nu België) bleven de vlag met het kruis gebruiken tot aan 1715, toen dit gebied overging naar Oostenrijk onder de naam Oostenrijkse Nederlanden (met een andere vlag).

Kaart van de Bataafse Republiek in 1801 (door Joostik, gebaseerd op de “Groote historische schoolatlas ten gebruike bij het onderwijs in de vaderlandsche en algemene geschiedenis”, door H. Hattema, 1920) (publiek domein)

Vlag van de Bataafse Republiek

De andere vlag was die van de Bataafse Republiek en daarmee komen we in de tijd van Napoleon.
Daags nadat stadhouder Willem V naar Engeland vluchtte (19 januari 1795) werd de Bataafse Republiek een feit. Hoewel het op papier een autonome republiek was, was het land in feite een vazalstaat van Frankrijk, eufemistisch een zusterrepubliek genoemd.
Het rood-wit-blauw van de vlag werd gehandhaafd maar in de broektop kwam een afbeelding te staan. Hoewel deze vlag oorspronkelijk als marinevlag werd ingevoerd, werd ze uiteindelijk ook aan land gevoerd.

Vlag van de Bataafse Republiek (1795-1806)

De afbeelding toont een zogenaamde Nederlandse of Bataafse maagd, ook wel de Vrijheidsmaagd genoemd. Haar gouden helm is getooid met veren in de kleur van de Nederlandse of Bataafse vlag. Naast haar zit de Nederlandse of Bataafse leeuw, die enigszins verbijsterd kijkt.
Beiden houden een speer vast, waar bovenop een vrijheidshoed balanceert.
De maagd houdt aan haar andere zijde een schild vast met daarop een Romeinse roedenbundel met bijlen (fasces).
Het hele tafereel is geplaatst op een groene ondergrond met struikgewas en gezien de wapperende sjaal, verentooi en leeuwenmanen lijkt het flink te waaien!

Afbeelding op de vlag van de Bataafse Republiek

De afbeelding op de rode baan kwam weer te vervallen in 1806 toen de Bataafse Republiek door Napoleon werd vervangen door het Koninkrijk Holland, waarbij hij zijn derde broer, Lodewijk Napoleon, op de troon zette.
Dit koninkrijk was maar een kort leven beschoren, Napoleon was ontevreden met zijn broer als koning, die hij ‘te Hollands’ vond worden. Hij zette Lodewijk Napoleon in 1810 af en lijfde Nederland bij zijn in 1804 gevormde Franse Keizerrijk in, waardoor de officiële vlag in Nederland de Franse tricolore werd.

Detail uit een kaart van het Franse Keizerrijk in 1810 na inlijving van Nederland (© Andrein, 2015)

Na een desastreus verlopen veldslag van Napoleon in Rusland, begon het keizerrijk te imploderen en verlieten de Fransen Nederland en werd door de geallieerde Europese machten (het Verenigd Koninkrijk, Rusland, Oostenrijk en Pruisen) in 1813 het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in het leven geroepen: Nederland, België en Luxemburg samen onder Koning Willem I, zoon van de laatste stadhouder Willem V.
En daarmee keerde de Nederlandse driekleur definitief terug.

Geuzen

Links: Geus van de Koninklijke Marine (‘dubbele of prinsengeus’) / Rechts: Geus van de watersport (‘enkele geus’ of ‘geusje’)

Tot slot een bekende verschijning op het water: de van de Nederlandse vlag afgeleide geus. Een geus is een vlag die op een schip gevoerd wordt.
We kennen in Nederland twee geuzen.

De eerste, de dubbele of prinsengeus wordt gebruikt door de Koninklijke Marine.
Het is een zogenaamde gegeerde vlag met twaalf segmenten in rood-wit-blauw, de kleuren van de nationale vlag, die krachtens Koninklijk Besluit 315 van 20 juli 1931 officieel werd vastgesteld, maar is terug te voeren tot de Tachtigjarige Oorlog.

De dubbele of prinsengeus wordt gebruikt als een schip op zon- en feestdagen voor anker of aan de kade ligt, als er een buitenlands marineschip in de haven ligt en als een Nederlands marineschip in een buitenlandse haven ligt, maar dus niet als een schip onderweg is.

Twee marineschepen aan de kade in Willemstad, Curaçao, van het linkerschip (de Hr.Ms. Karel Doorman) zien we de achtersteven met de Nederlandse vlag, het schip rechts voert de dubbele of prinsengeus op de boeg (fotograaf onbekend)

Het eenvoudiger ‘broertje’ van de dubbele of prinsengeus is de enkele geus of geusje, eveneens een gegeerde vlag in rood-wit-blauw, maar dan met acht segmenten in plaats van twaalf.
Deze geus wordt gebruikt binnen de watersport en wel door ronde- en platbodemjachten op de botteloef of kluiverboom en door kotters en andere traditioneel getuigde schepen en jachten op de boegspriet.
Ook motorjachten kunnen de enkele geus voeren en wel op het voorschip, maar alleen indien men eveneens de verenigingsstandaard of clubvlag in de top van een mast en hoger dan de geus heeft gezet.

De watersportetiquette in beeld met drie vlaggen: de Nederlandse vlag op de achtersteven, de verenigingsstandaard of clubvlag hoog aan de mast en de enkele geus of geusje op de boeg (fotograaf onbekend)


De wimpel

wimpel

De oranje wimpel wordt alleen gebruikt op Koningsdag (of Koninginnedag) en/of op verjaardagen van leden van het Koninklijk Huis. De geschiedenis van de wimpel gaat ruim 200 jaar terug. Bij het begin van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in 1813 onder Koning Willem I, gingen er stemmen op om de Prinsenvlag weer in te voeren. Dit is uiteindelijk niet gebeurd, maar om toch de verbondenheid met het Huis van Oranje te tonen werd de oranje wimpel bedacht, als extra ‘versiering’ bij de rood-wit-blauwe vlag.

Nederland – Koningsdag / Verjaardag Koning Willem-Alexander (1967)

Koningsdag is de verjaardag van koning Willem-Alexander, hij wordt vandaag 57.

Een vandaag door de Rijksvoorlichtingsdienst vrijgegeven portret van de koning, de foto werd in december gemaakt in Paleis Noordeinde (© RVD / foto: Gemmy Woud-Binnendijk)

Emmen

De koninklijke familie viert Koningsdag vandaag mee in Emmen, in de provincie Drenthe.
Vanaf 11.00 uur wandelen de koning en zijn familieleden vanaf de “Erfgoedstraat” (de Noorderpassage) aan de noordkant van het centrum, dwars door de binnenstad, via de Grote Kerk naar het Raadhuisplein.

De route die de koninklijke familie in Emmen aflegt (© koningsdagemmen.nl)

Langs de route doen de koninklijke bezoekers een aantal “pleinen” aan, waar activiteiten plaatsvinden.
Zo zijn daar: het Dansplein, het Verjaardagsplein, het Cultuurplein, het Spelplein, het Innovatieplein en het Eindplein.

Het logo van Koningsdag 2024 in Emmen (© koningsdagemmen.nl)

Uiteraard is er ook een vrijmarkt: de Koningsmarkt. Die wordt gehouden in het gedeelte van het centrum net ten zuiden van het Raadhuisplein en die duurt van 06.00 tot 16.00 uur.

Screenshots van de viering in Emmen

Aankomst van de koninklijke bus in Emmen, waarbij het ontvangstcomité al klaarstaat: Commissaris van de Koning in Drenthe Jetta Klijnsma en Eric van Oosterhout, burgemeester van Emmen
Het koninklijk gezin compleet: Prinses Ariane, Kroonprinses Amalia, Koningin Máxima, Koning Willem-Alexander en Prinses Alexia
De jarige koning gaat veelvuldig op de foto
De Prinses van Oranje, het koninklijk paar en rechts op de achtergrond Prins Pieter-Christiaan en zijn vrouw Prinses Anita
De jarige deelt oranje tompoucen uit aan het publiek…
…terwijl Koningin Máxima de nodige handen schudt
De eveneens jarige Laura uit Emmen krijgt een handkus van de koning, onder toeziend oog van de burgemeester
Een volgepakt Raadhuisplein in Emmen
Vanaf het podium bedankt de koning de provincie, de stad Emmen en alle aanwezigen

De vlag

Vlag van Nederland

De Nederlandse vlag stamt in oorsprong uit de 16e eeuwse vrijheidsstrijd onder Willem van Oranje tegen de Spaanse overheersers. De eerste versie is de Prinsenvlag, die verschillende verschijningsvormen kende, met een wisselend aantal strepen, maar in het begin bijna altijd met oranje in plaats van het nu gebruikte rood. De kleuren oranje, wit en blauw zelf zouden van de livreikleuren van Willem van Oranje kunnen komen, maar ook zijn er theorieën dat  de kleuren ontleend zijn aan het wapen van Zeeland.

Links: Prinsenvlag met 11 banen / Rechts: Nederlandse vlag met oranje baan

Zeker is in ieder geval, dat geleidelijk aan, tussen 1597 en 1630 het oranje steeds meer werd vervangen door het rood. De reden daarvoor is waarschijnlijk dat de oranje baan in de vlag de neiging had te snel te verkleuren en daarmee bijna onzichtbaar werd. Ook op zee was de oranje baan in de vlag vaak moeilijk te onderscheiden. Rood had dat probleem als ‘sprekender’ kleur niet.

Pas op 19 februari 1937 werden de kleuren van de Nederlandse vlag bij Koninklijk Besluit vastgelegd: De kleuren van de vlag van het Koninkrijk der Nederlanden zijn rood, wit en blauw. Op 16 augustus 1948 werden de exacte kleuren ten behoeve van de marine iets exacter vastgesteld: helder vermiljoen, wit en kobaltblauw.

Vlag Spaanse Nederlanden

Om in het kort iets te zeggen over twee vlaggen die ook ooit nationale vlaggen waren in wat nu Nederland is:
Vóór de Nederlandse opstand tegen de Spaanse overheersing (de Tachtigjarige Oorlog, 1568-1648) stonden het tegenwoordige Nederland en België sinds 1482 bekend onder de naam Habsburgse of Spaanse Nederlanden.

Links: Vlag van de Habsburgse of Spaanse Nederlanden / Rechts: Kaart van de Spaanse Nederlanden (in oranje), donkerpaars: het Prins-bisdom Luik, roze: het Prinsdom van Stavelot-Malmédy, lichtpaars: het Prins-bisdom van Cambrésis

De vlag die toen gevoerd werd was wit met een rood Bourgondisch kruis, schuingeplaatst in de vorm van twee knoestige stokken. Het lijkt daarmee op het andreaskruis (dat kruis heeft echter geen knoesten).
Met de revolutie van de Noordelijke Nederlanden (nu Nederland) ging dit gebied stukje bij beetje over op het oranje-wit-blauw (zie ook boven).
De Zuidelijke Nederlanden (nu België) bleven de vlag met het kruis gebruiken tot aan 1715, toen dit gebied overging naar Oostenrijk onder de naam Oostenrijkse Nederlanden (met een andere vlag).

Kaart van de Bataafse Republiek in 1801 (door Joostik, gebaseerd op de “Groote historische schoolatlas ten gebruike bij het onderwijs in de vaderlandsche en algemene geschiedenis”, door H. Hattema, 1920) (publiek domein)

Vlag van de Bataafse Republiek

De andere vlag was die van de Bataafse Republiek en daarmee komen we in de tijd van Napoleon.
Daags nadat stadhouder Willem V naar Engeland vluchtte (19 januari 1795) werd de Bataafse Republiek een feit. Hoewel het op papier een autonome republiek was, was het land in feite een vazalstaat van Frankrijk, eufemistisch een zusterrepubliek genoemd.
Het rood-wit-blauw van de vlag werd gehandhaafd maar in de broektop kwam een afbeelding te staan. Hoewel deze vlag oorspronkelijk als marinevlag werd ingevoerd, werd ze uiteindelijk ook aan land gevoerd.

