Gantantra diwas (Dag van de Republiek), herinnert aan de dag waarop in 2008 de monarchie door het parlement werd afgeschaft. Hoewel hij het er niet mee eens was, werd Koning Gyanendra terzijde geschoven. Sindsdien is het een officiële feestdag in Nepal.

Daar ging nogal wat aan vooraf, het zou echter wat ver voeren voor dit blog om dat allemaal in detail op te voeren. Het feit dat Nepal tot 1990 een dictatuur was, waarbij de koning de alleenheerschappij had, leidde tot steeds meer onvrede.
Vanwege massale protesten werd Nepal in dat jaar een parlementaire democratie, maar in de praktijk kwam daar niet veel van terecht.
Dit leidde tot de Nepalese Burgeroorlog (1996-2006), tussen het regeringsleger en maoïstische rebellen, een strijd waarbij zo’n 13.000 slachtoffers vielen.

Middenin die burgeroorlog werd de strijd van de rebellen -ongetwijfeld onbedoeld- geholpen door een bizarre gebeurtenis, waarbij tijdens een feestje kroonprins Dipendra 9 familieleden doodschoot op 1 juni 2001.

De plaats van handeling was het Naranyahiti Paleis in de hoofdstad Kathmandu.
De precieze toedracht is nog steeds niet geheel duidelijk, maar volgens ooggetuigen sloeg de kroonprins doelgericht aan het schieten. Naast zijn ouders, koning Birendra en koningin Ayshwarya, werden er nog zeven familieleden met een aantal verschillende wapens doodgeschoten: zijn jongere broer prins Nirajan en zijn enige zus prinses Shruti.
Verder: prins Dhirendra, een broer van de koning, de prinsessen Shanti en Sharada, zusters van de koning; Kumar Khadga, de man van prinses Sharada en prinses Jayanti, een nicht van de koning. Vier andere familieleden raakten gewond.

Vervolgens zou de kroonprins zichzelf door het hoofd hebben geschoten. Hij leefde echter nog, raakte in een coma. In het ziekenhuis werd hij tot koning uitgeroepen, maar na een ‘regering’ van 3 dagen stierf hij op 4 juni.

Wat de aanleiding van zijn actie was is nooit opgehelderd, maar het zou te maken kunnen hebben gehad met zijn keus voor een bruid, die niet werd goedgekeurd door zijn ouders. Zelf kon hij die opheldering niet meer verschaffen.

Verder doet er een samenzweringstheorie de ronde: dat wellicht zijn oom en opvolger Gyanendra er iets te maken zou hebben. Hoewel kroonprins Dipendra rechtshandig was, bevond de kogel-ingangswond zich aan in zijn linkerslaap.

Het officiële onderzoek, wat niet meer dan twee weken duurde en waarbij ruim honderd paleismedewerkers werden ondervraagd, concludeerde dat de kroonprins de enige dader was. Het hele voorval blijft echter zelfs jaren later, vragen oproepen.

De steun die er nog was voor de monarchie kalfde verder af en op 28 mei 2008 schoof het parlement de monarchie terzijde en was koning Gyanendra koning-af.

De vlag

De vlag is een vreemde eend in de bijt vanwege zijn vorm. Het is de enige nationale vlag die niet rechthoekig is (of vierkant zoals die van Zwitserland en het Vaticaan). Het is in feite een samenvoeging (eind 19e eeuw) van twee driehoekige wimpels.In de bovenste driehoek is de maan afgebeeld, in de onderste de zon. Tot 1962 hadden maan en zon ingetekende gezichtjes.

De maan staat symbool voor de koninklijke familie, de zon voor de Rana-dynastie van de premiers.
De vlag als geheel wordt ook symbolisch uitgelegd als de hoop dat Nepal net zo lang zal mogen bestaan als zon en maan.
Het rood en blauw in de vlag zijn geliefde kleuren in Nepal (rood is de nationale kleur), maar hebben verder geen speciale betekenis.
De vorm wordt verder in verband gebracht met de toppen van de Himalaya en ook met de twee belangrijkste godsdiensten: boeddhisme en hindoeïsme.

Sinds 2008 is Nepal een republiek. Het heeft niet geleid tot een nieuwe vlag.

Curiosa

De ongebruikelijke vorm van de Nepalese vlag leidt soms tot verrassingen! Toen de Indiase premier Narendra Modi bij een bezoek in 2018 aan Nepal de stad Janakpur bezocht, was er een podium opgesteld met de vlaggen van beide landen. Hoe het kwam is nooit helemaal opgehelderd, maar de Nepalese vlag had bij deze officiële gelegenheid een nog niet eerder waargenomen geometrische vorm aangenomen!

Het werd een plaatselijk schandaal en op de sociale media duikelden de reacties over elkaar heen.

Ook tijdens de Olympische Zomerspelen van 2016 in Rio de Janeiro, waren er op sommige locaties bijzondere versies van de Nepalese vlag te zien, waarbij de vlag op een wit veld veld werd afgebeeld in de standaard vlaggenmaat van 2:3.
En dan krijg je dit: