De Nederlandse Veteranendag, zoals deze dag officieel heet, werd door de regering ingesteld in 2005.
Als eerbetoon aan Prins Bernhard, die altijd nauw verbonden was met de veteranen (en op Bevrijdingsdag altijd hun defilé afnam in Wageningen), werd daarvoor zijn geboortedag gekozen, 29 juni.
Toen in 2008 de 29e juni op een zondag viel, werd de Veteranendag één dag eerder, op zaterdag 28 juni gehouden.

Dat beviel goed, omdat meer mensen gelegenheid hadden de dag mee te maken. Dit leidde tot het besluit om vanaf 2009 de jaarlijkse manifestatie op de laatste zaterdag van juni te houden.
Naast de Nationale Veteranendag bestaan er ook talloze regionale en gemeentelijke veteranendagen, maar dat hoeft niet samen te vallen met de landelijke dag. Zo was bijvoorbeeld de Zeeuwse Veteranendag op 10 juni dit jaar.

Definitie

Maar wie vallen er precies onder de term “veteranen”? Welnu, dat heeft het Nederlands Veteraneninstituut als volgt gedefinieerd:
“In Nederland vallen de volgende personen onder de definitie veteraan: De militair, de gewezen militair, of de gewezen dienstplichtige, van de Nederlandse krijgsmacht, dan wel van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger, alsmede degene die behoorde tot het vaarplichtig koopvaardijpersoneel, die het Koninkrijk der Nederlanden heeft gediend onder oorlogsomstandigheden dan wel heeft deelgenomen aan een missie ter handhaving of bevordering van de internationale rechtsorde voor zover deze missie bij regeling van Onze Minister is aangewezen. In 2014 kende minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert de veteranenstatus ook toe aan militairen die hebben deelgenomen aan de beëindiging van de gijzelingsacties in 1977”

Programma

De aftrap voor Veteranendag was eigenlijk gistermiddag al: rond 13.00 uur sprong een aantal parachutisten af boven de Haagse Hofvijver.

Het programma voor dit jaar voorziet in een speciale ceremonie in de Koninklijke Schouwburg voor genodigden als begin van het programma.
Het programma vermeldt de ontvangst van “honderden veteranen en andere gasten”, die toegesproken zullen worden door minister-president Mark Rutte en de voorzitter van het Nationaal Comité Veteranendag, drs. Jaap Smit.

Dit in aanwezigheid van Z.M. de Koning, de Ridders Militaire Willemsorde, leden van het parlement en andere autoriteiten.
De muziek wordt verzorgd door het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht met de jonge solisten Julian Thomas en Nyjolene Grey. In het programma staan de persoonlijke verhalen van vier veteranen centraal. De opening wordt uitgezonden door Omroep West en Omroep Brabant.

De medaille-uitreiking die doorgaans op het Binnenhof plaatsvind, wordt vanwege verbouwing van de parlementsgebouwen verplaatst naar het Lange Voorhout, voor het Eschermuseum (het voormalige Paleis Lange Voorhout).
Dit jaar zullen zo’n 70 militairen een medaille opgespeld krijgen om ze te bedanken voor hun inzet.

Het traditionele defilé van bijna 4.000 militairen en veteranen (mét fly-past) aan de Kneuterdijk start om 13.00 uur en wordt afgenomen door Koning Willem-Alexander.

Het gronddefilé wordt voorafgegaan door een luchtdefilé met achttien historische en moderne vliegtuigen. Nergens in Nederland is deze combinatie te zien van veteranen uit alle missies, militairen van de hele krijgsmacht, civiele en militaire muziekkorpsen en legervoertuigen, historisch en modern. Ook veteranen die nu bij de politie, douane of het Leger des Heils werken, lopen mee.
Dit onderdeel is tot 14.30 uur gepland.

De dag wordt voortgezet op het Malieveld, waar militair materieel is te zien, tenten van veteranenorganisaties en militaire musea.
En daarnaast is er vanaf ± 15.00 uur ook muziek, naast een hapje en een drankje.