Vlag van de Bataafse Republiek (1795-1806)

De afbeelding toont een zogenaamde Nederlandse of Bataafse maagd, ook wel de Vrijheidsmaagd genoemd. Haar gouden helm is getooid met veren in de kleur van de Nederlandse of Bataafse vlag. Naast haar zit de Nederlandse of Bataafse leeuw, die enigszins verbijsterd kijkt.
Beiden houden een speer vast, waar bovenop een vrijheidshoed balanceert.
De maagd houdt aan haar andere zijde een schild vast met daarop een Romeinse roedenbundel met bijlen (fasces).
Het hele tafereel is geplaatst op een groene ondergrond met struikgewas en gezien de wapperende sjaal, verentooi en leeuwenmanen lijkt het flink te waaien!

Afbeelding op de vlag van de Bataafse Republiek

De afbeelding op de rode baan kwam weer te vervallen in 1806 toen de Bataafse Republiek door Napoleon werd vervangen door het Koninkrijk Holland, waarbij hij zijn derde broer, Lodewijk Napoleon, op de troon zette.
Dit koninkrijk was maar een kort leven beschoren, Napoleon was ontevreden met zijn broer als koning, die hij ‘te Hollands’ vond worden. Hij zette Lodewijk Napoleon in 1810 af en lijfde Nederland bij zijn in 1804 gevormde Franse Keizerrijk in, waardoor de officiële vlag in Nederland de Franse tricolore werd.

Detail uit een kaart van het Franse Keizerrijk in 1810 na inlijving van Nederland (© Andrein, 2015)

Na een desastreus verlopen veldslag van Napoleon in Rusland, begon het keizerrijk te imploderen en verlieten de Fransen Nederland en werd door de geallieerde Europese machten (het Verenigd Koninkrijk, Rusland, Oostenrijk en Pruisen) in 1813 het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in het leven geroepen: Nederland, België en Luxemburg samen onder Koning Willem I, zoon van de laatste stadhouder Willem V.
En daarmee keerde de Nederlandse driekleur definitief terug.

Geuzen

Links: Geus van de Koninklijke Marine (‘dubbele of prinsengeus’) / Rechts: Geus van de watersport (‘enkele geus’ of ‘geusje’)

Tot slot een bekende verschijning op het water: de van de Nederlandse vlag afgeleide geus. Een geus is een vlag die op een schip gevoerd wordt.
We kennen in Nederland twee geuzen.

De eerste, de dubbele of prinsengeus wordt gebruikt door de Koninklijke Marine.
Het is een zogenaamde gegeerde vlag met twaalf segmenten in rood-wit-blauw, de kleuren van de nationale vlag, die krachtens Koninklijk Besluit 315 van 20 juli 1931 officieel werd vastgesteld, maar is terug te voeren tot de Tachtigjarige Oorlog.

De dubbele of prinsengeus wordt gebruikt als een schip op zon- en feestdagen voor anker of aan de kade ligt, als er een buitenlands marineschip in de haven ligt en als een Nederlands marineschip in een buitenlandse haven ligt, maar dus niet als een schip onderweg is.

Twee marineschepen aan de kade in Willemstad, Curaçao, van het linkerschip (de Hr.Ms. Karel Doorman) zien we de achtersteven met de Nederlandse vlag, het schip rechts voert de dubbele of prinsengeus op de boeg (fotograaf onbekend)

Het eenvoudiger ‘broertje’ van de dubbele of prinsengeus is de enkele geus of geusje, eveneens een gegeerde vlag in rood-wit-blauw, maar dan met acht segmenten in plaats van twaalf.
Deze geus wordt gebruikt binnen de watersport en wel door ronde- en platbodemjachten op de botteloef of kluiverboom en door kotters en andere traditioneel getuigde schepen en jachten op de boegspriet.
Ook motorjachten kunnen de enkele geus voeren en wel op het voorschip, maar alleen indien men eveneens de verenigingsstandaard of clubvlag in de top van een mast en hoger dan de geus heeft gezet.

De watersportetiquette in beeld met drie vlaggen: de Nederlandse vlag op de achtersteven, de verenigingsstandaard of clubvlag hoog aan de mast en de enkele geus of geusje op de boeg (fotograaf onbekend)


De wimpel

wimpel

De oranje wimpel wordt alleen gebruikt op Koningsdag (of Koninginnedag) en/of op verjaardagen van leden van het Koninklijk Huis. De geschiedenis van de wimpel gaat ruim 200 jaar terug. Bij het begin van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in 1813 onder Koning Willem I, gingen er stemmen op om de Prinsenvlag weer in te voeren. Dit is uiteindelijk niet gebeurd, maar om toch de verbondenheid met het Huis van Oranje te tonen werd de oranje wimpel bedacht, als extra ‘versiering’ bij de rood-wit-blauwe vlag.

Nederland – Koningsdag / Verjaardag Koning Willem-Alexander (1967)

Koningsdag is de verjaardag van koning Willem-Alexander, hij wordt vandaag 56.
Tevens wordt er stilgestaan bij zijn 10-jarig jubileum als koning, hoewel dat eigenlijk pas op 30 april is.

Een vandaag door de Rijksvoorlichtingsdienst vrijgegeven portret van de koning, de foto werd in december gemaakt in Paleis Noordeinde (© RVD / foto: Gemmy Woud-Binnendijk)

Rotterdam

De koninklijke familie viert dit jaar het feest mee in Rotterdam. Het programma staat bol van de activiteiten, waarbij ook verschillende delen van de stad worden aangedaan.
Er is ook een thema: “Wij zijn allemaal Kings & Queens”, want (zoals de organisatie het verwoordt),” iedereen is bijzonder. Op ieder hoofd past een kroon!”

Het koninklijk gezelschap wordt verwelkomd door burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam, v.l.n.r.: de Koning, Prins Maurits, de Prinses van Oranje, Prinses Anita, de Koningin en Prinses Aimée (screenshot)

Zuid

Het programma gaat om 11.00 uur van start vanaf het Afrikaanderplein in Rotterdam-Zuid, waar de koning met een “Lang zal hij leven” zal worden toegezongen door een gelegenheidskoor.
De officiële ontvangst is door burgemeester Ahmed Aboutaleb, de Zuid-Hollandse Commissaris van de Koning, Jaap Smit en kinderburgemeester Louey Zerourou.

