Sinds 2014 vieren we Koningsdag op 27 april, de verjaardag van Koning Willem-Alexander. Het is daarmee de opvolger van Koninginnedag. Met het aantreden van Koningin Wilhelmina in 1898 werd het gebruikelijk de geboortedag van de vorst(in) te vieren. Tijdens de regeringsperiode van Wilhelmina was dat 31 augustus en vanaf de troonsbestijging van haar dochter Juliana 30 april, vanaf 1980 op dezelfde datum voortgezet door haar dochter Beatrix (haar eigen verjaardag op 31 januari leende zich daar minder goed voor).

Koningsdag 2020 zal vanwege de corona-crisis anders dan anders verlopen. Het vorig jaar aangekondigde koninklijk bezoek aan Maastricht vervalt en ook alle normale Koningsdag-festiviteiten vervallen. Iedereen wordt geacht zoveel mogelijk thuis te vieren onder het motto Woningsdag.

Wat niet verandert is dat iedereen die in het bezit is van een Nederlandse vlag wordt opgeroepen de vlag uit te steken of the hijsen, liefst mét oranje wimpel. Volgens het vlagprotocol mag dat vanaf zonsopkomst, dat is vandaag (locatie Vlagblog) 6.25 uur, maar de meesten onder ons zullen wellicht iets later uit bed komen!

Tussen 9.45 uur en 10.00 worden in heel Nederland en Caribisch Nederland (vanwege het tijdsverschil daar uiteraard een paar uur later) de klokken geluid, als ‘teken van verbinding tussen vreugde en verdriet’.

Om 10.00 uur volgt de Nationale Aubade, waarbij het de bedoeling is om vanuit deuropeningen en balkons het Wilhelmus mee te zingen of te spelen, samen met het Concertgebouworkest, via tv, de sociale media of online. Op de website van het Concertgebouworkest staan zelfs de partituren voor de verschillende instrumenten! Dit alles onder de hashtag #Wilhelmus2020.

Daarna zal de koning een korte boodschap uitspreken vanuit zijn woonpaleis Huis ten Bosch, gevolgd door een videoboodschap van de burgemeesters, die hun eigen filmpjes op www.koningsdagthuis.nl kunnen plaatsen. Via deze site zijn ook (live) beelden van de verschillende activiteiten op deze dag te zien.

Om 16.00 uur kan het hele land tegelijkertijd toosten onder het motto Nationale Toost. De toost wordt volgens www.nationaletoost.nl uitgebracht ‘op de gezondheid van iedereen. In huis op de gang of overloop, op het balkon of dakterras, in je voor- of achtertuin, het maakt niet uit… schenk in en hef het glas!’

De vlag

De Nederlandse vlag stamt in oorsprong uit de 16e eeuwse vrijheidsstrijd onder Willem van Oranje tegen de Spaanse overheersers. De eerste versie is de Prinsenvlag (zie aldaar), die verschillende verschijningsvormen kende, maar in het begin bijna altijd met oranje in plaats van het nu gebruikte rood. De kleuren oranje, wit en blauw zelf zouden van de livreikleuren van Willem van Oranje kunnen komen, maar ook zijn er theorieën dat  de kleuren ontleend zijn aan het wapen van Zeeland.

Zeker is in ieder geval dat geleidelijk aan, tussen 1597 en 1630 het oranje steeds meer werd vervangen door het rood. De reden daarvoor is waarschijnlijk dat de oranje baan in de vlag de neiging had te snel te verkleuren en daarmee bijna onzichtbaar werd. Ook op zee was de oranje baan in de vlag vaak moeilijk te onderscheiden. Rood had dat probleem als ‘sprekender’ kleur niet.

Pas op 19 februari 1937 werden kleuren van de Nederlandse vlag bij Koninklijk Besluit vastgelegd: De kleuren van de vlag van het Koninkrijk der Nederlanden zijn rood, wit en blauw. Op 16 augustus 1948 werden de exacte kleuren ten behoeve van de marine iets exacter vastgesteld: helder vermiljoen, wit en kobaltblauw.

De wimpel

De oranje wimpel wordt alleen gebruikt op Koningsdag (of Koninginnedag) en/of op verjaardagen van leden van het Koninklijk Huis. De geschiedenis van de wimpel gaat 200 jaar terug. Bij het begin van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in 1813 onder Koning Willem I, gingen er stemmen op om de Prinsenvlag weer in te voeren. Dit is uiteindelijk niet gebeurd, maar om toch de verbondenheid met het Huis van Oranje te tonen werd de oranje wimpel bedacht, als extra ‘versiering’ bij de rood-wit-blauwe vlag