De vlag

De Veteranenvlag bestaat uit drie centrale diagonale banen in rood, wit en blauw, die van de onderzijde van de broeking naar de bovenkant van de vlucht lopen.
Het vlak aan de bovenkant van de broeking is lichtblauw, dat aan de onderkant van de vlucht legergroen.
In het midden van de vlag zien we het goudkleurige logo van de veteranen.

Wat het logo betreft: dit is een ontwerp van Piet Bultsma, een Nederlands heraldicus en wapentekenaar. Wat we hier zien is eigenlijk de bovenkant van het Draaginsigne Veteranen, ingesteld op 20 januari 2003.
Het heeft de vorm van een gestileerde goudkleurige zwaardschede, die tevens de letter ‘V’ vormt. Het draaginsigne is 14 mm breed en 23 mm lang.
Zoals het Nederlandse Veteraneninstituut het verwoordt: “Het draaginsigne staat symbool voor de waardering voor het risicovolle werk dat veteranen in het verleden als militair in naam van de samenleving hebben verricht”.

Wat de gebruikte kleuren betreft: die zijn onlosmakelijk verbonden met de zoektocht naar een geschikte veteranenvlag door ontwerper Edo van den Berg, zelf een (Bosnië)veteraan.
Die zoektocht begon eigenlijk doordat hij net als veel andere veteranen een posttraumatische stressstoring (PTSS) had opgelopen en daarvoor in therapie was.
Het werd hem en zijn medeveteranen ten strengste af te raden om naar Den Haag af te reizen tijdens de Nationale Veteranendag omdat dit de slagingskans van de therapie in gevaar zou kunnen brengen.
Van den Berg wilde de dag toch markeren, was het niet in Den Haag, dan thuis.
Hij zei daarover: “Ik wilde met een signaal kunnen laten zien dat er iets bijzonders aan de hand was, en niet alleen in Den Haag. De gebruikelijke Nederlandse vlag wordt door sommige dorpsbewoners wel uitgehangen op 4 en 5 mei en tijdens de Nationale Veteranendag, maar ik wilde een aparte vlag voor veteranen ontwerpen waardoor mensen ook vragen zouden gaan stellen.”

Zijn eerste idee was heel eenvoudig: het veteranenlogo op de Nederlandse vlag zetten. Maar daar stak de vlaggenproducent een stokje voor, omdat het direct bewerken van de officiële Nederlandse vlag verboden is.
“Het werd daardoor een stuk ingewikkelder om iets te ontwerpen waarin de Nederlandse identiteit wel herkenbaar zou zijn, want dat wilde ik graag.”
Terug bij af begon hij, zoals hij het zelf verwoordt “wat gaan aanklooien” op de pc in de therapieruimte.

Dat leidde tot een ontwerp waarbij de Nederlandse kleuren diagonaal op de vlag werden geplaatst, wat wél mag.
De lichtblauwe kleur wilde hij er graag bij als veteraan van een V.N.-missie. Maar in zijn therapie groep zaten tevens veteranen die in Afghanistan, Libanon en Nieuw-Guinea hadden gediend en één van hen vroeg zich af of de vlag niet symbool zou moeten staan voor álle Nederlandse veteranen, en niet alleen voor diegenen die in Bosnië waren geweest.
Naast de kleur lichtblauw voegde Van den Berg ook legergroen toe.

Zodoende hebben alle kleuren ook een symbolische betekenis: de lichtblauwe, blauwe en legergroene kleuren staan symbool voor alle veteranen die zich als onderdeel van de landmacht (legergroen), de marine, de marechaussee (beide blauw) of de luchtmacht (lichtblauw, maar tevens V.N.-missies) hebben ingezet. te land, ter zee, en in de lucht.
De kleur wit staat voor de vrede, rood voor alle gesneuvelde militairen en andere oorlogsslachtoffers. Daarnaast staan de kleuren rood-wit-blauw uiteraard ook voor Nederland.

Het duurde een aantal jaren voordat de Veteranenshop zich over de vlag ontfermde en daarmee Van den Berg ontlastte, die tot die tijd de verkoop zelf deed.
Zodoende werd haar voortbestaan gegarandeerd en groeide de vlag zelfs uit tot een nationaal symbool dat tegenwoordig op Veteranendag op veel plaatsen prominent aanwezig is.

Met dank aan Edo van den Berg voor de medewerking