Het publiek wordt begroet op het Afrikaanderplein (screenshot)
Burgemeester Aboutaleb, de Koningin, de Koning en de Prinses van Oranje (screenshot)

Hier vandaan voert de route via de Pretorialaan naar de hoek van de Maashaven. Langs deze route wacht het gezelschap volgens het programma “een swingend spektakel, verschillende culturen en nationaliteiten smelten samen in een mix van Surinaamse kotomisi’s, Hindoestaanse dansers, Marokkaanse folkloristische percussionisten buikdans en salsa.”

Dansspektakel vanuit de verschillende culturen uit Rotterdam (screenshot)
Dansgroep uit Kaapverdië (inclusief de Kaapverdische vlag) (screenshot)
De Koning, Prinses Ariane en de koningin genieten van het dansspektakel (screenshot)

Een serieuze noot tussendoor: de Koning zal in gesprek gaan met nazaten van tot slaafgemaakte mensen, terwijl de Koningin het gesprek aanging met slachtoffers van de toeslagenaffaire.

De Koning in gesprek met nazaten van tot slaafgemaakten (screenshot)

Tevens worden de koninklijke gasten getrakteerd op Circus Rotjeknor en Compagnie XY, straatvoetballer Soufiane Touzani met de FC Straat en zangeres Glenda Peters.

Watertaxi’s liggen klaar in de Maashaven (screenshot)
Koningin Máxima, Prinses Ariane en de Prinses van Oranje zwaaien vanaf de watertaxi naar het publiek op de kant (screenshot)

Vaartocht

Vervolgens gaat het per watertaxi verder, waarbij Katendrecht wordt gerond (Scapinoballet op de SS Rotterdam) en steekt men de Nieuwe Maas over. De watertaxi is zeker niet solo op het water, het programma voorziet in een “kleurrijke stoet van eenmansjeugdzeilbootjes en enkele duurzame en innovatieve schepen.”

De watertaxi met het koninklijk paar neem een flinke spurt in de Nieuwe Maas met de Euromast op de achtergrond (screenshot)
Met een ‘hoezee’ en het lichten van de pet wordt door opvarenden van de Zr. Ms. De Ruyter een protocollaire groet gebracht als het koninklijk gezelschap langsvaart (screenshot)

Zr. MS. De Ruyter, een luchtverdedigingsfregat van de Koninklijke Marine, zal een protocollaire groet uitvoeren.

Op Plein 1940 aangekomen, luistert het gezelschap naar woordkunstenaars Ivan Words (links) en Tyler Koudijzer (rechts) (screenshot)

Plein 1940

Na onder de Erasmusbrug te zijn doorgevaren steekt men de Leuvenhaven in en meert aan bij Plein 1940.
Bij het beeld “De Verwoeste Stad” van Ossip Zadkine is er een voordracht van “word-artiesten” Ivan Words en Tyler Koudijzer, begeleid door de Marinierskapel der Koninklijke Marine en dans van het Scapino Ballet.

Vele handen worden gedrukt op de Blaak (screenshot)
En dan is het swingen geblazen op de klanken van “I will survive” door de Hermes House Band (screenshot)

Blaak

Hierna gaat het richting Blaak voor een “Blaakparty”, begeleid door de Hermes House Band en de discokraker “I will survive.”

Amalia, de Prinses van Oranje krijgt de bal in één keer in de basketbalring (screenshot)

Eenmaal op de Blaak aangekomen kan het gezelschap muziek en sport verwachten: beatboxers, straatbasketballers, en jeugdspelers van de drie Rotterdamse clubs Feyenoord, Sparta en Excelsior, plus demonstraties kickboksen (Amiri Tahri), free running (Onur Eren) en breaking (Menno van Gorp en India Sardjoe).

De Markthal met ernaast een zee van mensen voor het podium op de Binnenrotte, met linksonder de toren van Laurenskerk (screenshot)
De enthousiaste menigte op de Binnenrotte (screenshot)
Zangeres Davina Michelle ontwaart vanaf het podium het koninklijk gezelschap dat net de Markthal heeft verlaten, zanger en stadsgenoot Lee Towers zit naast haar (screenshot)

Binnenrotte

Via de Ds. Jan Scharpstraat gaat het vervolgens dwars door de Markthal en via de uitgang komt het gezelschap op de Binnenrotte terecht, waar het koninklijk programma eindigt, maar waar de hele dag door (tot 17.00 uur) optredens zijn van o.a. Davina Michelle, Lee Towers, Ronnie Flex en Broederliefde.

Na het zingen van “You’ll never walk alone” door Lee Towers, Davina Michelle en Ronnie Flex, spreekt de Koning een dankwoord uit (screenshot)
Het gezelschap op het podium, v.l.n.r.: Koning en Koningin, Prins Maurits, Prinses Ariane, Prinses Marilène, de Prinses van Oranje, Prinses Anita, Prins Pieter Christiaan en burgemeester Aboutaleb (screenshot)
Het publiek op de Binnenrotte met rechts de uit 2014 daterende Markthal
Lee Towers zet “You’ll never walk alone” nog een keer in, terwijl de Koning zwaaiend afscheid neemt (screenshot)
Prins Pieter Christiaan en Prins Maurits nemen afscheid van Lee Towers (screenshot)
Hoewel het koninklijk gezelschap vertrekt gaat het feest op de Binnenrotte nog tot 17.00 uur door (screenshot)

De vlag

Vlag van Nederland

De Nederlandse vlag stamt in oorsprong uit de 16e eeuwse vrijheidsstrijd onder Willem van Oranje tegen de Spaanse overheersers. De eerste versie is de Prinsenvlag, die verschillende verschijningsvormen kende, met een wisselend aantal strepen, maar in het begin bijna altijd met oranje in plaats van het nu gebruikte rood. De kleuren oranje, wit en blauw zelf zouden van de livreikleuren van Willem van Oranje kunnen komen, maar ook zijn er theorieën dat  de kleuren ontleend zijn aan het wapen van Zeeland.

Links: Prinsenvlag met 11 banen / Rechts: Nederlandse vlag met oranje baan

Zeker is in ieder geval, dat geleidelijk aan, tussen 1597 en 1630 het oranje steeds meer werd vervangen door het rood. De reden daarvoor is waarschijnlijk dat de oranje baan in de vlag de neiging had te snel te verkleuren en daarmee bijna onzichtbaar werd. Ook op zee was de oranje baan in de vlag vaak moeilijk te onderscheiden. Rood had dat probleem als ‘sprekender’ kleur niet.

Pas op 19 februari 1937 werden de kleuren van de Nederlandse vlag bij Koninklijk Besluit vastgelegd: De kleuren van de vlag van het Koninkrijk der Nederlanden zijn rood, wit en blauw. Op 16 augustus 1948 werden de exacte kleuren ten behoeve van de marine iets exacter vastgesteld: helder vermiljoen, wit en kobaltblauw.

Vlag Spaanse Nederlanden

Om in het kort iets te zeggen over twee vlaggen die ook ooit nationale vlaggen waren in wat nu Nederland is:
Vóór de Nederlandse opstand tegen de Spaanse overheersing (de Tachtigjarige Oorlog, 1568-1648) stonden het tegenwoordige Nederland en België sinds 1482 bekend onder de naam Habsburgse of Spaanse Nederlanden.

Links: Vlag van de Habsburgse of Spaanse Nederlanden / Rechts: Kaart van de Spaanse Nederlanden (in oranje), donkerpaars: het Prins-bisdom Luik, roze: het Prinsdom van Stavelot-Malmédy, lichtpaars: het Prins-bisdom van Cambrésis

De vlag die toen gevoerd werd was wit met een rood Bourgondisch kruis, schuingeplaatst in de vorm van twee knoestige stokken. Het lijkt daarmee op het andreaskruis (dat kruis heeft echter geen knoesten).
Met de revolutie van de Noordelijke Nederlanden (nu Nederland) ging dit gebied stukje bij beetje over op het oranje-wit-blauw (zie ook boven).
De Zuidelijke Nederlanden (nu België) bleven de vlag met het kruis gebruiken tot aan 1715, toen dit gebied overging naar Oostenrijk onder de naam Oostenrijkse Nederlanden (met een andere vlag).

Kaart van de Bataafse Republiek in 1801 (door Joostik, gebaseerd op de “Groote historische schoolatlas ten gebruike bij het onderwijs in de vaderlandsche en algemene geschiedenis”, door H. Hattema, 1920) (publiek domein)

Vlag van de Bataafse Republiek

De andere vlag was die van de Bataafse Republiek en daarmee komen we in de tijd van Napoleon.
Daags nadat stadhouder Willem V naar Engeland vluchtte (19 januari 1795) werd de Bataafse Republiek een feit. Hoewel het op papier een autonome republiek was, was het land in feite een vazalstaat van Frankrijk, eufemistisch een zusterrepubliek genoemd.
Het rood-wit-blauw van de vlag werd gehandhaafd maar in de broektop kwam een afbeelding te staan. Hoewel deze vlag oorspronkelijk als marinevlag werd ingevoerd, werd ze uiteindelijk ook aan land gevoerd.

Vlag van de Bataafse Republiek (1795-1806)

De afbeelding toont een zogenaamde Nederlandse of Bataafse maagd, ook wel de Vrijheidsmaagd genoemd. Haar gouden helm is getooid met veren in de kleur van de Nederlandse of Bataafse vlag. Naast haar zit de Nederlandse of Bataafse leeuw, die enigszins verbijsterd kijkt.
Beiden houden een speer vast, waar bovenop een vrijheidshoed balanceert.
De maagd houdt aan haar andere zijde een schild vast met daarop een Romeinse roedenbundel met bijlen (fasces).
Het hele tafereel is geplaatst op een groene ondergrond met struikgewas en gezien de wapperende sjaal, verentooi en leeuwenmanen lijkt het flink te waaien!

Afbeelding op de vlag van de Bataafse Republiek

De afbeelding op de rode baan kwam weer te vervallen in 1806 toen de Bataafse Republiek door Napoleon werd vervangen door het Koninkrijk Holland, waarbij hij zijn derde broer, Lodewijk Napoleon, op de troon zette.
Dit koninkrijk was maar een kort leven beschoren, Napoleon was ontevreden met zijn broer als koning, die hij ‘te Hollands’ vond worden. Hij zette Lodewijk Napoleon in 1810 af en lijfde Nederland bij zijn in 1804 gevormde Franse Keizerrijk in, waardoor de officiële vlag in Nederland de Franse tricolore werd.

Detail uit een kaart van het Franse Keizerrijk in 1810 na inlijving van Nederland (© Andrein, 2015)

Na een desastreus verlopen veldslag van Napoleon in Rusland, begon het keizerrijk te imploderen en verlieten de Fransen Nederland en werd door de geallieerde Europese machten (het Verenigd Koninkrijk, Rusland, Oostenrijk en Pruisen) in 1813 het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in het leven geroepen: Nederland, België en Luxemburg samen onder Koning Willem I, zoon van de laatste stadhouder Willem V.
En daarmee keerde de Nederlandse driekleur definitief terug.

Geuzen

Links: Geus van de Koninklijke Marine (‘dubbele of prinsengeus’) / Rechts: Geus van de watersport (‘enkele geus’ of ‘geusje’)

Tot slot een bekende verschijning op het water: de van de Nederlandse vlag afgeleide geus. Een geus is een vlag die op een schip gevoerd wordt.
We kennen in Nederland twee geuzen.

De eerste, de dubbele of prinsengeus wordt gebruikt door de Koninklijke Marine.
Het is een zogenaamde gegeerde vlag met twaalf segmenten in rood-wit-blauw, de kleuren van de nationale vlag, die krachtens Koninklijk Besluit 315 van 20 juli 1931 officieel werd vastgesteld, maar is terug te voeren tot de Tachtigjarige Oorlog.

De dubbele of prinsengeus wordt gebruikt als een schip op zon- en feestdagen voor anker of aan de kade ligt, als er een buitenlands marineschip in de haven ligt en als een Nederlands marineschip in een buitenlandse haven ligt, maar dus niet als een schip onderweg is.

Twee marineschepen aan de kade in Willemstad, Curaçao, van het linkerschip (de Hr.Ms. Karel Doorman) zien we de achtersteven met de Nederlandse vlag, het schip rechts voert de dubbele of prinsengeus op de boeg (fotograaf onbekend)

Het eenvoudiger ‘broertje’ van de dubbele of prinsengeus is de enkele geus of geusje, eveneens een gegeerde vlag in rood-wit-blauw, maar dan met acht segmenten in plaats van twaalf.
Deze geus wordt gebruikt binnen de watersport en wel door ronde- en platbodemjachten op de botteloef of kluiverboom en door kotters en andere traditioneel getuigde schepen en jachten op de boegspriet.
Ook motorjachten kunnen de enkele geus voeren en wel op het voorschip, maar alleen indien men eveneens de verenigingsstandaard of clubvlag in de top van een mast en hoger dan de geus heeft gezet.

De watersportetiquette in beeld met drie vlaggen: de Nederlandse vlag op de achtersteven, de verenigingsstandaard of clubvlag hoog aan de mast en de enkele geus of geusje op de boeg (fotograaf onbekend)


De wimpel

wimpel

De oranje wimpel wordt alleen gebruikt op Koningsdag (of Koninginnedag) en/of op verjaardagen van leden van het Koninklijk Huis. De geschiedenis van de wimpel gaat ruim 200 jaar terug. Bij het begin van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in 1813 onder Koning Willem I, gingen er stemmen op om de Prinsenvlag weer in te voeren. Dit is uiteindelijk niet gebeurd, maar om toch de verbondenheid met het Huis van Oranje te tonen werd de oranje wimpel bedacht, als extra ‘versiering’ bij de rood-wit-blauwe vlag.

Nederland – Koningsdag / Verjaardag Koning Willem-Alexander (1967)

Sinds 2014 vieren we Koningsdag op 27 april, de verjaardag van Koning Willem-Alexander (vandaag wordt hij 54). Het is daarmee de opvolger van Koninginnedag. Met het aantreden van Koningin Wilhelmina in 1898 werd het gebruikelijk de geboortedag van de vorst(in) te vieren. Tijdens de regeringsperiode van Wilhelmina was dat 31 augustus en vanaf de troonsbestijging van haar dochter Juliana 30 april, vanaf 1980 op dezelfde datum voortgezet door haar dochter Beatrix (haar eigen verjaardag op 31 januari leende zich daar minder goed voor).

Koningsdag 2021 zal vanwege de nog steeds voortdurende corona-crisis net als vorig jaar niet op de vertrouwde wijze gevierd kunnen worden.

Wat niet verandert is dat iedereen die in het bezit is van een Nederlandse vlag wordt opgeroepen de vlag uit te steken of the hijsen, liefst mét oranje wimpel. Volgens het vlagprotocol mag dat vanaf zonsopkomst, dat is vandaag (locatie Vlagblog) 6.25 uur, maar de meesten onder ons zullen wellicht iets later uit bed komen!

Stadhuistoren van Vlissingen met niet één maar twee vlaggen (en dus ook twee wimpels!) (foto: Remco van Schellen, 2020)

Tussen 9.30 uur en 10.00 worden in heel Nederland en Caribisch Nederland (vanwege het tijdsverschil daar uiteraard een paar uur later) door middel van klokken vaderlandse liedjes gespeeld.

Om 10.00 uur wordt in het hele land het Wilhelmus gespeeld, waarbij iedereen wordt aangemoedigd mee te zingen of te spelen vanuit tuin, vanaf een balkon of voor een open raam.

Bleef de Koninklijke Familie vorig jaar nog thuis, dit jaar gaan ze weer op pad, al wordt het opnieuw anders dan normaal en uitsluitend via de TV te volgen.
Vanaf 11.00 uur wordt Eindhoven bezocht. Aankomst is middels een karavaan van oude en nieuwe auto’s (waaronder zelfrijdende), waarbij Koning Willem-Alexander voorop zal rijden in een DAF Kini. Deze speciale DAF kregen zijn ouders destijds cadeau bij zijn geboorte. Het vervoersmiddel werd jarenlang gebruikt bij het zomerhuis in Porto Ercole in Italië.

Aankomst van de auto-karavaan op de High Tech Campus Eindhoven, met Koning Willem-Alexander en Kroonprinses Amalia voorop in een DAF Kini (screenshots)

Koningin Máxima zit ook achter het stuur en volgt haar man in een Lightyear One, een auto die voor 100% op zonne-energie rijdt.

Links: De prinsessen Amalia, Ariane en Alexia / Rechts: De Koninklijke familie na aankomst (screenshots)

De bestemming van de stoet is de High Tech Campus Eindhoven, de locatie van meer dan 165 bedrijven en technische instituten, die gezamenlijk onderzoek doen.
Het laatste deel van de route naar de campus wordt lopend afgelegd door een selfiestraat.

High Tech Campus Eindhoven (screenshot)

Het programma zal na aankomst voor een groot deel uit livestreams bestaan, zoals muziek-. tech- en designstreams. En ook de Argentijnse tango komt voorbij.
In de zogenaamde Orange Room, een backstage-ruimte, zullen presentatoren Ingelou Stol en Mike Weerts praten met mensen die een rol vervullen bij het Koningsdag-programma.

Links: Koningin Máxima / Rechts: Koning Willem-Alexander (screenshots)

De Koning en de Koningin zullen in gesprek gaan met mensen en organisaties uit de stad, terwijl de prinsessen gaan racen. Verder voorziet het programma in een robot-orkest en een e-quiz.

Koningin Máxima en Koning Willem-Alexander tijdens het persgesprek aan het einde van het bezoek aan Eindhoven (screenshot)

De vlag

vlag nederland met kader
Vlag van Nederland

De Nederlandse vlag stamt in oorsprong uit de 16e eeuwse vrijheidsstrijd onder Willem van Oranje tegen de Spaanse overheersers. De eerste versie is de Prinsenvlag (zie aldaar), die verschillende verschijningsvormen kende, maar in het begin bijna altijd met oranje in plaats van het nu gebruikte rood. De kleuren oranje, wit en blauw zelf zouden van de livreikleuren van Willem van Oranje kunnen komen, maar ook zijn er theorieën dat  de kleuren ontleend zijn aan het wapen van Zeeland.

Zeker is in ieder geval dat geleidelijk aan, tussen 1597 en 1630 het oranje steeds meer werd vervangen door het rood. De reden daarvoor is waarschijnlijk dat de oranje baan in de vlag de neiging had te snel te verkleuren en daarmee bijna onzichtbaar werd. Ook op zee was de oranje baan in de vlag vaak moeilijk te onderscheiden. Rood had dat probleem als ‘sprekender’ kleur niet.

Pas op 19 februari 1937 werden kleuren van de Nederlandse vlag bij Koninklijk Besluit vastgelegd: De kleuren van de vlag van het Koninkrijk der Nederlanden zijn rood, wit en blauw. Op 16 augustus 1948 werden de exacte kleuren ten behoeve van de marine iets exacter vastgesteld: helder vermiljoen, wit en kobaltblauw.

De wimpel

wimpel

De oranje wimpel wordt alleen gebruikt op Koningsdag (of Koninginnedag) en/of op verjaardagen van leden van het Koninklijk Huis. De geschiedenis van de wimpel gaat 200 jaar terug. Bij het begin van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in 1813 onder Koning Willem I, gingen er stemmen op om de Prinsenvlag weer in te voeren. Dit is uiteindelijk niet gebeurd, maar om toch de verbondenheid met het Huis van Oranje te tonen werd de oranje wimpel bedacht, als extra ‘versiering’ bij de rood-wit-blauwe vlag.

Nederland – Koningsdag

Sinds 2014 vieren we Koningsdag op 27 april, de verjaardag van Koning Willem-Alexander. Het is daarmee de opvolger van Koninginnedag. Met het aantreden van Koningin Wilhelmina in 1898 werd het gebruikelijk de geboortedag van de vorst(in) te vieren. Tijdens de regeringsperiode van Wilhelmina was dat 31 augustus en vanaf de troonsbestijging van haar dochter Juliana 30 april, vanaf 1980 op dezelfde datum voortgezet door haar dochter Beatrix (haar eigen verjaardag op 31 januari leende zich daar minder goed voor).

Koningsdag 2020 zal vanwege de corona-crisis anders dan anders verlopen. Het vorig jaar aangekondigde koninklijk bezoek aan Maastricht vervalt en ook alle normale Koningsdag-festiviteiten vervallen. Iedereen wordt geacht zoveel mogelijk thuis te vieren onder het motto Woningsdag.

Wat niet verandert is dat iedereen die in het bezit is van een Nederlandse vlag wordt opgeroepen de vlag uit te steken of the hijsen, liefst mét oranje wimpel. Volgens het vlagprotocol mag dat vanaf zonsopkomst, dat is vandaag (locatie Vlagblog) 6.25 uur, maar de meesten onder ons zullen wellicht iets later uit bed komen!

Stadhuistoren van Vlissingen met niet één maar twee vlaggen (en dus ook twee wimpels!) (foto: Remco van Schellen)

Tussen 9.45 uur en 10.00 worden in heel Nederland en Caribisch Nederland (vanwege het tijdsverschil daar uiteraard een paar uur later) de klokken geluid, als ‘teken van verbinding tussen vreugde en verdriet’.

Om 10.00 uur volgt de Nationale Aubade, waarbij het de bedoeling is om vanuit deuropeningen en balkons het Wilhelmus mee te zingen of te spelen, samen met het Concertgebouworkest, via tv, de sociale media of online. Op de website van het Concertgebouworkest staan zelfs de partituren voor de verschillende instrumenten! Dit alles onder de hashtag #Wilhelmus2020.

Schermafbeelding 2020-04-26 om 08.45.31.png
Het Wilhelmus in coronatijd (screenshot van de website van het Concertgebouworkest)

Daarna zal de koning een korte boodschap uitspreken vanuit zijn woonpaleis Huis ten Bosch, gevolgd door een videoboodschap van de burgemeesters, die hun eigen filmpjes op www.koningsdagthuis.nl kunnen plaatsen. Via deze site zijn ook (live) beelden van de verschillende activiteiten op deze dag te zien.

Schermafbeelding 2020-04-27 om 10.21.22.png
De koning, geflankeerd door de koningin en zijn drie dochters (en Amalia van Solms, links aan de muur) tijdens zijn toespraak vanuit de vestibule van Huis ten Bosch (screenshot)

Om 16.00 uur kan het hele land tegelijkertijd toosten onder het motto Nationale Toost. De toost wordt volgens www.nationaletoost.nl uitgebracht ‘op de gezondheid van iedereen. In huis op de gang of overloop, op het balkon of dakterras, in je voor- of achtertuin, het maakt niet uit… schenk in en hef het glas!’

De vlag

vlag nederland met kader
Vlag van Nederland

De Nederlandse vlag stamt in oorsprong uit de 16e eeuwse vrijheidsstrijd onder Willem van Oranje tegen de Spaanse overheersers. De eerste versie is de Prinsenvlag (zie aldaar), die verschillende verschijningsvormen kende, maar in het begin bijna altijd met oranje in plaats van het nu gebruikte rood. De kleuren oranje, wit en blauw zelf zouden van de livreikleuren van Willem van Oranje kunnen komen, maar ook zijn er theorieën dat  de kleuren ontleend zijn aan het wapen van Zeeland.

Zeker is in ieder geval dat geleidelijk aan, tussen 1597 en 1630 het oranje steeds meer werd vervangen door het rood. De reden daarvoor is waarschijnlijk dat de oranje baan in de vlag de neiging had te snel te verkleuren en daarmee bijna onzichtbaar werd. Ook op zee was de oranje baan in de vlag vaak moeilijk te onderscheiden. Rood had dat probleem als ‘sprekender’ kleur niet.

Pas op 19 februari 1937 werden kleuren van de Nederlandse vlag bij Koninklijk Besluit vastgelegd: De kleuren van de vlag van het Koninkrijk der Nederlanden zijn rood, wit en blauw. Op 16 augustus 1948 werden de exacte kleuren ten behoeve van de marine iets exacter vastgesteld: helder vermiljoen, wit en kobaltblauw.

De wimpel

wimpel

De oranje wimpel wordt alleen gebruikt op Koningsdag (of Koninginnedag) en/of op verjaardagen van leden van het Koninklijk Huis. De geschiedenis van de wimpel gaat 200 jaar terug. Bij het begin van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in 1813 onder Koning Willem I, gingen er stemmen op om de Prinsenvlag weer in te voeren. Dit is uiteindelijk niet gebeurd, maar om toch de verbondenheid met het Huis van Oranje te tonen werd de oranje wimpel bedacht, als extra ‘versiering’ bij de rood-wit-blauwe vlag

 

Nederland – Veteranendag

De Veteranendag  (officieel Nationale Veteranendag) vindt zijn oorsprong in het jaarlijkse veteranendéfilé, wat door prins Bernhard jaarlijks werd afgenomen in Wageningen op 5 mei, Bevrijdingsdag. Het was in Wageningen, in 1945, dat de Duitse overgave werd getekend.

bernhard veteranendag
Wijlen prins Bernhard tijdens Veteranendag in Wageningen (screenshot)

Na het overlijden van prins Bernhard in 2004, werd besloten voortaan een nationale Veteranendag in Den Haag te organiseren op zijn geboortedag, 29 juni. Na een aantal jaren werd dit bijgesteld: het is nu de laatste zaterdag in juni, zodat meer mensen de dag kunnen meebeleven. Dit jaar is dat toevalligerwijs weer precies op 29 juni.

Veteranendag 2019
Militaire parade in Den Haag (screenshot)

Veteranendag is een eerbetoon aan alle Nederlandse veteranen. Vanwege de verwachte hitte, met temperaturen van ruim boven de 30 graden, worden er dit jaar speciale maatregelen getroffen. Militairen mogen het zomertenue dragen en er is een ‘waterplan’ voor deelnemers aan het defilé.

Willem-Alexander veteranendag 2019
Koning Willem-Alexander tijdens de parade (screenshot)

De vlag

vlag nederland met kader
Vlag van Nederland

De Nederlandse vlag stamt in oorsprong uit de 16e eeuwse vrijheidsstrijd onder Willem van Oranje tegen de Spaanse overheersers. De eerste versie is de Prinsenvlag (zie aldaar), die verschillende verschijningsvormen kende, maar in het begin bijna altijd met oranje in plaats van het nu gebruikte rood. De kleuren oranje, wit en blauw zelf zouden van de livreikleuren van Willem van Oranje kunnen komen, maar ook zijn er theorieën dat  de kleuren ontleend zijn aan het wapen van Zeeland.

Zeker is in ieder geval dat geleidelijk aan, tussen 1597 en 1630 het oranje steeds meer werd vervangen door het rood. De reden daarvoor is waarschijnlijk dat de oranje baan in de vlag de neiging had te snel te verkleuren en daarmee bijna onzichtbaar werd. Ook op zee was de oranje baan in de vlag vaak moeilijk te onderscheiden. Rood had dat probleem als ‘sprekender’ kleur niet.

Pas op 19 februari 1937 werden kleuren van de Nederlandse vlag bij Koninklijk Besluit vastgelegd: De kleuren van de vlag van het Koninkrijk der Nederlanden zijn rood, wit en blauw. Op 16 augustus 1948 werden de exacte kleuren ten behoeve van de marine iets exacter vastgesteld: helder vermiljoen, wit en kobaltblauw.

De wimpel

wimpel

De oranje wimpel wordt alleen gebruikt op Koningsdag (of Koninginnedag) en/of op verjaardagen van leden van het Koninklijk Huis. De geschiedenis van de wimpel gaat 200 jaar terug. Bij het begin van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in 1813 onder Koning Willem I, gingen er stemmen op om de Prinsenvlag weer in te voeren. Dit is uiteindelijk niet gebeurd, maar om toch de verbondenheid met het Huis van Oranje te tonen werd de oranje wimpel bedacht, als extra ‘versiering’ bij de rood-wit-blauwe vlag

Nederland – Koningsdag

Sinds 2014 vieren we Koningsdag op 27 april, de verjaardag van Koning Willem-Alexander. Het is daarmee de opvolger van Koninginnedag. Met het aantreden van Koningin Wilhelmina in 1898 werd het gebruikelijk de geboortedag van de vorst(in) te vieren. Tijdens de regeringsperiode van Wilhelmina was dat 31 augustus en vanaf de troonsbestijging van haar dochter Juliana 30 april, vanaf 1980 op dezelfde datum voortgezet door haar dochter Beatrix (haar eigen verjaardag op 31 januari leende zich daar minder goed voor).

De vlag

De Nederlandse vlag stamt in oorsprong uit de 16e eeuwse vrijheidsstrijd onder Willem van Oranje tegen de Spaanse overheersers. De eerste versie is de Prinsenvlag (zie aldaar), die verschillende verschijningsvormen kende, maar in het begin bijna altijd met oranje in plaats van het nu gebruikte rood. De kleuren oranje, wit en blauw zelf zouden van de livreikleuren van Willem van Oranje kunnen komen, maar ook zijn er theorieën dat  de kleuren ontleend zijn aan het wapen van Zeeland.

Zeker is in ieder geval dat geleidelijk aan, tussen 1597 en 1630 het oranje steeds meer werd vervangen door het rood. De reden daarvoor is waarschijnlijk dat de oranje baan in de vlag de neiging had te snel te verkleuren en daarmee bijna onzichtbaar werd. Ook op zee was de oranje baan in de vlag vaak moeilijk te onderscheiden. Rood had dat probleem als ‘sprekender’ kleur niet.

Pas op 19 februari 1937 werden kleuren van de Nederlandse vlag bij Koninklijk Besluit vastgelegd: De kleuren van de vlag van het Koninkrijk der Nederlanden zijn rood, wit en blauw. Op 16 augustus 1948 werden de exacte kleuren ten behoeve van de marine iets exacter vastgesteld: helder vermiljoen, wit en kobaltblauw.

De wimpel

De oranje wimpel wordt alleen gebruikt op Koningsdag (of Koninginnedag) en/of op verjaardagen van leden van het Koninklijk Huis. De geschiedenis van de wimpel gaat 200 jaar terug. Bij het begin van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in 1813 onder Koning Willem I, gingen er stemmen op om de Prinsenvlag weer in te voeren. Dit is uiteindelijk niet gebeurd, maar om toch de verbondenheid met het Huis van Oranje te tonen werd de oranje wimpel bedacht, als extra ‘versiering’ bij de rood-wit-blauwe vlag.